حمله شیمیایی به حلبچه
حمله شیمیایی به حلبچه (یکی از شهرهای کردستان عراق) در ۲۵ اسفند ۱۳۶۶ صورت گرفت. در این حمله نزدیک به ۵ هزار غیرنظامی، شامل مردان، زنان و کودکان به طرز فجیعی کشته شدند. رژیم ایران از همان آغاز اعلام کرد که این حمله توسط صدام حسین انجام شده است، سال‌ها بعد تحقیقات استفن پله تایر، مسئول مرکز گروه تحلیلگر سیاسی_نظامی جنگ ایران و عراق، نشان داد که این حمله توسط رژیم ایران طراحی و انجام شده است. استفن پله تایر از طرف ارتش آمریکا مأموریت داشت این احتمال را بررسی کند که آیا صدام در صورت وقوع یک جنگ میان عراق و آمریکا توانایی بکارگیری گازهای شیمیایی را دارد یا خیر. تحقیقات او در بررسی اجساد نشان می‌دهد در حمله شیمیایی به حلبچه از نوعی گاز شیمیایی خونی با پایه‌ی سیانید اسفاده شده است که تنها ایران به آن دسترسی داشته است و دولت عراق چنین گازی را در اختیار نداشته است.[۱] اسام قساوی وکیل اردنی صدام حسین نیز در دادگاه با استناد به مدارکی اثبات کرد که دولت عراق در آن زمان چنین گازی در اختیار نداشته است. امانوئل لودو، وکیل فرانسوی و عضو هیأت وکلای مقامات سابق عراق در ۵ مهر ۱۳۸۴ فاش ساخت که رژیم ایران پیشنهاد مبلغی بالغ بر ۲۰ میلیون دلار به هیأت دفاع صدام حسین در امان پایتخت اردن و همین‌طور پیشنهاد مبلغی بالغ بر ۱۰۰ میلیون دلار به بخشی از اعضای تیم دفاع صدام حسین در پاریس کرده بود تا در جریان دادگاه صدام حسین در مورد قضیه حلبچه صحبتی نشود و بمباران شیمیایی حلبچه به‌گردن مجاهدین خلق انداخته شود.[۲]
| حمله شیمیایی به حلبچه | |
|---|---|
 | |
| جایگاه | استان حلبچه کردستان عراق- ۱۵کیلومتری مرز ایران |
| تاریخ | ۲۵ اسفند ۱۳۶۶ |
| هدف | تسخیر شهر حلبچه عراق |
| سلاح‌ها | گاز خونی با پایه سیانید |
| قربانی | ۵۰۰۰ کشته |
| مرتکب(ها) | جمهوری اسلامی ایران |
شرح حمله شیمیایی به حلبچه
شهر حلبچه در طی دو روز زیر توپ‌باران نیروهای عراقی و ایرانی قرار داشت تا اینکه در روز ۲۵ اسفند ۱۳۶۶ مورد حمله شیمیایی قرار گرفت. در این حمله به گفته‌ی پزشکان بدون مرز ۳ هزار نفر و به گفته برخی منابع محلی ۵ هزار نفر کشته شدند. هچنین در این بمباران بین ۷ تا ۱۰ هزار نفر زخمی و مجروح شدند. خبرنگاران پس از بمباران شیمیایی حلبچه تصاویر بسیار دردناکی را از قربانیان مخابره کردند. در میان این تصاویر، عکس زنانی که در گوشه و کنار با کودکان در آغوش گرفته‌ی خود جان باخته بودند دیده می‌شد. از این واقعه تحت عنوان جمعه سیاه یاد می‌کنند.
روایت رژیم ایران
آن چه توسط رژیم ایران و بسیاری از رسانه ها مخابره شد این بود که پس از تسخیر شهر حلبچه توسط نیروهای نظامی ایران، به دلیل استقبال مردم کردستان عراق از سپاه پاسداران، دولت عراق با هدایت علی حسن المجید، پسر عموی صدام حسین، دست به یک حمله شیمیایی علیه حلبچه زد و هدف از آن انتقام گیری از مردم کردستان عراق بود.[۳] دولت عراق مشارکت در این حمله را رد کرد.
رژیم ایران عامل حمله شیمیایی به حلبچه
سال‌ها بعد شواهد دیگری فاش شد که نشان می‌داد این بمباران نه توسط دولت عراق بلکه توسط رژیم ایران صورت گرفته است.
تحقیقات استفن پله تایر
استفن پله تایر مسئول مرکز گروه تحلیلگر سیاسی نظامی در باره عراق در جنگ ایران و عراق بود. او همچنین به عنوان استاد در کالج جنگ ارتش از سال هزار و نهصد و هشتاد و نه تا سال دو هزار میلادی فعالیت داشت. استفن پله تایر مسئولیت داشت توانایی دولت عراق را در بکارگیری گازهای شیمیایی بررسی کند. او وظیفه داشت بررسی نماید که در صورت وقوع یک جنگ احتمالی میان عراق و آمریکا، آیا عراق می‌تواند نیروهای آمریکایی را مورد حمله شیمیایی قرار دهد.
وی در برابر کمیته تحقیق سنا شهادت داد که حمله شیمیایی به حلبچه نه توسط دولت عراق بلکه توسط رژیم ایران صورت گرفته است. در آن زمان دولت آمریکا نیاز به محکوم نمودن صدام حسین برای مشروع جلوه دادن حمله به عراق بود و به همین دلیل از وی خواست که در این‌باره سکوت کند؛ اما استفن پله تایر نپذیرفت و در برابر کمیته عالی تحقیق سنا حقایق را با جزئیات فاش نمود.
وی در برابر سنا اظهار داشت که رئیس جمهور بوش بدنبال برپائی آتش جنگ در عراق است و چون نتوانست مدرکی مستند برای اثبات وجود سلاح هسته‌ای در عراق ارائه کند، برای پشتوانه‌ی تهاجم نظامی به عراق از موضوع حقوق بشر کمک گرفت و از صدام حسین به عنوان فردی نام برد که هزاران نفر از اهالی کشور خودش را در حلبچه کشته است.
استفن پله تایر با مدارک خود اثبات کرد که شهر حلبچه مورد حمله گازهای شیمیایی عراقی قرار نگرفته است. وی گفت من پس از این فاجعه به تمامی مدارک و اسناد طبقه بندی شده دسترسی داشته‌ام و شخصا مسئول بررسی توانایی دولت عراق در بکارگیری گازهایی شیمیایی و تهیه گزارشی در مورد این واقعه بوده‌ام تا در صورت وقوع جنگ میان آمریکا و عراق، این اطلاعات پیشاپیش در دست دولت آمریکا باشد. او گفت من مسئولیت داشتم برای پنتاگون گزارشی تهیه نمایم که نشان دهد عراقیان چگونه قرار است با آمریکا در آینده بجنگند.
استفن پله تایر فاش ساخت ماجرای شهر حلبچه به کلی متفاوت است. به این معنی که جمهوری اسلامی با حمله شیمیایی به حلبچه توانست برای مدت کوتاهی آن را تسخیر کند اما با واکنش سریع عراقیان مواجه شد که شهر را به سرعت پس گرفتند. رژیم ایران که می‌دانست آثار برجای مانده از حمله شیمیایی نشان خواهد داد که این حمله توسط او صورت گرفته است، مجددا دست به تلاش گسترده‌ای برای اشغال مجدد شهر حلبچه زد و هزینه‌ی بسیاری برای آن پرداخت، اما موفق به تسخیر مجدد آن نشد. گروه تحقیقات آمریکا با بررسی شرایط اندام اجساد قربانیان و آثار واضحی که در این منطقه وجود داشت به این نتیجه رسید که در حمله شیمیایی حلبچه از نوعی گاز خونی با پایه سیانید استفاده شده است.
این نوع گاز، گازی بسیار شناخته شده است که تنها در اختیار ارتش ایران قرار دارد و عراق مطلقا دارای چنین ماده‌ی شیمیایی نیست. استفن پله تایر در شهادت خود در برابر سنا اظهار کرد که به عقیده او صدام باید برای نقض شدید حقوق بشر پاسخگو باشد اما به قطع و یقین این حمله ارتباطی به او ندارد.
تحقیقات اسام قساوی
اسام قساوی وکیل اردنی صدام حسین در جریان دادگاه اظهار کرد که وی به زودی اثبات خواهد کرد که نه صدام حسین بلکه رژیم ایران مسئول حمله شیمیایی به شهر حلبچه است. او در مصاحبه‌ای با یک روزنامه آلمانی گفت می تواند اثبات کند که در آن زمان دولت عراق گاز سیانید در اختیار نداشته است.[۴]
اظهارات طارق عزیز
طارق عزیز نخست وزیر و وزیر خارجه عراق نیز مسئولیت این اتهام را متوجه ایران می‌داند. او در دادگاه خود اظهار داشت که این حمله توسط جمهوری اسلامی انجام شده است و گازهایی که در حلبچه به کار گرفته شد گاز سیانید بود. هنگامی که قاضی از وی پرسید: سیانید؟
طارق عزیز پاسخ داد: بله! گاز سیانید در اختیار ایران بود و عراق سیانید نداشت.
رشوه به وکلای صدام
وکیل فرانسوی امانوئل لودو، عضو هیأت وکلای مقام‌های سابق عراق در تلویزیون «آرته» فرانسه، در روز ۵ مهر ۱۳۸۴ فاش ساخت که سفیر رژیم ایران در فرانسه به وی پیشنهاد کرده است در جریان دادگاه‌ها، در یک توافق دو طرفه هم رژیم ایران از مطرح کردن اتهام حمله شیمیایی به حلبچه پرهیز کند و هم وکلای عراق از ورود به این قضیه و تحقیق در مورد آن پرهیز کنند. در عوض هر دو می‌توانند این اتهام را متوجه مجاهدین خلق کنند.
۵ ماه پس از افشاگری امانوئل لودو، تلویزیون ابوظبی به نقل از خلیل الدلیمی رئیس هیأت وکلای مدافع صدام حسین گفت که او و دیگر وکلا با یک پیشنهاد ۲۰ میلیون دلاری از طرف ایران مواجه شده‌اند تا از مطرح کردن موضوع حمله شیمیایی به حلبچه خودداری کنند و در عوض آن را به مجاهدین خلق نسبت دهند. او همچنین فاش کرد که رژیم ایران پیشنهاد کرده است که مبلغی بالغ بر ۱۰۰ میلیون دلار نیز به دیگر وکلا در پاریس بپردازد تا این سناریو به جریان افتد.[۱]