علی فلاحیان

علی فلاحیان (زاده ۱ آبان ۱۳۲۸) در روستای جلال اباد از توابع شهرستان نجف‌آباد به دنیا آمد. وی عضو سابق مجلس خبرگان رهبری است. فلاحیان در دوره اول و دوم ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی و از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۶، مسئولیت وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران را برعهده داشت.[۱] در دوره‌ی تصدی وزارت اطلاعات توسط وی هزاران مخالف جمهوری اسلامی دستگیر، شکنجه و اعدام شدند.

علی فلاحیان
علی فلاحیان.jpg
علی فلاحیان
هدف برقراری حکومت اسلامی بر مبنای ولایت فقیه
ایفای نقش توسط مسئول بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در استان خوزستان
حاکم شرع آبادان
حاکم شرع کرمانشاه
حاکم شرع مشهد
قائم مقام دادستان کل انقلاب
فرمانده کمیته‌ انقلاب اسلامی از سال‌های ۱۳۶۱ تا ۱۳۶۴
معاون امنیتی نخستین وزیر اطلاعات
دومین وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی
نمایندهٔ استان خوزستان در دوره سوم و چهارم مجلس خبرگان رهبری
رئیس سازمان بازرسی نیروهای مسلح
تاریخ تولد۱ آبان ۱۳۲۸
شغلعضو مجلس خبرگان
مذهبمسلمان-شیعه
ملیتایرانی

از اتفاقات مهم دوره وزارت وی می‌توان به قتل‌های زنجیره‌ای ایران(ترور مخفیانه‌ی روشنفکران و نویسندگان توسط وزارت اطلاعات)، ترور میکونوس و همچنین انفجار در مرکز همیاری یهودیان در آمیا اشاره کرد که در نهایت به حکم جلب بین‌المللی وی انجامید. همچنین قاضی رسیدگی به پرونده قتل کاظم رجوی (برادر مسعود رجوی)، حکم جلب علی فلاحیان را در ۴ اردیبهشت ۱۳۶۹ صادر کرد.

مسئولیت‌ها

  • مسئول بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در استان خوزستان
  • حاکم شرع آبادان
  • حاکم شرع کرمانشاه
  • حاکم شرع مشهد
  • قائم مقام دادستان کل انقلاب؛ همزمان با همکاری در حفاظت اطلاعات سپاه در زندان اوین
  • فرمانده کمیته‌ انقلاب اسلامی از سال‌های ۱۳۶۱ تا ۱۳۶۴
  • معاون امنیتی نخستین وزیر اطلاعات (در زمان وزارت ری‌شهری)
  • دومین وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی
  • نمایندهٔ استان خوزستان در دوره سوم و چهارم مجلس خبرگان رهبری
  • رئیس سازمان بازرسی نیروهای مسلح[۱]

تاسیس وزارت اطلاعات

علی فلاحیان در مصاحبه‌ای درباره چگونگی تاسیس وزارت اطلاعات و قرار گرفتن در زمره‌ی مؤسسان آن گفته بود:

«در آن زمان بحث بود که دیگر کمیته‌ها جمع شود، آیت‌الله مهدوی با این مسئله مخالف بود. خیلی جلسات متعددی بود که یک، تکلیف اطلاعات چه می‌شود؟ و دوم اینکه تکلیف نیروی انتظامی چه می‌شود؟ یک نظریه این بود که ما کمیته‌ها را سازماندهی و تقویت کنیم و یک پلیس انقلاب تشکیل دهیم که ژاندارمری و شهربانی در آن ادغام شود. من با این دیدگاه به کمیته آمدم؛ لذا ما با یک ایده خیلی بزرگی آمدیم که نیروی کمیته را تقویت کنیم، البته از ما حمایت کردند.

بالاخره مسئولین تصمیم به تشکیل وزارت اطلاعات گرفتند. وزارت اطلاعات در ابتدا به من پیشنهاد شد؛ یعنی آقای مهندس موسوی این پیشنهاد را به من دادند. من چون تصمیم داشتم به قم برگردم، چند نفر را پیشنهاد دادم و گفتم که این‌ها بیایند و من مدتی می‌مانم و کمکشان می‌کنم.

آقای ری‌شهری را پیشنهاد کردم. اما افراد دیگری هم مطرح بودند که الان در خاطر ندارم. گفتند اگر ری‌شهری قبول کند، شما همکاری می‌کنید؟ گفتم بله. بعد هم آقای ری‌شهری از من دعوت کرد و در ابتدا به سمت معاون امنیتی وزارت اطلاعات منصوب شدم، البته اول برای تشکیلات یک شورایی بود، بخشی از آن هم من بودم. آن بخشی که مربوط به من بود مقداری سر زبان‌ها افتاد؛ چون من مسئول امنیت بودم باید برای تامین امنیت کشور اعلام آمادگی می‌کردم و وزیر هم اعلام می‌کرد و بعد بقیه نهاد‌ها موظف بودند تمام نیرو‌ها و امکانات اطلاعاتی‌شان را در اختیار ما قرار دهند که من این کار را کردم، البته تحویل‌گیری کاری سخت بود.»[۲]

قتل‌عام ۶۷

علی فلاحیان در مصاحبه‌ای درباره قتل‌عام ۶۷ گفته است:

«بحثی است که برخی به همین نکته اشاره می‌کنند و می‌‌پرسند این‌ها که محاکمه و محکوم شده بودند چرا دوباره به اعدام محکوم شدند؟ اولا در ذهن باشد که حکم این‌ها اعدام است، حتی اگر حاکم شرع هم حکم به اعدام نداده خلاف کرده است چون طرف آدم کشته یا می‌گوید من اگر آزاد شوم می‌کشم. اگر یک محارب مسلح دستگیر شد، حکمش اعدام است، حتی اگر کسی را نکشته باشد ولی اگر خودش آمد تسلیم شد، می‌شود او را نکشت. اگر من این شقوق را نگویم باز در ذهن افراد سوال می‌شود. اگر محارب پیش از دستگیری، خودش بیاید توبه کند، می‌شود او را مورد رافت قرار داد و نکشت. ما در زندان این‌ها را گرفته بودیم، به ذهنمان رسید برای اینکه این سازمان در ذهن خودشان و جامعه شکسته شود - من اول این کار را در کرمانشاه انجام دادم – بحث توبه در زندان را مطرح کردیم. اولین مصاحبه از کرمانشاه پخش شد، کادرهای بالایی هم بودند که آمدند مصاحبه و اعتراف کردند و بعد از دو، سه ماه پخش شد و موجب شد بسیاری توبه کنند و قرار شد که توبه آن‌ها پذیرفته شود نه اینکه اصلا اعدامی نیستند؛ اما به خاطر اینکه این خدمت را کردند و بعضی‌هایشان با اینکه حکمشان اعدام بود به خاطر خدماتی که انجام می‌دادند - مثلا کمک اطلاعاتی می‌دادند و به این واسطه بسیاری از تیم‌ها و گروه‌ها دستگیر می‌شدند و موجب می‌شد که منافقین جنایات کمتری مرتکب شوند - درجه‌ای تخفیف می‌گرفتند.

حکم منافق و محارب اعدام است. این فتوای امام و همه علما و مراجع و حتی آیت‌الله منتظری است. در این بحثی نبود. وقتی در سال ۶۷ عملیات مرصاد انجام شد و منافقین شکست خوردند؛ اعضای آن‌ها در زندان شورش کردند. بحث بود که چه آن‌‌ها که اعدامی بودند و چه آن‌هایی که حکم اعدام نگرفتند، اعدام شوند. نظر امام این بود که چرا نگه‌شان داشتید، این‌ها که همین الان که در زندان هستند می‌گویند اگر ما را‌‌ رها کنید، با شما می‌جنگیم، به صراحت همه‌شان می‌گفتند جنگ ما با شما تمام‌عیار است. امام فرمود دست‌کم آن‌هایی که این حرف را می‌زنند و سر موضعشان هستند، اعدام کنید، نگه داشتن این‌ها معنا ندارد. بعد باز قرار شد گروهی سه‌نفره از وزارت یعنی از قاضی‌ها و... نظارت کنند که اگر کسی قابل عفو است، اعدام نشود. این گروه کارش این بود، نه اینکه حکم اعدام بدهد که مدام می‌گویند حکم اعدام را این سه نفر دادند!»[۲]

قتل‌های زنجیره‌ای

در دهه ۱۳۷۰ زمان وزارت علی فلاحیان و دری نجف‌آبادی (اولین وزیر اطلاعات کابینه محمد خاتمی) شماری از شخصیت‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی منتقد به نظام جمهوری اسلامی به قتل رسیدند. پروانه اسکندری و داریوش فروهر، محمد مختاری و محمد جعفر پوینده از جمله قربانیان قتل‌های زنجیره‌ای بودند.[۳]

نام علی فلاحیان، وزیر اسبق اطلاعات بارها در پرونده قتل‌های زنجیره‌ای ذکر شده بود. به گفته پرستو فروهر در مورد آقای فلاحیان، جابجا در پرونده، متهمان اشاره‌هایی داشتند وقتی که می‌خواستند بگویند که این شیوه حذف فیزیکی -آن چیزی که خودشان اسم می گذاشتند- در این وزارت‌خانه سابقه داشته است. اشاره کرده بودند که از دوران وزارت وزیر سابق یعنی علی فلاحیان این مسئله بوده. ولی در این مورد هم حتی پرسشی از سوی بازجویی کننده انجام نشده بود که چه مواردی شما چنین ماموریت‌هایی داشتید یا چگونه اجرا می‌کردید و شیوه سازمانی این قضیه چطور بوده. آقای زرافشان وکیل ما در این پرونده تعبیر درستی از این مسئله دارند و می‌گویند تبانی متهم و بازجو. یعنی در واقع این پرونده در یک تبانی متهم و بازجو سرهم بندی شد.[۴]

در اسناد بازجویی سعید امامی، مشاور وزیر اطلاعات و معاون سابق امنیت این وزارتخانه، به عنوان یکی از عوامل قتل‌های زنجیره‌ای آمده است: «علی فلاحیان با وجود آنکه خود حاکم شرع بود، اما معمولا و در موارد حساس احکام حذف محاربان را شخصا صادر نمی‌کرد. او این احکام را از آیت‌الله خوشوقت، آیت‌الله مصباح، آیت‌الله خزعلی، آیت‌الله جنتی و گاهی نیز از محسنی اژه‌ای دریافت می‌کرد و به دست ما می‌داد. ما فقط به آقایان اخبار و اطلاعات می‌رساندیم و بعد هم منتظر دستور می‌ماندیم.»[۵]

علی فلاحیان در مصاحبه با "پنجره" گفته است که سیستم وزارت اطلاعات کاملا منظم بوده و هیچ نیروی خودسری در این وزارتخانه وجود نداشته است.

او به موضوع قتل‌های سیاسی زنجیره‌ای، بدون آن‌که به طور مستقیم از آن نام ببرد، اشاره کرده و گفته است که استفاده از مفهوم خودسر برای نیروهای وزارت اطلاعات کار دشمنان آن‌هاست.

وزارت اطلاعات عاملان قتل‌ها را خودسر نامیده بود. اما کمیته‌ای که در زمان ریاست جمهوری محمد خاتمی برای رسیدگی به پرونده قتل‌ها تشکیل شد، اعلام کرد که مقامات بلندپایه وزارت اطلاعات در قتل‌ها دست داشته‌اند.

وزیر پیشین اطلاعات افزوده است که به دلیل وجود یک سیستم یکپارچه کامپیوتری امکان اقدامات خودسرانه وجود ندارد و هر گونه فعالیت نیروهای اطلاعاتی در این سیستم به ثبت می‌رسد.[۳]

قتل کشیش‌های مسیحی

قتل کشیش‌های مسیحی از وقایع دیگری بود که در دوران وزارت علی فلاحیان انجام شد.

طی این وقایع، از دی‌ماه سال ۱۳۷۲ تا تیر ماه ۱۳۷۳تعدادی از رهبران کشیش‌های مسیحی در رشته عملیات سازماندهی شده توسط وزارت اطلاعات به شکلی فجیعی کشته شدند. از جمله کسانی که در این سلسله عملیات کشته شدند اسقف هوسپیان مهر، کشیش مهدی دیباج و اسقف تاتائوس میکائیلیان بودند. اکبر گنجی از مأموران وزارت اطلاعاتدر این دوران گفته است: این کشیش‌ها به دلیل قبول نداشتن نظام سیاسی ایران و فعالیت‌هایشان برای حقوق بشر و حقوق اقلیت‌ها در ایران به دست وزارت اطلاعات به قتل رسیدند. وزارت اطلاعات قتل‌ این کشیش‌ها را به مجاهدین خلق نسبت داد.[۶]

انفجار حرم امام رضا در مشهد

بمب‌گذاری در حرم امام رضا یکی دیگر از فجایع نیروهای امنیتی بود؛ حادثه‌ای ساختگی که کارگردانی آن را علی فلاحیان، وزیر اطلاعات و سعید امامی، معاون او بر عهده داشتند.[۷]

روزنامه ابرار در تاریخ ۵ دی ۱۳۷۸ به نقل از نشریه ارزش‌ها در این رابطه می‌گوید:

«طرح به‌ دره‌ افکندن اتوبوس حامل نویسندگان، قتل‌عام کشیش‌های مسیحی، بمب‌گزاری در حرم امام‌رضا(ع)،… گوشه‌ای از اقدام‌های همکاران و همفکران فلاحیان در وزارت اطلاعات بود که تحت عنوان تحکیم پایه‌های امنیت ملی انجام می‌شد... آیا فلاحیان در زمانی که عهده‌دار وزارت اطلاعات بود، جز هاشمی رفسنجانی رئیس دیگری داشته است؟»[۸]

همچنین در مناظره‌ای که در بهمن‌ماه ۱۳۹۷ میان مصطفی تاج‌زاده و علیرضا زاکانی بر سر قتل‌های زنجیره‌ای انجام شد نیز تاج‌زاده ناخودآگاه جمله‌ای را به زبان آورد که مُهر تأییدی بر جنایت وزارت اطلاعات بود. او در این مناظره گفت «در مورد قتل‌های زنجیره‌ای به آقای خاتمی سناریو دادند عین مشهد؛ گفتند دو نفر منافق را بگویید آن‌ها بودند.»[۷][۹]

 
علی فلاحیان در لیست اینترپل

ترور میکونوس

در سال ۱۹۹۲ میلادی شماری از سران اپوزیسیون کُرد جمهوری اسلامی در رستورانی به نام میکونوس در برلین ترور شدند. دادگاهی در آلمان مسئولان وقت جمهوری اسلامی، هاشمی رفسنجانی، رئیس جمهور، علی فلاحیان، وزیر اطلاعات، علی اکبر ولایتی، وزیر خارجه و علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی را متهم به زمینه‌سازی ماجرای میکونوس کرد.

دادستان کل فدرال آلمان در ۲۴ اسفند سال ۱۳۷۴ قرار بازداشت فلاحیان را که مظنون به صدور دستور قتل‌ها در رستوران میکونوس بود صادر کرد.

علی فلاحیان در مصاحبه با هفته نامه "پنجره" تایید می‌کند که در دادگاه میکونوس در آلمان حکم دستگیری وی صادر شد. وی می‌افزاید: «منتها وقتی ما مهمان آن‌ها بودیم دیگر نمی‌آیند ما را دستگیر کنند.»[۳]

انفجار مرکز همیاری یهودیان در آرژانتین

انفجار آمیا که "بدترین حادثه تروریستی" تاریخ آرژانتین خوانده می‌شود ۱۸ ژوئیه ۱۹۹۴ (۲۷ تیر ۱۳۷۳) رخ داد. در این حادثه ۸۵ نفر کشته و حدود ۳۰۰ نفر مجروح شدند و صدها ساختمان در اطراف مرکز یهودیان به شدت آسیب دیدند.[۱۰]

سال ۲۰۰۶، آلبرتو نیسمن، دادستانی که پیگیر ماجرا در دوران ریاست‌جمهوری ارنستو کرشنر بود حکم بازداشت بین‌المللی برای هاشمی رفسنجانی (رئیس‌جمهوری)، علی‌اکبر ولایتی (وزیر خارجه) و علی فلاحیان (وزیر اطلاعات) را صادر کرد.[۱۱]

نتیجه تحقیقات گسترده آلبرتو نیسمن احکام جلب بین المللی برای ۸ تن از بالاترین مقامات جمهوری اسلامی بود. این نفرات شامل علی اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس جمهور سابق و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در دوره بعدی ،احمد وحیدی وزیر دفاع سابق ،محسن رضایی فرمانده وقت سپاه پاسداران و دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام در دوره بعدی، علی فلاحیان وزیر اطلاعات وقت و از اعضای مجلس خبرگان در دوره بعدی و علی اکبر ولایتی وزیر خارجه وقت رژیم و مشاور بین‌المللی خامنه‌ای و همچنین محسن ربانی رایزن وقت فرهنگی دولت ایران در آرژانتین و عماد مغنیه تروریست معروف لبنانی می‌شدند ( عماد مغنیه‌ در ۲۳ بهمن ۱۳۸۹ کشته شد). در این رابطه همچنین گفته می‌شود که پاسداری به نام احمد‌رضا اصغری فرماندهی عملیات تروریستی را تحت پوش دیپلمات در سفارت جمهوری اسلامی در آرژانتین به‌عهده داشته است.

کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری

علی فلاحیان در سال ۱۳۸۰ در هشتمین دورهٔ انتخابات ریاست جمهوری اسلامی نامزد شد و با کسب ۰/۱۹۶ درصد آراء نهمین رتبه در بین ده نامزد را به دست آورد.[۱۲]

فلاحیان در سال ۱۳۹۲ در یازدهمین دورهٔ انتخابات ریاست جمهوری اسلامی نیز برای نامزدی ثبت نام کرد و پس از اعلام نتایج صلاحیت‌ها گفت: من رد صلاحیت نشدم. نام من را جزو انصرافی‌ها گذاشتند. به من گفتند که شما انصراف داده‌اید.[۱۳]

حکم جلب علی فلاحیان

قاضی رسیدگی به پرونده قتل کاظم رجوی (برادر مسعود رجوی)، حکم جلب علی فلاحیان را صادر کرد. کاظم رجوی در ۴ اردیبهشت ۱۳۶۹ (۲۴ آوریل ۱۹۹۰)، به ضرب ۶ گلوله در نزدیکی خانه اش در شهر کوپه در استان وود در سوئیس، به قتل رسید. در آن زمان علی فلاحیان، وزیر سرویس‌های اطلاعاتی و امور امنیتی جمهوری اسلامی بود.[۱۴]

علی فلاحیان، همچنین به اتهام طراحی ترور میکونوس و محکومیت غیابی در دادگاهی در آلمان، تحت تعقیب پلیس بین‌الملل قرار دارد. همچنین اینترپل در ۱۶ آبان ۱۳۸۶(۷ نوامبر ۲۰۰۷) به درخواست دادگستری آرژانتین حکم جلب علی فلاحیان را به اتهام دخالت در انفجار مرکز همیاری یهودیان در مقام وزیر وقت اطلاعات ایران، صادر کرد.[۴]

وزارت خارجه ایالات متحده آمریکا در ۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۹(۲۰ مه ۲۰۲۰) علی فلاحیان را به دست داشتن در ترورهای ما بین سال‌های ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۷ متهم کرده و او را به دلیل نقش داشتن در این ترورها تحریم کرد.[۱۵]

منابع

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ زندگی‌نامه: علی فلاحیان، سایت روزنامه همشهری
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ سعید امامی خودکشی نکرد، تاریخ ایرانی
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ علی فلاحیان: روحانی قرار بود وزیر اطلاعات دولت رفسنجانی شود، سایت دویچه‌وله فارسی
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ چهره‌های پرونده قتل‌های زنجیره‌ای چه می‌کنند؟، سایت بی‌بی‌سی فارسی
  5. پورمحمدی: قتل‌های زنجیره‌ای خودسرانه نبود، در سیستم اتفاق افتاد، سایت دویچه‌وله
  6. قتل های زنجیره ای «کشیشان مسیحی» به روایت وزیر پیشین کار جمهوری اسلامی-آژانس خبری مسیحیان ایران
  7. ۷٫۰ ۷٫۱ سناریوی انفجار در حرم امام رضا به کارگردانی وزارت اطلاعات
  8. قتل ۳ کشیش ایرانی توسط وزارت اطلاعات خامنه‌ای و نسبت دادن این توطئه به مجاهدین، سایت ایران افشاگر
  9. بازخوانی پرونده بمبگذاری حرم امام رضا، سایت زیتون
  10. نخستین برنامه دولت جدید آرژانتین علیه جمهوری اسلامی، سایت دویچه‌وله فارسی
  11. ماجرای آمیا و پرونده‌ای که بسته نمی‌شود، سایت رادیو فردا
  12. نامزدهای ریاست جمهوری در ۳۰ سال گذشته، سایت بی‌بی‌سی فارسی
  13. علی فلاحیان: رد صلاحیت نشدم، به من گفتند شما انصراف داده‌اید، سایت عصر ایران
  14. حکم جلب علی فلاحیان، وزیر پیشین اطلاعات و امنیت جمهوری اسلامی توسط دادگاه سوئیس، سایت رادیو فردا
  15. آمریکا علی فلاحیان وزیر اطلاعات سابق ایران را تحریم کرد، سایت العربیه فارسی