کاربر:Abbas/صفحه تمرین3: تفاوت میان نسخه‌ها

از ایران پدیا
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۶۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
'''علی صیاد شیرازی'''
{{Infobox holiday
|holiday_name  =شب یلدا
|type          = باستانی
|image        = سفره شب یلدا.JPG
|imagesize    =
|caption      = سفره شب یلدا
|official_name = شب یلدا
|nickname      = شب چله
|observedby    =
|litcolor      =
|longtype      =ملی و باستانی ایرانی
|significance  = طولانی‌ترین شب سال
|begins        = شامگاه ۳۰ آذر سال خورشیدی
|ends          = صبح روز ۱ دی سال خورشیدی
|date          =شب ۳۰ آذر تا روز ۱ دی سال خورشیدی
<!-- Use next three if holiday is the same day of the same week every year -->
|week_ordinal  = <!-- "first", "second", "last", etc. -->
|weekday      = <!-- "Sunday", "Monday", "Friday", etc. -->
|month        = <!-- "January", "February", "December", etc. -->
<!-- Use next three if the date changes in an unusual pattern each year -->
|date۲۰۱۹      = <!-- only for days that change each year -->
|date۲۰۲۰      = <!-- only for days that change each year -->
|date۲۰۱۴      = <!-- only for days that change each year -->
|celebrations  =ملی و باستانی ایرانی
|observances  =
|relatedto    =فرهنگ ایرانی
}}
'''شب یلدا یا شب چله''' یکی از کهن‌ترین جشن‌های ایرانی است. یلدا به فاصله زمانی میان غروب آفتاب در ۳۰ آذرماه تا طلوع آفتاب در اول دی‌ماه گفته می‌شود. یلدا از واژه‌ای سریانی به معنای تولد و زایش برگرفته شده است. در باور ایرانیان باستان، تاریکی سمبل اهریمن است و از آن‌جایی که در طولانی ترین شب سال، تاریکی اهریمنی دیرمی‌پاید، ایرانیان در این شب گرد هم آمده آتش برافروخته و تاصبح شب زنده‌داری می‌کردند تا تاریکی و ارواح اهریمنی و شیطانی نابود شوند. شب یلدا به جز ایران در کشورهای همسایه ایران مانند افغانستان و تاجیکستان و حتی در هند و کشمیر نیز مرسوم است. این جشن شباهت زیادی با جشن‌های دیگر کشورها به خصوص شب کریسمس مسیحیان دارد و با آن همزمان است.


== کودکی و نوجوانی ==
در دوران معاصر مردم ایران این جشن را با گرد‌همایی فامیل و شب زنده داری و خواندن دیوان حافظ و خوردن خوراکی‌های متنوع می‌گذرانند. در این شب مرسوم است که بزرگان فامیل داستانها و متل‌های جالب برای کوجکترها تعریف می‌کنند و آنها را سر ذوق می‌آورند.  
علی صیاد شیرازی در سال ۱۳۲۳ در شهرستان درگز به دنیا آمد. اجداد او از عشایر فارس و کرمان بودند. پدر بزرگ او همراه خانواده‌اش به سمت خراسان کوچ کردند. نام پدرش زیاد و درجه دار ژاندارمری بود. <ref name=":0">[https://www.isna.ir/news/98012107944/%D9%87%D9%81%D8%AA-%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D9%87-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%B4%D9%87%DB%8C%D8%AF-%D8%B5%DB%8C%D8%A7%D8%AF-%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%B2%DB%8C هفت پرده زندگی شهید صیاد شیرازی]- ایسنا</ref> تحصیلات ابتدایی را در گرگان به اتمام رساند. خانواده صیاد شیرازی به واسطه شغل پدر از گرگان به شاهرود و آمل و گنبد و مجددا به گرگان نقل مکان کرد. صیاد شیرازی برای ادامه تحصیل و گرفتن دیپلم به تهران آمد و از دبیرستان امیرکبیر در تهران دیپلم گرفت. صیاد شیرازی ۵ برادر و ۲ خواهر داشت. <ref name=":2">[http://www.sayadshirazi.ir/%d8%b2%d9%86%d8%af%da%af%db%8c-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%b3%d9%be%d9%87%d8%a8%d8%af-%d8%b4%d9%87%db%8c%d8%af-%d8%b9%d9%84%db%8c-%d8%b5%db%8c%d8%a7%d8%af-%d8%b4%db%8c%d8%b1%d8%a7%d8%b2%db%8c/ زندگیـنامه سپهبد علی صیاد شیرازی]- پایگاه اطلاع رسانی صیاد شیرازی</ref>


== ورود به ارتش ==
در شب یلدا خوارکیهای متنوعی تناول می‌شود. از جمله آجیل که اغلب شیرین است و در آن از باسلوق و میوه‌های خشک نیز استفاده می‌شود. همچنین میوه‌هایی مانند انار، هندوانه، خرمالو و به و همینطور انواع شیرینی‌ها.
علی صیاد شیرازی در سال ۱۳۴۳ وارد دانشکده افسری شد. در سال ۱۳۴۶ با درجه ستوان‌ دومی در رسته توپخانه از آن دانشکده فارغ‌التحصیل شد. او سپس به لشکر ۲ تبریز رفت. در سال ۱۳۴۸ مأموریت استقرار در مرزهای غرب کشور درقصرشیرین به لشکر ۲ تبریز داده شد. او به عنوان افسر دیده‌بان توپخانه و معاون آتشبار، حدود یک سال در این لشگر بود. لشکر تبریز در سال ۱۳۴۹ منحل شد و صیاد شیرازی به توپخانه لشکری لشکر ۸۱ زرهی کرمانشاه انتقال یافت و در آن‌جا  فرمانده آتشبار شد. او پس از آن برای گذراندن دوره آموزش زبان انگلیسی به تهران رفت. سپس با پذیرفته شدن در کنکور اعزام به خارج در سال ۱۳۵۱ برای طی یک دوره تخصصی توپخانه تحت عنوان دوره هواسنجی بالستیک توپخانه به امریکا رفت.<ref name=":0" />


صیاد شیرازیبه گفته خودش دوره ی رنجری و چتر بازی را نیز گذرانده است. او پس از گذراندن دوره‌ی تخصصی توپخانه در آمریکا به دستور اویسی فرمانده نیروی زمینی ارتش شاهنشاهی به عنوان مربی توپخانه به اصفهان منتقل شد. <ref name=":2" />
در سالهای اخیر شب یلدا با چالشهایی همراه بوده است. از آنجا که جمهوری اسلامی از ابتدای روی کار آمدن با سنتها و آیین‌های باستانی ایرانی مخالفت داشته و همواره در صدد از بین بردن آنها بوده است، در سال ۱۴۰۲ تصمیم شورای عالی انقلاب فرهنگی جمهوری اسلامی مبنی بر نام‌گذاری شب یلدا و چهارشنبه سوری به روز  «ترویج فرهنگ میهمانی و پیوند با خویشان» و «روز تکریم همسایگان» خبرساز شد. این تغییر نام دو آیین مهم و اصلی ایرانی باعث موضع‌گیری بسیاری از فعالان حوزه فرهنگ علیه این تصمیم شورای عالی انقلاب فرهنگی شد.  


== فعالیت‌ها پیش از انقلاب ضد سلطنتی ==
چالش بعدی و مهمی که در سالهای اخیر آیین شب یلدا را بسیار تحت تاثیر قرار داده است گرانی و تورم افسار گسیخته به خصوص گرانی خوراکی‌ها و مواد غذایی است. بنا بر برآوردهای ارائه شده از سوی رسانه‌های مختلف یک دور همی ساده ۴ نفره شب یلدا همراه با شام یک و نیم میلیون تومان خرج دارد و خانواده‌های کم درآمد که اکثریت جامعه اران را تشکیل می‌دهند توان تامین این بودجه را ندارند.
صیاد شیرازی در سال ۱۳۵۲ در اصفهان با یوسف کلاهدوز و حسن اقارب پرست آشنا شد و با محافل مذهبی در ارتباط قرار گرفت.<ref name=":2" /> فعالیت‌های او شرکت در محافل مذهبی مرتبط با آخوندها بود و در این جلسات به مطالعه‌ی متون مذهبی می‌پرداخت. ضیاد شیرازی در روز ۱۹ بهمن ۱۳۵۷ بازداشت انفرادی شد و روز  ۲۲ بهمن با پیروزی انقلاب ضد سلطنتی از بازداشت خارج شد. صیاد شیرازی پس از انقلاب با درجه سروانی وارد ارتش جمهوری اسلامی شد. او برای استقرار حاکمیت جمهوری اسلامی و قبولاندن آن به پرسنل ارتش بسیار فعال بود.<ref name=":0" />


سرگرد مصطفی بنی‌هاشمی، فرمانده‌ی سابق پشتیبانی دانشکده‌ي افسری در مورد سوابق صیاد شیرازی در ارتش شاهنشاهی می‌گوید: <blockquote>«پرسنل میهن‌پرست ارتش، افسران و درجه‌دارها همه مخالف جنگ بودند؛ به‌دلیلی واضح، چون جنگ مشروعیت نداشت. جنگی که خمینی ضدبشر به‌منظور دستیابی به اهداف تجاوزکارانه خودش به‌راه انداخت. پرسنل ارتش که موافق با جنگ نبودند. از طرفی عناصری مثل صیاد شیرازی بودند که در ارتش به‌حساب نمی‌آمدند و برای این‌که به جاه و مقام برسند، کارهایی کردند که الآن می‌گویم. با صیاد شیرازی از زمان دانشکده افسری بودیم. او یکی از کسانی بود که با ضداطلاعات ارتش به‌طور رسمی بر ضد بقیه بچه‌ها که از جمله دوستانش بودند همکاری می‌کرد. از جمله یکی از استادها در کلاس درس مطلبی علیه تیمسارها گفت و او آن را اطلاع داد و باعث شد آن افسر را از کار بردارند و تبعیدش کنند.»<ref>[https://news.mojahedin.org/i/news/164233 جنگ ایران و عراق - طلسم جنگ (۱۰) - فرماندهان جن]گ - سایت مجاهد</ref></blockquote>
== مقدمه ==
شب یلدا یا چله یکی از کهن‌‌ترین جشن‌ های ایرانی است. یلدا به فاصله زمانی میان غروب آفتاب در ۳۰ آذر ماه (آخرین روز پاییز) تا طلوع آفتاب در اول دی ماه (نخستین روز زمستان) گفته می‌شود.


== علی صیاد شیرازی پس از انقلاب ==
در تقویم  ایرانیان، جشن های بسیاری دیده می شود که یکی از مهم ترین ها شب یلدا است؛ چندین هزار سال است که ایرانیان آخرین شب پاییز را که یلدا نام دارد و بلندترین و تاریک ترین شب سال لقب گرفته است تا سپیده دم و زایش اولین اشعه های آفتاب، بیدار می ‌مانند و در کنار اعضای خانواده و فامیل و دوستان خود به بزم و شادی می گذرانند. از گذشته‌های دور، ایرانیان شب یلدا را تا سپیده صبح در گرد آتش،‌ به جشن و پایکوبی می‌گذراندند.<ref name=":0">[https://arahonar.com/%D9%87%D9%85%D9%87-%DA%86%DB%8C%D8%B2-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%B4%D8%A8-%DB%8C%D9%84%D8%AF%D8%A7/ همه چیز درباره شب یلدا - آرا هنر]</ref>
صیاد شیرازی در روز ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ در پی پیروزی انقلاب ضد سلطنتی از بازداشت آزاد شد و با درجه‌ی سروانی وارد ارتش جمهوری اسلامی شد. او به علت سرسپاری کامل به رژیم ولایت فقیه و شخص خمینی و خامنه‌‌ای به سرعت مراتب ترقی را در سلسله مراتب ارتش پیمود. او در سرکوب مردم کردستان، تصفیه و اخراج عناصر مخالف با جمهوری اسلامی از ارتش و عملیات مرصاد که عملیات مقابله جمهوری اسلامی با عملیات فروغ جاویدان ارتش آزادی‌بخش ملی ایران بود، شرکت داشت.


صیاد شیرازی همیشه از مشاوران اصلی خامنه‌ای بود و پس از جنگ به عنوان جانشین فرمانده ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی منصوب شد.<ref name=":1" />  
== تاریخچه شب یلدا ==
[[پرونده:نگاره‌ای از شب یلدا در ایران باستان.JPG|جایگزین=شب یلدا در ایران باستان|بندانگشتی|436x436پیکسل|نگاره‌ای از جشن شب یلدا در ایران باستان]]
یلدا از واژه‌ ای سریانی به معنای تولد و زایش برگرفته شده است. در باور ایرانیان باستان، تاریکی سمبل اهریمن است و از آن جایی که در طولانی ‌ترین شب سال، تاریکی اهریمنی دیر می ‌پاید، این شب در نظر ایرانیان منحوس و بدقدم بوده و چون فرا می‌ رسید، آتش روشن می کردند تا تاریکی و ارواح اهریمنی و شیطانی بگریزند و نابود شوند. هم چنین مردم گرد هم جمع می شدند و تمام شب را با نوشیدن و خوردن می گذراندند و به شادی و پایکوبی و گفتگو می پرداختند.<ref name=":0" />


=== سرکوب مردم کردستان ===
تاریخچه دقیق جشن شب یلدا  مشخص نیست اما بسیاری از باستان شناسان هفت هزار سال پیش را برای تاریخ شب یلدا مطرح کرده اند.  تاریخ ثبت شده شب یلدا به 500 سال پیش از میلاد برمیگردد و تاریخ وارد شدن آن به تقویم رسمی ایرانیان باستان به زمان داریوش یکم مربوط می شود تقویمی که شامل گاه شماری مصری ها و بابلی ها است.
صياد شيرازي در سال۱۳۵۸ از سوي خميني به‌عنوان فرمانده عمليات مخصوص كردستان منصوب شد و در سركوب مردم اين منطقه نقش بسيار فعالي ايفا كرد. وي مسئوليت به توپ بستن بسياري از روستاها و شهرهاي كردستان در سالهاي ۵۸ و ۵۹ را برعهده داشت. خمینی اغلب دستورات خود در مورد کردستان را مستقیم خطاب به وی صادر‌ می‌کرد.<ref name=":1" />


پس از سرکوب مردم کردستان با اعطای دو درجه موقت به عنوان فرمانده عملیات غرب کشور منصوب شد. در ادامه در اثر اختلافاتی که با بنی‌صدر رئیس جمهور وقت پیدا کرد از این مسئولیت عزل شد و دو درجه‌اش نیز از او گرفته شد. پس از عزل بنی‌صدر و انتصاب رجایی به ریاست جمهوری دوباره به خدمت فراخوانده شد و با اعطای دو درجه ماموریت پیدا کرد تا قرارگاه شمال غرب را فعال کند.<ref name=":2" />
همچنین مشخص نیست وا‌ژه یلدا  چطور و چه زمانی وارد زبان فارسی شده است.  این گونه از تاریخ بر آمده است که مسیحیان اولیه که در روم زندگی می کردند دچار سختی های فراوانی بودند در همان حال عده ای از آنها تصمیم به مهاجرت به ایران می‌گیرند و به خاطر نزدیک بودن فرهنگ ها این واژه سریانی به زبان فارسی راه پیدا می کند.<ref>[https://namnak.com/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DA%86%D9%87-%D8%A2%D8%AF%D8%A7%D8%A8-%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%85-%D8%B4%D8%A8-%DB%8C%D9%84%D8%AF%D8%A7.p179 تاریخچه شب چله و آداب و رسوم شب یلدا در ایران - نمناک]</ref>


=== صیاد شیرازی در دوران جنگ ===
به طور کلی، در ایران باستان برای هر مراسم و سرور آیینی، سفره ای خاص می‌ گستردند که در آن علاوه بر آلات و ادوات نیایش همچون عطردان، آتشدان، بخوردان و غیره، محصولات خوردنی فصل و خوراک ‌های گوناگون هم می گذاشتند و هر آنچه از میوه تازه‌ فصل که امکان داشت و میوه‌ های خشک در این سفره یافت می شد.  
صيادشيرازي در۷ مهر سال ۱۳۶۰ توسط خميني به فرماندهي نيروي زميني ارتش منصوب شد. در سال ۱۳۶۶ از این پست استعفا کرد و بلافاصله با حکم خمینی به عنوان نماینده ولی فقیه در شورای عالی دفاع منصوب شد که تا پایان جنگ ادامه داشت.<ref name=":2" /> 


در تيرماه سال۱۳۶۷ پس از عمليات چلچراغ و فتح شهر مهران توسط ارتش آزاديبخش ملي، حسين موسوي نخست‌وزير وقت كه درعين حال رئيس ستاد كل نيروهاي مسلح هم بود، صيادشيرازي را در رأس هيأتي به منطقه غرب كشور فرستاد تا به بررسي وضعيت و تصميم‌گيري در مورد پرسنل نظامي كه از جنگ  به‌ستوه آمده و به ارتش آزاديبخش ملي تمايل پيدا كرده بودند، بپردازد.<ref name=":1">نشریه مجاهد شماره فوق‌العاده - شنبه ۲۱ فروردین ۱۳۷۸</ref>
ایرانیان باستان با این اعتقاد که سپیده دم شب یلدا با دمیدن خورشید، روزها طولانی‌تر می ‌شوند و تابش نور ایزدی جهان را فرا می گیرد، آخرین شب پاییز و اول زمستان را شب زایش مهر یا زایش خورشید نامیدند و از آن زمان تاکنون، برای آن جشن بزرگی بر پا می شود و به همین دلیل، در آیین زرتشتی، به دهمین ماه سال، دی، به معنای دادار و آفریننده می‌ گفتند که در واقع، ماه تولد خورشید بود.


=== مسئولیت‌ها پس از جنگ ===
ابوریحان بیرونی جشن یلدا را میلاد اکبر می نامد که منظور از آن میلاد خورشید است. در کتاب آثار الباقیه ابوریحان بیرونی از روز اول دی ماه، تحت عنوان خور یاد شده ‌است و در کتاب قانون مسعودی نسخه موزه بریتانیا که در لندن موجود است، این روز، خُره روز نام گرفته است و در بعضی منابع دیگر خرم روز نامیده می ‌شود. فردوسی هم در شاهنامه، یلدا و خور روز را به هوشنگ از شاهان پیشدادی ایران نسبت داده است.<ref name=":0" />
در آبان سال۷۱ در رأس يك هيأت از فرماندهان سپاه و ارتش عازم كردستان شد تا راه‌هاي مقابله با مردم و پيشمرگان را مورد ارزيابي قرار دهد.<ref name=":1" />
[[پرونده:شب یلدا در افغانستان.JPG|جایگزین=شب یلدا در افغانستان|بندانگشتی|355x355پیکسل|جشن شب یلدا در افغانستان]]


صیاد شیرازی ابتدا به عنوان معاونت بازرسی ستاد كل نیروهای مسلح منصوب شد.<ref name=":2" /> او در شهريورماه ۱۳۷۲ از سوي خامنه‌اي به‌ عنوان جانشين رئيس ستاد فرماندهي كل نيروهاي مسلح منصوب شد و تا روز مرگش، در همين سمت باقی ماند.<ref name=":1" />
== چله ==
کلمه چلّه هم مخفف واژه چهل و صرفاً نشان ‌دهنده گذشت یک دوره زمانی معین (و نه الزاماً چهل روز) است.


صيادشيرازي پنج روز قبل از مرگش، از سوي خامنه‌ای به درجه سرلشكري ارتقا يافت.<ref name=":1" />
ایرانیان باستان با استفاده از تجربیات و توانایی هایی که داشتند، فعالیت ‌های خود را با گردش خورشید و تغییر فصول و بلندی و کوتاهی روز و شب و حرکت و قرار ستارگان تنظیم می کردند.


== نقش صیاد شیرازی در سرکوب ارتشیان ==
چله بزرگ از اولین روز دی ماه که خرم روز نام دارد، تا دهم بهمن ماه که جشن سده است، محاسبه می شود و در این ایام شدت سرما بیشتر است، سپس چله کوچک فرا می رسد که از دهم بهمن ماه تا بیستم اسفند ماه به طول می ‌انجامد و در این ایام کم کم از شدت سرما کاسته می‌ شود.<ref name=":0" />
صيادشيرازي كه وفاداری خود را به نظام جمهوری اسلامی  در كردستان اثبات کرده بود، در مهر سال۱۳۶۰ توسط خميني به فرماندهي نيروي زميني ارتش منصوب شد. وي در اين  مقام به تصفيه‌ی گسترده‌ی نيروي زميني از پرسنل مخالف جمهوری اسلامی وسیاست‌های جنگ طلبانه آن مبادرت كرد و بسياري از آنان را دستگير و اعدام و يا تصفيه و اخراج نمود. سپس افسران سرسپرده به رژیم ولایت فقیه در پست‌هاي كليدي قرار گرفتند تا از بروز هرگونه اعتراض و نارضايتي در صفوف ارتش تحت امر جلوگيري شود.<ref name=":1" />


== نقش صیاد شیرازی در عملیات فروغ جاویدان ==
== شب چله در حوزه ایران بزرگ ==
آن چه در ادامه می‌خوانید گزیده‌یی از اعترافها صیاد شیرازی جنایتکار است که این مطالب را در چند گفتگوی تلویزیونی که طی سالهای ۷۶و۷۷ از شبکه تلویزیونی رژیم پخش شده، به‌عنوان خاطراتش از این عملیات نقل کرده است. متن زیر از این گفتگوها پیاده و خلاصه شده است:
در خراسان بزرگ تا کشمیر شب چله بزرگ مورد تکریم بوده‌است. بخصوص در افغانستان، بخش‌هایی از پاکستان و شمال هند و کشمیر به شب یلدا شب «چله کلان» می‌گویند. بخصوص در میان تاجیکان شب چله کلان (بزرگ) با آیین‌هایی همراه است. این آیین‌ها شباهت زیادی به آیین‌های شب چله ایرانی دارد.


ساعت هشت و نیم شب، این بار دیگر برادر عزیزم سردار سرتیپ پاسدار رشید، که همین الآن معاون عملیاتی در ستاد کل هستند، اون موقع هم همین مسئولیت را داشتند زنگ زد و گفت که در منطقه غرب می‌گویند، دشمن سرش را انداخته پایین، دارد با سرعت می‌آید به طرف کرمانشاه! من گفتم چنین چیزی والله! برای من غیرممکن است. چون نداریم که دشمن از یک محور، سرش را بیندازد پایین، جلو بیاید. ماهیتش چیست؟ گفت ما هیچی نمی‌دانیم. گفتم حالا من چه کار باید بکنم؟ گفت می‌خواستم خواهش کنم بیایید بروید منطقه…
در مزار شریف، همه ساله با نزدیک شدن به آخرین و طولانی‌ترین شب از فصل پاییز که چله بزرگ نام دارد، مردم فرهنگ دوست ولایت بلخ در شمال افغانستان با آداب و رسوم خاص خود به استقبال این شب می‌روند.<ref name=":1">[https://www.tabnak.ir/fa/tags/1818/1/%D8%B4%D8%A8-%DB%8C%D9%84%D8%AF%D8%A7 در مورد شب یلدا در ویکی تابناک بیشتر بخوانید - تابناک]</ref>
[[پرونده:شب یلدا در کهکیلویه و بویر احمد.JPG|جایگزین=شب یلدا در بین اقوام ایرانی|بندانگشتی|جشن شب یلدا در کهکیلویه و بویر احمد]]


با هواپیما [رفتیم] ساعت ده‌ و نیم شب، به کرمانشاه که رسیدیم، دیدیم خیلی وضعیت غیرعادی است. مردم همه مضطرب، زده‌اند بیرون از منزلها، جاده بین کرمانشاه به طرف بیستون کاملاً مملو از ماشین و خودرو و ترافیک سنگین‌ ، به‌طوری که ما از این طرف بلوار به آن طرف بلوار پیاده رفتیم. از اون طرف ماشین گرفتیم به طرف طاق بستان که محل قرارگاه نیروی زمینی سپاه بود. رفتیم آنجا و تیمسار [پاسدار] شمخانی هم بعداً رسیدند و نشستیم تا ساعت یک‌و‌نیم شب ما باز هم از هیچ‌چیز نتوانستیم سر در بیاوریم. تا این‌که‌ دیدیم یک پاسداری آمد توی قرارگاه، سراسیمه و گفت که من در اسلام‌آباد غرب بودم، دیدم که منافقین وارد شهر شدند، شهر را گرفتند. رفتند داخل پادگان ارتش، فرمانده پادگان تسلیم نمی‌شد و حرفشان را گوش نمی‌کرد، همان‌جا اعدامش کردند. یک سرهنگی را اعدامش کردند و الآن دارند بکوب می‌خواهند بیایند طرف کرمانشاه. یعنی ساعت یک‌ونیم شب ما تازه فهمیدیم، دشمن کیه؟ و برای چی آمده.
== شباهت یلدا با جشن‌های دیگر اقوام ==
جشن انقلاب زمستانی در بین دیگر اقوام باستان نیز رایج بوده‌است. در روم باستان و هم‌زمان با ترویج مسیحیت، پرستش سول اینویکتوس (خورشید شکست ناپذیر) ایزد پاگان رومی بسیار شایع بود و رومیان میلاد او را در زمان انقلاب زمستانی جشن می‌گرفتند. سول اینویکتوس در آیین میتراییسم رومی نیز نقشی ویژه داشت و حتی میتراس (معادل یونانی میترا ایزد باستان ایرانی) لقب خورشید شکست ناپذیر را داشت.


… هیچ نیرویی در کرمانشاه در دست ما نبود. مشورت کردیم. گفتیم، دو تا نیروی دم دست هست، یکی پایگاه هوانیروز کرمانشاه است. یکی هم پایگاه سوم شکاری نیروی هوایی ارتش در همدان، این دو تا می‌توانند ما را کمک کند…
محققان معتقدند که مسیحیت غربی چارچوب اصلی خود را که به این دین پایداری و شکل بخشیده به مذاهب پیش از مسیحیت روم باستان از جمله میتراییسم مدیون است و برای نمونه تقویم کلیساها، بسیاری از بقایای مراسم و جشن‌های پیش از مسیحیت بخصوص کریسمس را در خود نگاه داشته‌است و کریسمس به عنوان آمیزه‌ای از جشن‌های ساتورنالیا و زایش میترا است در روم باستان در  قرن چهارم میلادی با رسمی شدن آیین مسیحیت و به فرمان کنستانتین به عنوان زادروز رسمی مسیح در نظر گرفته شد.


ساعت ۵صبح که من رفتم، دیدم همه خلبانهای هوانیروز آماده بودند، برایشان توجیه کردم که وضعیت خیلی نگران‌کننده است، ما چاره‌یی نداریم، تا وقتی که نیروهایی را از زمین بتوانیم جمع‌آوری کنیم، برای مقابله با اینها، مجبوریم از هوا جلوشان را بگیریم.
جشن تولد میترا تنها آئینی نیست که به مسیحیت راه پیدا کرده‌است. میان سنت‌های مسیحیان و آئین میتراییسم شباهت‌های زیادی وجود دارد. امروزه تمام مسیحیانی که تولد عیسی مسیح را جشن می‌گیرند، هنوز هم در روز جشن شومینه و شمع‌هایشان را روشن نگاه می‌دارند،  درخت کریسمس را با چراغ‌های کوچک نورانی تزئین می‌کنند، شب زنده داری می‌کنند و غذا‌های مخصوص و ویژه می‌خورند؛ به دید و بازدید یکدیگر می‌روند و این مناسبت را در کنار دوستان و اقوامشان جشن می‌گیرند؛ درست نظیر همان سنتی که ایرانیان باستان در شب یلدا برگزار می‌کردند. کریسمس و یلدا تنها نمونه‌ای از بسیاری از باورها، آداب و رسوم، نمادها، داستان‌ها و افسانه‌های مشترکی هستند که مردم ملل مختلف و مذاهب مختلف را به هم پیوند می‌زنند.<ref name=":1" />


خلبانها اعلام آمادگی کردند، گفتم نه! اول من دو تیم آتش با خودم می‌برم، که شناسایی کنیم، تیمهای آتش بعدی آماده باشند پشت‌سرهم بیایند. واقعاً عجیب بود، وقتی من می‌رفتم، از کرمانشاه، جاده را کنترل می‌کردم، دیدم که وضع خیلی ازدحام است. ولی هنوز معلوم نبود که منافقین کجا هستند. رسیدم به تنگه چهارزبر دیدم وضعیت غیرعادی است…
== خوراکی‌های شب یلدا ==
[[پرونده:آجیل شب یلدا.JPG|جایگزین=آجیل شب یلدا|بندانگشتی|331x331پیکسل|آجیل شب یلدا]]
در شب یلدا میوه‌ها و خوراکی‌های متنوعی استفاده می‌شود. از جمله میوه‌هایی که در شب یلدا مصرف می‌شود می‌توان هندوانه، انار، به، خرمالو و انواع میوه‌های خشک شده را نام برد. همچنین  آجیل نیز جزو تنقلات سفره شب یلداست. آجیل شب یلدا اغلب طعم شیرینی دارد و شامل پسته، بادام، فندق، گردو هم ‌می‌شود.


من رفتم از داخل دشت، خلبانها را توجیه کردم، گفتم این ستون، دشمن است. همین را بزنید! به یکی از خلبانها گفتم، شروع کن تا بقیه بیایند. یکی از خلبانها رفت جلو و برگشت. گفتم چرا برگشتی؟ گفت: بابا خودی هستند، من اینها را چطوری بزنم؟ هر چه به او اصرار کردم، گفت، نه! من می‌ترسم، نگرانم، که فردا ما را تسلیم دادگاه انقلاب نکنند…
با توجه به اینکه هندوانه میوه ای خنک و تابستانی است اما از جمله میوه‌های اصلی شب یلداست. در باور ایرانیان هنداوانه یادآور گرمای تابستان و حرارت خورشید است و بر این باور بودند که اگر مقداری هندوانه در شب یلدا خورده شود، در سراسر زمستان، سرما و بیماری بر افراد غلبه نخواهد کرد. <ref name=":0" />


خیلی ناراحت شدم، من خیلی عصبانی بودم، ناراحت بودم، اما خودم هم دلم هم نمی‌آمد چیز بدی به او بگویم. بعد گفتم مرد حسابی من با این مسئولیتم آمدم، شما راحت بزنید. شما نگران نباشید. واقعاً من دیدم خودی هستند…
== شب یلدا در دوران معاصر ==
جشن چله یا جشن یلدا، امروزه هم، با گرد هم آمدن و شب نشینی اعضای خانواده و فامیل برگزار می شود. آیین این شب، تناول انواع آجیل مخصوص، انار، هندوانه و شیرینی و میوه های متنوع است که همه جنبه‌ نمادین دارند و نشان فراوانی، برکت، تندرستی و شادکامی هستند.  


یعنی ۲۴ساعت طول کشید که از جنوب هم سپاه و نیروهایش رسید. فرمانده نیروی زمینی ارتش هم در محور قلاجه به طرف سه‌راهی اسلام‌آباد بود. هر چه امکانات داشت، نیرو داشت، هلیکوپتر داشت، از آن‌طرف می‌زد. هرکس از هرجا که بود، تمرکز نیرو می‌کرد. توپخانه‌ها فعال شدند. در نتیجه، اینها ستونشان بین گردنه چارزبر و گردنه حسن‌آباد همین‌طوری چسبیده بودند. هر چه اینها را می‌زدیم، درست به جایشان باز سبز می‌شد. با یک حالت خیره‌سرانه می‌خواستند رد بشوند…
در این شب تفأل به دیوان حافظ شیرازی مرسوم است و بزرگان جمع با داستان سرایی و متل‌گویی، کوچک ‌تر‌ها را بر سر ذوق می ‌آورند و با حکایت هایی از گذشتگان آشنا می کنند. <ref name=":0" />


حتی یک نفربر آنها از روی خاکریز ما رد شد، ولی با آر.پی.جی زدندش، همه دستها را بالا کردند و آمدند پائین، اینها هم به‌هرحال تسلیم شدند، اما تا رسیدند یک نارنجک انداختند توی بچه‌های ما، بچه‌های ما را شهید کردند…
== تغییر نام شب یلدا و چهارشنبه سوری در تقویم ایران ==
[[پرونده:مراسم شب یلدا در دوران معاصر.JPG|جایگزین=شب یلدا در ایران معاصر|بندانگشتی|344x344پیکسل|تصویری از شب یلدا در خانواده ایرانی در دوران معاصر]]
بر اساس تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی جمهوری اسلامی از سال ۱۴۰۳ در تقویم رسمی، آخرین شب پاییز، (شب یلدا) و سه‌شنبه آخر سال، (چهارشنبه سوری) به «روز ترویج فرهنگ میهمانی و پیوند با خویشان» و «روز تکریم همسایگان» تغییر نام پیدا کردند.


اینها به مدرنترین تجهیزات روز، آن نفربرهای برزیلی، نفربرهایی بودند که با سرعت خیلی زیادی می‌رفتند. توپ داشتند و تمام آن تجهیزاتی که به درد این می‌خورد که مثلاً بخواهند وارد یک صحنه جنگ شهری بشوند، می‌تواند مؤثر باشد…
برخی از رسانه‌های ایران چنین تصمیمی را به عنوان «حذف» نام‌های شب یلدا و چهارشنبه سوری توصیف کردند.


اینها طوری بود که بعضیهایشان را تعقیب که می‌کردند، به داخل شیارها می‌رفتند، شیارها بن‌بست بود. می‌دیدند نیامدند بیرون، صدایشان هم در نمی‌آید، تیراندازی هم نمی‌کنند، بعد از چند روز با احتیاط که می‌رفتند، می‌دیدند همه مرده‌اند. به این سادگی وقتی وضعیت را در تنگنا می‌دیدند، سیانور می‌خوردند و خودشان را می‌کشتند و ازبین‌ می‌رفتند…
عباس میرزاحسینی، سخنگوی شورای عالی انقلاب فرهنگی، روز یکشنبه ۲۱ آبان ۱۴۰۲ در توجیه این اقدام و برای کمرنگ کردن آثار منفی آن  به خبرگزاری ایسنا گفت: «متناسب با فرهنگ و سنت‌های ایرانی اسلامی که در شب یلدا مرسوم بوده، «روز ترویج میهمانی و پیوند با خویشان» نیز به نام این روز اضافه شده» است.


در مسیری که می‌رفتیم به مرز، جاده را کنترل می‌کردم، ببینم چه خبر است؟ دیدم ترددهای خیلی سریعی بعضی جاها از منافقین هست که [آن مناطق] فقط دست آنها بود. بعد از اسلام‌آباد، دیدم یک خودروی استیشن دارد با سرعت می‌رود. من حقیقتش دلم نیآمد که ازش بگذریم. به خلبان [هلیکوپتر] کبرا گفتم، از این بغل با توپت این را ترتیبش را بده. این حیف است که در برود. گفت، اطاعت می‌شه. یک‌دفعه نگاه کردم، دیگر این هلیکوپتر کبرا رفته مثل این‌که می‌خواهد بگیردش. رفته روی سرش، تا آمدم با بی‌سیم بهش بگویم که: باباجان از بغل گفتم بزن، اینها مسلحند! دیدم هلیکوپتر خورد به زمین، یک دود غلیظ مثل قارچ بلند شد. من هم مثل این‌که دود از کله‌ام بلند شد. گفتم ای کاش که دستور بهش اصلاً نداده بودیم. این چرا اینطوری شد؟ خلبان ما گفت که برویم نجاتشان بدهیم. گفتم ما الآن برویم؟ ما که مسلح نیستیم. پس بگذار برویم با هلیکوپتر کبرای بعدی، هلیکوپتر کبرای بعدی هم تفنگش گیر کرده بود، نمی‌توانست ما را پشتیبانی کند، معلوم بود هر کسی را توی صحنه دیگر می‌زدندش‌ …
او افزود این نام جدید نه تنها تفاوت ماهوی با آداب و رسوم این شب ندارد، بلکه بر هویت ملی و فرهنگ تمدن ایرانی اسلامی تاکید دارد.


بعد از پذیرش قطعنامه و آن حادثه‌یی که عرض کردم تلخ بود در غرب کشور و جنوب کشور، به‌وجود آمده بود، و آن مطلبی را که حضرت امام فرموده بودند که پذیرش قطعنامه را تشبیه کرده بودند به نوشیدن جام زهر، واقعاً دلها گرفته بود، خیلی غمگین بود، بعد از ۸سال جنگ، آخرش دشمن به آن جا برسد که باز هم توطئه کند؟
این مقام جمهوری اسلامی درباره تغییر نام مناسبت «چهارشنبه‌سوری» نیز گفت: «با نظر کارشناسان و صاحب‌نظران کارگروه‌های تخصصی در شورای فرهنگ عمومی برای توجه به هویت ایرانی برای نخستین بار این روز با نام «روز تکریم همسایگان» به تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران اضافه شده است که این نامگذاری مقوم فرهنگ‌های ایرانی اسلامی است.»


در نتیجه در طرحشان این بود که ۳۰تیپ، تیپهایشان حدود ۱۵۰نفر بودند. به‌اصطلاح خودشان، هر نفر را در مقایسه برابر با ۱۰نفر یا بیشتر می‌دانستند. مجهز به تمام سلاحهای مدرن، حساب‌شده، پیش‌بینی و خبرسازی در شهرها، در مسیر کرمانشاه، همدان، آوج، و تاکستان و قزوین تا خود تهران.
بسیاری از مردم در شبکه‌‌های اجتماعی به این تغییر نام‌ها واکنش نشان دادند و عنوان کردند که جمهوری اسلامی در صدد نابودی فرهنگ کهن ایران است و حتی دلشان می‌خواهد نام ایران را هم تغییر دهند.  


اصلاً بسته‌هایشان، بسته‌بندی خارجی بود. یعنی داخلش همه‌نوع موادی داشت. بسته‌بندی اصلاً مارک خارجی! یعنی از قبل اینها را خوب تجهیز کرده بودند و مطمئن بودند و فکر کرده بودند که الآن دیگر ملت ایران کاملاً خسته شده از جنگ و انقلاب و دست کشیده‌اند از اطاعت از امام، پس بنابراین منتظر قهرمانند. خودشان را به‌عنوان قهرمان خلق می‌خواستند وارد صحنه کنند در میدان آزادی…
یکی از کاربران فضای مجازی گفت مردم نام‌های درست را می‌گویند و به فرزندانمان هم همان‌ها را یاد می‌دهیم.


… این صحنه خیلی عجیب بود، یعنی پلیدترین دشمنان ما، یعنی منافقین، کثیف‌ترین دشمنان ما، مجهز به‌امکانات مدرن راه افتاده بودند، از مسیر سرپل‌ذهاب و گردنه پاتاق و کرند و اسلام‌آباد‌غرب رو‌به‌ طرف کرمانشاه… که می‌خواستند در مسیر همدان و آوج و قزوین بیایند تا میدان آزادی و بگویند که ما قهرمانان خلق هستیم.<ref>[https://news.mojahedin.org/i/news/127334 اعترافهای صیاد شیرازی درباره عملیات فروغ جاویدان] - سایت مجاهد</ref>
جمهوری اسلامی از ابتدای تاسیس خود موافق مناسبت‌های باستانی و فرهنگی ایرانیان چون نوروز، سیزده‌بدر، شب یلدا یا چهارشنبه‌سوری نبوده، اما نتوانسته بود آنها را به طور کلی از تقویم حذف کند.


۴ـ‌‌‌صيادشيرازي چند ساعت پس از شروع عمليات فروغ جاويدان و پيشروي ارتش آزاديبخش ملي به جانب كرمانشاه، در نيمه‌شب سوم مرداد۱۳۶۷ به‌دستور مستقيم خميني به كرمانشاه اعزام شد و با اولين هليكوپترهاي هوانيروز به منطقه عملياتي رفت. آن‌چنان‌كه از اظهارات خود او در مصاحبه با تلويزيون رژيم در تاريخ ۶مرداد۷۷ به‌وضوح پيداست، بسياري از  سربازان و درجه‌داران و افسران و هم‌چنين اغلب خلبانان حاضر به مقابله با ارتش آزاديبخش نبودند، اما صيادشيرازي به آنها دستور مؤكد براي شليك مي‌داد و خود او شخصاً سوار هليكوپتر توپدار شده  و رزمندگان ارتش آزاديبخش را هدف قرار مي‌داد.<ref name=":1" />
در نوروز ۱۴۰۲ نیز، در حالی که هر سال مردم در روز سیزدهم فروردین، برای برگزاری مراسم «سیزده بدر» به پارک‌ها، تفرجگاه‌ها و دیگر مناطق سرسبز رفته بودند، جمهوری اسلامی به بهانه ماه رمضان ممنوعیت‌هایی را برای ورود مردم به پارک‌ها وضع کرد.


== سرکوب زندانیان ==
همچنین چهارشنبه سوری در سال‌های اخیر به ویژه سال گذشته به عرصه‌ای برای اعلام مخالفت مردم با جمهوری اسلامی تبدیل شده است.
در گزارش يك زنداني ازبندرسته كه چند سال در زندان گوهردشت اسير بوده، آمده است: «يك روز رئيس زندان (آخوند مرتضوي) همراه با سرتيپ صيادشيرازي كه در آن زمان فرمانده نيروي زميني ارتش بود، به‌بند ما آمدند، و براي عده‌يي از زندانيان جلسه‌يي گذاشتند. در آن جلسه آخوند مرتضوي درحالي‌كه مشتش را تكان مي‌داد، فرياد زد: ارتش آزاديبخش تأسيس مي‌كنند؟ مي‌خواهند كجا را آزاد كنند؟ مگر مملكت اشغال‌شده كه بخواهند آزادش كنند؟ بعد هم دجالگرانه ادامه داد: اگر راست مي‌گوييد با آمريكا بجنگيد و… از اين اباطيل، بعد از او  صيادشيرازي شروع به صحبت كرد. مضمون حرف او اين بود كه، ما قدرت داريم و ارتش عراق با آن همه نيرو را شكست داده‌ايم. اين‌كه چند نفر دور هم جمع بشوند و بگويند ارتش درست كرده‌ايم يك شعار بيشتر نيست، ما آنها را نابود خواهيم كرد. بعد از حرفهاي آنها بود كه تازه ما فهميديم كه اتفاق مهمي افتاده. يعني ارتش آزاديبخش تشكيل شده است و چون آن آخوند و صيادشيرازي فكر مي‌كردند كه ما از اين جريان خبر داريم، آمده بودند تا ما را تهديد كند».<ref name=":1" />


== مرگ ==
پیشتر احمد خاتمی، امام جمعه موقت تهران گفته بود که جمهوری اسلامی خواستار «نوروز اسلامی» است. او همچنین گفته که جشن‌های چهارشنبه سوری «از اقدامات نابخردانه است».<ref>[https://www.iranintl.com/202311122742 نام «چهارشنبه سوری» و «شب یلدا» در تقویم ایران تغییر کرد - ایران اینترنشنال]</ref>
 
== واکنش‌ها به تغییر نام شب یلدا و چهارشنبه‌سوری در تقویم ایران ==
اقدام جمهوری اسلامی برای تغییر نام شب یلدا و چهارشنبه سوردی در شبکه‌های اجتماعی بازتاب گسترده‌ای یافته و بسیاری از کاربران، آن را گام دیگر جمهوری اسلامی در راستای "ایران‌ستیزی" و نشانه‌ای از "دشمنی جمهوری اسلامی با هویت ملی و باستانی ایران" ارزیابی کرده‌اند.
 
تورج دریایی، استاد تاریخ ایران باستان در دانشگاه اروین کالیفرنیا در پستی در شبکه ایکس با اشاره به "دیرینه" بودن این سنت‌ها تغیر نام آنها را "نابخردی محض" عنوان کرد.
 
ژیلا بنی‌یعقوب، روزنامه‌نگار و فعال حقوق زنان خطاب به مقام‌های جمهوری اسلامی نوشت: «آفرین! شب یلدا و چهارشنبه‌سوری را هم به زمانی مشخص برای مبارزه تبدیل کردید. هیچ کس ممکن نبود چنین فراخوان گسترده‌ای بدهد که حتی عنوان یلدا و چهارشنبه‌سوری از این پس خودش مبارزه تلقی می‌شود. صبر کنید ببینید امسال هر کلمه یلدا و چهارشنبه‌سوری چگونه طنین مخالفت خواهد بود.»
 
پدرام سلطانی، عضو و نائب رئیس سابق اتاق بازرگانی ایران در شبکه ایکس نوشت: «"رسمشان" را نگه داشتیم و ناکام شدید، "اسمشان" را هم نگه خواهیم داشت…»
 
مازیار خسروی، روزنامه‌نگار با اشاره به تغییر نام برخی از شهرها پس از انقلاب سال ۱۳۵۷ و بی‌اعتنایی مردم به این اقدام جمهوری اسلامی نوشت: «حالا پس از ۴ دهه شورای انقلاب فرهنگی نام‌های تازه‌ شب‌یلدا و چهارشنبه‌سوری مصوب کرده. این یعنی از گردش روزگار هیچ نیاموخته‌اند...»
 
احسان بداغی، روزنامه‌نگار می‌نویسد: «کاش کمپینی راه می‌افتاد برای انتشار صورت مذاکرات جلسه‌ای که در آن شورای عالی انقلاب فرهنگی، تصمیم گرفت نام شب یلدا را به "روز ترویج فرهنگ میهمانی و پیوند با خویشان" و چهارشنبه‌سوری را به "روز تکریم همسایه" تغییر دهد. مطمئنم خواندنی و مفرح است.»
 
اردشیر امیرارجمند، مشاور پیشین میرحسین موسوی در رابطه با این اقدام جمهوری اسلامی نوشت: «تغییر نام آیین‌های باستانی شب یلدا و چهارشنبه‌سوری از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی (که در واقع شورای عالی جهل و اوهام است) قیام علیه فرهنگ ایران و ایرانی است و‌ نشانه‌ای دیگر از بن‌بست همه‌جانبه نظام استبدادی حاکم و فاصله عمیق آن است با مردم و فرهنگ‌شان.»
 
شمار دیگری از کاربران نیز با اشاره به اقدام‌های پیشین و بی‌نتیجه جمهوری اسلامی در تغییر نام شماری از مناسبت‌ها و آیین‌های باستانی نوشتند که این بار نیز مردم ایران به این نام‌های جدید بی‌اعتنایی خواهند کرد و این مناسبت‌ها و آیین‌ها را با نام‌های اصیل‌شان برگزار می‌کنند. <ref>[https://www.dw.com/fa-ir/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4%D9%87%D8%A7-%D8%A8%D9%87-%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1-%D9%86%D8%A7%D9%85-%D8%B4%D8%A8-%DB%8C%D9%84%D8%AF%D8%A7-%D9%88-%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D9%86%D8%A8%D9%87%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D9%82%D9%88%DB%8C%D9%85-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/a-67385428 واکنش‌ها به تغییر نام شب یلدا و چهارشنبه‌سوری در تقویم ایران - دویچه وله]</ref>
 
== گرانی  خوراکی‌ها در آستانه شب یلدا ==
روزنامه حکومتی آرمان چهارشنبه ۲۲ آذر۱۴۰۲ در آستانه شب یلدا و گرانی سرسام‌آور خوراکی‌ها نوشت: شب چله این روزها حسابی سوت و کور است. فعالان بازار می‌گویند که قدرت خرید مردم به‌شدت کاهش یافته و درآمد بسیاری از خانوارها جوابگوی هزینه‌های بالای یلدای سال نیست.
[[پرونده:هزینه شب یلدا در ۱۴۰۲.JPG|جایگزین=گرانی خوراکیهای شب یلدا در ۱۴۰۲|بندانگشتی|350x350پیکسل|جدول قیمت خوراکیهای شب یلدا در سال ۱۴۰۲]]
یک دورهمی ساده ۴نفره این روزها بیش از یک میلیون تومان تمام می‌شود، در حالی‌که دستمزد روزانه یک کارگر رسمی حدود ۲۵۰هزار تومان است.
 
هم‌چنین سازمان برنامه و بودجه رژیم اعلام کرد با افزایش نرخ ارز کالاهای اساسی که اخیراً صورت گرفت، تورم به میزان ۱۳ و نیم درصد افزایش خواهد یافت.<ref>[https://news.mojahedin.org/i/%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B3%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%85-%D8%A2%D9%88%D8%B1-%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%A7%DA%A9%DB%8C-%D9%87%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D8%A2%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%B4%D8%A8-%DB%8C%D9%84%D8%AF%D8%A7 گرانی سرسام‌آور خوراکی‌ها در آستانه شب یلدا - سایت سازمان مجاهدین خلق ایران]</ref>
 
خبرگزاری «ایلنا» در گزارشی از بازار شب یلدا نوشت «با گشتی در بازار، قیمت‌های گوناگون انواع میوه؛ شیرینی و آجیل را مشاهده می‌کنیم که شهروندان فقط نظاره‌گر هستند و به گفته فروشندگان بازار، بیشتر مردم فقط قیمت‌ می‌‌گیرند و خرید نمی‌کنند.»
 
ایلنا همچنین به آمار سازمان صنعت و معدن و تجارت اشاره کرده که نشان دهنده افزایش ۳۰ درصدی متوسط قیمت کالاها از ابتدای سال تاکنون است. افزایشی که در برخی اقلام به ۶۰ درصد نیز رسیده است.<ref>[https://ir.voanews.com/a/media-reports-on-the-eve-of-the-longest-night-of-the-year-yalday-of-longing-and-high-prices/7396027.html گزارش رسانه‌ها در آستانه بلندترین شب سال؛ «یلدای» حسرت و گرانی  - صدای آمریکا]</ref>
 
هزینه‌های نجومی مواد غذایی سبب میلیونی شدن سفره شب چله شده و برای بسیاری از خانوارها در ایران دیگر امکان میزبانی برای شب‌نشینی یلدا وجود ندارد.
 
دولت قیمت‌های رسمی آجیل و انواع میوه و شیرینی را اعلام کرده اما حتی تهیه چند قلم مختصر از اقلامی با قیمت رسمی نیز برای یک خانوار سه چهار نفره هزینه‌ای بیش از یک سوم دستمزد ماهانه یک کارگر یا بازنشسته تأمین اجتماعی را شامل می‌شود.
 
غلامرضا خدامی رئیس اتحادیه آجیل‌فروشان درباره هزینه آجیل در روزهای منتهی به شب چله گفت که «قیمت آجیل ویژه شب یلدا با بهترین کیفیت ۴۸۰ هزار تومان است که شامل پسته اکبری ممتاز، مغز گردو، بادام هندی، مغز فندق، انجیر، توت و باسلوق است.»
 
اسدالله کارگر، رئیس اتحادیه فروشندگان میوه و تره‌بار نیز با ارائه آماری از قیمت‌های رسمی برای انار، هندوانه و خرمالو به عنوان سه میوه پرتقاضا برای شب چله گفت: «قیمت انار تا ۲۷ آذرماه در سه سطح کف قیمت، سقف قیمت و قیمت ممتاز به ترتیب ۲۰، ۳۰ و ۵۵ هزار تومان است. قیمت هندوانه ۱۰، ۱۵ و ۲۲ هزار تومان و قیمت خرمالو ۲۵، ۴۰ و ۶۰ هزار تومان است.»
 
علی بهره‌مند رئیس اتحادیه قنادان، شیرینی فروشان و کافه قنادی تهران هم قیمت هر کیلوگرم شیرینی‌ تر و خامه‌ای را بین ۱۴۰ تا ۱۸۵ هزار تومان، شیرینی دانمارکی، زبان و پاپیونی را بین ۱۲۰ تا ۱۶۰ هزار تومان اعلام کرده است.
[[پرونده:خرید میوه شب یلدا.JPG|جایگزین=گرانی میوه برای شب یلدا|بندانگشتی|336x336پیکسل|خرید میوه شب یلدا در ایران ]]
خرید یک کیلو آجیل مخصوص یلدا ۴۸۰ هزار تومان، یک کیلو شیرینی ۱۸۰ هزار تومان، دو کیلو انار ۱۰۰ هزار تومان، دو کیلو پرتقال حدود ۸۰ هزار تومان، دو کیلو خرمالو ۸۰ هزار تومان و یک هندوانه سه کیلویی حدود ۶۰ هزار تومان می‌شود که در مجموع حدود یک میلیون تومان می‌شود. همچنین تهیه یک وعده چلو مرغ برای وعده شام شب یلدا برای خانواده چهار نفره حداقل ۵۰۰ هزار تومان هزینه در بر دارد.
 
به بیان دیگر با در نظر گرفتن قیمت‌های رسمی و دستوری دولت، یک خانواده چهار نفره برای داشتن یک سفره حداقلی یلدا و یک وعده شام دست‌کم یک و نیم میلیون تومان هزینه خواهد کرد. این رقم  با دستمزدهای هشت میلیون تومانی خانوارهای کارگری و بازنشسته هیچ ارتباطی ندارد چرا که غالب خانوارها اقلام و کالاهای مورد نیاز را با قیمت‌هایی بیش از قیمت‌های رسمی و دستوری خریداری می‌کنند.
 
قیمت‌های نجومی مواد خوراکی بدون شک فرهنگ شب‌نشینی فامیلی شب چله در ایران را دستخوش تغییرات گسترده‌ای کرده و بسیاری از خانوارها دیگر امکان میزبانی بستگان و فامیل در شب یلدا به دلیل هزینه‌های چند میلیون تومانی یک مهمانی ساده را ندارند!<ref>[https://kayhan.london/1402/09/28/338023/ شب چله با هزینه‌های میلیونی؛ جمهوری اسلامی شب‌نشینی یلدا را هم از مردم می‌گیرد - کیهان لندن]</ref>


== منابع ==
== منابع ==
<references />

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۶ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۹:۴۶

شب یلدا
سفره شب یلدا.JPG
سفره شب یلدا
نام رسمیشب یلدا
نام دیگرشب چله
نوعملی و باستانی ایرانی
اهمیتطولانی‌ترین شب سال
جشن‌هاملی و باستانی ایرانی
آغازشامگاه ۳۰ آذر سال خورشیدی
پایانصبح روز ۱ دی سال خورشیدی
تاریخشب ۳۰ آذر تا روز ۱ دی سال خورشیدی
مرتبط بهفرهنگ ایرانی

شب یلدا یا شب چله یکی از کهن‌ترین جشن‌های ایرانی است. یلدا به فاصله زمانی میان غروب آفتاب در ۳۰ آذرماه تا طلوع آفتاب در اول دی‌ماه گفته می‌شود. یلدا از واژه‌ای سریانی به معنای تولد و زایش برگرفته شده است. در باور ایرانیان باستان، تاریکی سمبل اهریمن است و از آن‌جایی که در طولانی ترین شب سال، تاریکی اهریمنی دیرمی‌پاید، ایرانیان در این شب گرد هم آمده آتش برافروخته و تاصبح شب زنده‌داری می‌کردند تا تاریکی و ارواح اهریمنی و شیطانی نابود شوند. شب یلدا به جز ایران در کشورهای همسایه ایران مانند افغانستان و تاجیکستان و حتی در هند و کشمیر نیز مرسوم است. این جشن شباهت زیادی با جشن‌های دیگر کشورها به خصوص شب کریسمس مسیحیان دارد و با آن همزمان است.

در دوران معاصر مردم ایران این جشن را با گرد‌همایی فامیل و شب زنده داری و خواندن دیوان حافظ و خوردن خوراکی‌های متنوع می‌گذرانند. در این شب مرسوم است که بزرگان فامیل داستانها و متل‌های جالب برای کوجکترها تعریف می‌کنند و آنها را سر ذوق می‌آورند.

در شب یلدا خوارکیهای متنوعی تناول می‌شود. از جمله آجیل که اغلب شیرین است و در آن از باسلوق و میوه‌های خشک نیز استفاده می‌شود. همچنین میوه‌هایی مانند انار، هندوانه، خرمالو و به و همینطور انواع شیرینی‌ها.

در سالهای اخیر شب یلدا با چالشهایی همراه بوده است. از آنجا که جمهوری اسلامی از ابتدای روی کار آمدن با سنتها و آیین‌های باستانی ایرانی مخالفت داشته و همواره در صدد از بین بردن آنها بوده است، در سال ۱۴۰۲ تصمیم شورای عالی انقلاب فرهنگی جمهوری اسلامی مبنی بر نام‌گذاری شب یلدا و چهارشنبه سوری به روز «ترویج فرهنگ میهمانی و پیوند با خویشان» و «روز تکریم همسایگان» خبرساز شد. این تغییر نام دو آیین مهم و اصلی ایرانی باعث موضع‌گیری بسیاری از فعالان حوزه فرهنگ علیه این تصمیم شورای عالی انقلاب فرهنگی شد.

چالش بعدی و مهمی که در سالهای اخیر آیین شب یلدا را بسیار تحت تاثیر قرار داده است گرانی و تورم افسار گسیخته به خصوص گرانی خوراکی‌ها و مواد غذایی است. بنا بر برآوردهای ارائه شده از سوی رسانه‌های مختلف یک دور همی ساده ۴ نفره شب یلدا همراه با شام یک و نیم میلیون تومان خرج دارد و خانواده‌های کم درآمد که اکثریت جامعه اران را تشکیل می‌دهند توان تامین این بودجه را ندارند.

مقدمه

شب یلدا یا چله یکی از کهن‌‌ترین جشن‌ های ایرانی است. یلدا به فاصله زمانی میان غروب آفتاب در ۳۰ آذر ماه (آخرین روز پاییز) تا طلوع آفتاب در اول دی ماه (نخستین روز زمستان) گفته می‌شود.

در تقویم  ایرانیان، جشن های بسیاری دیده می شود که یکی از مهم ترین ها شب یلدا است؛ چندین هزار سال است که ایرانیان آخرین شب پاییز را که یلدا نام دارد و بلندترین و تاریک ترین شب سال لقب گرفته است تا سپیده دم و زایش اولین اشعه های آفتاب، بیدار می ‌مانند و در کنار اعضای خانواده و فامیل و دوستان خود به بزم و شادی می گذرانند. از گذشته‌های دور، ایرانیان شب یلدا را تا سپیده صبح در گرد آتش،‌ به جشن و پایکوبی می‌گذراندند.[۱]

تاریخچه شب یلدا

شب یلدا در ایران باستان
نگاره‌ای از جشن شب یلدا در ایران باستان

یلدا از واژه‌ ای سریانی به معنای تولد و زایش برگرفته شده است. در باور ایرانیان باستان، تاریکی سمبل اهریمن است و از آن جایی که در طولانی ‌ترین شب سال، تاریکی اهریمنی دیر می ‌پاید، این شب در نظر ایرانیان منحوس و بدقدم بوده و چون فرا می‌ رسید، آتش روشن می کردند تا تاریکی و ارواح اهریمنی و شیطانی بگریزند و نابود شوند. هم چنین مردم گرد هم جمع می شدند و تمام شب را با نوشیدن و خوردن می گذراندند و به شادی و پایکوبی و گفتگو می پرداختند.[۱]

تاریخچه دقیق جشن شب یلدا  مشخص نیست اما بسیاری از باستان شناسان هفت هزار سال پیش را برای تاریخ شب یلدا مطرح کرده اند.  تاریخ ثبت شده شب یلدا به 500 سال پیش از میلاد برمیگردد و تاریخ وارد شدن آن به تقویم رسمی ایرانیان باستان به زمان داریوش یکم مربوط می شود تقویمی که شامل گاه شماری مصری ها و بابلی ها است.

همچنین مشخص نیست وا‌ژه یلدا  چطور و چه زمانی وارد زبان فارسی شده است.  این گونه از تاریخ بر آمده است که مسیحیان اولیه که در روم زندگی می کردند دچار سختی های فراوانی بودند در همان حال عده ای از آنها تصمیم به مهاجرت به ایران می‌گیرند و به خاطر نزدیک بودن فرهنگ ها این واژه سریانی به زبان فارسی راه پیدا می کند.[۲]

به طور کلی، در ایران باستان برای هر مراسم و سرور آیینی، سفره ای خاص می‌ گستردند که در آن علاوه بر آلات و ادوات نیایش همچون عطردان، آتشدان، بخوردان و غیره، محصولات خوردنی فصل و خوراک ‌های گوناگون هم می گذاشتند و هر آنچه از میوه تازه‌ فصل که امکان داشت و میوه‌ های خشک در این سفره یافت می شد.

ایرانیان باستان با این اعتقاد که سپیده دم شب یلدا با دمیدن خورشید، روزها طولانی‌تر می ‌شوند و تابش نور ایزدی جهان را فرا می گیرد، آخرین شب پاییز و اول زمستان را شب زایش مهر یا زایش خورشید نامیدند و از آن زمان تاکنون، برای آن جشن بزرگی بر پا می شود و به همین دلیل، در آیین زرتشتی، به دهمین ماه سال، دی، به معنای دادار و آفریننده می‌ گفتند که در واقع، ماه تولد خورشید بود.

ابوریحان بیرونی جشن یلدا را میلاد اکبر می نامد که منظور از آن میلاد خورشید است. در کتاب آثار الباقیه ابوریحان بیرونی از روز اول دی ماه، تحت عنوان خور یاد شده ‌است و در کتاب قانون مسعودی نسخه موزه بریتانیا که در لندن موجود است، این روز، خُره روز نام گرفته است و در بعضی منابع دیگر خرم روز نامیده می ‌شود. فردوسی هم در شاهنامه، یلدا و خور روز را به هوشنگ از شاهان پیشدادی ایران نسبت داده است.[۱]

شب یلدا در افغانستان
جشن شب یلدا در افغانستان

چله

کلمه چلّه هم مخفف واژه چهل و صرفاً نشان ‌دهنده گذشت یک دوره زمانی معین (و نه الزاماً چهل روز) است.

ایرانیان باستان با استفاده از تجربیات و توانایی هایی که داشتند، فعالیت ‌های خود را با گردش خورشید و تغییر فصول و بلندی و کوتاهی روز و شب و حرکت و قرار ستارگان تنظیم می کردند.

چله بزرگ از اولین روز دی ماه که خرم روز نام دارد، تا دهم بهمن ماه که جشن سده است، محاسبه می شود و در این ایام شدت سرما بیشتر است، سپس چله کوچک فرا می رسد که از دهم بهمن ماه تا بیستم اسفند ماه به طول می ‌انجامد و در این ایام کم کم از شدت سرما کاسته می‌ شود.[۱]

شب چله در حوزه ایران بزرگ

در خراسان بزرگ تا کشمیر شب چله بزرگ مورد تکریم بوده‌است. بخصوص در افغانستان، بخش‌هایی از پاکستان و شمال هند و کشمیر به شب یلدا شب «چله کلان» می‌گویند. بخصوص در میان تاجیکان شب چله کلان (بزرگ) با آیین‌هایی همراه است. این آیین‌ها شباهت زیادی به آیین‌های شب چله ایرانی دارد.

در مزار شریف، همه ساله با نزدیک شدن به آخرین و طولانی‌ترین شب از فصل پاییز که چله بزرگ نام دارد، مردم فرهنگ دوست ولایت بلخ در شمال افغانستان با آداب و رسوم خاص خود به استقبال این شب می‌روند.[۳]

شب یلدا در بین اقوام ایرانی
جشن شب یلدا در کهکیلویه و بویر احمد

شباهت یلدا با جشن‌های دیگر اقوام

جشن انقلاب زمستانی در بین دیگر اقوام باستان نیز رایج بوده‌است. در روم باستان و هم‌زمان با ترویج مسیحیت، پرستش سول اینویکتوس (خورشید شکست ناپذیر) ایزد پاگان رومی بسیار شایع بود و رومیان میلاد او را در زمان انقلاب زمستانی جشن می‌گرفتند. سول اینویکتوس در آیین میتراییسم رومی نیز نقشی ویژه داشت و حتی میتراس (معادل یونانی میترا ایزد باستان ایرانی) لقب خورشید شکست ناپذیر را داشت.

محققان معتقدند که مسیحیت غربی چارچوب اصلی خود را که به این دین پایداری و شکل بخشیده به مذاهب پیش از مسیحیت روم باستان از جمله میتراییسم مدیون است و برای نمونه تقویم کلیساها، بسیاری از بقایای مراسم و جشن‌های پیش از مسیحیت بخصوص کریسمس را در خود نگاه داشته‌است و کریسمس به عنوان آمیزه‌ای از جشن‌های ساتورنالیا و زایش میترا است در روم باستان در قرن چهارم میلادی با رسمی شدن آیین مسیحیت و به فرمان کنستانتین به عنوان زادروز رسمی مسیح در نظر گرفته شد.

جشن تولد میترا تنها آئینی نیست که به مسیحیت راه پیدا کرده‌است. میان سنت‌های مسیحیان و آئین میتراییسم شباهت‌های زیادی وجود دارد. امروزه تمام مسیحیانی که تولد عیسی مسیح را جشن می‌گیرند، هنوز هم در روز جشن شومینه و شمع‌هایشان را روشن نگاه می‌دارند،  درخت کریسمس را با چراغ‌های کوچک نورانی تزئین می‌کنند، شب زنده داری می‌کنند و غذا‌های مخصوص و ویژه می‌خورند؛ به دید و بازدید یکدیگر می‌روند و این مناسبت را در کنار دوستان و اقوامشان جشن می‌گیرند؛ درست نظیر همان سنتی که ایرانیان باستان در شب یلدا برگزار می‌کردند. کریسمس و یلدا تنها نمونه‌ای از بسیاری از باورها، آداب و رسوم، نمادها، داستان‌ها و افسانه‌های مشترکی هستند که مردم ملل مختلف و مذاهب مختلف را به هم پیوند می‌زنند.[۳]

خوراکی‌های شب یلدا

آجیل شب یلدا
آجیل شب یلدا

در شب یلدا میوه‌ها و خوراکی‌های متنوعی استفاده می‌شود. از جمله میوه‌هایی که در شب یلدا مصرف می‌شود می‌توان هندوانه، انار، به، خرمالو و انواع میوه‌های خشک شده را نام برد. همچنین  آجیل نیز جزو تنقلات سفره شب یلداست. آجیل شب یلدا اغلب طعم شیرینی دارد و شامل پسته، بادام، فندق، گردو هم ‌می‌شود.

با توجه به اینکه هندوانه میوه ای خنک و تابستانی است اما از جمله میوه‌های اصلی شب یلداست. در باور ایرانیان هنداوانه یادآور گرمای تابستان و حرارت خورشید است و بر این باور بودند که اگر مقداری هندوانه در شب یلدا خورده شود، در سراسر زمستان، سرما و بیماری بر افراد غلبه نخواهد کرد. [۱]

شب یلدا در دوران معاصر

جشن چله یا جشن یلدا، امروزه هم، با گرد هم آمدن و شب نشینی اعضای خانواده و فامیل برگزار می شود. آیین این شب، تناول انواع آجیل مخصوص، انار، هندوانه و شیرینی و میوه های متنوع است که همه جنبه‌ نمادین دارند و نشان فراوانی، برکت، تندرستی و شادکامی هستند.

در این شب تفأل به دیوان حافظ شیرازی مرسوم است و بزرگان جمع با داستان سرایی و متل‌گویی، کوچک ‌تر‌ها را بر سر ذوق می ‌آورند و با حکایت هایی از گذشتگان آشنا می کنند. [۱]

تغییر نام شب یلدا و چهارشنبه سوری در تقویم ایران

شب یلدا در ایران معاصر
تصویری از شب یلدا در خانواده ایرانی در دوران معاصر

بر اساس تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی جمهوری اسلامی از سال ۱۴۰۳ در تقویم رسمی، آخرین شب پاییز، (شب یلدا) و سه‌شنبه آخر سال، (چهارشنبه سوری) به «روز ترویج فرهنگ میهمانی و پیوند با خویشان» و «روز تکریم همسایگان» تغییر نام پیدا کردند.

برخی از رسانه‌های ایران چنین تصمیمی را به عنوان «حذف» نام‌های شب یلدا و چهارشنبه سوری توصیف کردند.

عباس میرزاحسینی، سخنگوی شورای عالی انقلاب فرهنگی، روز یکشنبه ۲۱ آبان ۱۴۰۲ در توجیه این اقدام و برای کمرنگ کردن آثار منفی آن  به خبرگزاری ایسنا گفت: «متناسب با فرهنگ و سنت‌های ایرانی اسلامی که در شب یلدا مرسوم بوده، «روز ترویج میهمانی و پیوند با خویشان» نیز به نام این روز اضافه شده» است.

او افزود این نام جدید نه تنها تفاوت ماهوی با آداب و رسوم این شب ندارد، بلکه بر هویت ملی و فرهنگ تمدن ایرانی اسلامی تاکید دارد.

این مقام جمهوری اسلامی درباره تغییر نام مناسبت «چهارشنبه‌سوری» نیز گفت: «با نظر کارشناسان و صاحب‌نظران کارگروه‌های تخصصی در شورای فرهنگ عمومی برای توجه به هویت ایرانی برای نخستین بار این روز با نام «روز تکریم همسایگان» به تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران اضافه شده است که این نامگذاری مقوم فرهنگ‌های ایرانی اسلامی است.»

بسیاری از مردم در شبکه‌‌های اجتماعی به این تغییر نام‌ها واکنش نشان دادند و عنوان کردند که جمهوری اسلامی در صدد نابودی فرهنگ کهن ایران است و حتی دلشان می‌خواهد نام ایران را هم تغییر دهند.

یکی از کاربران فضای مجازی گفت مردم نام‌های درست را می‌گویند و به فرزندانمان هم همان‌ها را یاد می‌دهیم.

جمهوری اسلامی از ابتدای تاسیس خود موافق مناسبت‌های باستانی و فرهنگی ایرانیان چون نوروز، سیزده‌بدر، شب یلدا یا چهارشنبه‌سوری نبوده، اما نتوانسته بود آنها را به طور کلی از تقویم حذف کند.

در نوروز ۱۴۰۲ نیز، در حالی که هر سال مردم در روز سیزدهم فروردین، برای برگزاری مراسم «سیزده بدر» به پارک‌ها، تفرجگاه‌ها و دیگر مناطق سرسبز رفته بودند، جمهوری اسلامی به بهانه ماه رمضان ممنوعیت‌هایی را برای ورود مردم به پارک‌ها وضع کرد.

همچنین چهارشنبه سوری در سال‌های اخیر به ویژه سال گذشته به عرصه‌ای برای اعلام مخالفت مردم با جمهوری اسلامی تبدیل شده است.

پیشتر احمد خاتمی، امام جمعه موقت تهران گفته بود که جمهوری اسلامی خواستار «نوروز اسلامی» است. او همچنین گفته که جشن‌های چهارشنبه سوری «از اقدامات نابخردانه است».[۴]

واکنش‌ها به تغییر نام شب یلدا و چهارشنبه‌سوری در تقویم ایران

اقدام جمهوری اسلامی برای تغییر نام شب یلدا و چهارشنبه سوردی در شبکه‌های اجتماعی بازتاب گسترده‌ای یافته و بسیاری از کاربران، آن را گام دیگر جمهوری اسلامی در راستای "ایران‌ستیزی" و نشانه‌ای از "دشمنی جمهوری اسلامی با هویت ملی و باستانی ایران" ارزیابی کرده‌اند.

تورج دریایی، استاد تاریخ ایران باستان در دانشگاه اروین کالیفرنیا در پستی در شبکه ایکس با اشاره به "دیرینه" بودن این سنت‌ها تغیر نام آنها را "نابخردی محض" عنوان کرد.

ژیلا بنی‌یعقوب، روزنامه‌نگار و فعال حقوق زنان خطاب به مقام‌های جمهوری اسلامی نوشت: «آفرین! شب یلدا و چهارشنبه‌سوری را هم به زمانی مشخص برای مبارزه تبدیل کردید. هیچ کس ممکن نبود چنین فراخوان گسترده‌ای بدهد که حتی عنوان یلدا و چهارشنبه‌سوری از این پس خودش مبارزه تلقی می‌شود. صبر کنید ببینید امسال هر کلمه یلدا و چهارشنبه‌سوری چگونه طنین مخالفت خواهد بود.»

پدرام سلطانی، عضو و نائب رئیس سابق اتاق بازرگانی ایران در شبکه ایکس نوشت: «"رسمشان" را نگه داشتیم و ناکام شدید، "اسمشان" را هم نگه خواهیم داشت…»

مازیار خسروی، روزنامه‌نگار با اشاره به تغییر نام برخی از شهرها پس از انقلاب سال ۱۳۵۷ و بی‌اعتنایی مردم به این اقدام جمهوری اسلامی نوشت: «حالا پس از ۴ دهه شورای انقلاب فرهنگی نام‌های تازه‌ شب‌یلدا و چهارشنبه‌سوری مصوب کرده. این یعنی از گردش روزگار هیچ نیاموخته‌اند...»

احسان بداغی، روزنامه‌نگار می‌نویسد: «کاش کمپینی راه می‌افتاد برای انتشار صورت مذاکرات جلسه‌ای که در آن شورای عالی انقلاب فرهنگی، تصمیم گرفت نام شب یلدا را به "روز ترویج فرهنگ میهمانی و پیوند با خویشان" و چهارشنبه‌سوری را به "روز تکریم همسایه" تغییر دهد. مطمئنم خواندنی و مفرح است.»

اردشیر امیرارجمند، مشاور پیشین میرحسین موسوی در رابطه با این اقدام جمهوری اسلامی نوشت: «تغییر نام آیین‌های باستانی شب یلدا و چهارشنبه‌سوری از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی (که در واقع شورای عالی جهل و اوهام است) قیام علیه فرهنگ ایران و ایرانی است و‌ نشانه‌ای دیگر از بن‌بست همه‌جانبه نظام استبدادی حاکم و فاصله عمیق آن است با مردم و فرهنگ‌شان.»

شمار دیگری از کاربران نیز با اشاره به اقدام‌های پیشین و بی‌نتیجه جمهوری اسلامی در تغییر نام شماری از مناسبت‌ها و آیین‌های باستانی نوشتند که این بار نیز مردم ایران به این نام‌های جدید بی‌اعتنایی خواهند کرد و این مناسبت‌ها و آیین‌ها را با نام‌های اصیل‌شان برگزار می‌کنند. [۵]

گرانی  خوراکی‌ها در آستانه شب یلدا

روزنامه حکومتی آرمان چهارشنبه ۲۲ آذر۱۴۰۲ در آستانه شب یلدا و گرانی سرسام‌آور خوراکی‌ها نوشت: شب چله این روزها حسابی سوت و کور است. فعالان بازار می‌گویند که قدرت خرید مردم به‌شدت کاهش یافته و درآمد بسیاری از خانوارها جوابگوی هزینه‌های بالای یلدای سال نیست.

گرانی خوراکیهای شب یلدا در ۱۴۰۲
جدول قیمت خوراکیهای شب یلدا در سال ۱۴۰۲

یک دورهمی ساده ۴نفره این روزها بیش از یک میلیون تومان تمام می‌شود، در حالی‌که دستمزد روزانه یک کارگر رسمی حدود ۲۵۰هزار تومان است.

هم‌چنین سازمان برنامه و بودجه رژیم اعلام کرد با افزایش نرخ ارز کالاهای اساسی که اخیراً صورت گرفت، تورم به میزان ۱۳ و نیم درصد افزایش خواهد یافت.[۶]

خبرگزاری «ایلنا» در گزارشی از بازار شب یلدا نوشت «با گشتی در بازار، قیمت‌های گوناگون انواع میوه؛ شیرینی و آجیل را مشاهده می‌کنیم که شهروندان فقط نظاره‌گر هستند و به گفته فروشندگان بازار، بیشتر مردم فقط قیمت‌ می‌‌گیرند و خرید نمی‌کنند.»

ایلنا همچنین به آمار سازمان صنعت و معدن و تجارت اشاره کرده که نشان دهنده افزایش ۳۰ درصدی متوسط قیمت کالاها از ابتدای سال تاکنون است. افزایشی که در برخی اقلام به ۶۰ درصد نیز رسیده است.[۷]

هزینه‌های نجومی مواد غذایی سبب میلیونی شدن سفره شب چله شده و برای بسیاری از خانوارها در ایران دیگر امکان میزبانی برای شب‌نشینی یلدا وجود ندارد.

دولت قیمت‌های رسمی آجیل و انواع میوه و شیرینی را اعلام کرده اما حتی تهیه چند قلم مختصر از اقلامی با قیمت رسمی نیز برای یک خانوار سه چهار نفره هزینه‌ای بیش از یک سوم دستمزد ماهانه یک کارگر یا بازنشسته تأمین اجتماعی را شامل می‌شود.

غلامرضا خدامی رئیس اتحادیه آجیل‌فروشان درباره هزینه آجیل در روزهای منتهی به شب چله گفت که «قیمت آجیل ویژه شب یلدا با بهترین کیفیت ۴۸۰ هزار تومان است که شامل پسته اکبری ممتاز، مغز گردو، بادام هندی، مغز فندق، انجیر، توت و باسلوق است.»

اسدالله کارگر، رئیس اتحادیه فروشندگان میوه و تره‌بار نیز با ارائه آماری از قیمت‌های رسمی برای انار، هندوانه و خرمالو به عنوان سه میوه پرتقاضا برای شب چله گفت: «قیمت انار تا ۲۷ آذرماه در سه سطح کف قیمت، سقف قیمت و قیمت ممتاز به ترتیب ۲۰، ۳۰ و ۵۵ هزار تومان است. قیمت هندوانه ۱۰، ۱۵ و ۲۲ هزار تومان و قیمت خرمالو ۲۵، ۴۰ و ۶۰ هزار تومان است.»

علی بهره‌مند رئیس اتحادیه قنادان، شیرینی فروشان و کافه قنادی تهران هم قیمت هر کیلوگرم شیرینی‌ تر و خامه‌ای را بین ۱۴۰ تا ۱۸۵ هزار تومان، شیرینی دانمارکی، زبان و پاپیونی را بین ۱۲۰ تا ۱۶۰ هزار تومان اعلام کرده است.

گرانی میوه برای شب یلدا
خرید میوه شب یلدا در ایران

خرید یک کیلو آجیل مخصوص یلدا ۴۸۰ هزار تومان، یک کیلو شیرینی ۱۸۰ هزار تومان، دو کیلو انار ۱۰۰ هزار تومان، دو کیلو پرتقال حدود ۸۰ هزار تومان، دو کیلو خرمالو ۸۰ هزار تومان و یک هندوانه سه کیلویی حدود ۶۰ هزار تومان می‌شود که در مجموع حدود یک میلیون تومان می‌شود. همچنین تهیه یک وعده چلو مرغ برای وعده شام شب یلدا برای خانواده چهار نفره حداقل ۵۰۰ هزار تومان هزینه در بر دارد.

به بیان دیگر با در نظر گرفتن قیمت‌های رسمی و دستوری دولت، یک خانواده چهار نفره برای داشتن یک سفره حداقلی یلدا و یک وعده شام دست‌کم یک و نیم میلیون تومان هزینه خواهد کرد. این رقم با دستمزدهای هشت میلیون تومانی خانوارهای کارگری و بازنشسته هیچ ارتباطی ندارد چرا که غالب خانوارها اقلام و کالاهای مورد نیاز را با قیمت‌هایی بیش از قیمت‌های رسمی و دستوری خریداری می‌کنند.

قیمت‌های نجومی مواد خوراکی بدون شک فرهنگ شب‌نشینی فامیلی شب چله در ایران را دستخوش تغییرات گسترده‌ای کرده و بسیاری از خانوارها دیگر امکان میزبانی بستگان و فامیل در شب یلدا به دلیل هزینه‌های چند میلیون تومانی یک مهمانی ساده را ندارند![۸]

منابع

  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ ۱٫۵ همه چیز درباره شب یلدا - آرا هنر
  2. ↑ تاریخچه شب چله و آداب و رسوم شب یلدا در ایران - نمناک
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ در مورد شب یلدا در ویکی تابناک بیشتر بخوانید - تابناک
  4. ↑ نام «چهارشنبه سوری» و «شب یلدا» در تقویم ایران تغییر کرد - ایران اینترنشنال
  5. ↑ واکنش‌ها به تغییر نام شب یلدا و چهارشنبه‌سوری در تقویم ایران - دویچه وله
  6. ↑ گرانی سرسام‌آور خوراکی‌ها در آستانه شب یلدا - سایت سازمان مجاهدین خلق ایران
  7. ↑ گزارش رسانه‌ها در آستانه بلندترین شب سال؛ «یلدای» حسرت و گرانی - صدای آمریکا
  8. ↑ شب چله با هزینه‌های میلیونی؛ جمهوری اسلامی شب‌نشینی یلدا را هم از مردم می‌گیرد - کیهان لندن
برگرفته از «https://www.iran-pedia.org/w/index.php?title=کاربر:Abbas/صفحه_تمرین3&oldid=68081»