۵٬۹۰۸
ویرایش
کاربر:Khosro/صفحه تمرین شاه نعمت الله ولی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه‌ای تازه حاوی «'''شاه نعمت الله ولی'''، با نام کامل سید امیر نورالدین نعمته‌الله بن عبدالله بن محمد کوه بنانی کرمانی، مشهور به شاه نعمت‌الله ولی (زاده ۱۴ ربیع‌الاول ۷۳۱-ه.ق، کوهبنان ماهان یا حلب – درگذشته ۸۳۴-ه.ق، ماهان کرمان) عارف و شاعر مشهور دوره‌ی تیمور...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
سید امیر نورالدین نعمت الله بن عبدالله بن محمد کوه بنانی کرمانی، معروف به شاه نعمت الله ولی، عارف و شاعر مشهور دوره تیموری است. شاه نعمت‌الله ولی در ۱۴ ربیع‌الاول سال ۷۳۱هجری قمری (۱۳ دی ۷۰۹هجری خورشیدی) در حلب، و به روایتی دیگر در کوهبنان کرمان به نیا آمد. | سید امیر نورالدین نعمت الله بن عبدالله بن محمد کوه بنانی کرمانی، معروف به شاه نعمت الله ولی، عارف و شاعر مشهور دوره تیموری است. شاه نعمت‌الله ولی در ۱۴ ربیع‌الاول سال ۷۳۱هجری قمری (۱۳ دی ۷۰۹هجری خورشیدی) در حلب، و به روایتی دیگر در کوهبنان کرمان به نیا آمد. | ||
شاه نعمت‌الله ولی عارفی غزل‌سرا بود که مفاهیم عارفانه را با زبان شعر بیان می‌کرد. او علاوه بر تحصیل در حوزه‌ی تصوف و عرفان، به‌طور عملی به ریاضت و عبادت مشغول بود. شاه نعمت‌الله ولی طریق جدیدی در تصوف ایجاد کرد و آن را به نام خود یعنی نعمت اللهیه نام نهاد که بعدها به هندوستان انتقال پیدا کرد. با گذشت زمان و روی کار آمدن سلسله‌ی قاجار، فرقه نعمت‌اللهیه از هند به ایران بازگشت. این سلسله از قرن هشتم تا کنون طرفداران ویژه‌ای در کشورهای مختلف دارد. | شاه نعمت‌الله ولی عارفی غزل‌سرا بود که مفاهیم عارفانه را با زبان شعر بیان می‌کرد. او علاوه بر تحصیل در حوزه‌ی تصوف و عرفان، به‌طور عملی به ریاضت و عبادت مشغول بود. شاه نعمت‌الله ولی طریق جدیدی در تصوف ایجاد کرد و آن را به نام خود یعنی نعمت اللهیه نام نهاد که بعدها به هندوستان انتقال پیدا کرد. با گذشت زمان و روی کار آمدن سلسله‌ی قاجار، فرقه نعمت‌اللهیه از هند به ایران بازگشت. این سلسله از قرن هشتم تا کنون طرفداران ویژه‌ای در کشورهای مختلف دارد.<ref name=":0">[https://www.kojaro.com/figures/191946-shah-nematullah-wali-poet-mystic/ شاه نعمت الله ولی کیست؟ - سایت کجارو]</ref> | ||
شاه نعمت‌الله ولی علوم مقدماتی را در محضر شیخ رکن‌الدین شیرازی، علم بلاغت را نزد شیخ شمس‌الدین مکی، حکمت را در مکتب سید جلال‌الدین خوارزمی و اصول و فقه را نزد قاضی عضدالدین ایجی آموخت. | شاه نعمت‌الله ولی علوم مقدماتی را در محضر شیخ رکن‌الدین شیرازی، علم بلاغت را نزد شیخ شمس‌الدین مکی، حکمت را در مکتب سید جلال‌الدین خوارزمی و اصول و فقه را نزد قاضی عضدالدین ایجی آموخت.<ref name=":1">[https://www.parsine.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-51/457869-%D8%B4%D8%A7%D9%87-%D9%86%D8%B9%D9%85%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D9%88%D9%84%DB%8C-%DA%86%D9%87%D8%B1%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D8%B1%D8%A7%D8%B2 شاه نعمت الله ولی، چهره‌ای رازآلود در پس روایت‌های گوناگون - سایت پارسینه]</ref> | ||
== سفرها، ورود به تصوف == | == سفرها، ورود به تصوف == | ||
از آن‌جا که علوم ظاهری طبع شاه نعمت‌الله ولی را قانع نمی‌کرد، سال‌ها به ریاضت و تصفیه و تزکیه باطن مشغول گردید و به دنبال مراد و مرشد به سیر و سفر پرداخت. | از آن‌جا که علوم ظاهری طبع شاه نعمت‌الله ولی را قانع نمی‌کرد، سال‌ها به ریاضت و تصفیه و تزکیه باطن مشغول گردید و به دنبال مراد و مرشد به سیر و سفر پرداخت.<ref name=":1" /> | ||
شاه نعمت‌الله ولی به مناطقی مانند ماوراءالنهر، هرات، حجاز و برخی از شهرهای جنوبی ایران سفر کرد؛ تا اینکه در سفر مکه با شیخ عبدالله یافعی آشنا شد و از دست او که یکی از عرفای عصر خویش بود، خرقه پوشید و مدت هفت سال اصول عرفان و تصوف را در نزد او آموخت. بعد از آن‌که شاه نعمت‌الله به مقام شیخی و مرادی رسید، به خراسان رفت و از آن‌جا به شهر کش که تیمور گورکانی مشهور به تیمور لنگ در آن‌جا بود، سفر کرد. (کش، یکی از شهرهای تاریخی ازبکستان است که در دورران مدرن به شهر سبز تغییرنام یافت). شاه نعمت الله ولی در این شهر فعالیت خود را مبنی بر دعوت مردم به تصوف آغاز کرد. پس از مدتی، به‌دلیل افزایش پیروان شاه نعمت الله ولی، تیمور لنگ دستور اخراج او را از خراسان داد. شاه نعمت الله ولی به هرات رفت و مدتی را در آن‌جا ماند. شاه نعمت‌الله سرانجام راهی کرمان شد و شهر ماهان را برای اقامت و دعوت پیروانش به تصوف انتخاب کرد. او ۲۵ سال پایانی عمرش را در شهر ماهان گذراند و در همان شهر نیز از دنیا رفت. از او یک فرزند با نام خلیل الله باقی ماند که بعدها جانشین پدر در فرقه نعمت اللهی شد. | شاه نعمت‌الله ولی به مناطقی مانند ماوراءالنهر، هرات، حجاز و برخی از شهرهای جنوبی ایران سفر کرد؛ تا اینکه در سفر مکه با شیخ عبدالله یافعی آشنا شد و از دست او که یکی از عرفای عصر خویش بود، خرقه پوشید و مدت هفت سال اصول عرفان و تصوف را در نزد او آموخت. بعد از آن‌که شاه نعمت‌الله به مقام شیخی و مرادی رسید، به خراسان رفت و از آن‌جا به شهر کش که تیمور گورکانی مشهور به تیمور لنگ در آن‌جا بود، سفر کرد. (کش، یکی از شهرهای تاریخی ازبکستان است که در دورران مدرن به شهر سبز تغییرنام یافت). شاه نعمت الله ولی در این شهر فعالیت خود را مبنی بر دعوت مردم به تصوف آغاز کرد. پس از مدتی، به‌دلیل افزایش پیروان شاه نعمت الله ولی، تیمور لنگ دستور اخراج او را از خراسان داد. شاه نعمت الله ولی به هرات رفت و مدتی را در آن‌جا ماند. شاه نعمت‌الله سرانجام راهی کرمان شد و شهر ماهان را برای اقامت و دعوت پیروانش به تصوف انتخاب کرد. او ۲۵ سال پایانی عمرش را در شهر ماهان گذراند و در همان شهر نیز از دنیا رفت. از او یک فرزند با نام خلیل الله باقی ماند که بعدها جانشین پدر در فرقه نعمت اللهی شد.<ref name=":0" /> | ||
=== '''مذهب شاه نعمت الله ولی''' === | === '''مذهب شاه نعمت الله ولی''' === | ||
درباره مذهب شاه نعمت الله ولی اختلافات زیادی است. بسیاری از عرفا و تذکره‌نویسان، شاه نعمت الله ولی را شیعه می‌دانند و برخی نیز او را اهل تسنن معرفی کرده‌اند، اما معلوم است که شاه نعمت‌الله ارادت ویژه‌ای به حضرت علی داشته است. | درباره مذهب شاه نعمت الله ولی اختلافات زیادی است. بسیاری از عرفا و تذکره‌نویسان، شاه نعمت الله ولی را شیعه می‌دانند و برخی نیز او را اهل تسنن معرفی کرده‌اند، اما معلوم است که شاه نعمت‌الله ارادت ویژه‌ای به حضرت علی داشته است.<ref name=":0" /> | ||
از اشعار وی چنین برمی‌آید که مذهب او شیعه بوده است و در رساله‌ی او تحت عنوان مهدیه، قصیده‌ی بلندی درباره حضرت مهدی (ع) به جای مانده است. هم‌چنین برخی از محققین شاه نعمت‌الله ولی را از نوادگان امام باقر (ع) دانسته‌اند. | از اشعار وی چنین برمی‌آید که مذهب او شیعه بوده است و در رساله‌ی او تحت عنوان مهدیه، قصیده‌ی بلندی درباره حضرت مهدی (ع) به جای مانده است. هم‌چنین برخی از محققین شاه نعمت‌الله ولی را از نوادگان امام باقر (ع) دانسته‌اند.<ref name=":2">[https://asheghanekhoda.ir/%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%B4%D8%A7%D9%87-%D9%86%D8%B9%D9%85%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D9%88%D9%84%DB%8C/ زندگینامه شاه نعمت‌الله ولی - سایت عاشقان خدا]</ref> | ||
شاه نعمت الله ولی در دیوان اشعارش بیش از ۴۰۰ بیت اعم از غزل و قصیده در مدح مولا علی (ع) و اهل بیت دارد، اما حتی یک قصده یا غزل در وصف و مدح سایر اصحاب پیامبر اکرم نسروده و به‌جز حضرت علی با کسی دیگر چنین اشعار عاشقانه و موالیانه نگفته است. | شاه نعمت الله ولی در دیوان اشعارش بیش از ۴۰۰ بیت اعم از غزل و قصیده در مدح مولا علی (ع) و اهل بیت دارد، اما حتی یک قصده یا غزل در وصف و مدح سایر اصحاب پیامبر اکرم نسروده و به‌جز حضرت علی با کسی دیگر چنین اشعار عاشقانه و موالیانه نگفته است. | ||
اشاره به چند بیت شعر که در وصف مولا علی سروده است: | اشاره به چند بیت شعر که در وصف مولا علی سروده است: | ||
رافضی نیستم ولی هستم | رافضی نیستم ولی هستم | ||
| خط ۱۱۶: | خط ۱۱۶: | ||
از زبان نعمت الله، منقبت باید شنید | از زبان نعمت الله، منقبت باید شنید | ||
بر کف نعلین سید، بوسه ها باید زدن | بر کف نعلین سید، بوسه ها باید زدن<ref name=":3">[https://kharabatyan.blogsky.com/1396/03/15/post-148/%D9%85%D8%AE%D8%AA%D8%B5%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%88-%D8%A7%D8%AD%D9%88%D8%A7%D9%84-%D9%88-%D8%A2%D8%B1%D8%A7-%D8%B4%D8%A7%D9%87-%D9%86%D8%B9%D9%85%D8%AA-%D8%A7-%D9%88%D9%84%DB%8C-%D8%B9%D8%A7%D8%B1%D9%81-%D9%88-%D8%B5%D9%88%D9%81%DB%8C-%D9%86%D8%A7%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D9%82%D8%B1%D9%88%D9%86-%D9%87%D8%B4%D8%AA%D9%85-%D9%88-%D9%86%D9%87%D9%85 مختصری از زندگی نامه و احوال و آرا شاه نعمت‌الله ولی - سایت خراباتیان]</ref> | ||
== سلوک با نشاط == | == سلوک با نشاط == | ||
شاه نعمت الله ولی در اجتهاد و کوشش عملی، پیروانش را از بیکاری و گوشه‌نشینی و انزوا یا پوشیدن لباس‌های کهنه و فقیرانه منع می‌کرد. او تصوف را انحصاری و مخصوص یک عده نمی‌دانست و به هر کسی که به‌دنبال مکتب توحیدی می‌گشت راه محبت کردن را توصیه می‌کرد. پیروان شاه نعمت الله ولی، روحیه و نشاط و شادمانی زیادی در امر سلوک داشتتند و مانند دیگر فرقه‌های صوفیه مخالف خمودگی و دوری از جامعه بودند. شاه نعمت‌الله ولی به پیروان خود، احترام به اندیشه و عقاید دیگران را می‌آموخت و با سلسله‌های مختلف تصوف و نحله‌های دیگر با محبت و احترام رفتار می‌کرد. | شاه نعمت الله ولی در اجتهاد و کوشش عملی، پیروانش را از بیکاری و گوشه‌نشینی و انزوا یا پوشیدن لباس‌های کهنه و فقیرانه منع می‌کرد. او تصوف را انحصاری و مخصوص یک عده نمی‌دانست و به هر کسی که به‌دنبال مکتب توحیدی می‌گشت راه محبت کردن را توصیه می‌کرد. پیروان شاه نعمت الله ولی، روحیه و نشاط و شادمانی زیادی در امر سلوک داشتتند و مانند دیگر فرقه‌های صوفیه مخالف خمودگی و دوری از جامعه بودند. شاه نعمت‌الله ولی به پیروان خود، احترام به اندیشه و عقاید دیگران را می‌آموخت و با سلسله‌های مختلف تصوف و نحله‌های دیگر با محبت و احترام رفتار می‌کرد. | ||
=== '''عارف شاعر''' === | === '''عارف شاعر''' === | ||
ادوارد براون خاورشناس و ایران‌شناس مشهور بریتانیایی، شاه نعمت‌الله ولی را بیشتر عارف و صوفی می‌شناسد تا شاعر، و این در واژه‌های عرفانی در کلام شاه نعمت‌الله به چشم می‌خورد. شاه نعمت‌الله ولی بیشتر از غزل برای مفاهیم عرفانی استفاده می‌کرد و در قصیده‌سرایی نیز از سبک خاقانی پیروی می‌کرد. | ادوارد براون خاورشناس و ایران‌شناس مشهور بریتانیایی، شاه نعمت‌الله ولی را بیشتر عارف و صوفی می‌شناسد تا شاعر، و این در واژه‌های عرفانی در کلام شاه نعمت‌الله به چشم می‌خورد. شاه نعمت‌الله ولی بیشتر از غزل برای مفاهیم عرفانی استفاده می‌کرد و در قصیده‌سرایی نیز از سبک خاقانی پیروی می‌کرد.<ref name=":0" /> | ||
== شاه نعمت‌الله ولی و حافظ == | == شاه نعمت‌الله ولی و [[حافظ]] == | ||
درباره ارتباط شاه نعمت‌الله ولی با حافظ شیرازی روایات زیادی وجود دارد و برخی معتقدند که این دو با هم دیدار و گفتگو داشته و شعر و اندیشه‌ی همدیگر تأثیر پذیرفته‌اند. حتی در برخی منابع عنوان شده است که مصرعی از شعر حافظ اشاره به شعر شاه نعمت‌الله دارد. | درباره ارتباط شاه نعمت‌الله ولی با [[حافظ|'''حافظ''']] شیرازی روایات زیادی وجود دارد و برخی معتقدند که این دو با هم دیدار و گفتگو داشته و شعر و اندیشه‌ی همدیگر تأثیر پذیرفته‌اند. حتی در برخی منابع عنوان شده است که مصرعی از شعر حافظ اشاره به شعر شاه نعمت‌الله دارد. | ||
آنان که خاک را به نظر کیمیا کنند | آنان که خاک را به نظر کیمیا کنند | ||
| خط ۱۳۷: | خط ۱۳۷: | ||
صد درد دل به گوشه چشمی دوا کنیم | صد درد دل به گوشه چشمی دوا کنیم | ||
برخی از محققان و عرفا نیز بر این باورند که شاه نعمت‌الله ولی احترام زیادی برای حافظ قائل بوده و هرجا در اشعارش از خواجه نام برده و وی را ستوده، نظورش شخص حافظ بوده است. | برخی از محققان و عرفا نیز بر این باورند که شاه نعمت‌الله ولی احترام زیادی برای حافظ قائل بوده و هرجا در اشعارش از خواجه نام برده و وی را ستوده، نظورش شخص حافظ بوده است.<ref name=":0" /> | ||
== اندیشه‌ی شاه نعمت‌الله ولی == | == اندیشه‌ی شاه نعمت‌الله ولی == | ||
قرن هشتم ونهم چیرگی افکار و اندیشه‌ی محی‌الدین ابن عربی (مشهور به پدر عرفان اسلامی) در تصوف و عرفان است .کم‌وبیش تمامی فرقه‌های گوناگون تصوف مانند نقش‌بندیه، نوربخشیه و مولویه مروج اندیشه‌ی ابن عربی هستند. شاه نعمت الله ولی نیز از جمله شارحان مهم نظریه‌های ابن عربی به‌شمار می‌رود. وی به محی‌الدین ابن عربی به دیده‌ی تکریم و احترام می‌نگریست و کتاب فصوص‌الحکم ابن عربی را از حفظ بود و یکی از مفصل‌ترین رساله‌های خود را به شرح ابیات فصوص‌الحکم اختصاص داده است. | قرن هشتم ونهم چیرگی افکار و اندیشه‌ی محی‌الدین ابن عربی (مشهور به پدر عرفان اسلامی) در تصوف و عرفان است .کم‌وبیش تمامی فرقه‌های گوناگون تصوف مانند نقش‌بندیه، نوربخشیه و مولویه مروج اندیشه‌ی ابن عربی هستند. شاه نعمت الله ولی نیز از جمله شارحان مهم نظریه‌های ابن عربی به‌شمار می‌رود. وی به محی‌الدین ابن عربی به دیده‌ی تکریم و احترام می‌نگریست و کتاب فصوص‌الحکم ابن عربی را از حفظ بود و یکی از مفصل‌ترین رساله‌های خود را به شرح ابیات فصوص‌الحکم اختصاص داده است. | ||
=== '''سفارش به خدمت به خلق''' === | === '''سفارش به خدمت به خلق''' === | ||
یکی از توصیه و سفارشات شاه نعمت الله ولی به مریدان و پیروان خود این بود که برای تزکیه نفس و تصفیه دل باید در خدمت خلق باشید و در خدمت به توده‌های مردم کوتاهی نکنید و همیشه میان مردم در اجتماع باشید. در واقع او از گوشه‌گیری و رهبانیت پرهیز می‌داد و به حضور در جامعه ترغیب می‌کرد و در عین حال به آمادگی برای سفر آخرت و دل نبستن به دنیا توصیه می‌نمود. | یکی از توصیه و سفارشات شاه نعمت الله ولی به مریدان و پیروان خود این بود که برای تزکیه نفس و تصفیه دل باید در خدمت خلق باشید و در خدمت به توده‌های مردم کوتاهی نکنید و همیشه میان مردم در اجتماع باشید. در واقع او از گوشه‌گیری و رهبانیت پرهیز می‌داد و به حضور در جامعه ترغیب می‌کرد و در عین حال به آمادگی برای سفر آخرت و دل نبستن به دنیا توصیه می‌نمود.<ref name=":3" /> | ||
=== '''محبوبیت شاه نعمت‌الله''' === | === '''محبوبیت شاه نعمت‌الله''' === | ||
شاه نعمت‌الله ولی در شهرستان ماهان، خانقاه و حمام ساخت. امیران و پادشاهان آن زمان مانند شاهرخ و میرزا اسکندر بن عمر شیخ، نسبت به شاه نعمت‌الله ارادت و لطف بسیار داشتند. علاوه بر شاهان و سلاطین ایران، برخی از پادشاهان دکن هندوستان مانند شهاب‌الدین احمد شاه ول بهمنی و فرزندش علاالدین به شاه نعمت‌الله خالصانه ارادت می‌ورزیدند و به همین خاطر زمینه‌ی مساعدی برای توسعه و ترویج زبان فارسی در مناطق مختلف هندوستان به وجود آمد. پس از ورود سلسله‌ی نعمت‌اللهی از هندوستان به ایران و گسترش آن، سلسله‌های دیگری نیز شکل گرفت که همگی از پیروان طریقه نعمت‌اللهی بودند. برخی از این سلسله‌ها که معروف هستند، عبارتند از: سلسله اخوت (صفی علیشاهیه)، سلسله کوثریه، سلسله شمسیه، سلسله گنابادیه و سلسله مونس علیشاهیه | شاه نعمت‌الله ولی در شهرستان ماهان، خانقاه و حمام ساخت. امیران و پادشاهان آن زمان مانند شاهرخ و میرزا اسکندر بن عمر شیخ، نسبت به شاه نعمت‌الله ارادت و لطف بسیار داشتند. علاوه بر شاهان و سلاطین ایران، برخی از پادشاهان دکن هندوستان مانند شهاب‌الدین احمد شاه ول بهمنی و فرزندش علاالدین به شاه نعمت‌الله خالصانه ارادت می‌ورزیدند و به همین خاطر زمینه‌ی مساعدی برای توسعه و ترویج زبان فارسی در مناطق مختلف هندوستان به وجود آمد. پس از ورود سلسله‌ی نعمت‌اللهی از هندوستان به ایران و گسترش آن، سلسله‌های دیگری نیز شکل گرفت که همگی از پیروان طریقه نعمت‌اللهی بودند. برخی از این سلسله‌ها که معروف هستند، عبارتند از: سلسله اخوت (صفی علیشاهیه)، سلسله کوثریه، سلسله شمسیه، سلسله گنابادیه و سلسله مونس علیشاهیه<ref name=":1" /> | ||
== کرامات شاه نعمت‌الله ولی == | == کرامات شاه نعمت‌الله ولی == | ||
شاه نعمت الله ولی صاحب کراماتی بوده است که یکی از کرامات او این بوده است که لقمه‌ی حرام از گلویش پایین نمی‌رفت. امیرتیمور لنگ برای آزمایش این موضوع، امر کرد که غذای حرامی درست کرده و به شاه نعمت‌الله بدهند. خان سالار تیمور لنگ، از پیر زنی بره‌‌ای با زور تصاحب می‌کند و از آن طعامی ترتیب می‌دهد و به شاه نعمت‌الله می‌دهند تا بخورد. پس از خوردن بره، امیر از شاه نعمت‌الله می‌پرسد که طعام حلال بود یا حلال؟ شاه نعمت‌الله پاسخ می‌دهد که بر من حلال و بر شما حرام است. امیر خشمگین می‌شود و نحوه‌ی به‌دست آوردن بره را از خان سالار خود می‌پرسد تا حقیقت بر او آشکار شود. در همین زمان پیرزن برای شكایت از سرقت بره‌اش نزد تیمور لنگ آمده و می‌گوید که پسرم به سرخس رفته بود و من از سلامتی او نگران بودم، شنیدم كه سید نعمت‌الله به هرات آمده است و من نذر كردم اگر پسرم به سلامت برگردد، این بره را به جهت سید ببرم. | شاه نعمت الله ولی صاحب کراماتی بوده است که یکی از کرامات او این بوده است که لقمه‌ی حرام از گلویش پایین نمی‌رفت. امیرتیمور لنگ برای آزمایش این موضوع، امر کرد که غذای حرامی درست کرده و به شاه نعمت‌الله بدهند. خان سالار تیمور لنگ، از پیر زنی بره‌‌ای با زور تصاحب می‌کند و از آن طعامی ترتیب می‌دهد و به شاه نعمت‌الله می‌دهند تا بخورد. پس از خوردن بره، امیر از شاه نعمت‌الله می‌پرسد که طعام حلال بود یا حلال؟ شاه نعمت‌الله پاسخ می‌دهد که بر من حلال و بر شما حرام است. امیر خشمگین می‌شود و نحوه‌ی به‌دست آوردن بره را از خان سالار خود می‌پرسد تا حقیقت بر او آشکار شود. در همین زمان پیرزن برای شكایت از سرقت بره‌اش نزد تیمور لنگ آمده و می‌گوید که پسرم به سرخس رفته بود و من از سلامتی او نگران بودم، شنیدم كه سید نعمت‌الله به هرات آمده است و من نذر كردم اگر پسرم به سلامت برگردد، این بره را به جهت سید ببرم.<ref name=":2" /> | ||
=== پیشگویی‌های شاه نعمت‌الله === | === پیشگویی‌های شاه نعمت‌الله === | ||
پیشگویی شاه نعمت‌الله ولی در قصیده‌ای که به وی منسوب است، با مطلع «قدرت کردگار می‌بینم»، آغاز شده که بسیاری از اخبار و وقایع آینده در آن به تصویر کشیده شده است که این شعر در میان ایرانیان بسیار مشهور و معروف است و شخصیت او را بین عوام شگفت‌انگیز ساخته است. | پیشگویی شاه نعمت‌الله ولی در قصیده‌ای که به وی منسوب است، با مطلع «قدرت کردگار می‌بینم»، آغاز شده که بسیاری از اخبار و وقایع آینده در آن به تصویر کشیده شده است که این شعر در میان ایرانیان بسیار مشهور و معروف است و شخصیت او را بین عوام شگفت‌انگیز ساخته است.<ref name=":1" /> | ||
شاه نعمت‌الله ولی در قصیده‌ای بلند، ظهور دوره‌های مختلف شاهان ایران مانند صفویه و '''نادرشاه افشار''' تا دوران پهلوی و جمهوری اسلامی و ظهور نایب حضرت مهدی (ع) را پیش‌بینی کرده و به تصویر کشیده است که بسیاری از این پیشگویی‌ها به وقوع پیوسته و رنگ واقعیت به خود گرفته است و در طول تاریخ این اشعار مورد توجه ایرانیان بوده است. این شعر با این چند بیت آغاز می‌شود: | شاه نعمت‌الله ولی در قصیده‌ای بلند، ظهور دوره‌های مختلف شاهان ایران مانند صفویه و '''[[نادرشاه افشار]]''' تا دوران پهلوی و جمهوری اسلامی و ظهور نایب حضرت مهدی (ع) را پیش‌بینی کرده و به تصویر کشیده است که بسیاری از این پیشگویی‌ها به وقوع پیوسته و رنگ واقعیت به خود گرفته است و در طول تاریخ این اشعار مورد توجه ایرانیان بوده است. این شعر با این چند بیت آغاز می‌شود: | ||
قدرت کردگار می‌بینم | قدرت کردگار می‌بینم | ||
| خط ۱۸۶: | خط ۱۸۶: | ||
نادری در جهان شود پیدا | نادری در جهان شود پیدا | ||
قامتش استوار می‌بینم | قامتش استوار می‌بینم<ref name=":3" /> | ||
== درگذشت == | == درگذشت == | ||
شاه نعمت‌الله ولی پس از صد و سه سال عمر پر برکت، در سال ۸۳۴-ه.ق، از دنیا رفت. پیکر او را در ماهان واقع در استان کرمان به‌خاک سپردند و به همین خاطر به‌نام ماه ماهان نیز شناخته می‌شود. شاه نعمت‌الله خلافت و جانشینی خود را به فرزندش سید برهان‌الدین خلیل‌لله سپرد و او را مأمور مراقبت و حفاظت خانقاه و تربیت سالکان فرمود. | شاه نعمت‌الله ولی پس از صد و سه سال عمر پر برکت، در سال ۸۳۴-ه.ق، از دنیا رفت. پیکر او را در ماهان واقع در استان کرمان به‌خاک سپردند و به همین خاطر به‌نام ماه ماهان نیز شناخته می‌شود. شاه نعمت‌الله خلافت و جانشینی خود را به فرزندش سید برهان‌الدین خلیل‌لله سپرد و او را مأمور مراقبت و حفاظت خانقاه و تربیت سالکان فرمود.<ref name=":1" /> | ||
پس از درگذشت شاه نعمت الله ولی، به فرمان احمد بهمنی پادشاه وقت دکن که از پیروان او بود، مقبره‌ای بر مزار شاه نعمت‌الله ساخته شد. در زمان شاه عباس دوم صفوی، مقبره‌ی او گسترش پیدا کرد و آرامگاه او تا امروز زیارتگاه اهل تصوف و مردم بوده است. | پس از درگذشت شاه نعمت الله ولی، به فرمان احمد بهمنی پادشاه وقت دکن که از پیروان او بود، مقبره‌ای بر مزار شاه نعمت‌الله ساخته شد. در زمان شاه عباس دوم صفوی، مقبره‌ی او گسترش پیدا کرد و آرامگاه او تا امروز زیارتگاه اهل تصوف و مردم بوده است.<ref name=":0" /> | ||
== آثار شاه نعمت‌الله ولی == | == آثار شاه نعمت‌الله ولی == | ||
مهمترین اثر منظوم شاه نعمت‌الله ولی دیوان اشعار او است که مشتمل بر غزلیات، قصاید، قطعات، مثنوی‌ها و رباعیات است که بالغ بر ۱۲ هزار بیت است. این دیوان تماماً اشعار عرفانی و شامل توضیحات و اشارات درباره اندیشه و عقاید متصوفه است. | مهمترین اثر منظوم شاه نعمت‌الله ولی دیوان اشعار او است که مشتمل بر غزلیات، قصاید، قطعات، مثنوی‌ها و رباعیات است که بالغ بر ۱۲ هزار بیت است. این دیوان تماماً اشعار عرفانی و شامل توضیحات و اشارات درباره اندیشه و عقاید متصوفه است. | ||
=== '''آثار منثور''' === | === '''آثار منثور''' === | ||
شاه نعمت‌الله ولی رسالات منثور بسیاری را نوشته است و تعداد آن‌را تا ۵۰۰ رساله ذکر کرده‌اند که البته تا کنون انتساب ۱۱۴ رساله از آن تأیید و محرز شده است. نثر این رساله‌ها غالباً پیچیده و مشکل است و بیشتر دارای ویژگی‌های نثر قرن هشتم و نهم است. | شاه نعمت‌الله ولی رسالات منثور بسیاری را نوشته است و تعداد آن‌را تا ۵۰۰ رساله ذکر کرده‌اند که البته تا کنون انتساب ۱۱۴ رساله از آن تأیید و محرز شده است. نثر این رساله‌ها غالباً پیچیده و مشکل است و بیشتر دارای ویژگی‌های نثر قرن هشتم و نهم است.<ref name=":3" /> | ||
برخی از آثار عبارت است از: | برخی از آثار عبارت است از: | ||
منظومة فی تحقیق‌الایمان | * منظومة فی تحقیق‌الایمان | ||
* رساله نصایح منظومه | |||
رساله نصایح منظومه | * ارواح شاه نعمت‌الله | ||
* خوابنامه | |||
ارواح شاه نعمت‌الله | * رساله شرح فصّ‌الاول من فصوص‌الحکم | ||
* رساله برزخیه | |||
خوابنامه | * رساله مکاشفات<ref name=":2" /> | ||
رساله شرح فصّ‌الاول من فصوص‌الحکم | |||
رساله برزخیه | |||
رساله مکاشفات | |||
== آرامگاه شاه نعمت الله ولی == | == آرامگاه شاه نعمت الله ولی == | ||
آرامگاه شاه نعمت‌الله ولی در ۳۵ کیلومتری جنوب کرمان در خیابان ولی عصر شهر ماهان واقع شده است. بنای اولیه مقبره، یک اتاق چهار گوشه با طاق گنبدی بود که در دوره صفویه گسترش یافت. سنگ مزار شاه نعمت‌الله داخل اتاق گنبدی قرار گرفته و اتاق با نقاشی‌های روی گچ و کاشی‌های لاجوردی و فیروزه‌ای تزیین شده است و نمای بیرونی آن نیز نقش و نگار‌های اسلیمی زیبایی دارد. درب‌های آرامگاه با قطعه‌هایی از عاج فیل هندی و خاتم کاری تزیین گردیده و روی سنگ مرمر قبر، آیاتی از قرآن و نام امامان شیعه حک شده است. | آرامگاه شاه نعمت‌الله ولی در ۳۵ کیلومتری جنوب کرمان در خیابان ولی عصر شهر ماهان واقع شده است. بنای اولیه مقبره، یک اتاق چهار گوشه با طاق گنبدی بود که در دوره صفویه گسترش یافت. سنگ مزار شاه نعمت‌الله داخل اتاق گنبدی قرار گرفته و اتاق با نقاشی‌های روی گچ و کاشی‌های لاجوردی و فیروزه‌ای تزیین شده است و نمای بیرونی آن نیز نقش و نگار‌های اسلیمی زیبایی دارد. درب‌های آرامگاه با قطعه‌هایی از عاج فیل هندی و خاتم کاری تزیین گردیده و روی سنگ مرمر قبر، آیاتی از قرآن و نام امامان شیعه حک شده است.<ref name=":0" /> | ||
آرامگاه شاه نعمت‌الله ولی و بنای آن به دوره صفوی برمی‌گردد. این آرامگاه در سال ۱۳۱۰، به‌عنوان آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. آرامگاه شاه نعمت‌الله ولی یکی از بناهای عرفانی و منحصر به فرد ایران است که توجه بسیاری از گردشگران ایرانی و خارجی را به خود جلب کرده است. این بنای عالی با معماری و صحن‌های بسیار زیبا و درختان بلندقامت سرو، گردشگران و زائران را ساعت‌ها غرق تماشا می‌کند. | آرامگاه شاه نعمت‌الله ولی و بنای آن به دوره صفوی برمی‌گردد. این آرامگاه در سال ۱۳۱۰، به‌عنوان آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. آرامگاه شاه نعمت‌الله ولی یکی از بناهای عرفانی و منحصر به فرد ایران است که توجه بسیاری از گردشگران ایرانی و خارجی را به خود جلب کرده است. این بنای عالی با معماری و صحن‌های بسیار زیبا و درختان بلندقامت سرو، گردشگران و زائران را ساعت‌ها غرق تماشا می‌کند. | ||
مساحت آرامگاه شاه نعمت‌الله ولی ۳۵۰۰۰ مترمربع، شامل مجموعه‌ای از بناهای تاریخی است که هر کدام با پیشینه‌ی تاریخی خود، بخشی از سبک معماری ایرانی را معرفی می‌کنند. ۳ حیاط و ساختمان‌های اطراف نمای کلی آرامگاه را تشکیل می‌دهند. هرکدام از این حیاط‌ها یک حوض و تعدادی درخت دارد. | مساحت آرامگاه شاه نعمت‌الله ولی ۳۵۰۰۰ مترمربع، شامل مجموعه‌ای از بناهای تاریخی است که هر کدام با پیشینه‌ی تاریخی خود، بخشی از سبک معماری ایرانی را معرفی می‌کنند. ۳ حیاط و ساختمان‌های اطراف نمای کلی آرامگاه را تشکیل می‌دهند. هرکدام از این حیاط‌ها یک حوض و تعدادی درخت دارد.<ref name=":4">[https://www.beytoote.com/iran/bastani/shah5-nematollah-vali.html آرامگاه شاه نعمت‌الله ولی، بنایی زیبا و تاریخی در کرمان - سایت بیتوته]</ref> | ||
=== '''قسمت‌های مختلف آرامگاه''' === | === '''قسمت‌های مختلف آرامگاه''' === | ||
| خط ۲۴۵: | خط ۲۳۹: | ||
'''کاروانسرا:''' در کنار ضلع غربی آستانه، کاروانسرایی قرار دارد که مربوط به دوران قاجاریه است. این کاروانسرا حجره‌هایی را در خود دارد که در حادثه زلزله کرمان در سال ۱۳۶۰، بخشی از قسمت بالایی گنبد آستانه فرو ریخت و سپس بازسازی شد. | '''کاروانسرا:''' در کنار ضلع غربی آستانه، کاروانسرایی قرار دارد که مربوط به دوران قاجاریه است. این کاروانسرا حجره‌هایی را در خود دارد که در حادثه زلزله کرمان در سال ۱۳۶۰، بخشی از قسمت بالایی گنبد آستانه فرو ریخت و سپس بازسازی شد. | ||
'''موزه:''' در بخش زیرین دالان ورودی آرامگاه شاه نعمت‌الله ولی موزه‌ای قرار دارد که در آن اشیای ارزشمند و مربوط با فرهنگ تصوف و عرفان نگهداری می‌شوند. ساختمان موزه به عمارت یا سردر امیریه شهرت دارد. این بنا حدود ۱۳۰ سال قدمت دارد که به سبک معماری قاجار در زمان ناصرالدین شاه ساختهشده است. زمانی این عمارت محل اجتماع دراویش و صوفیان بود و در سال ۱۳۵۷، پس از مرمت و بازسازی، به موزه آستانه تبدیل شد. در این موزه آثار گوناگون و متوعی به چشم می‌خورد که توسط مردم و خیرین اهداء شده است. برخی از این آثار عبارتند از: کشکول بزرگ ساختهشده از آلیاژ برنج که نماد کشکول شاه نعمت‌الله ولی محسوب می‌شود، کشکول‌های تزئین‌شده به نقش و نگار، تبرزین‌های تراشیده‌شده، پته‌شال‌های سوزن‌دوزی شده با ابعاد ۴۵۰ در ۲۶۵ سانتیمتر، دو صفحه از یک قرآن که به خط کوفی نوشته‌شده و قدمت آن بیش ۶۰۰ سال است، شمشیرهای جواهر‌نشان، سپرهایی از فولاد و پوست کرگدن، کتاب‌های خطی با چاپ سنگی، چندین تمثال متعلق به حضرت محمد (ص) و ائمه اطهار (ع)، ظروف بلور و چینی و... | '''موزه:''' در بخش زیرین دالان ورودی آرامگاه شاه نعمت‌الله ولی موزه‌ای قرار دارد که در آن اشیای ارزشمند و مربوط با فرهنگ تصوف و عرفان نگهداری می‌شوند. ساختمان موزه به عمارت یا سردر امیریه شهرت دارد. این بنا حدود ۱۳۰ سال قدمت دارد که به سبک معماری قاجار در زمان ناصرالدین شاه ساختهشده است. زمانی این عمارت محل اجتماع دراویش و صوفیان بود و در سال ۱۳۵۷، پس از مرمت و بازسازی، به موزه آستانه تبدیل شد. در این موزه آثار گوناگون و متوعی به چشم می‌خورد که توسط مردم و خیرین اهداء شده است. برخی از این آثار عبارتند از: کشکول بزرگ ساختهشده از آلیاژ برنج که نماد کشکول شاه نعمت‌الله ولی محسوب می‌شود، کشکول‌های تزئین‌شده به نقش و نگار، تبرزین‌های تراشیده‌شده، پته‌شال‌های سوزن‌دوزی شده با ابعاد ۴۵۰ در ۲۶۵ سانتیمتر، دو صفحه از یک قرآن که به خط کوفی نوشته‌شده و قدمت آن بیش ۶۰۰ سال است، شمشیرهای جواهر‌نشان، سپرهایی از فولاد و پوست کرگدن، کتاب‌های خطی با چاپ سنگی، چندین تمثال متعلق به حضرت محمد (ص) و ائمه اطهار (ع)، ظروف بلور و چینی و...<ref name=":4" /> | ||
== منابع: == | == منابع: == | ||