اشغال ایران در جنگ جهانی دوم: تفاوت میان نسخه‌ها

== نامه هیتلر به رضاشاه ==

در همان ایامی که فشار متفقین برای خروج اتباع آلمان روی رضاشاه زیاد شده بود؛ یادداشت سومی از دولت آلمان به دست رضاشاه رسید که حاوی پیام هیتلر به رضاشاه بود. پیشوای آلمان در پیام خود از مقاومت ایران در برابر فشار متفقین و پیروی از سیاست بی‌طرفی اظهار خوشوقتی نموده، و اظهار کرده بود که به عقیده او این دوره فشار، طولانی نخواهد بود، چراکه نیروهای آلمان در خاک اوکراین پیشروی نموده و به نواحی شمال جزیره کریمه رسیده‌اند و قصد دارند تا پاییز، قسمتهای دیگری از خاک روسیه را اشغال کنند و آخرین مقاومت روسها را نیز درهم شکنند، در ضمن اطمینان داده بود که تلاشهای انگلیس برای ایجاد خط دفاعی در قفقاز به لحاظ تفوق نیروهای آلمان محکوم به شکست است و دولت آلمان امیدوار است تا سپری شدن این دوره کوتاه، دولت ایران با تمام قوا در مقابل فشار متفقین مقاومت نماید.<ref name=":1" />

== تشکیل کابینه توسط محمدعلی فروغی ==

محمدعلی فروغی که سیاستمدار کهنه کار و نزدیک به انگلستان بود مأمور تشکیل کابینه شد، او گفت که در کادر وزیران تغییری نخواهد داد، ولی بنا به خواست شاه، علی سهیلی را به وزارت امور خارجه و جواد عامری را به وزارت کشور گماشت. رضاشاه در این جلسه استعفای خود را با حاضران در میان گذاشت که با مخالفت وزیران روبرو شد.  

صبح ۲۵ شهریور ۱۳۲۰، رضا شاه برای مراسم خداحافظی در کاخ مرمر حاضر شد.

در این خداحافظی کوتاه (حدود ۵ دقیقه) رضا شاه گفته بود که من چون پیر و فرسوده شده‌ام، مسوولیت مملکت را باید به یک فرد جوان، که ولیعهد است، واگذار کنم و از شما انتظار دارم که از ولیعهد به عنوان شاه آینده ایران حداکثر پیشتیبانی را بکنید. حاضرین هم گفتند اطاعت می‌شود و تعظیم کردند. رضا شاه عصایش را به علا‌مت خداحافظی بلند کرد و بیرون آمد. خانواده او قبلا‌ به اصفهان رفته بودند و رضا شاه هم عجله زیادی داشت که سریع‌تر تهران را ترک کند تا به دست قشون روس که هر لحظه ممکن بود از کرج به تهران برسند، نیفتد. رضا شاه شب به اصفهان رسید و در خانه فرد متمولی به نام کازرونی سکنی گزید و از آنجا به اتفاق خانواده‌اش به کرمان رفت و در منزل تاجری به نام هرندی، که از متمولین کرمان بود، اقامت گزید. در کرمان حال او به شدت خراب بود و می‌گویند که تب ۴۰ درجه داشت. چند روز بعد به اتفاق محمود جم (مدیرالملک) و خانواده‌اش به بندرعباس رفت و با یک کشتی انگلیسی ایران را ترک کرد. پسران او به جز محمد‌رضا و دخترانش به جز اشرف همراهش بودند.

== ایران پل پیروزی ==

باحمله آلمان ها به شوروي و آشكار شدن نقشه آنها براي رسيدن به خليج فارس و اشغال شبه قاره هند و مراكز نفتي خاورميانه، متفقين عبور از خاك ايران را مطمئن‌ترين و كوتاه‌ترين راه كمك به اتحاد شوروي دانستند. چرچيل- نخست وزير وقت بريتانيا- در خاطرات خود به اهميت ارتباطي ايران كه بهره‌گيري از آن، متفقين را از راه دشوار اقيانوس منجمد شمالي بي‌نياز مي‌ساخت، اشاره كرده است. در جريان جنگ جهاني دوم، متفقين از طريق راه‌آهن سراسري ايران و ساير راههاي ارتباطي كشور، حدود پنج و نيم ميليون تن اسلحه، مهمات، مواد غذايي و دارو را به شوروي منتقل كردند. برخي از محققان براين باورند كه سيل كمكهاي سرازير شده از مسير ايران به شكست آلمانها در استالينگراد انجاميد و به همين جهت متفقين ايران را پل پيروزي خواندند.<ref>'''[http://gozarestan.ir/show.php?id=376 گذرستان - چرا ايران «پل پيروزي متفقين» لقب گرفت]'''</ref>