حاجی فیروز: تفاوت میان نسخه‌ها

=== حاجی فیروز نماد کدام اسطوره است؟ ===

همه ما در هفته پیش از نوروز، حاجی فیروز را با آن صورت سیاه و لباسهای قرمز در حالیکه دایره می‌زند و همان ترجیع‌بند قدیمی و همیشگی را می‌خواند:" ارباب خودم سلام و علیکم، ارباب خودم بزبزقندی، ارباب خودم چرا نمی‌خندی و... " دیده‌ایم.

خانم دکتر کتایون مزداپور استاد زبانهای باستانی و اسطوره شناس در مصاحبه‌یی گفته است زنده یاد دکتر مهرداد بهار سالها پیش حدس زده بود سیاهی صورت حاجی فیروز به‌دلیل بازگشت او از سرزمین مردگان است و اخیراً خانم شیداجلیلوند که روی لوح اکدی فرود ایشتر به زمین کار می‌کرد، به نکته تازه‌یی پی برد که حدس دکتر بهار و ارتباط داستان بنیادین ازدواج مقدس با نوروز و حاجی فیروز را تأیید می‌کند.

دکتر مزداپور می‌گوید:" نوروز جشنی مربوط به پیش از آمدن آریاییها به این سرزمین است لااقل از دو سه هزار قبل این جشن در ایران برگزار می‌شده و به احتمال زیاد با آیین ازدواج مقدس مرتبط است. تصور می‌شده که الهه بزرگ، یعنی الهه مادر، شاه را برای شاهی انتخاب و با او ازدواج می‌کند."

==== '''آناهیتا خدای جنگ ،آفرینندگی وباروری''' ====

دکتر صنعتی‌زاده این الهه را "ننه" یا "ننه خاتون" نام داده، معادل سومری آن "نانای" و معادل بابلی و ایرانی آن "ایشتر" و " آناهیتا" است. تا آنجا که می‌دانیم این الهه خدای جنگ، آفرینندگی و باروری است.

سپس دکتر مزداپور داستان این ازدواج نمادین و اسطوره‌ای را که بنیادی‌ترین نماد نوروز است چنین شرح داد:" اینانا یا ایشتر که در بین النهرین است عاشق 'دوموزی' یا 'تموز' می شود (نام دوموزی در کتاب مقدس تموز است) و او را برای ازدواج انتخاب می‌کند."

در آخرین طبقه نگهبانها حتی گوشت تن الهه را هم می‌گیرند و فقط استخوانهایش باقی می‌ماند. از آن طرف روی تمام زمین باروری متوقف می‌شود. نه درختی سبز می‌شود، نه گیاهی هست و نه زندگی. و هیچ‌کس نیست که برای معبد خدایان فدیه بدهد و آنها که به تنگ آمده‌اند جلسه می‌کنند و وزیر الهه را برای چاره‌جویی دعوت می‌کنند.

الهه که پیش از سفر از اتفاق های ناگوار آن اطلاع داشته، قبلاً به او وصیت کرده بود که چه باید بکند.

===== '''آغاز دوباره باروری در روی زمین''' =====

به پیشنهاد وزیر خدایان موافقت می‌کنند یک نفر به جای الهه به زیرزمین برود تا او بتواند به زمین بازگردد و باروری دوباره آغاز شود. در روی زمین فقط یک نفر برای نبود الهه عزاداری نمی‌کرد و از نبود او رنج نمی‌کشید؛ و او دوموزی شوهر الهه بود. به همین دلیل خدایان مقرر می‌کنند. نیمی از سال را او و نیمه دیگر را خواهرش که "گشتی نه نه" نام دارد، به زیرزمین بروند تا الهه به روی زمین بازگردد.

به گفته دکتر مزداپور با کشف این لوح اکدی و ترجمه متن آن حدس مرحوم بهار تأیید گردید و اسطوره حاجی فیروز رازگشایی شد