کاربر:Abbas/صفحه تمرین2: تفاوت میان نسخه‌ها

'''۱۷شهریور۱۳۵۷''' نام واقعه‌ای است که از آن با نام «جمعه سیاه»، «جمعه خونین»، «کشتار ۱۷ شهریور» و «واقعه‌ی میدان ژاله» نیز نام برده‌اند. این واقعه نقطه عطفی در سلسله رویدادهای [[انقلاب ضد سلطنتی]] بود که به سرنگونی [[سلطنت پهلوی]] انجامید.<ref name=":0">[http://www.bbc.com/persian/iran-features-45458721 ۱۷ شهریور ۵۷؛ 'ژاله خون شد، خون جنون شد'] سایت بی بی سی فارسی</ref>  

=== تظاهرات ۱۳ شهریور ===

شریف امامی، بعد از رسیدن به نخست وزیری اقداماتی را انجام داد و با رهبران مخالفان به توافقاتی رسید. او اجازه تظاهرات عید فطر را صادر کرد و مخالفان نیز توافق کردند که تظاهرات مسالمت آمیز و در مسیرهای تعیین شده باشد. روز ۱۳ شهریور مصادف بود با عید فطر، که بعد از برگزاری نماز تظاهرات بزرگی در تهران برگزار شد. تظاهرات در میدان آزادی (شهیاد) پایان یافت.

درساعت ۶ صبح ۱۷شهریور اطلاعیه شماره ۱ فرمانداری نظامی تهران برای اعلام حکومت نظامی از رادیو خوانده شد. عملا مردم از اعلام حکومت نظامی با خبر نشده بودند.<ref name=":0" />

از ساعت ۸ صبح نیروهای ارتش در میدان ژاله مستقر شده‌اند. ارتش برای ایجاد رعب از تجهیزات نا متعارفی که تا آن زمان بی سابقه بود، از جمله ماسکهای ضد گاز، نفربر، مسلسلهای سنگین، لجستیک سنگین و بالگردهای هوانیروز، استفاده کرد. مردم در خیابانهای اصلی مسیر میدان ژاله به هم می‌رسند. ساعت ۸:۱۵ فرماندهی نظامی با بلندگو اعلام می‌کند که حکومت نظامی است و مردم باید متفرق شوند. او می‌گوید: « ما را مجبور به شلیک نکنید.» ساعت ۸:۳۰ یک روحانی وارد میدان می‌شود و با یکی از افسران صحبت می‌کند. مردم به درخواست او روی زمین می‌نشینند. در ساعت ۹:۱۵ شلیک آغاز می‌شود. حجم آتش بسیار زیاد است و به گفته ناظران ۳۰ ثانیه به طول می‌انجامد. تنها خبرنگار حاضر در میدان زمان شلیک را ۳ دقیقه ذکر کرده‌است. تعداد زیادی از مردم مورد اصابت گلوله قرار گرفته و کشته و مجروح می‌شوند. جمعیت پراکنده می‌شود و درگیریهای وسیع خیابانی تا شبانگاه همان‌روز در نقاط مختلف تهران بین مردم و نیروهای ارتش رخ می‌دهد که منجر به کشته و مجروح شدن تعداد بسیاری از مردم می‌شود.<ref name=":0" />

«ریچارد اوپن هایمر»، خبرنگار بی‌بی‌سی در تهران گزارش کرد که یکی از سربازان که از شلیک به سمت مردم خودداری کرد ابتدا افسر فرمانده خود را هدف قرار داد و بعد هم خودش را کشت. سالها بعد با افشاد اسنادی از واقعه‌ی ۱۷شهریور فاش شد که موارد دیگری نیز از تمرد سربازان از شلیک به سمت مردم بوده است، ازجمله سه سرباز وظیفه لشگر گارد به نامهای قاسم دهقان، علی غفوری و محمد محمدی خلص که با سلاحهای خود فرار کردند که فردای آن‌روز محل اختفای آنان کشف شد و محمد محمدی کشته شد.<ref name=":0" />

== تعداد کشته‌شدگان ==

در مورد کشته شدگان واقعه‌ی ۱۷شهریور روایتهای مختلفی وجود دارد. فرماندار نظامی تهران طی اطلاعیه شماره ۴ خود تعداد کشته شدگان را ۵۸ نفر و مجروحین را ۲۰۵ نفر اعلام کرد. دو روز بعد دادگستری اعلام کرد تعداد کشنه شدگان به ۹۵ نفر رسید. پارسونز سفیر انگلستان در ایران این تعداد را «صدها نفر» عنوان کرد و همچنین ویلیام سولیوان سفیر ایالات متحده در ایران تعدد کشته شدگان را بیش از ۲۰۰ نفر اعلام کرد. جان دی استمپل از مسئولان رده بالای سفارت آمریکا در کتاب خود به نقل از منابع پزشکی تعداد کشته شدگان را بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ نفر عنوان کرد. او در کتاب خود اضافه می‌کند دولت در ابتدا تعداد کشته شدگان را ۵۸ نفر اعلام کرده بود که این رقم طی یک هفته به ۱۲۲ نفرافزایش یافت که به آن باید تعداد ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰ زخمی را نیز اضافه کرد. او همچنین می‌گوید تعداد کشته شدگان از طرف مخالفین ۴۰۰ تا ۵۰۰ نفر اعلام شد که در عرض بیست و چهار ساعت این تعداد به ۱۰۰۰ نفر افزایش یافت. در پایان دی استمپل می‌نویسد پزشکانی که مدت ۳۶ ساعت کار کرده بودند تعداد ۳۰۰ تا ۴۰۰ کشته و ۳۰۰۰ تا ۴۰۰۰ مجروح را منطقی می‌دانند.<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/628335/17-%D8%B4%D9%87%D8%B1%DB%8C%D9%88%D8%B1-57-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86-%DA%86%D9%87-%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA 17 شهریور 57 در تهران چه گذشت؟] ـ سایت مشرق</ref> برخی معتقد بودند که تعداد کشته شدگان روز ۱۷ شهریور بیش از ۴۰۰۰ نفر بودند و تنها تعداد کسانی که در میدان ژاله کشته شدند ۵۰۰ نفر بوده است.میشل فوکو فیلسوف فرانسوی که برای پوشش دادن وقایع انقلاب به ایران سفر کرده بود مدعی شد که تعداد ۴۰۰۰ تن در این روز هدف گلوله قرار گرفتند.<ref>[https://www.khayyamnameh.ir/17-%D8%B4%D9%87%D8%B1%D9%8A%D9%88%D8%B11357%D8%8C%D8%AC%D9%85%D8%B9%D9%87-%D8%B3%D9%8A%D8%A7%D9%87-%D9%8A%D8%A7-%D8%AC%D9%85%D8%B9%D9%87-%D8%AE%D9%88%D9%86%D9%8A%D9%86/ ۱۷ شهریور۱۳۵۷،جمعه سیاه یا جمعه خونین] ـ سایت خیام نامه</ref>