کاربر:Safa/1صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها

'''سپاه پاسداران انقلاب اسلامی،''' در روزهای پس از انقلاب ۱۳۵۷، به دستور روح‎ الله خمینی تشکیل شد و ماموریت اصلی آن، حمایت از انقلاب و دست‏آوردهای آن بود. اما این هدف توسط روح‌الله خمینی در گامهای بعد به حفظ حکومت به هر قیمت تعبیر و تئوریزه شد: «حفظ نظام اوجب واجبات است».<ref>کتاب صحیفه نور جلد ۱۹ صفحه ۲۷۵</ref> پس از آن سپاه خود را در اعمال انواع شیوه‌های سرکوب دارای (ید مبسوطه)، دست‌ باز دید و در این راستا از هیچ چیز فرو گذار نکرد، از کشتار مردم ترکمن صحرا و کردستان و تظاهرات مسالمت آمیز روز ۳۰ خرداد سال ۱۳۶۰، تا دخالت در درونی‌ترین لایه‌های زندگی مردم   

در نخستین روزهای پس از انقلاب بهمن ۵۷، دولت موقت که به علت فروپاشی قوای انتظامی و نظامی فاقد ابزار لازم برای اعمال حاکمیت بود، درصدد بر آمد تا نیرویی مسلح بنام گاردملی به وجود آورد. به همین منظور، [[حسن لاهوتی اشکوری|حسن لاهوتی]] حکمی از روح‌الله خمینی برای تشکیل این نیرو دریافت کرد.<ref>[http://mesdaq.ir/?page_id=60083&id=65610 سایت پایگاه تبیینی و تحلیلی مصداق]</ref> با پیشنهاد محمد توسلی نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برای آن برگزیده شد. در حکم خمینی تاکید شده بود که سپاه پاسداران زیر نظر دولت موقت فعالیت خواهد کرد. هدف از تشکیل این نهاد نیز حفظ انضباط در شهرها و روستاها، جلوگیری از تحریک و توطئه، جلوگیری از خرابکاری در موسسات دولتی و ملی و مراکز عمومی و سفارتخانه‌ها، جلوگیری از رسوخ عناصر فرصت‌طلب و ضدانقلابی در داخل صفوف مردم، اجرای دستور دولت موقت و اجرای احکام دادگاه‌های فوق‌العاده اسلامی، ذکر شده بود. دولت موقت دکتر ابراهیم یزدی را به عنوان معاون نخست‌وزیر در امور انقلاب، مامور کرد که با آیت‌الله لاهوتی برای تشکیل این نیرو همکاری کند. به گفته محسن سازگارا اساسنامه آن را وی و حسن لاهوتی در اواخر بهمن ۱۳۵۷ در باغشاه و در حین جمع‌آوری سلاح‌های پخش شده در روزهای انقلاب تکمیل کردند. در ۹ اسفند ۱۳۵۷ در جلسه‌ای در پادگان عباس‌آباد که با حضور محسن سازگارا، محسن رفیقدوست، مرتضی الویری، علی محمد بشارتی، محمد غرضی، حسن جعفری، علی فرزین، ضرابی، اصغر صباغیان، تهرانچی و علی دانش‌منفرد تشکیل می‌شود، علی دانش‌منفرد به عنوان فرمانده سپاه پاسداران انتخاب شد. محسن رفیقدوست مسوول تدارکات، بشارتی مسوول اطلاعات و مرتضی الویری مسوول روابط عمومی سپاه شد.  

وجود این چهار گروه مسلح موازی، اختلاف‌ها و تنش‌هایی را در پی داشت. این مساله در شورای انقلاب طرح و سرانجام تصمیم گرفته شد که هاشمی رفسنجانی با هماهنگ کردن این گروه‌ها و یک‌پارچه کردن آنها، سپاه پاسداران را شکل دهد. پس از تخصیص بودجه ۱۲۰ میلیون تومانی به سپاه از سوی دولت موقت، در تاریخ ۱۸ فروردین ۱۳۵۸، همه این گروه‌ها در سپاه پاسداران ادغام شدند و جواد منصوری به عنوان فرمانده سپاه انتخاب شد. به فاصله اندکی پس از او عباس آقازمانی مشهور به (ابوشریف) فرماندهی سپاه و فرماندهی عملیات آن را بر عهده گرفت. پس از ادغام، محسن رضایی، محسن رفیق‌دوست و عباس دوزدوزانی در اواخر فروردین ۱۳۵۸ به دیدار خمینی در قم رفتند و خواستار استقلال سپاه از دولت موقت شدند.<ref>[https://www.asriran.com/fa/news/99811/%D9%85%D8%AD%D8%B3%D9%86-%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7-%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D8%AA سایت تحلیل عصر ایران محسن سازگارا کیست؟]</ref>

نیروی اولیه‌ی سپاه با سرکوب مخالفین حکومت اسلامی، کشتار مردم ترکمن صحرا، کردستان، خوزستان، تهران و سراسر ایران پایه‌گذاری شد. همه دست اندرکاران سپاه مستقیماٌ‌ در این جنایات دست داشته‌اند. سپاه سازماندهی جوخه‌ها مرگ و حذف و ترور فعالین سیاسی را در داخل و خارج ایران با همکاری وزارت اطلاعات عملیاتی کرده است.

سپاه پاسداران علاوه بر جنگ هشت ساله ايران و عراق در شعله وركردن، گسترش يا استمرار چندين جنگ بزرگ دیگر در خاورمیانه مانند جنگ در عراق، سوريه، يمن، لبنان نقش اصلي را داشته است. ابعاد تلفات و آوارگان اين جنگها بعد از جنگ جهاني دوم و فاشيستم هيتلری، با عملكرد هيچ نيروی ديگری قابل مقايسه نيست.  

جنگ ايران و عراق (۱۳۵۹ تا ۱۳۶۷) بيش از يك ميليون كشته و يك ميليون مجروح و معلول و چند ميليون آواره و ۱۰۰۰ ميليارد دلار خسارت تنها در طرف ايران به جای گذاشت.

نخستین فرمانده سپاه پس از شورای فرماندهی، محسن رضایی است که در شهریور سال ۱۳۶۰ در ۲۸ سالگی توسط خمینی به این سمت منصوب شد (پیش از این، انتخاب فرمانده سپاه به‌عهده‌ی شورای انقلاب اسلامی بود). محسن رضائی برای مدت ۱۸ سال فرماندهی این نهاد را بر عهده داشت ولی بدنبال اعلام برائت فرزندش احمد از نظام اسلامی و پناهنده شدن در امریکا، در سال ۱۳۷۶ از فرماندهی سپاه استعفا کرد و قائم مقام او سید یحیی صفوی مشهور به رحیم صفوی از خامنه‌ای به این سمت منصوب شد. در ۱۰ شهریور ۱۳۸۶ دوره مسئولیت ۱۰ ساله رحیم صفوی در فرماندهی سپاه به پایان رسید و خامنه‌ای به جای وی سرتیپ پاسدار محمدعلی جعفری فرمانده سابق نیروی زمینی سپاه را به فرماندهی سپاه پاسداران برگزید و او را از درجه سرتیپی به درجه سرلشگری ارتقا داد. از دوم اردیبهشت سال ۱۳۹۸ حسین سلامی بجای پاسدار جعفری به فرماندهی سپاه منصوب شد.

پس از تظاهرات خرداد ۱۳۸۸، به دستور شورای عالی امنیت ملی وظیفه کنترل پایتخت تا دو ماه (از ۲۵ خرداد تا ۲۵ مرداد ۱۳۸۸) بر عهده قرارگاه ثارالله و زیرمجموعه‌اش سپاه محمد رسول‌الله و بسیج گذاشته شد. در جریان اعتراض‌ها، شبه‌نظامیان بسیجی که در کنار ماموران نیروی انتظامی حضور داشتند، تحت فرماندهی سپاه محمد رسول الله بودند. برخی دیگر از منابع، حمله به مردم و دستگیری آنها را به نیروهای لبنانی سپاه قدس با فرماندهی قرارگاه ثارالله نسبت می‌دهند. این قرارگاه متهمان بازداشت شده را در بازداشتگاه‌های خود در زندان اوین بازجویی و شکنجه می‌کرد. بخش دوم فعالیت‌های این قرارگاه، شناسایی و پیشنهادات تهدیدات نرم اعلام شده است. این ماموریت در قالب جنگ نرم تعریف شده و به طور معمول به بازداشت و بازجویی فعالان مدنی، روزنامه نگاران، فعالان شبکه‌های اجتماعی مجازی،‌ موسیقی، سینما و مد منجر می‌شود.  

ترور عبدالرحمان قاسملو و صادق شرفکندی در پرونده این قرارگاه و فرمانده‌ی وقت آن جعفری صحرارودی قرار دارد.

سابقه تاسیس سپاه استان‌ها به تابستان ۱۳۸۷ باز می‌گردد. در این سال با تصمیم فرمانده سپاه، مناطق مقاومت بسیج در هر استان از زیر مجموعه بسیج خارج و به همراه لشگر و تیپ‌های نیروی زمینی، سپاه استان‌ها را تشکیل دادند. در حال حاضر ۳۲ سپاه استانی مشغول به فعالیت هستند. فرمانده سپاه استان‌ها توسط فرمانده سپاه منصوب می‌شود. افزایش اختیارات فرمانده سپاه استان‌ها و تمرکززدایی، از مهم‌ترین اهداف طرح تشکیل سپاه‌های استان اعلام شده است که توسط مرکز راهبردی سپاه تهیه و به تصویب رهبر جمهوری اسلامی رسیده‌اند. سپاه محمدرسول الله در جریان حوادث پس از انتخابات ۱۳۸۸ نقش مهمی در سرکوب اعتراض‌های سیاسی در سطح شهر تهران داشت. ماموریت حضور سپاه محمدرسول الله برای سرکوب معترضان، بر اساس مصوبه «شورای عالی امنیت ملی» ایران انجام شد. در زیرمجموعه سپاه‌ استان‌ها، گردان‌های واکنش سریع «بیت‌المقدس» (مردان) و گردان «کوثر» (زنان) به عنوان نیروهای رزمی و گردان‌های «عاشورا» (مردان) و «الزهرا» (زنان) به عنوان نیروهای پشتیبان فعالیت‌ می‌کنند. دیگر گردان‌های فعال در زیرمجموعه سپاه استان‌ها، گردان‌های امنیتی امام علی هستند که با هدف «سرکوب و مقابله سازمان‌یافته» با شورش‌های شهری و ناآرامی‌های اجتماعی راه‌اندازی شده‌اند. دیگر مجموعه فعال در هر استان، گردان‌های امام حسین است. هدف از تشکیل این گردان‌ها، «آمادگی نظامی و مقابله با تهدیدات دشمن» و «مقابله با تهدیدات امنیتی» اعلام شده است. تعداد این گردان‌ها در سال ۱۳۹۴، ۵۰۰ گردان اعلام شد.

فرمانده این سپاه بر عهده «محمدحسین رجبی» است. این استان محل وقوع درگیری‌های بین گروه‌های کرد ایرانی مخالف جمهوری اسلامی، به خصوص «حزب دموکرات کردستان» و سپاه پاسداران بوده است. در سال ۱۳۷۵، این حزب موافقت کرد که فعالیت‌های نظامی خود را در داخل ایران متوقف کند. در سال ۱۳۹۵، موج جدیدی از درگیری‌ها میان این حزب و اعضای سپاه پاسداران ایجاد و منجر به «کشته شدن ۲۰ عضو سپاه پاسداران و ۱۱ شورشی کرد» شد. در شهریور ۱۳۹۷، این سپاه تأیید کرد که به مقر ستادهای حزب دموکرات کردستان در عراق حمله موشکی کرده است. به گزارش رسانه‌ها در اثر این حمله ۱۵نفر از رهبران حزب دموکرات کردستان جان خود را از دست داده و ۵۰ نفر زخمی شدند.

سابقه تشکیل بسیج مستضعفین به ۵ آذر ۱۳۵۸ باز می‌گردد،‌ یک سال بعد این نهاد با رای مجلس قانونی شد تا به یکی از ابزارهای «روح‌الله خمینی»، برای مقابله با مبارزه‌جویی های روز افزون علیه سلطه‌اش تبدیل شود. لایحه قانون تشکیل بسیج به عنوان یک نهاد دولتی در تاریخ ۱۰ اردیبهشت ۱۳۵۹ به تصویب هیات وزیران رسید و برای تصویب نهایی به مجلس فرستاده شد. طبق این لایحه، «سازمان بسیج ملی»، «زیر نظر فرمانده کل قوا و وابسته به وزارت کشور» تشکیل و مقرر شد شرح وظایف و تشکیلات و پست‌های بسیج را «سازمان امور اداری و استخدامی کشور» تهیه و آیین‌نامه‌های اجرایی به تصویب هیات وزیران برسد.

رئيس سازمان بسیج مستضعفین به پیشنهاد فرمانده کل سپاه و توسط ولی فقیه منصوب می‌شود. رئيس سازمان بسیج، «جانشین فرمانده کل سپاه در امور بسیج» محسوب می‌شود. رئيس سازمان بسیج همچنین عضو شورای فرهنگ عمومی کشور، شورای عالی جوانان و شورای اجتماعی کشور است. «امیر مجد»، «احمد سالک» و «احمدرضا اخوان»، حدفاصل سال ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۱ فرماندهی بسیج را بر عهده داشتند. از ۲۰ اسفند ۱۳۶۱ تا سال ۱۳۶۸ «محمدعلی رحمانی»، فرمانده بسیج بود. از ۱۰ اسفند ۱۳۶۸ این مسئولیت بر عهده «سردارعلیرضا افشار»  قرار گرفت. «حجازی» از ۲۰ اسفند ۱۳۷۶، فرمانده بسیج شد و دوران مسئولیت او تا سال ۱۳۸۷ طول کشید. از سال ۱۳۸۷ همگام با تحولات ساختاری سپاه، فرمانده سپاه، رئيس سازمان بسیج شد و فرد جانشین او در بسیج، فرمانده بسیج محسوب می‌شود. بر همین اساس، از ۲۲ تیرماه ۱۳۸۷، «حسین طائب» فرمانده بسیج بود. پس از حسین طائب، از ۱۲مهر ۱۳۸۸ تا ۱۷آذر ۱۳۹۵، «محمدرضا نقدی» این مسئولیت را بر عهده گرفت. از آذر ۱۳۹۵ سردار «غلامحسین غیب‌پرور»، رئيس سازمان بسیج شد.

 

جانشین فرمانده بسیج: جانشین فرمانده بسیج، نفر دوم این سازمان در امور اداری و داخلی محسوب می شود و توسط فرمانده کل سپاه منصوب می شود. از فروردین ۱۳۹۷ به بعد، «سردار محمدحسین سپهر» به عنوان جانشین فرمانده بسیج در حال فعالیت است.

خبرگزاری فارس: «خبرگزاری فارس» به عنوان یکی از بزرگ‌ترین رسانه‌های خبری فعال در ایران، سال ۱۳۸۱ تاسیس شده است و بودجه آن توسط «سازمان بسیج» تامین می‌شود. این خبرگزاری به صورت ۲۴ساعته، اخبار خود را به زبان‌های فارسی، انگلیسی، ترکی و عربی منتشر می‌کند. این خبرگزاری دارای ۳۱ سایت استانی و ۱۷ دفتر است و یک سایت ویژه اخبار افغانستان، «باشگاه فرهنگی و هنری توانا» و «دانشکده رسانه» را تحت پوشش دارد. مدیران این خبرگزاری، این رسانه را «خاکریز مقدم جنگ نرم» توصیف کرده‌اند. خبرگزاری فارس در دهه‌ گذشته، نقش مهمی در هدایت پروژه‌های معطوف به سرکوب فعالان مدنی و رسانه‌ای، منتقدان سیاسی و اجتماعی داشته است و یک بازوی مهم تبلیغاتی برای سازمان‌های اطلاعاتی و امنیتی و قضایی محسوب می‌شود. خبرگزاری فارس همچنین از سال ۱۳۸۷ اقدام به راه‌اندازی «باشگاه آموزش خبرنگاری» کرد که در ادامه به «باشگاه توانا» تغییر نام داده است. این باشگاه وظیفه «فراخوان، جذب و گزینش اولیه» نیرو برای خبرگزاری فارس را برعهده دارد و در حوزه‌های «آموزش مجازی و تولید محتوا» نیز فعال است.

خبرگزاری دانشجو: خبرگزاری دانشجو وابسته به سازمان بسیج دانشجویی است. این خبرگزاری که از سال ۱۳۸۲ راه‌اندازی شده است، در ۳۱ استان دفتر دارد. این خبرگزاری همچنین از اعضای بسیج دانشجویی در دانشگاه‌ها به عنوان خبرنگار افتخاری استفاده می‌کند.

تشکیل سپاه قدس همچنین به فعالیت نیروی برون مرزی سپاه پاسداران در لبنان بر می‌گردد. این نیرو، که از طرف دولت جمهوری اسلامی به لبنان اعزام شد، نقش مهمی در ایجاد حزب‌الله لبنان در سال ۱۹۸۵ بازی کرد. با حمایت، «روح‌الله خمینی» و نظارت «علی‌اکبر محتشمی»، که در آن زمان سفیر ایران در سوریه بود، سپاه اقدام به بسیج و ساماندهی شبه نظامیان شیعه لبنان در «دره بقاع» کرد و حزب‌االله لبنان تاسیس شد. سپاه قدس در دوران پس از جنگ، به توسعه فعالیت خود در کشورهای مختلف مشغول شد، از جمله در یوگسلاوی سابق در دهه ۱۳۷۰.  در کشاکش جنگ‌ بوسنی، نیروی قدس سپاه به همراه حزب‌الله لبنان، حضور موثری در جنگ، آموزش نیروهای بوسنیایی و ارسال سلاح داشتند. در همین دوران و پس از جنگ اول «خلیج‌فارس»، سپاه قدس در درگیری‌های داخلی کردستان عراق از حزب اتحادیه میهنی به رهبری «جلال طالبانی» حمایت و به او کمک کرد که همراه با «حزب دموکراتیک کردستان» به رهبری «مسعود بارزانی» منطقه خودمختار کردستان را رهبری کند. این حمایت باعث شد که فعالیت‌های نیروی قدس در عراق وارد مرحله تاز‌ه‌ای شود.

در طول چهار دهه گذشته، این افراد نماینده ولی فقیه در سپاه بوده‌اند: حسن لاهوتی (شهریور تا آذر ۱۳۵۸)، فضل الله محلاتی (خرداد ۱۳۵۹ تا آذر ۱۳۶۰)، محمدرضا فاکر (آذر ۱۳۶۰ تا تیرماه ۱۳۶۲)، حسن طاهری خرم آبادی (تیرماه ۱۳۶۲ تا آذر ۱۳۶۲) فضل‌الله محلاتی (آذر ۱۳۶۲ تا اسفند ۱۳۶۴)، محمود محمدی عراقی (اسفند ۱۳۶۴ تا اسفند ۱۳۶۷ در مقام جانشین نماینده ولی‌فقیه)، عبدالله نوری (اسفند ۱۳۶۷ تا تیرماه ۱۳۶۹)، محمود محمدی‌عراقی (تیرماه ۱۳۶۹ تا بهمن ۱۳۷۰)، محمدعلی موحدی‌کرمانی (بهمن ۱۳۷۰ تا دی ماه ۱۳۸۴)، علی سعیدی (دی ماه ۱۳۸۴ تا اسفند ۱۳۹۶)، عبدالله حاج‌صادقی (اسفند ۱۳۹۶ تا (دی‌ماه ۱۳۹۷)).

از ۵ دی ۱۳۶۳ با فرمان روح‌الله خمینی مبنی بر استقرار سپاه در فرودگاه‌ها تشکیل شد و مسئول تامین امنیت پروازها و مقابله با اقدامات خرابکارانه و هواپیما ربایی است. سرتیپ دوم «صفرعلی موسوی»، از سال ۹۳ تاکنون فرماندهی حفاظت هواپیمایی را بر عهده دارد.

رییس سازمان اطلاعات سپاه توسط ولایت فقیه منصوب می‌شود. تاکنون درباره چهار رکن این سازمان یعنی «جانشین رئیس سازمان»، «معاونت بررسی و عملیات روانی»، «فرماندهی سایبری» و «معاونت عملیات» اطلاعات محدودی منتشر شده است. همچنین بر اساس اطلاعاتی که آبان ۱۳۹۳ توسط وب سایت سحام نیوز منتشر شده، «اداره کارآمدی» نیز در زیرمجموعه سازمان اطلاعات سپاه فعال است. این اداره شامل زیرمجموعه‌هایی با عنوان «خانه‌های امن» است که به ایجاد سیستم‌های موازی برای هر وزارتخانه به رصد فعالیت‌های وزارتخانه‌های دولت و اقدامات تخریبی علیه آن وزارتخانه مشغول هستند. خانه‌های امن با تابلوهای پوششی مثل موسسه‌های فرهنگی و علمی و رسانه‌ای در حال فعالیت هستند. طبق اصلاحیه ماده ۳ قانون آیین دادرسی کیفری، مصوب ۲۴خرداد ۱۳۹۴ مجلس شورای اسلامی، سازمان اطلاعات سپاه، ضابط قوه قضاییه است.