۷٬۳۴۸
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
'''موقعیت انقلابی،''' به مجموعهای از شرایط میگویند که باعث شکل گیری انقلاب و تغییر بنیادی در ساختار سیاسی و طبقاتی یک حکومت میشود. | '''موقعیت انقلابی،''' به مجموعهای از شرایط میگویند که باعث شکل گیری انقلاب و تغییر بنیادی در ساختار سیاسی و طبقاتی یک حکومت میشود. انقلاب بدون موقعیت انقلابی غیرممکن است. با این همه هر موقعیت انقلابی به انقلاب ختم نمیشود. شرایط لازم برای وقوع یک انقلاب به دو دسته شرایط عینی و شرایط ذهنی تقسیم میشوند. اگر هر کدام از این دو شرایط مهیا نباشد انقلاب به وقع نخواهد پیوست. شرایط عینی انقلاب در یک نگاه کلی شامل ظرفیت و پتانسیل انقلابی جامعه است. نارضایتی و جوشش انقلابی در یک جامعه که وضعیت را برای عمل انقلابی آماده میکند نشان از فراهم آمدن شرایط عینی انقلاب است. با این وجود شرایط عینی برای وقوع یک انقلاب کافی نیست. دومین ضرورت انقلاب شرط ذهنی است. شرط ذهنی یا شرایط ذهنی یعنی وجود عنصر رهبری کننده که بتواند هدایت جامعه، سازماندهی، طراحی و ... را انجام دهد. موقعیت انقلابی زمانی ایجاد شده است که این دو شرط در یک جامعه فراهم شده باشند. | ||
انقلاب بدون موقعیت انقلابی غیرممکن است. | |||
== تعریف علمی موقعیت انقلابی == | == تعریف علمی موقعیت انقلابی == | ||
بحث شرایط عینی و شرایط ذهنی انقلاب و ارتباط آن با مقولهی «موقعیت انقلابی» بخشی از تئوری انقلاب اجتماعی است. این تئوری آموزشی جهانشمول است و قانونمندی عام روند انقلابی را در تمام جهان بیان می کند. | بحث شرایط عینی و شرایط ذهنی انقلاب و ارتباط آن با مقولهی «موقعیت انقلابی» بخشی از تئوری انقلاب اجتماعی است. این تئوری آموزشی جهانشمول است و قانونمندی عام روند انقلابی را در تمام جهان بیان می کند. انقلاب اجتماعی عبارتست از حل تضادهای اجتماعی به نحوی که به تغییر کیفی اوضاع اقتصادی و مناسبات اجتماعی منجر شود و ساختار متکاملتر اجتماعی را بوجود آورد. | ||
=== شرایط عینی و شرایط ذهنی === | |||
مجموعهی شرایط عینی مشخص را که لنین، برای وقوع انقلاب ضروری میداند «موقعیت انقلابی» مینامند. به عبارت دیگر موقعیت انقلابی مجموعهی شرایط عینی است که نتیجهی بحران اقتصادی و سیاسی یک نظام اجتماعی در مرحلهای مشخص است و انجام انقلاب اجتماعی را میسر میسازد. بر اساس تعریف لنین شرایط عینی انقلاب دارای سه مشخصه است: | |||
مجموعهی شرایط عینی مشخص را که لنین، برای وقوع انقلاب ضروری میداند «موقعیت انقلابی» | |||
۱- ادامه حاکمیت برای رژیم حاکم بدون ایجاد تغییرات امکان ندارد؛ بحران در میان سران حاکمیت یعنی بحران سیاسی در طبقهی حاکم موجب پیدایش شکافی میشود که نارضایتی و شورش مردم ستمدیده در آن راه مییابد. برای شروع انقلاب معمولا کافی نیست که پایینی ها نخواهند به روال سابق زندگی کنند، بلکه علاوه بر آن لازم است که بالایی ها هم نتوانند به روال سابق حکومت کنند . | ۱- ادامه حاکمیت برای رژیم حاکم بدون ایجاد تغییرات امکان ندارد؛ بحران در میان سران حاکمیت یعنی بحران سیاسی در طبقهی حاکم موجب پیدایش شکافی میشود که نارضایتی و شورش مردم ستمدیده در آن راه مییابد. برای شروع انقلاب معمولا کافی نیست که پایینی ها نخواهند به روال سابق زندگی کنند، بلکه علاوه بر آن لازم است که بالایی ها هم نتوانند به روال سابق حکومت کنند . | ||
خط ۴۲: | خط ۲۵: | ||
وضع انقلابی در دوران ما می تواند به سرعت و بطور ناگهانی پدید آید و ثانیا دراوضاع و احوال کنونی نقش عامل ذهنی افزایش مییابد و اهمیت فعالیتها و مسئولیت آنها در قبال چگونگی روند انقلاب بیشتر می شود.<blockquote>در اواخر ماه ژوئیه سال ۱۹۱۷ لنین در مقاله «درسهای انقلاب» مینویسد: «هر انقلابى به معناى یک تحول ناگهانى و شدید در زندگى تودههاى عظیم مردم است». سپس، وی به طور مشخص، از «دوران انقلاب» صحبت میکند که طی آن «دهها میلیون تن از مردم در هر هفته بیش از یک سال زندگی عادی و خوابآلود چیز میآموزند».<ref>[https://www.marxists.org/farsi/archive/lenin/works/1917/darshaye-enghelab.htm کتاب درسهای انقلاب از لنین]</ref></blockquote> | وضع انقلابی در دوران ما می تواند به سرعت و بطور ناگهانی پدید آید و ثانیا دراوضاع و احوال کنونی نقش عامل ذهنی افزایش مییابد و اهمیت فعالیتها و مسئولیت آنها در قبال چگونگی روند انقلاب بیشتر می شود.<blockquote>در اواخر ماه ژوئیه سال ۱۹۱۷ لنین در مقاله «درسهای انقلاب» مینویسد: «هر انقلابى به معناى یک تحول ناگهانى و شدید در زندگى تودههاى عظیم مردم است». سپس، وی به طور مشخص، از «دوران انقلاب» صحبت میکند که طی آن «دهها میلیون تن از مردم در هر هفته بیش از یک سال زندگی عادی و خوابآلود چیز میآموزند».<ref>[https://www.marxists.org/farsi/archive/lenin/works/1917/darshaye-enghelab.htm کتاب درسهای انقلاب از لنین]</ref></blockquote> | ||
'''شرایط ذهنی در یک انقلاب به عنصر رهبری کننده''' | |||
'''یک موقعیت انقلابی نشانههایی دارد. سه علامت عمده زیر نشانگر موقعیت انقلابی است:''' | |||
'''۱- ادامه حاکمیت برای رژیم حاکم بدون ایجاد تغییرات امکان ندارد؛ بحران در میان سران حاکمیت یعنی بحران سیاسی در طبقهی حاکم موجب پیدایش شکافی میشود که نارضایتی و شورش مردم ستمدیده در آن راه مییابد. برای شروع انقلاب معمولا کافی نیست که پایینیها نخواهند به روال سابق زندگی کنند، بلکه علاوه بر آن لازم است که بالاییها هم نتوانند به روال سابق حکومت کنند.''' | |||
'''۲ - تشدید بی سابقه فقر و بدبختی مردم ستمزده که کار را به نحوی بیسابقه به تشدید تضاد بین مردم و هیئت حاکمه میکشاند.''' | |||
'''۳ - افزایش قابل توجه فعالیتهای مردمی که به هنگام «آرامش» تن به غارت میدهند. اما در سرفصلهای توقانی و شورش تحت تاثیر بحران عمومی و یا در نتیجه اقدامات هیئت حاکمه بیش از پیش به مبارزه تاریخی جلب می شوند و به نحوی بی سابقه آمادگی پیدا میکنند که به عمل انقلابی دست بزنند.''' | |||
'''در توضیح این مسئله مهم به دو نکته باید توجه کرد:''' | |||
'''اول اینکه بالا رفتن آگاهی سیاسی مردم، که وابسته به این تشدید فعالیت مستقلانه است خود یک عامل ذهنی تاریخی شمرده می شود ولی نسبت به عامل ذهنی انقلاب که سازمان پیشاهنگان و حزب است، در جمع عوامل عینی و شرایط عینی انقلاب قرار می گیرد و پیدایش آن یکی از علامتها و مشخصه وضعیت انقلابی است.''' | |||
'''نکته دوم اینکه حلقه اساسی در این مشخصات سه گانه در پیدایش وضعیت انقلابی وقوع یک بحران عمومی و شرکت بی سابقه و فعالیت عظیم توده مردم است. بعنوان یک قانون عمومی، بدون این تغییرات عینی، که مستقل از اختیارات احزاب و گروهها و طبقات میباشد، انقلاب، غیر ممکن است.''' | |||
== موقعیت انقلابی در ایران == | == موقعیت انقلابی در ایران == |