محمد ملکی: تفاوت میان نسخه‌ها

دکتر محمد ملکی در جریان انقلاب سال ۵۷ یکی از اساتیدی بود که به مبارزه علیه حکومت شاه می‌پرداخت. وی نقش تعیین کننده‌ای در اعتصاب ۲۵ روزه اساتید دانشگاه تهران از ۲۹ آذر تا ۲۳ دی سال ۵۷ داشت. پس از پیروزی انقلاب به پیشنهاد [[سید محمود طالقانی|آیت الله طالقانی]] و با حکم شورای انقلاب به عنوان اولین رییس دانشگاه تهران در حکومت جدید انتخاب شد. وی درباره شرایط دشوار اداره دانشگاه تهران در آن روز‌ها می‌گوید:<blockquote>«شرایط بسیار سختى بود. در دانشگاه تهران چند تانک مستقر بود و در دانشکده فنى پرچم سرخ در اهتزاز بود. دانشکده علوم مقر مجاهدین خلق بود. مسجد مقر کمیته بود که به خانه‏‌ها می‌‏رفتند و اسلحه را جمع می‌‏کردند و می‌‏آوردند آن‏جا. در چنین شرایطى ما مسئول شدیم و تلاشمان این بود که دانشگاه را به حال عادى برگردانیم.»</blockquote>

محمد ملکی از زندانی شدن در این سال گفت:<blockquote>«در ۳۱ مرداد سال ۱۳۸۸ و درحالی که دچار بیماری سرطان پروستات و بیماری قلبی آریتمی و فشارخون بودم و دوران شیمی درمانی را می‌گذراندم و از ناراحتی قلبی و سنکوپ‌های مرتب رنج می‌بردم، از بستر بیماری مستقیم به زندان اوین، بند مربوط به وزارت اطلاعات (بند۲۰۹)، بردند و در سلول انفرادی به مدت ۳۳ ماه زندانی شدم.»</blockquote>

محمد ملکی در شهریور سال ۱۳۹۰ نامه‌ای به احمد شهید، گزارشگر ویژه حقوق بشر در ارتباط با ایران، نوشت. وی در نامه با ذکر انواع شکنجه‌هایی که بر او رفته بود اعلام آمادگی کرد تا با قبول هر میزان هزینه علیه جمهوری اسلامی ایران شهادت بدهد.

وی در قسمت‌هایی از این نامه نوشته است:<blockquote>«اخیراً برای محاکمه به دادگاه غیر علنی که خلاف بر قوانین خود جمهوری اسلامی است احضار شدم تا حکم قاضی صادر گردد و فعلاً روزهای بسیار سخت و شکنجه‌گونه زیر حکم بودن را می‌گذرانم. من پیرمردی ۷۸ ساله و بیمار هستم ولی برای تحمل هر حکمی آماده هستم. من شهادت خواهم داد که در دهه ۶۰ شمسی چگونه زندانیان جوان و دانشجویان اعم از زن و مرد را پس از شکنجه بسیار، ده ده و صد صد هر شب برای اعدام می‌بردند و آن‌ها به سوی سرنوشت می‌رفتند و در راه سرود می‌خواندند. حاضرم حقایقی را که خود شاهد آن‌ها در زندان‌های نظام ولایی بوده‌ام را برایتان ذکر کنم و پای هزینه آن نیز بایستم.»</blockquote>

 

محمد ملکی یکی از فعالان قدیمی است که بیش از ۶۰ سال برای آرمان‌هایی چون آزادی، عدالت، استقلال، دموکراسی و حقوق بشر تلاش کرده است. وی همچنین به عنوان نماد تلاش برای استقلال دانشگاه از حکومت و آزادی‌های آکادمیک شناخته و انتقادات صریح او به مسئولان حکومتی معمولا بدون پرده پوشی بیان می‌شود. ملکی که خود به عنوان نخستین رییس دانشگاه تهران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تلاش کرده بود تا اداره دانشگاه را به شورایی از اساتید، دانشجویان و کارمندان بسپارد؛ در آستانه شصتمین سالگرد روز دانشجو خطاب به دانشجویان ایرانی نوشت: «پس از گذشت سی وچند سال باید با تلاش دانشگاهیان، دانشگاه‌ها استقلال خود را باز یابند. باید بار دیگر پرچم آزادی در سنگر دانشگاه‌ها به اهتزاز در آید، باید این حق به دانشجویان و دانشگاهیان داده شود که خود مسئولین دانشگاه‌ها را انتخاب و اداره دانشگاه‌ها را به دست آن‌ها بسپارند. باید بار دیگر دانشگاه‌ها پیشگام تحولات اجتماعی گردند. باید دانشجویان سازمان‌های صنفی خود را دور از دخالت حاکمان تشکیل دهند و شصتمین سالگرد ۱۶ آذر هرچه با شکوه‌تر برگزار شود. باید خواست‌های دانشجویان و دیگر اقشاری که در انتخابات اخیر فریاد استقلال دانشگاه‌ها و آزادی زندانیان سیاسی سر دادند، تحقق یابد. باید به دوران سیاه اختناق و پایمال کردن حقوق بشر و ظلم و بی‌عدالتی با ایستادگی و اقدام دانشجویان پایان داده شود. عزیزان دانشجو از فرصت سالگرد ۱۶ آذر استفاده کنید و با همبستگی و اتحاد، استقلال دانشگاه‌ها را مطالبه کنید. باید سالگرد ۱۶ آذر امسال حرکتی باشد به سوی استقلال دانشگاه‌ها و برپایی تشکل‌های مستقل دانشجویی.»

 

او معتقد است که هر دو حکومت شاه و جمهوری اسلامی از دانشگاه‌ها می‌ترسیدند و پس از سال‌ها با انتقاد از انقلاب فرهنگی می‌گوید: «در نظام شاهنشاهی، دانشگاه به یک غده چرکین تشبیه می‌شود که باید آن را کند و به دور انداخت و آیت الله خمینی می‌گوید ما هر بدبختی داریم از دانشگاه‌ها است. شاه به دلیل استقلال نیم بند دانشگاه، جرات بستن دانشگاه را به روی دانشگاهیان نداشت اما آقای خمینی یک دانشگاه مستقل را پس از پیروزی انقلاب بیش از چند ماه تحمل نکرد و نه تنها آن را اشغال که سال‌ها به روی استادان و دانشجویان بست. او از دانشگاه‌هایی که بوسیله شوراهای هماهنگی منتخب استادان، دانشجویان و کارمندان تشکیل شده بود و دانشکده‌ها و دانشگاه را مستقلا اداره می‌کرد وحشت داشت و اینکه انقلاب فرهنگی چه برسر دانشگاه‌ها و دانشگاهیان آورد، خدا می‌داند.»