کاربر:Alirezara/۲صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها

کاربر:Alirezara/۲صفحه تمرین (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۸ آوریل ۲۰۲۰، ساعت ۱۵:۴۶

۴٬۸۹۱ بایت حذف‌شده ، ‏۸ آوریل ۲۰۲۰

بدون خلاصۀ ویرایش

Abbas

۲٬۳۳۲

ویرایش

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 '''سیاست حقوق بشر کارتر''' عبارتست از سیاست خارجی آمریکا در قبال حکومت‌های دیکتاتوری که متحد آمریکا بودند، تا با رعایت حقوق بشر مانع از بروز انقلاب‌های اجتماعی در آن کشورها شود. این سیاست در اساس برای حفظ منافع آمریکا و  جلوگیری از رادیکالیزه شدن جریانات و تحولات اجتماعی در کشورهای تحت سلطه‌ی دیکتاتوری بود.
-یکی از کشورهایی که بیشترین تاثیر را از این سیاست پذیرفت ایران بود. دیکتاتوری پهلوی به عنوان یک دیکتاتوری وابسته اساسا  متکی به حمایت و پشتیبانی آمریکا بود. مردم ایران یک سابقه‌ی طولانی را از زمان انقلاب مشروطه در جنگ با استبداد و به منظور رسیدن به دموکراسی در پشت خود داشتند. جنبش‌های اجتماعی متعددی از جمله قیام خیابانی، جنبش جنگل، قیام پسیان، نهضت ملی شدن صنعت نفت و قیام پانزده خرداد تا آن زمان رخ داده بود. این جنبش‌های همگی سرکوب شده بودند. بر اساس این سابقه طولانی و شرایط اجتماعی، سیاسی و اقتصادی و  عکس‌العمل در برابر فشار و اختناق حاکم و هم چنین پیدایش سازمان‌های مسلح چریکی مانند مجاهدین خلق و سازمان چریک‌های فدایی خلق که سرنگونی تمامیت دیکتاتوری را نشانه‌گرفته بودند، جامعه ایران آماده‌ی یک انقلاب اجتماعی عظیم یود. دستگاه حاکم پهلوی با تکیه بر اختناق پلیسی خود که اساسا بر ساواک سوار بود و همچنین قدرت نظامی ارتش، کنترل خود را بر تمامی ارکان اجتماعی حفظ می‌کرد.
+یکی از کشورهایی که بیشترین تاثیر را از این سیاست پذیرفت ایران بود. دیکتاتوری پهلوی به عنوان یک دیکتاتوری وابسته اساسا  متکی به حمایت و پشتیبانی آمریکا بود. مردم ایران یک سابقه‌ی طولانی را از زمان انقلاب مشروطه در جنگ با استبداد و به منظور رسیدن به دموکراسی در پشت خود داشتند. جنبش‌های اجتماعی متعددی از جمله قیام خیابانی، جنبش جنگل، قیام پسیان، نهضت ملی شدن صنعت نفت و قیام پانزده خرداد تا آن زمان رخ داده بود. این جنبش‌ها همگی سرکوب شده بودند. بر اساس این سابقه طولانی و شرایط اجتماعی، سیاسی و اقتصادی و  عکس‌العمل در برابر فشار و اختناق حاکم و هم چنین پیدایش سازمان‌های مسلح چریکی مانند مجاهدین خلق و سازمان چریک‌های فدایی خلق که سرنگونی تمامیت دیکتاتوری را نشانه‌گرفته بودند، جامعه ایران آماده‌ی یک انقلاب اجتماعی عظیم یود. دستگاه حاکم پهلوی با تکیه بر اختناق پلیسی خود که اساسا بر ساواک سوار بود و همچنین قدرت نظامی ارتش، کنترل خود را بر تمامی ارکان اجتماعی حفظ می‌کرد.
-آمریکا که اهداف بلند مدت خود را در نظر داشت و تجربه‌ی انقلاب‌های متعدد در آمریکای جنوبی را نیز داشت، در ترس از دست رفتن منافع استراتژیک  و بروز انقلاب‌های اجتماعی در کشورهای تحت نفوذ خود چاره را در تعدیل سیاست‌های سرکوبگرانه دیکتاتوری‌ها می‌دید. از این رو کارتر کاندید حزب دموکرات آمریکا در سال ۱۳۷۶ میلادی با شعار حقوق بشر در سیاست خارجی وارد کارزار انتخاباتی شد. از طرفی حزب جمهوری خواه پس از جنگ وینتام و به خصوص رسوایی واترگیت محبوبیت خود را در جامعه‌ی آمریکا از دست داده بود. کارتر بر حریف جمهوری‌خواه خود، جرالد رودولف فورد پیروز  و در نوامبر ۱۳۷۶ (۱۱ آبان ۱۳۵۵) به ریاست جمهوری آمریکا انتخاب شد.
+آمریکا که اهداف بلند مدت خود را در نظر داشت و تجربه‌ی انقلاب‌های متعدد در آمریکای جنوبی را نیز داشت، در ترس از دست رفتن منافع استراتژیک  و بروز انقلاب‌های اجتماعی در کشورهای تحت نفوذ خود چاره را در تعدیل سیاست‌های سرکوبگرانه دیکتاتوری‌ها می‌دید. از این رو کارتر کاندید حزب دموکرات آمریکا در سال ۱۹۷۶ میلادی با شعار حقوق بشر در سیاست خارجی وارد کارزار انتخاباتی شد. از طرفی حزب جمهوری خواه پس از جنگ وینتام و به خصوص رسوایی واترگیت محبوبیت خود را در جامعه‌ی آمریکا از دست داده بود. کارتر بر حریف جمهوری‌خواه خود، جرالد رودولف فورد پیروز  و در نوامبر ۱۳۷۶ (۱۱ آبان ۱۳۵۵) به ریاست جمهوری آمریکا انتخاب شد.
 دکترین کارتر که به سیاست حقوق بشر معروف شد بر دو پایه‌ استوار بود. ۱ـ محدودیت در فروش تسلیحات نظامی به کشورهایی که حقوق بشر را نادیده میگیرند. ۲ـ احترام به حقوق انسان و حفظ کرامت انسانی و رعایت حقوق بشر
@@ خط ۱۶: / خط ۱۶: @@
 == فضای سیاسی آمریکا قبل از کارتر ==
-سیاست حقوق بشر کارتر محصول تجربیات گذشته‌ی آمریکاست. به دنبال شکستهای متعدد در صحنه‌ی  بین‌المللی و به ویژه  شکست در ویتنام، آمریکا  متوسل به سیاست  جدیدی تحت عنوان حقوق بشر شد. نتیجه جنگ ویتنام معرفی آمریکا به عنوان یک قدرت متجاوز و جنگ طلب بود.  از سوی دیگر  در سال ۱۳۵۴ در  هلسینکی کنفرانسی  با شرکت ۳۵ دولت برگزار شد که تصمیمات مهمی در مورد رعایت حقوق بشر در جهان اتخاذ گردید. از دیگر مواردی که فضای سیاسی جامعه‌ی آمریکا را تحت الشعاع خود قرار داد ماجرای رسوایی واترگیت بود که در جریان انتخاباتی ریاست جمهوری آمریکا مأموران اف بی آی وارد ساختمان هتل واترگیت در واشنگتن شدند و اسناد و مدارکی را به سرقت بردند. این اقدام غیر قانونی افکار عمومی آمریکا را تحت تأثیر قرار داد. در ادامه‌ی این ماجرا مشخص شد که رئیس جمهور وقت آمریکا ـ نیکسون ـ  در پشت این رسوایی بوده است. دیوان فدرال ایالات متحده آمریکا رأی خود را علیه نیکسون مبنی بر سوء استفاده از قدرت، کار شکنی در امر اجرای عدالت و اهانت به کنگر ه صادر کرد. به دنبال این رویداد ریچارد نیکسون از سمت خود کناره گیری کرد و همین موضوع  از عواملی شد که باعث پیروزی حزب دموکرات گردید که در نهایت منجر به پیروزی کارتر در رقابت انخاباتی شد. روی کار آمدن کارتر به تغییر در سیاست خارجی آمریکا ـ سیاست حقوق بشرـ منجر شد.
+انتخابات رياست جمهوري در بسياري از كشورها متأثر از وضع سياسي جهان است. بالطبع، انتخابات سال 1355ش/1976م در آمريكا نيز از حوادث مهم خارجي و داخلي زمان خود تأثير  پذيرفت.
+شكست آمريكا در ويتنام: آمريكا بعد از شكست در ويتنام، وجهة بينالمللي خود را تا حدي از دست داده بود. نتیجه‌ی جنگ، معرفي آمريكا در دنيا به عنوان يك قدرت متجاوز و جنگ طلب بود. بنابراين، لازم بود بازگشتي به سياستهاي بشردوستي و طرفداري از دموكراسي صورت بگيرد.
+در پايان اولين دوره رياست جمهوري نيكسون، فاش شد او در جريان مبارزات انتخاباتي، فعاليتهاي سياسي و انتخاباتي حزب رقيب را به طور غيرقانوني رصد ميكرده است. اين حادثه  رسوايي واترگيت نام گرفت و موجب استعفاي نيكسون شد. يكي از پيامدهاي آن، از بين رفتن اعتماد مردم به نهاد رياست جمهوري بود. از آنجا كه نيكسون يك جمهوريخواه بود، اين ماجرا به حزبش ضربه زد و راه را براي روي كار آمدن فردي از حزب دمكرات هموار نمود.
+در اين كنفرانس كه در سال 1354 با شركت 35 دولت برگزار شد، تصميمات مهمي درباره اجراي مقررات حقوق بشر در جهان اتخاذ گرديد  با جو مساعدي كه در زمينه توجه به حقوق  انساني و نوعدوستي پيش آمد، سياست حقوق بشر پاسخي به افكار عمومي جهاني بود<ref>مقاله‌ي بررسي منشأ سياست حقوق بشر كارتر و آثار آن در ايران - فریبا اسدی</ref>
 === سیاست آمریکا در قبال ایران در دوران نیکسون ===
@@ خط ۲۶: / خط ۳۲: @@
 == خطوط اصلی سیاست خارجی دکترین کارتر ==
-جیمی کارتر وعده داد که سیاست خارجی کشورش را با یک جهت‌گیری جدید حول محورهای « حقوق بشر» ، « کرامت انسانی » و « عدم دخالت » صورتبندی کند. هدف سیاست حقوق بشری او ایجاد یک سیاست خارجی پسا ـ جنگ سرد و در عین حال حفظ منافع اساسی ایالات متحده بود. اصول سیاست خارجی کارتر عمدتا بر ارتقا‌ء ا وضعیت حقوق بشر در جهان متمرکز بود. علاوه بر حقوق بشر بعضی از موضوعات دیگر دکترین کارتر عبارت بودند از : کرامت انسانی، ترس افراطی یا بیدلیل از کمونیسم، تمرکز بر دموکراسی، رهایی از تفوق ترس بر سیاست خارجی دولتهای پیشین،‌ ایده مرکزیت آمریکا درجهان و اهمیت همکاری داخلی و بین المللی برای موفقیت هر برنامه سیاست خارجی.
-کارتر در سخنرانی افتتاحیه خود در ۲۰ ژانویه ۱۹۷۷  خطوط اصلی سیاست خارجی‌اش را اینگونه بیان کرد:
-« تعهد ما به حقوق بشر بایستی مطلق باشد.اقویا نباید ضعفا را اذیت و آزار کنند و کرامت انسانی باید تقویت شود. برای اینکه با خودمان صادق باشیم باید با دیگران نیز صادق باشیم. ما در خارج از کشور به گونه‌ای رفتار نخواهیم کرد که قوانین و استانداردهای داخلی مان را نقض کنیم. زیرا میدانیم که اعتمادی که ملت ما به دست می‌آورد  برای قدرت ما حیاتی است. اکنون دنیا سرشار از یک روحیه‌ی جدید است. ملتها بیش از پیش و با آگاهی سیاسی افزونتری مطالبه میکنند و در زیر این خورشید طالب جایگاه خویش‌اند.  نه صرفا برای بهره بردن از وضعیت فیزیکی شان. بلکه برای برخورداری از حقوق اساسی بشر. اشتیاق برای آزادی در حال افزایش است . برای بهره برداری از این روحیه وظیفه‌ای خطیرتر و بلند پروازانه‌تر از کمک به ایجاد دنیایی عادلانه صلح آمیز و حقیقتا انسانی برای آمریکا در آغاز این دوان جدید وجود ندارد <ref>[[جستارهای سیاسی معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی شماره سوم سال نهم]]</ref>
-لینکولن بلومفیلد بر این عقیده است که سیاست خارجی حقوق بشری کارتر مبتنی بر حرکت تاریخی پاندولی میان عملگرایی ( پراگماتیسم) و ایده‌‌آلیسم آمریکایی بود.
-ساموئل موین Samuel Moyn استدلال میکند که در دهه هفتاد میلادی حقوق بشر به خاطر تغیرات رادیکال زیادی در مرکز سیاست خارجی آمریکا قرار گرفت. بعضی از این تغییرات عبارت بودند : تجربه حقوق مدنی و جنگ ویتنام، ظهور نظامی گری در سیاست خارجی آمریکا در دوران سرد، افزایش مخالفت کنگره با سیاست غیر اخلاقی و مبتنی بر ضرورت کیسینجر، استقلال فزاینده کشورها در سطح جهان،‌ افزایش فعالیت‌های مدنی در سطح جهان. در نتیجه به نظر او حقوق بشر به آخرین آرمانشهر تبدیل شد.
-«کارتر ضمن نطقهای انتخابی اش دارو دسته ی نیکسون-فورد را بی پروا «سوداگران مرگ» می نامید و برای رژیمهای خودکامه ای نظیر شیلی و ایران که حقوق بشر را رعایت نمی کردند اما از حمایت بی چون و چرای ایالات متحده برخوردار بودند خط و نشان می کشید.
-کارتر و هواداران لیبرال از او می خواستند از هر جهت با حکومتهای پیشین امریکا فرق داشته باشند و به شعار «یک ویتنام جدید نمی خواهیم» شعار «یک پینوشه ی جدید نمی خواهیم» را افزوده بودند.»<ref>[[گذرستان ـ نشریه‌ی الکترونیکی تاریخ سیاسی معاصر ایران]]</ref>
-آنچه از دکترین کارتر و پیامهای او میتوان به لحاط نظری استنتاج کرد آنست که او قصد داشت به همپیمانان آمریکا این پیام را ابلاغ کند که عصر دیکتاتوری و تقض حقوق بشر بسر آمده و متحدین آمریکایی  بایستی با ایجاد فضای باز سیاسی رعایت آزادی ها و حقوق بشر،  راه را برای مشارکت مردمی در حکمرانی هموار کنند.
-کارتر تلاش میکرد به جهان این پیام را بدهد که طبق دکترین او حداقل از لحاظ تئوریک زمان حل منازعات به شیوه‌های سنتی به سر آمده و آمریکا نیازمند آن است که حقوق بشر و عدالت را در سیاست خارجی خود ادغام کند. کارتر به وضوح اعلام کرد که دیگر نمیتوان مسأله‌ی حقوق شر را از سایر مسائل تفکیک کرد. کارتر با آگاهی کامل از خشم افکار عمومی جهان از دخالتهای کشورش در ویتنام و سایر نقاط جهان تلاش میکرد به جهانیان این پیام را بدهد که قرار نیست در دوران زمامداری او آمریکا با حمایت از دیکتاتورها نقش پلیس جهان را ایفا کند.  <ref>[[جستارهای سیاسی معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی شماره سوم سال نهم]]</ref>
-== اوضاع و احوال ایران در اواخر دوران پهلوی ==
+== اوضاع ایران در اواخر دوران پهلوی ==
 اوضاع اجتماعی و سیاسی ایران در سال‌‌های پایانی دوران پهلوی به شکلی بود که همه شواهد حاکی از حرکت ایران به سمت یک انقلاب و تحول عظیم اجتماعی بود.
@@ خط ۵۷: / خط ۴۶: @@
 با توجه به تحولات اجتماعی ایران و شکاف عمیق پی‌اعتمادی بین اقشار مختلف مردم ایران با حاکمیت پهلوی که در اثر سالیان حاکمیت دیکتاتوری و سلب حق حاکمیت از مردم ایران ایجاد شده بود. از طرفی با پیشینه‌ی طولانی جامعه ایران در مبارزه برای دست یافتن به آزادی و دموکراسی که از دوران مشروطیت آغاز شده بود. جامعه ایران به سوی یک انقلاب رادیکال برای سرنگونی استبداد پیش می‌رفت.
-سیاست حقوق بشر کارتر  اساسا برای جلوگیری از بروز انقلاب در کشورهای تحت حاکمیت دیکتاتوری که متحد آمریکا بودند اتخاذ شده بود تا منافع آمریکا را در نقاط مختلف جهان تامین کند. ایران نیز با توجه به اینکه در شرف یک انقلاب بود مشمول این سیاست کارتر شد. ایران از نظر استراتژیک برای آمریکا از اهمیت بالایی برخوردار بود.
+سیاست حقوق بشر کارتر  اساسا برای جلوگیری از بروز انقلاب در کشورهای تحت حاکمیت دیکتاتوری که متحد آمریکا بودند اتخاذ شده بود تا منافع آمریکا را در نقاط مختلف جهان تامین کند. ایران نیز با توجه به اینکه در شرف یک انقلاب بود مشمول این سیاست کارتر شد. ایران از نظر استراتژیک برای آمریکا از اهمیت بالایی برخوردار بود. ایران در منطقه خاورمیانه سدی در برابر نفوذ اتحاد جماهیر شوروی بود. حفظ حکومت شاه می‌توانست منافع آمریکا در منطقه‌ی خاورمیانه را تضمین کند. به همین خاطر منظور از سیاست حقوق بشر کارتر در جهت مقابله با انقلاب اجتماعی و حفظ حاکمیت شاه در ایران بود.
-بدیهی است که این طرز فکر به هیچ وجه نمی توانست مورد پسند شاه قرار بگیرد، به همین جهت یک بار دیگر تاریخ تکرار شد و او به اردشیر زاهدی، سفیرش در واشنگتن دستور داد به بودجه ی انتخاباتی جرالد فورد کمک مالی بدهد. دمکراتها از این موضوع آگاه شدند و زبیگنیو برژینسکی، رئیس آینده شورای امنیت ملی در حکومت کارتر، رفتار زاهدی را به علت مهمانیهای باشکوهی که می داد و عادت وی به دادن هدایای گرانبها به نمایندگان کنگره و مطبوعات امریکا «مایه ی ننگ» نامید و دیوید آرون مشاور آینده ی کارتر گفت: «اگر شاه گمان می کند در زمینه ی تسلیحات می تواند هرچه را که بخواهد به دست آورد با آنچه دور از انتظار اوست روبه رو خواهد شد.»<ref name=":1" />
+شاه  ابتدا با توجه به خطوط کلی اعلام شده از طرف کارتر در کارزار انتخاباتی که مبتنی بر دو پایه‌ی  محدودیت در فروش تسلیحات نظامی به کشورهایی که حقوق بشر را نادیده میگیرند و احترام به حقوق انسان و حفظ کرامت انسانی و رعایت حقوق بشر بود، اقتدار خود را درخطرمی‌دید. از همین رو از طریق اردشیر زاهدی سفیر خود در آمریکا به کارزار انتخاباتی جرالد فورد رقیب کارتر کمک مالی کرد. دمکرات‌ها از این موضوع آگاه شدند و زبیگنیو برژینسکی، رئیس آینده شورای امنیت ملی در حکومت کارتر، رفتار زاهدی را به علت مهمانی‌های باشکوهی که می داد و عادت وی به دادن هدایای گرانب‌ها به نمایندگان کنگره و مطبوعات امریکا «مایه ی ننگ» نامید و دیوید آرون مشاور آینده ی کارتر گفت:  <blockquote>«اگر شاه گمان می کند در زمینه ی تسلیحات می تواند هرچه را که بخواهد به دست آورد با آنچه دور از انتظار اوست روبه رو خواهد شد.»<ref name=":1" /></blockquote>هنگامي كه كارتر دموكرات در انتخابات رياست جمهوري آمريكا بر رقيب جمهوري‌خواه خود پيروز شد، شاه متوجه شد، گرچه ايالات متحده هنوز او را يك متحد مهم تلقي مي‌كند، اما روزهاي فروش نامحدود اسلحه و ناديده گرفتن شكنجه‌هاي ساواك در آمريكا سپري شده است. بنابراين سياست‌هاي دفاع از حقوق بشر كارتر به عنوان زنگ خطري براي رژيم شاه در آمد.<ref>[https://www.ir-psri.com/Show.php?Page=ViewArticle&ArticleID=312 سياست حقوق بشر كارتر و فضاي باز سياسي]</ref>اوکی شد
 === تغییر سیاست شاه پس از روی کار آمدن کارتر ===
-در افکار عمومی حکومت محمد رضا شاه با وجود دستگاه مخوف ساواک، موارد نقض حقوق‌بشر و شکنجه و اعدام، هزاران زندانی سیاسی و نبود حداقل آزادیهای دموکراتیک، شناخته می‌شد. جنبش دانشجویی ایران در خارج کشور نیز از جنبش انقلابی مسلحانه علیه شاه حمایت می‌کرد و جنایت‌های دیکتاتوری سلطنتی را در سطح بین‌المللی افشا می‌نمود. در چنین شرایطی، حتی قبل از پایان انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، شاه جهت وزش باد را تشخیص داد و خود را برای حداقل انطباق با سیاست حقو ق بشر کارتر و بزک کردن چهره‌ی بین‌المللی رژیمش آماده می‌کرد. او در عین‌حال قصد داشت با دادن امتیاز در زمینه‌ي اقتصادی و به‌خصوص نفت، حتی‌الامکان تیغ حقوق‌بشر کارتر را کند کند تا ناچار از دادن امتیازهای اساسی نشود.
+در افکار عمومی حکومت محمد رضا شاه به وجود دستگاه مخوف ساواک، موارد نقض حقوق‌بشر و شکنجه و اعدام هزاران زندانی سیاسی و نبود حداقل آزادیهای دموکراتیک، شناخته می‌شد. جنبش دانشجویی ایران در خارج کشور نیز از جنبش انقلابی مسلحانه علیه شاه حمایت می‌کرد و جنایت‌های دیکتاتوری سلطنتی را در سطح بین‌المللی افشا می‌نمود. در چنین شرایطی، حتی قبل از پایان انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، شاه جهت وزش باد را تشخیص داد و خود را برای حداقل انطباق با سیاست حقو ق بشر کارتر و بزک کردن چهره‌ی بین‌المللی رژیمش آماده می‌کرد. او در عین‌حال قصد داشت با دادن امتیاز در زمینه‌ي اقتصادی و به‌خصوص نفت، حتی‌الامکان تیغ حقوق‌بشر کارتر را کند کند تا ناچار از دادن امتیازهای اساسی نشود.
 در بهمن ٥٥، شاه دستور توقف اعدام و شکنجه را صادر کرد. شاه دیگر نمی‌خواست در گزارشهای رسمی دنیا، موارد اعدام یا شکنجه زندانیان سیاسی ایران درج شود و افکار عمومی بیش از این علیه او تحریک گردد. در اواخربهار ۱۳۵۶  اولین گروه کارشناسان هیأت صلیب‌سرخ بین‌المللی برای بازدید از زندان‌های سیاسی وارد تهران شدند.