۷٬۳۴۸
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
(۳ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۷۱: | خط ۷۱: | ||
'''سیاست حقوق بشر کارتر''' سیاست خارجی آمریکا در زمان ریاست جمهوری جیمی کارتر، سی و نهمین رئیس جمهور ایالات متحده، در قبال حکومتهای دیکتاتوری بود، که متحد آمریکا بودند. کارتر با ارائه دکترین خود و تحت فشار قرار دادن متحدان آمریکا، قصد داشت، با شعار رعایت حقوق بشر مانع از بروز انقلابهای اجتماعی در آن کشورها شود. این سیاست در اساس برای حفظ منافع آمریکا و جلوگیری از رادیکالیزه شدن جریانات و تحولات اجتماعی در کشورهای تحت سلطهی دیکتاتوری بود. به ویژه اینکه آمریکا از وقوع انقلاب سرخ در این کشورها میهراسید. | '''سیاست حقوق بشر کارتر''' سیاست خارجی آمریکا در زمان ریاست جمهوری جیمی کارتر، سی و نهمین رئیس جمهور ایالات متحده، در قبال حکومتهای دیکتاتوری بود، که متحد آمریکا بودند. کارتر با ارائه دکترین خود و تحت فشار قرار دادن متحدان آمریکا، قصد داشت، با شعار رعایت حقوق بشر مانع از بروز انقلابهای اجتماعی در آن کشورها شود. این سیاست در اساس برای حفظ منافع آمریکا و جلوگیری از رادیکالیزه شدن جریانات و تحولات اجتماعی در کشورهای تحت سلطهی دیکتاتوری بود. به ویژه اینکه آمریکا از وقوع انقلاب سرخ در این کشورها میهراسید. | ||
یکی از کشورهایی که بیشترین تاثیر را از این سیاست پذیرفت ایران بود. دیکتاتوری پهلوی به عنوان یک دیکتاتوری وابسته اساسا متکی به حمایت و پشتیبانی آمریکا بود. مردم ایران دارای یک سابقهی طولانی از زمان [[جنبش مشروطه ایران|انقلاب مشروطه]] در جنگ با استبداد و به منظور رسیدن به دموکراسی بودند. جنبشهای اجتماعی متعددی از جمله قیام [[شیخ محمد خیابانی|خیابانی]]، [[نهضت جنگل]]، قیام [[محمدتقی پسیان|پسیان]]، [[نهضت ملی شدن صنعت نفت ایران|نهضت ملی شدن صنعت]] نفت و قیام پانزده خرداد تا آن زمان رخ داده بود. این جنبشها همگی سرکوب شده بودند. بر اساس این سابقه طولانی و شرایط اجتماعی، سیاسی و اقتصادی و عکسالعمل در برابر فشار و اختناق حاکم و هم چنین پیدایش سازمانهای مسلح چریکی مانند [[سازمان مجاهدین خلق ایران|مجاهدین خلق]] و [[سازمان چریکهای فدایی خلق ایران|سازمان چریکهای فدایی خلق]] که سرنگونی تمامیت دیکتاتوری را نشانهگرفته بودند، جامعه ایران آمادهی یک انقلاب اجتماعی عظیم | یکی از کشورهایی که بیشترین تاثیر را از این سیاست پذیرفت ایران بود. دیکتاتوری پهلوی به عنوان یک دیکتاتوری وابسته اساسا متکی به حمایت و پشتیبانی آمریکا بود. مردم ایران دارای یک سابقهی طولانی از زمان [[جنبش مشروطه ایران|انقلاب مشروطه]] در جنگ با استبداد و به منظور رسیدن به دموکراسی بودند. جنبشهای اجتماعی متعددی از جمله قیام [[شیخ محمد خیابانی|خیابانی]]، [[نهضت جنگل]]، قیام [[محمدتقی پسیان|پسیان]]، [[نهضت ملی شدن صنعت نفت ایران|نهضت ملی شدن صنعت]] نفت و قیام پانزده خرداد تا آن زمان رخ داده بود. این جنبشها همگی سرکوب شده بودند. بر اساس این سابقه طولانی و شرایط اجتماعی، سیاسی و اقتصادی و عکسالعمل در برابر فشار و اختناق حاکم و هم چنین پیدایش سازمانهای مسلح چریکی مانند [[سازمان مجاهدین خلق ایران|مجاهدین خلق]] و [[سازمان چریکهای فدایی خلق ایران|سازمان چریکهای فدایی خلق]] که سرنگونی تمامیت دیکتاتوری را نشانهگرفته بودند، جامعه ایران آمادهی یک انقلاب اجتماعی عظیم بود. دستگاه حاکم پهلوی با تکیه بر اختناق پلیسی خود که اساسا بر [[ساواک]] استوار بود و همچنین قدرت نظامی ارتش، کنترل خود را بر تمامی ارکان اجتماعی حفظ میکرد. | ||
آمریکا که اهداف بلند مدت خود را در نظر داشت و تجربهی انقلابهای متعدد در آمریکای جنوبی را نیز داشت، در ترس از دست رفتن منافع استراتژیک و بروز انقلابهای اجتماعی در کشورهای تحت نفوذ خود چاره را در تعدیل سیاستهای سرکوبگرانه دیکتاتوریها میدید. از این رو کارتر کاندید حزب دموکرات آمریکا در سال ۱۹۷۶ میلادی با شعار حقوق بشر در سیاست خارجی وارد کارزار انتخاباتی شد. از طرفی حزب جمهوری خواه پس از جنگ وینتام و به خصوص رسوایی واترگیت محبوبیت خود را در جامعهی آمریکا از دست داده بود. کارتر بر حریف جمهوریخواه خود، جرالد رودولف فورد پیروز و در نوامبر ۱۹۷۶ (۱۱ آبان ۱۳۵۵) به ریاست جمهوری آمریکا انتخاب شد. | آمریکا که اهداف بلند مدت خود را در نظر داشت و تجربهی انقلابهای متعدد در آمریکای جنوبی را نیز داشت، در ترس از دست رفتن منافع استراتژیک و بروز انقلابهای اجتماعی در کشورهای تحت نفوذ خود چاره را در تعدیل سیاستهای سرکوبگرانه دیکتاتوریها میدید. از این رو کارتر کاندید حزب دموکرات آمریکا در سال ۱۹۷۶ میلادی با شعار حقوق بشر در سیاست خارجی وارد کارزار انتخاباتی شد. از طرفی حزب جمهوری خواه پس از جنگ وینتام و به خصوص رسوایی واترگیت محبوبیت خود را در جامعهی آمریکا از دست داده بود. کارتر بر حریف جمهوریخواه خود، جرالد رودولف فورد پیروز و در نوامبر ۱۹۷۶ (۱۱ آبان ۱۳۵۵) به ریاست جمهوری آمریکا انتخاب شد. | ||
خط ۷۹: | خط ۷۹: | ||
این سیاست تاثیر شتابدهندهای بر تحولات سیاسی و اجتماعی ایران داشت. [[محمدرضا پهلوی|محمدرضا شاه]] خود را برای حداقل انطباق با سیاست حقوق بشر کارتر تغییر چهرهی بینالمللی رژیمش آماده میکرد. در بهمن ۱۳٥٥، شاه بنا به درخواست آمریکا دستور توقف اعدام و شکنجه را صادر کرد. در اواخر بهار سال ۱۳۵۶ اولین گروه از کارشناسان صلیب سرخ برای بازدید از زندانهای سیاسی وارد تهران شدند. [[روحالله خمینی|خمینی]] نیز فرصت را غنیمت شمرد و پس از بازگشت شاه از آمریکا و اطمینان از وفاداری شاه به سیاست حقوق بشر کارتر در نامهای به سایر آخوندها نوشت که از فرصت پیش آمده حداکثر استفاده را بکنند.<ref name=":0" />در آبان ۱۳۵۶ [[محمدرضا پهلوی|شاه]] به آمریکا رفت. او نیازمند جلب حمایت کارتر و تثبیت موقعیت خود در رابطه با سیاست جدید دولت آمریکا و ادامه روند تحولات کشور بود. پس از بازگشت از آمریکا، شاه اعلام کرد که تصمیم گرفته به مردم ایران آزادی بدهد.<ref name=":0">کتاب انقلاب طلوع یا غروب - نوشته مهدی خدایی صفت</ref> | این سیاست تاثیر شتابدهندهای بر تحولات سیاسی و اجتماعی ایران داشت. [[محمدرضا پهلوی|محمدرضا شاه]] خود را برای حداقل انطباق با سیاست حقوق بشر کارتر تغییر چهرهی بینالمللی رژیمش آماده میکرد. در بهمن ۱۳٥٥، شاه بنا به درخواست آمریکا دستور توقف اعدام و شکنجه را صادر کرد. در اواخر بهار سال ۱۳۵۶ اولین گروه از کارشناسان صلیب سرخ برای بازدید از زندانهای سیاسی وارد تهران شدند. [[روحالله خمینی|خمینی]] نیز فرصت را غنیمت شمرد و پس از بازگشت شاه از آمریکا و اطمینان از وفاداری شاه به سیاست حقوق بشر کارتر در نامهای به سایر آخوندها نوشت که از فرصت پیش آمده حداکثر استفاده را بکنند.<ref name=":0" />در آبان ۱۳۵۶ [[محمدرضا پهلوی|شاه]] به آمریکا رفت. او نیازمند جلب حمایت کارتر و تثبیت موقعیت خود در رابطه با سیاست جدید دولت آمریکا و ادامه روند تحولات کشور بود. پس از بازگشت از آمریکا، شاه اعلام کرد که تصمیم گرفته به مردم ایران آزادی بدهد.<ref name=":0">کتاب انقلاب طلوع یا غروب - نوشته مهدی خدایی صفت</ref> | ||
اما این سیاست در ایران تأثیر عکسی گذاشت. از آنجا که ساختار حکومت شاهنشاهی بسیار متزلزل و نارضایتی اجتماعی بیش از حد بالا بود، کنار گذاشتن شلاق و اعدام منجر به گسترش اعتراضات مردمی شد و [[طلسم اختناق]] ترک برداشت. آمریکا به سرعت متوجه وخامت اوضاع شد و برای جلوگیری از قدرت گرفتن نیروهای رادیکال در کنفرانس گوادلوپ با سران کشورهای بریتانیا، آلمان و فرانسه تصمیم | اما این سیاست در ایران تأثیر عکسی گذاشت. از آنجا که ساختار حکومت شاهنشاهی بسیار متزلزل و نارضایتی اجتماعی بیش از حد بالا بود، کنار گذاشتن شلاق و اعدام منجر به گسترش اعتراضات مردمی شد و [[طلسم اختناق]] ترک برداشت. آمریکا به سرعت متوجه وخامت اوضاع شد و برای جلوگیری از قدرت گرفتن نیروهای رادیکال در [[کنفرانس گوادلوپ]] با موافقت سران کشورهای بریتانیا، آلمان و فرانسه تصمیم گرفت شاه را از ایران فراخوانده و زمینه ی قدرت گرفتن [[روحالله خمینی|خمینی]] را فراهم سازد. ژنرال هایزر به منظور ممانعت از مخالفت ارتش شاهنشاهی به ایران رفت و امنیت خمینی را پس از سفر به ایران تضمین کرد. در ادامه روند تحولات در ایران با قیام میلیونی و سراسری مردم ایران و تسخیر پادگانها و آزاد کردن مقرهای نظامی و انتظامی توسط مردم، حکومت پهلوی از هم پاشید و سرنگون شد. | ||
== فضای سیاسی آمریکا قبل از کارتر == | == فضای سیاسی آمریکا قبل از کارتر == |