کاربر:Safa/صفحه تمرین1

نیروی انتظامی جمهوری اسلامی، (ناجا) در سال ۱۳۷۰ پس از ادغام شهربانی، ژاندارمری و کمیته‌ی انقلاب اسلامی به منظور حفظ امنیت داخلی کشور تحت نظارت وزارت کشور تشکیل گردید.

تاریخچه‌ی نیروی ‌انتظامی

اولین نیروی انتظامی تاریخ ایران با نام نظمیه در اول تیر سال ۱۲۹۲ در دوره‌ی سلطنت ناصرالدین‌شاه قاجار بدست میرزا‌تقی‌خان امیرکبیر تشکیل گردید. پیش از آن برقراری نظم و امنیت به عهده‌ی داروغه بود که تحت‌فرمان دیوان بیگی یا همان فرمانداری عمل می‌کرد و نیروهای تحت‌امر داروغه شبگیر، گزمه، شحنه، محتسب نامیده می‌شدند.

مـیرزا‌تـقی‌خان امیرکبیر چون به ارزش و اهمیت امنیت واقف بود گام اول را در این مسیر برداشت. نخستین اقدام او تأسیس «سازمان خفیه» بود. پس از آن چند قراولخانه در خیابان‌ها و کوچه‌های شهر بنا کرد. پس از امیرکبیر٬ میرزا‌حسین‌خان سپهسالار اعظم٬ با استفاده از تـعدادی سـرباز٬ مجددا قراول‌خانه‌های زمان امیرکبیر را فعال کرد. عنوان «نظمیه» را نخستین بار او به کار برد و اداره امور امنیتی شهر را به عهده وزارت داخله گذاشت٬ در ایـن زمـان ریـاست نظمیه تهران را محمدعلیخان به عهده داشت.

ناصرالدین‌شاه در سفر دوم به اروپا و مشاهده‌ی نیروی پلیس و نظم و انضباطی که در شهرهای اروپا برقرار بود، تصمیم گرفت در ایران نیز چنین تشکیلاتی را به وجود آورد. از این رو از دولت اتریش برای تاسیس اداره پلیس تهران، به شکل نوین و اروپایی درخواست کمک کرد.

در پی این درخواست دولت اتریش یک نجیب‌زاده ایتالیایی به نام “کنت آنتوان دومونت فورت” را به ناصرالدین شاه معرفی نمود. وی پس از ورود به تهران به بر‌آورد وضع تهران ضمن گزارشی اعلام کرد که با ۴۰۰ پلیس پیاده و ۶۰ پلیس سوار می‌تواند امنیت شهر را تأمین نماید. شاه با درخواست وی موافقت کرد.

نخستین تابلوی شهربانی با عبارت «اداره جلیله‌ی پلیس دارالخلافه و احتسابیه» درسردر عمارت واقع در خیابان الماسیه نصب شد. کنت ١٤ یا ١٥ سال رئیس نظمیه بود و در سال ١٣٠٩ در (ماجرای تحریم تنباکو) از ریاست نظمیه برکنار شد و میرزا سیدعبدالله انتظام السلطنه رئیس نظمیه تهران شد. پس از او ریاست نظمیه را نـظم الدوله (مـعاون کنت دومونت فورت) عهده دار شد. پس از استعفای کنت تا انقلاب مشروطه اداره‌ی نظمیه سیزده رئیس به خود دیده. پس از استبداد صغیر و خلع محمدعلی‌شاه قاجار و سلطنت احمدشاه به نیابت علیرضا خان عضدالملک مجلس دوم درصدد برآمد جـهت ایـجاد امـنیت در شهرها سازمانی مطابق نیاز کشور دایر کند. در نتیجه٬ سـازمانی بـه نـام «اداره‌ی کـل نظمیه» به وجود آمد که ریاست آن به عهده یپرم‌خان ارمنی بود. یپرم عده ای از افسران قزاق‌خانه و سازمان‌های دیگر انتظامی را به استخدام اداره‌ی نظمیه درآورد و درجه افسری داد. پس از مرگ علیرضاخان عضدالملک٬ ناصرالملک همدانی٬ که قسمتی از عمر خود را در انگلستان به سر برده بود و با مؤسسات تمدنی جدید آشنایی داشت٬ بـه نـیابت سلطنت انتخاب شد. وی با استفاده از مستشاران خارجی دو نیروی نـظامی در شـهرها و دهات ایجاد کرد. بدین منظور مستشاران را از کشور بیطرف سوئد برگزیدند و ابتدا سه افسر به ریاست یالمارسن برای تشکیل ژ‌اندارمری استخدام کردند و چـون نـتیجه مطلوب بود مستشاران درصدد تشکیل اداره نظمیه براساس موازین اروپایی بر آمدند. در سال ١٢٩١ش هیئت وزیران تصویب نمودند که یالمارسن با استخدام عده ای افسـر از سوئد نظمیه را تشکیل دهد در نتیجه یک هیئت سه نفره به ریاست سرهنگ وستداهل وارد تهران شد. پس از مدتی به ریاست کل شهربانی‌های ایران گمارده شـد. وی پـانزده افسر سوئدی استخدام و به ایران منتقل نمود. وستداهل در شهر تهران هشت کمیسری ( کلنتری) دایر کرد و علاوه بر استخدام چندین آژان٬ عده زیادی از فـارغ‌التـحصیلان مدرسه سن‌لویی و مدرسه ایران٬ آلمان و مدرسه آمریکایی را که حداقل زبان فرانسـه می‌دانستند به استخدام درآورد و یک آمـوزشگاه کـه در آن افسـران سـوئدی تـدریس می‌کردند و دوره‌اش یک سال بود تأسیس کرد. فارغ‌التحصیلان این مدرسه با درجه‌ی افسری شهربانی را بنا کردند؛ ازجمله بعضی از رؤسای شهربانی مانند سـرپاس مـختاری٬ سرپاس رادسر و سرپاس سیف بعدها از بین فارغ‌التـحصیلان هـمین مـدرسه انـتخاب شدند. وستداهل تا سال ١٣٠٢ش در ایران باقی ماند و دراین سال هـنگامی کـه رضـاخان سردار سپه به ریاست دولت منصوب شد به خدمت وستداهل و سوئدیها خاتمه داد و شهربانی را به افسران ایرانی سپرد. اولیـن رئـیس شـهربانی دوره‌ی رضاخان سـرهنگ محمد درگاهی بود.

ساختار نیروی ‌انتظامی

نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران در ۳ بخش تقریباً مستقل فرماندهی، حفاظت و اطلاعات و سازمان عقیدتی سیاسی تشکیل شده‌است.

ناجا دارای سه رده کلی است، فرماندهی، سازمان حفاظت و اطلاعات (ساحفا ناجا) و سازمان عقیدتی سیاسی (ساعس ناجا)

رسته‌های نیروی‌ انتظامی

• آگاهی
• مرزبانی
• اطلاعات
• عملیات ویژه
• انتظامی
• ترافیک (راهنمایی و رانندگی)
• هوایی
• آماد و پشتیبانی
• جرم‌شناسی (آگاهی)
• رایانه
• حقوق
• معارف
• اداری
• هنر
• دارایی
• مخابرات و الکترونیک (فتا)
• فنی و مهندسی
• دریایی
• بهداری
• یگان ویژه