۸٬۹۱۱
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۴: | خط ۴: | ||
حسینعلی منتظری در سال ۱۳۰۱ در نجف آباد اصفهان به دنیا آمد. پدرش کشاورز فقیری بود. در کودکی مدتی را در نجف آباد در مکتب درس خواند. بعدا او را به اصفهان فرستادند و مدتی را در آنجا به تحصیل در مدارس دینی پرداخت. در سال ۱۳۱۴ یعنی در ۱۳ سالگی برای ادامه تحصیل در حوزه، به قم رفت. ده ماه در قم بود و دوباره به اصفهان برگشت. به مدت پنج، شش سال در اصفهان بود و در سال ۱۳۲۰ به قم بازگشت و دروس حوزه را در قم پیگیری کرد. در قم با مرتضی مطهری آشنا شد. در کلاسهای درس روحالله خمینی در قم شرکت میکرد. پس از آمدن آیتالله بروجردی درزمرهی شاگردان و نزدیکان او درآمد و مدتی نماینده او در نجف آباد برای رسیدگی به امور حوزهی علمیه بود.<ref name=":0">کتاب متن کامل خاطرات آیتالله حسینعلی منتظری</ref> | حسینعلی منتظری در سال ۱۳۰۱ در نجف آباد اصفهان به دنیا آمد. پدرش کشاورز فقیری بود. در کودکی مدتی را در نجف آباد در مکتب درس خواند. بعدا او را به اصفهان فرستادند و مدتی را در آنجا به تحصیل در مدارس دینی پرداخت. در سال ۱۳۱۴ یعنی در ۱۳ سالگی برای ادامه تحصیل در حوزه، به قم رفت. ده ماه در قم بود و دوباره به اصفهان برگشت. به مدت پنج، شش سال در اصفهان بود و در سال ۱۳۲۰ به قم بازگشت و دروس حوزه را در قم پیگیری کرد. در قم با مرتضی مطهری آشنا شد. در کلاسهای درس روحالله خمینی در قم شرکت میکرد. پس از آمدن آیتالله بروجردی درزمرهی شاگردان و نزدیکان او درآمد و مدتی نماینده او در نجف آباد برای رسیدگی به امور حوزهی علمیه بود.<ref name=":0">کتاب متن کامل خاطرات آیتالله حسینعلی منتظری</ref> | ||
== | == منتظری قبل از انقلاب ۱۳۵۷ == | ||
حسینعلی منتظری در مبارزه با بهاییت و ترویج حکم آیتالله بروجردی در مورد بهائیان به خصوص در نجفآباد و اصفهان نقش به سزایی داشت. در اثر اقدامات او بهائیان در این مناطق بسیار تحت فشار قرار گرفتند. او به خاطر این فعالیتها به استانداری اصفهان احضار شد.<ref name=":0" /> | حسینعلی منتظری در مبارزه با بهاییت و ترویج حکم آیتالله بروجردی در مورد بهائیان به خصوص در نجفآباد و اصفهان نقش به سزایی داشت. در اثر اقدامات او بهائیان در این مناطق بسیار تحت فشار قرار گرفتند. او به خاطر این فعالیتها به استانداری اصفهان احضار شد.<ref name=":0" /> | ||
خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
منتظری در زمان حکومت محمدرضا شاه چندین بار تبعید شد. از جمله آنان تبعید به مسجد سلیمان، نحف آباد، طبس، خلخال و سقز بود. | منتظری در زمان حکومت محمدرضا شاه چندین بار تبعید شد. از جمله آنان تبعید به مسجد سلیمان، نحف آباد، طبس، خلخال و سقز بود. | ||
== | == منتظری پس از انقلاب ۱۳۵۷ == | ||
=== | === منتظری در شورای انقلاب و مجلس خبرگان === | ||
خمینی قبل از پیروزی انقلاب ضد سلطنتی در پاریس شورای انقلاب را که از افراد نزدیک به خود بود تشکیل داد. منتظری نیز به عضویت این شورا درآمد. در سفر به پاریس منتظری نام سیدعلی خامنهای را برای عضویت در شورای انقلاب به خمینی پیشنهاد کرد. پس از پیروزی انقلاب ضد سلطنتی در ایران برای تدوین قانون اساسی جمهوری جدید مجلسی به نام مجلس خبرگان قانون اساسی تشکیل شد و حسینعلی منتظری رئیس آن مجلس شد. در پیشنویس قانون اساسی اصل ولایت فقیه وجود نداشت و منتظری اصل ولایت فقیه را وارد قانون اساسی جمهوری اسلامی کرد. مجلس خبرگان ابتدا برای تصویب قانون اساسی جمهوری اسلامی تشکیل شد و پس از تصویب قانون اساسی باید منحل میشد اما خمینی با انحلال آن مخالفت کرد و این مجلس با نام مجلس خبرگان رهبری که وظیفهاش تعیین رهبر است به کار خود ادامه داد. | خمینی قبل از پیروزی انقلاب ضد سلطنتی در پاریس شورای انقلاب را که از افراد نزدیک به خود بود تشکیل داد. منتظری نیز به عضویت این شورا درآمد. در سفر به پاریس منتظری نام سیدعلی خامنهای را برای عضویت در شورای انقلاب به خمینی پیشنهاد کرد. پس از پیروزی انقلاب ضد سلطنتی در ایران برای تدوین قانون اساسی جمهوری جدید مجلسی به نام مجلس خبرگان قانون اساسی تشکیل شد و حسینعلی منتظری رئیس آن مجلس شد. در پیشنویس قانون اساسی اصل ولایت فقیه وجود نداشت و منتظری اصل ولایت فقیه را وارد قانون اساسی جمهوری اسلامی کرد. مجلس خبرگان ابتدا برای تصویب قانون اساسی جمهوری اسلامی تشکیل شد و پس از تصویب قانون اساسی باید منحل میشد اما خمینی با انحلال آن مخالفت کرد و این مجلس با نام مجلس خبرگان رهبری که وظیفهاش تعیین رهبر است به کار خود ادامه داد. | ||
منتظری مدتی هم پس از وفات آیتالله طالقانی امام جمعه تهران بود. | منتظری مدتی هم پس از وفات آیتالله طالقانی امام جمعه تهران بود. | ||
=== | === قائم مقامی منتظری === | ||
در سال ۱۳۶۴ مجلس خبرگان رهبری حسینعلی منتظری را به عنوان قائم مقام رهبری تعیین کرد. بنا به گفته خود منتظری در کتاب خاطراتش، طبق قانون اساسی مجلس خبرگان حق چنین کاری را نداشت و فقط در صورت مرگ یا عزل رهبر باید جانشین او را تعیین میکرد. مجلس خبرگان برای توجیه این کار آنرا نه به عنوان مصویه بلکه به عنوان پیشنهاد و خبر که نام منتظری بعد از خمینی به عنوان رهبر آینده مطرح است اعلام کرد. کارگردان این مصوبه در مجلس خبرگان سیدعلی خامنهای و علیاکبر هاشمی رفسنجانی بودند. قرار بر این بود که این مصوبه مخفی باشد، اما امام جمعه وقت قزوین به نام باریکبین اولین بار آنرا فاش کرد. پس از او نیز هاشمی رفسنجانی در نماز جمعه تهران موضوع را اعلام کرد و قضیه علنی شد. | در سال ۱۳۶۴ مجلس خبرگان رهبری حسینعلی منتظری را به عنوان قائم مقام رهبری تعیین کرد. بنا به گفته خود منتظری در کتاب خاطراتش، طبق قانون اساسی مجلس خبرگان حق چنین کاری را نداشت و فقط در صورت مرگ یا عزل رهبر باید جانشین او را تعیین میکرد. مجلس خبرگان برای توجیه این کار آنرا نه به عنوان مصویه بلکه به عنوان پیشنهاد و خبر که نام منتظری بعد از خمینی به عنوان رهبر آینده مطرح است اعلام کرد. کارگردان این مصوبه در مجلس خبرگان سیدعلی خامنهای و علیاکبر هاشمی رفسنجانی بودند. قرار بر این بود که این مصوبه مخفی باشد، اما امام جمعه وقت قزوین به نام باریکبین اولین بار آنرا فاش کرد. پس از او نیز هاشمی رفسنجانی در نماز جمعه تهران موضوع را اعلام کرد و قضیه علنی شد. | ||
خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
جمهوری اسلامی ایران در زمان جنگ با کمبود تسلیحات و مهمات مواجه بود. در ادامه زد و بندهای خارجی در خرداد ۱۳۶۵ هیاتی آمریکایی به سرپرستی رابرت مک فارلین مشاور سابق امنیت ملی آمریکا و یک مقام امنیتی اسرائیلی به همراه یک هواپیما تسلیحات مورد نیاز ایران وارد تهران شدند. این ماجرا مخفی بود و هاشمی رفسنجانی و هسته اصلی قدرت پشت پرده این زد و بند بودند. منوچهر قربانیفر تاجر ایرانی و دلال معامله سلاح بین آمریکا و اسرائیل با جمهوری اسلامی پس از اینکه مقامات ایرانی قسمتی از پول این معامله را پرداخت نکردند دو نامه به محسن کنگرلو مشاور امنیتی میرحسین موسی نخست وزیر وقت جمهوری اسلامی نوشت و به این موضوع اعتراض کرد. قربانیفر کپی این نامهها را توسط فتحالله امید نجف آبادی از اعضای بیت منتظری برای منتظری فرستاد. پس از اینکه منتظری از این ماجرا با خبر شد مهدی هاشمی برادر داماد منتظری این معامله و سفر مک فارلین به ایران را از طریق روزنامه لبناتی الشراع فاش کرد. مهدی هاشمی در شهریور ۱۳۶۵ دستگیر و با پرونده سازیهای وزارت اطلاعات و پس از گرفتن اعترافهای تلویزیونی از وی مبنی بر توطئه علیه جمهوری اسلامی و تشکیل خانه تیمی و همچنین به اتهام قتل سید ابوالحسن شمس آبادی که در زمان شاه اتفاق افتاده بود و چند نفر دیگر به اعدام محکوم و در مهر ماه سال ۱۳۶۶ اعدام شد. | جمهوری اسلامی ایران در زمان جنگ با کمبود تسلیحات و مهمات مواجه بود. در ادامه زد و بندهای خارجی در خرداد ۱۳۶۵ هیاتی آمریکایی به سرپرستی رابرت مک فارلین مشاور سابق امنیت ملی آمریکا و یک مقام امنیتی اسرائیلی به همراه یک هواپیما تسلیحات مورد نیاز ایران وارد تهران شدند. این ماجرا مخفی بود و هاشمی رفسنجانی و هسته اصلی قدرت پشت پرده این زد و بند بودند. منوچهر قربانیفر تاجر ایرانی و دلال معامله سلاح بین آمریکا و اسرائیل با جمهوری اسلامی پس از اینکه مقامات ایرانی قسمتی از پول این معامله را پرداخت نکردند دو نامه به محسن کنگرلو مشاور امنیتی میرحسین موسی نخست وزیر وقت جمهوری اسلامی نوشت و به این موضوع اعتراض کرد. قربانیفر کپی این نامهها را توسط فتحالله امید نجف آبادی از اعضای بیت منتظری برای منتظری فرستاد. پس از اینکه منتظری از این ماجرا با خبر شد مهدی هاشمی برادر داماد منتظری این معامله و سفر مک فارلین به ایران را از طریق روزنامه لبناتی الشراع فاش کرد. مهدی هاشمی در شهریور ۱۳۶۵ دستگیر و با پرونده سازیهای وزارت اطلاعات و پس از گرفتن اعترافهای تلویزیونی از وی مبنی بر توطئه علیه جمهوری اسلامی و تشکیل خانه تیمی و همچنین به اتهام قتل سید ابوالحسن شمس آبادی که در زمان شاه اتفاق افتاده بود و چند نفر دیگر به اعدام محکوم و در مهر ماه سال ۱۳۶۶ اعدام شد. | ||
=== | === منتظری و قتل عام ۶۷ === | ||
در مرداد سال ۱۳۶۷ جمهوری اسلامی با استناد به فتوای خمینی که به فرمان قتل عام معروف است، هزاران زندانی سیاسی را که ۹۵درصد آنان از اعضا و هواداران مجاهدین خلق بودند اعدام کرد. منتظری طی ۲ نامه به خمینی به کشتار زندانیان سیاسی که قبلا توسط دادگاههای جمهوری اسلامی حکم گرفتهبودند و دوران زندان خود را میگذراندند اعتراض کرد. | در مرداد سال ۱۳۶۷ جمهوری اسلامی با استناد به فتوای خمینی که به فرمان قتل عام معروف است، هزاران زندانی سیاسی را که ۹۵درصد آنان از اعضا و هواداران مجاهدین خلق بودند اعدام کرد. منتظری طی ۲ نامه به خمینی به کشتار زندانیان سیاسی که قبلا توسط دادگاههای جمهوری اسلامی حکم گرفتهبودند و دوران زندان خود را میگذراندند اعتراض کرد. | ||
در ۲۴ مرداد ۴ تن از مجریان قتل عام شامل نیری، اشراقی، رئیسی و پورمحمدی به دیدار منتظری میروند. منتظری در کتاب خاطرات خود میگوید که در اول محرم این ۴ نفر را خواسته و به آنها گفته که در محرم از اعدامها خودداری کنند. عدهای معتقدند که خمینی در این دیدار به این ۴ تن ماموریت داده که منتظری را در قتل عام زندانیان سیاسی همراه و شریک کنند. این ۴ تن به منتظری میگویند تا به حال ۷۵۰ نفر را در تهران اعدام کردهایم و ۲۰۰ نفر دیگر را نیر به عنوان سرموضع جدا کردهایم و از منتظری میخواهند با اعدام آنها موافقت کند. منتظری به درخواست آنها جواب منفی داد و گفت: <blockquote>«من اگر واسه خاطر شخص امام و انقلاب نبود، نامهام را پخش میکردم، میدانید چقدر به نفع دشمنان بود؟»</blockquote>منتظری در کتاب خاطراتش میگوید اصل هرکدام از نامهها را به بیت خمینی و یک کپی از آن را به شورای عالی قضایی فرستاده است و نامه را به کس دیگری نداده است ولی نامه مورخ ۹ مرداد ۱۳۶۷ منتظری به خمینی در ۵ فروردین ۱۳۶۸ از رادیو بیبیسی پخش شد. با توجه به اینکه منتظری از منبع درز نامهاش به بیبیسی اظهار بیاطلاعی میکند گمان میرود که درز نامه به دست عوامل خمینی و چه بسا به فرمان خود او صورت گرفته باشد تا زمینه عزل او را فراهم کند. | در ۲۴ مرداد ۴ تن از مجریان قتل عام شامل نیری، اشراقی، رئیسی و پورمحمدی به دیدار منتظری میروند. منتظری در کتاب خاطرات خود میگوید که در اول محرم این ۴ نفر را خواسته و به آنها گفته که در محرم از اعدامها خودداری کنند. عدهای معتقدند که خمینی در این دیدار به این ۴ تن ماموریت داده که منتظری را در قتل عام زندانیان سیاسی همراه و شریک کنند. این ۴ تن به منتظری میگویند تا به حال ۷۵۰ نفر را در تهران اعدام کردهایم و ۲۰۰ نفر دیگر را نیر به عنوان سرموضع جدا کردهایم و از منتظری میخواهند با اعدام آنها موافقت کند. منتظری به درخواست آنها جواب منفی داد و گفت: <blockquote>«من اگر واسه خاطر شخص امام و انقلاب نبود، نامهام را پخش میکردم، میدانید چقدر به نفع دشمنان بود؟»</blockquote>منتظری در کتاب خاطراتش میگوید اصل هرکدام از نامهها را به بیت خمینی و یک کپی از آن را به شورای عالی قضایی فرستاده است و نامه را به کس دیگری نداده است ولی نامه مورخ ۹ مرداد ۱۳۶۷ منتظری به خمینی در ۵ فروردین ۱۳۶۸ از رادیو بیبیسی پخش شد. با توجه به اینکه منتظری از منبع درز نامهاش به بیبیسی اظهار بیاطلاعی میکند گمان میرود که درز نامه به دست عوامل خمینی و چه بسا به فرمان خود او صورت گرفته باشد تا زمینه عزل او را فراهم کند. | ||
=== عزل منتظری | === عزل منتظری === | ||
خمینی پس از اعتراض منتظری به اعدام و کشتار زندانیان سیاسی در سال ۱۳۶۷ تصمیم خود را برای برکناری قائم مقام خود گرفت و تنها به دنبال فرصت مناسب بود. منتظری همچنان به مواضع انتقادی و اعتراضی خود علیه جمهوری اسلامی ادامه داد. در بهمن ۱۳۶۷ و به مناسبت پیروزی انقلاب ضد سلطنتی منتظری یک سخنرانی و یک مصاحبه با ستاد دهه فجر انجام داد که در آنها به اقدامات دولت و سیاستهای جمهوری اسلامی اعتراض کرد. او در سخنرانی و مصاحبه خود جنگ ۸ ساله با عراق را زیر سوال برد و اعتراف کرد که ادامه جنگ اشتباه بوده است. منتظری حتی برگزاری جشنهای بیروزی انقلاب را پرهزینه و کارهای مبتذل و بیمحتوا خواند که فقط اسراف بیتالمال است. در اسفند ۱۳۶۷ خورشیدی منتظری آخرین دیدار خود با خمینی را انجام داد و در آن ضمن بیان چند نکته از جمله اعتراض و زیر سئوال بردن استقراض خارجی به حواشی پیش آمده در مورد خود و بیتش پرداخت و گفت: <blockquote>«آقا این مطالبی که راجع به من و بیت من برای شما گفته شده درست نیست، بیت من بیت شماست، من ازطرف شما آنجا هستم، من آگر هم چیزی میگویم به عنوان حمایت از اسلام و حمایت از انقلاب است و کسی هم به من خط نمیدهد»</blockquote>پس از سخنرانی منتظری به مناسبت پیروزی انقلاب حملات رسانهها و روزنامههای حکومتی نسبت به او بالا گرفت. در۲۹ بهمن ۱۳۶۷، مهدی کروبی، مهدی امام جمارانی و سید حمید روحانی نامهای به منتظری نوشتند و به سخنان او اعتراض کردند. چند روز بعد خمینی در یکی از پیامهایش به مواضع منتظری پاسخ داد و گفت، برای لحظهای از عملکرد خود در جنگ پشیمان نیست و منتظری را فردی معرفی میکند که برای رضایت لیبرالهای خودفروخته اظهار نظرهایی میکند و تمامیت جمهوری اسلامی را زیر سوال میبرد. | خمینی پس از اعتراض منتظری به اعدام و کشتار زندانیان سیاسی در سال ۱۳۶۷ تصمیم خود را برای برکناری قائم مقام خود گرفت و تنها به دنبال فرصت مناسب بود. منتظری همچنان به مواضع انتقادی و اعتراضی خود علیه جمهوری اسلامی ادامه داد. در بهمن ۱۳۶۷ و به مناسبت پیروزی انقلاب ضد سلطنتی منتظری یک سخنرانی و یک مصاحبه با ستاد دهه فجر انجام داد که در آنها به اقدامات دولت و سیاستهای جمهوری اسلامی اعتراض کرد. او در سخنرانی و مصاحبه خود جنگ ۸ ساله با عراق را زیر سوال برد و اعتراف کرد که ادامه جنگ اشتباه بوده است. منتظری حتی برگزاری جشنهای بیروزی انقلاب را پرهزینه و کارهای مبتذل و بیمحتوا خواند که فقط اسراف بیتالمال است. در اسفند ۱۳۶۷ خورشیدی منتظری آخرین دیدار خود با خمینی را انجام داد و در آن ضمن بیان چند نکته از جمله اعتراض و زیر سئوال بردن استقراض خارجی به حواشی پیش آمده در مورد خود و بیتش پرداخت و گفت: <blockquote>«آقا این مطالبی که راجع به من و بیت من برای شما گفته شده درست نیست، بیت من بیت شماست، من ازطرف شما آنجا هستم، من آگر هم چیزی میگویم به عنوان حمایت از اسلام و حمایت از انقلاب است و کسی هم به من خط نمیدهد»</blockquote>پس از سخنرانی منتظری به مناسبت پیروزی انقلاب حملات رسانهها و روزنامههای حکومتی نسبت به او بالا گرفت. در۲۹ بهمن ۱۳۶۷، مهدی کروبی، مهدی امام جمارانی و سید حمید روحانی نامهای به منتظری نوشتند و به سخنان او اعتراض کردند. چند روز بعد خمینی در یکی از پیامهایش به مواضع منتظری پاسخ داد و گفت، برای لحظهای از عملکرد خود در جنگ پشیمان نیست و منتظری را فردی معرفی میکند که برای رضایت لیبرالهای خودفروخته اظهار نظرهایی میکند و تمامیت جمهوری اسلامی را زیر سوال میبرد. | ||
خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
منتظری در کتاب خاطراتش اشاره میکند که قصدش از نوشتن نامهی ۴ فروردین ایجاد سهولت برای خمینی برای برکناریش بوده و خمینی میتوانست بعد از این نامه خیلی محترمانه از او بخواهد که دیگر در امور مملکت دخالت نکند، اما منابع حکومتی و حلقه نزدیک به خمینی و حاکمیت معتقدند، منتظری که جایگاه قائم مقامی خود را خطر میدیده برای حفظ جایگاه خود از مواضع قبلی خود کوتاه آمده و این نامه را نوشته است. | منتظری در کتاب خاطراتش اشاره میکند که قصدش از نوشتن نامهی ۴ فروردین ایجاد سهولت برای خمینی برای برکناریش بوده و خمینی میتوانست بعد از این نامه خیلی محترمانه از او بخواهد که دیگر در امور مملکت دخالت نکند، اما منابع حکومتی و حلقه نزدیک به خمینی و حاکمیت معتقدند، منتظری که جایگاه قائم مقامی خود را خطر میدیده برای حفظ جایگاه خود از مواضع قبلی خود کوتاه آمده و این نامه را نوشته است. | ||
=== | === منتظری علیه جمهوری اسلامی === | ||
=== | === جمهوری اسلامی علیه منتظری === | ||
=== | === منتظری و انتخابات سال ۱۳۸۸ === | ||
=== درگذشت === | === درگذشت === | ||
=== | === مستندها و منتظری === | ||
=== | === نوار منتظری === | ||
== منابع == | == منابع == | ||
<references /> | <references /> |
ویرایش