کاربر:Khosro/صفحه تمرین صادق هدایت: تفاوت میان نسخه‌ها

| تصویر                  =جعبه اطلاعات هدایت.JPG

'''صادق هدایت''' ، (زاده‌ی ۲۸ بهمن ۱۲۸۱، تهران – درگذشته‌ی ۱۹ فروردین ماه ۱۳۳۰، پاریس) داستان‌نویس، مترجم و روشن فکر ایرانی بود. صادق هدایت از پیش‌گامان و بنیان‌گذاران داستان‌نویسی مدرن معاصر به‌شمار می‌آید. پدرش هدایت‌قلی‌خان اعتضادالملک از رجال سیاسی قاجار بود. صادق هدایت پس از پایان تحصیلاتش در مدرسه‌ی سن‌لویی عازم بلژیک شد؛ و در رشته ریاضیات محض ادامه تحصیل داد. سپس با تغییر رشته تحصیلی‌اش به پاریس رفت. صادق هدایت در همین دوران داستانی را با نام  ''مرگ،'' در مجله‌ی ایرانشهر در آلمان منتشر کرد؛ و مقاله‌ای را نیز با نام  ''جادوگری در ایران،'' در مجله‌ی له‌ویل دلیس، به چاپ رساند. صادق هدایت در سال ۱۳۰۷، اقدام به خودکشی کرد. او خودش را از پلی به رودخانه مارن فرانسه انداخت؛ اما توسط سرنشینان قایقی نجات یافت. هدایت پس از این خودکشی، آثاری هم‌چون: پروین دختر ساسان، زنده‌به‌گور، و مادلن، را خلق کرد که منجر به دوستی او با مسعود فرزاد، '''[[بزرگ علوی]]''' و مجتبی مینوی گردید؛ و تشکیل حلقه دوستی، معروف به ''ربعه'' رقم خورد. صادق هدایت سپس به ایران بازگشت و در بانک ملی مشغول کار شد. او با انتشار کتاب وغ‌وغ ساهاب، که کتابی طنز با محتوای سیاسی و انتقادی بود، ممنوع‌القلم گردید. صادق هدایت نخستین نویسنده‌ی تاریخ ایران است که زیر تیغ سانسور رفت. با این وجود تعداد زیادی از کتاب‌های او شامل مجموعه سه قطره خون، گرداب، دون ژوآن کرج، علویه خانم و سفرنامه اصفهان در همین دوران ممنوع‌القلمی منتشر شد. گرماگرم سال‌های جنگ جهانی دوم و اشغال ایران توسط متفقین، منجر به باز شدن فضای سیاسی کشور شد. این واقعه فرصت مناسبی برای اهل قلم و روشن‌فکران ایجاد کرد تا به وظیفه‌ی اجتماعی خود عمل کنند. صادق هدایت نیز با استفاده از این فرصت، کتاب معروف سگ ولگرد، چند اثر ترجمه از فرانتس کافکا و زبان پهلوی، داستان بلند حاجی‌آقا و مجموعه‌ی ولنگاری را منتشر کرد که شدت‌گیری روح انتقادی او در این آثار مشهود بود. خیلی از آثار صادق هدایت، هم پیش از [[انقلاب ضد سلطنتی|'''انقلاب''' '''ضدسلطنتی''']] و هم در دوران جمهوری اسلامی، ممنوع‌الانتشار بوده‌اند. در سال ۱۳۸۵، نیز چاپ و انتشار مجدد همه‌ی کتاب‌های صادق هدایت، بدون نظارت و بررسی به حالت تعلیق درآمد. صادق هدایت از تاثیرگذارترین نویسندگان تاریخ ایران بر روند نوگرایی است. وی نه‌تنها  انقلابی در داستان‌نویسی فارسی ایجاد کرد، بلکه جهان‌بینی، سبک و شیوه‌ی خود را نیز در آثار نویسندگان نسل پس از خود، مانند: '''[[غلامحسین ساعدی]]'''، هوشنگ گلشیری و عباس معروفی نیز به ودیعه گذاشت، تا جایی که بسیاری او را هم‌تراز با نویسندگان مشهوری نظیر [[بزرگ علوی]]، محمدعلی جمال‌زاده و '''[[صادق چوبک]]'''، که پدران داستان‌نویسی نوین فارسی هستند، می‌دانند. بخش مهم و عمده‌ای از آثار صادق هدایت شامل انتقاد و اعتراض است. خرافه‌پرستی، مذهب‌گرایی مفرط، استبداد، حاکمیت، جنگ و حتی اشکال به‌ظاهر زیبای زندگی، زیر تیغ قلم صادق هدایت می‌روند. جهانی که او ارائه می‌دهد، واقعیت‌های روزگار او است. وی سرانجام در نوزدهم فروردین ۱۳۳۰، به‌وسیله‌ی گاز به زندگی خود پایان داد. پیکر صادق هدایت با تشیع جمعیت اندکی از ایرانیان مقیم فرانسه و هم‌چنین شهروندان فرانسوی در آرامستان پرلاشیز که یکی از معروف‌ترین گورستان‌های پاریس است، به خاک سپرده شد.

صادق هدایت در سال ۱۳۰۳، پس از پایان تحصیلات در مدرسه سن‌لویی، با نخستین گروه اعزامی دانشجویان به اروپا، عازم بلژیک شد؛ و در رشته ریاضیات محض ادامه تحصیل داد.<ref name=":2">[https://www.daneshchi.ir/%D8%AA%D8%AD%D9%82%DB%8C%D9%82-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%AF-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%82-%D9%87%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1/ تحقیق در مورد زندگی صادق هدایت - سایت دانش‌چی]</ref>  

صادق هدایت از وضعیت تحصیل و رشته‌ی تحصیلی‌اش در کشور بلژیک ناراضی بود و به دنبال آن بود که به پاریس که مرکز تمدن غرب بود، برود؛ و بالاخره در اسفندماه ۱۳۰۵، پس از تغییر رشته و تلاش فراوان به پاریس منتقل شد.<ref>[https://taaghche.com/author/%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%82-%D9%87%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D8%AA صادق هدایت - سایت طاقچه]</ref>  

از تأثیرات مهم دوران پس از جنگ جهانی دوم، گرایش و تمایل عده‌ی زیادی از نویسندگان و روشن‌فکران جامعه به '''[[حزب توده ایران]]''' بود. در این میان بزرگ علوی و عبدالحسین نوشین به عضویت این حزب درآمدند. هرچند که برخی تفکرات صادق هدایت را متأثر از حزب توده می‌دانند، اما او هرگز به عضویت این حزب درنیامد؛ ولی از طرفی هم مقالاتی از او با نام مستعار در نشریه‌ی وابسته به حزب توده منتشر گردید.<ref name=":1" />

از دیدگاه جریان روشنگری و روشن‌فکری ایران در دهه‌ی ۱۳۳۰، و گروه ربعه که کانون مرکزی این جریان بود، گروه سبعه از افرادی مرتجع و کهنه‌پرست و گاهی هم پرادعا تشکیل شده بود؛ بنابراین صادق هدایت، بزرگ علوی، مجتبی مینوی و مسعود فرزاد گروهی به‌نام ربعه را تشکیل دادند که نوعی مخالفت و دهن‌کجی به اعضای گروه سبعه به حساب می‌آمد. گروه ربعه بعدها گسترش پیدا کرد؛ و شخصیت‌های هنری دیگری نظیر: '''[[نیما یوشیج]]'''، عبدالحسین نوشین، محمد مقدم، ذبیح بهروز، غلامحسین مین‌باشیان و پرویز ناتل خانلری نیز به این گروه پیوستند. بزرگ علوی در این باره در خاطراتش می‌نویسد:

<blockquote>«مسعود فرزاد برادر زن سعید نفیسی بود؛ و گاهی برای این‌که خودی نشان بدهد، به خانه شوهر خواهرش می‌رفت. هر هفته آن‌جا فاضلان و سردمداران ادب جمع می‌شدند؛ فرزاد ما را هم همراه خود می‌برد. ما جوجه‌نویسندگان تازه از تخم درآمده، می‌خواستیم سری توی سرها دربیاوریم. ما چهار نفر بودیم و آن‌ها هفت نفر، آن‌ها را ادبای سبعه می‌نامیدند. شمع مجلس ما صادق هدایت بود. روزی مسعود فرزاد به شوخی گفت: اگر آن‌ها ادبای سبعه هستند، ما هم ادبای ربعه هستیم. گفتم: آخر ربعه که معنی ندارد. گفت: عوضش قافیه دارد؛ دیگر معنی لازم نیست.»<ref name=":1" /> </blockquote>صادق هدایت در جمع چنین شخصیت‌های روشن‌فکر و مشهوری، جایگاه ویژه‌ای داشت. تاجایی که مجتبی مینوی در کتاب یادبود صادق هدایت می‌نویسد: <blockquote>«ما با تعصب جنگ می‌کردیم؛ و برای تحصیل آزادی می‌کوشیدیم؛ و مرکز دایره‌ی ما صادق هدایت بود.»<ref name=":3">[https://fidibo.com/books/author/%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%82-%D9%87%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D8%AA صادق هدایت - سایت فیدیبو]</ref> </blockquote>

ایدئولوژی و طرز تفکر صادق هدایت و دیدگاهی که به زندگی دارد، با وجود آزاداندیشی و جدا از سنت‌ها و اعتقادات، متعهد بودن به انسان و علاقه‌مندی به ایران است. دنیایی که او تصویر می‌کند، با وجود همه‌ی تاریکی‌ها و ترس‌ها، فاقد از وجوه انسانی نیست. بی‌تردید صادق هدایت در ورای داستان‌های رازگونه و بینش واقع‌گرایانه خود، تصویری دیگر از جامعه‌ی ایرانی دارد. جامعه‌ای که دارای یک آرمان از دست‌رفته است. آرمانی که حتی تا آخرین لحظات زندگی نیز از یاد نمی‌برد.<ref name=":1" />

صادق هدایت با سبک و شیوه‌ی نگارش متفاوت و حیرت‌انگیز خود، تأثیری بسیار عمیقی بر ادبیات و روند روشنگری ایران، در گرماگرم استبدادزدگی و سنت‌های دوران خویش داشت که با گذر زمان، محتوای آثار او شاف‌تر و عمیق‌تر هویدا می‌شود؛ و اثر آن نیز در آثار نویسندگان معاصر به چشم می‌خورد. هم‌چنان‌که خودش در این باره می‌نویسد: <blockquote>«البته این حقیر، نابغه عظیم‌الشان گمنامی هستم که دنیا بعداً قدرم را خواهد شناخت؛ و مجسمه‌ام را خواهند ریخت و برای فقدانم آب پیاز توی چشمشان خواهند چکانید و ننه من غریبم راه می‌اندازند؛ و روی قبرم گل لاله عباسی نثار خواهند کرد!...»</blockquote>ناسیونالیسم ایرانی، از ویژگی‌های مهم نثر هدایت تا پیش از سال‌های پایانی عمر بود.[[پرونده:هدایت2.JPG|جایگزین=صادق هدایت|بندانگشتی|250x250پیکسل|صادق هدایت]]براساس نظر منتقدان ادبی، دنیای صادق هدایت و توصیف‌ها و شخصیت‌های آثارش، رنگ‌مایه‌های ملّی-میهنی دارند. او در تحریر داستان‌های خود، با معجزه‌گری از فرهنگ و زبان مردم بهره می‌گیرد. به همین خاطر نثر او ساده و عاری از پیچیدگی‌های ادبی است که دقیق و قابل وصف واقع‌گرایانه است. از ویژگی‌های آثار صادق هدایت انتقاد به جامعه استبدادزده و خرافه‌پرست است که از طرفی هم به این جامعه تعلق‌خاطر دارد.

جسد صادق هدایت توسط یکی از دوستان ارمنی‌اش کشف شد. طبق بررسی و تحقیقات پزشکی قانونی و پلیس فرانسه در خصوص شیوه مرگ او، ابهامات فراوانی وجود دارد. به هرحال پیکر صادق هدایت با تشیع جمعیت اندکی از ایرانیان مقیم فرانسه و هم‌چنین شهروندان فرانسوی در آرامستان پرلاشیز که یکی از معروف‌ترین گورستان‌های پاریس است، به خاک سپرده شد. آرامستان پرلاشیز محل دفن هنرمندان معروف و نویسندگان سرشناس و سیاست‌مداران زیادی است. نویسنده معروف ایرانی غلام‌حسین ساعدی نیز در همین آرامستان خاک‌سپاری شده است. سنگ قبر صادق هدایت با تصمیم خانواده‌ی او در سال ۱۳۴۰، عوض شد.<ref name=":1" />

منزل پدری صادق هدایت در تهران که توسط اعتضادالملک ساخته شد، یکی از خانه‌های تاریخی پایتخت به‌شمار می‌رود که با شماره ۲۴۹۱، در فهرست آثار ملی نیز ثبت شده است. مالکیت فعلی این خانه بر عهده بیمارستان امیر اعلم است. این خانه‌ی تاریخی تا سال ۱۳۸۱، به‌عنوان کودکستان مورد استفاده قرار می‌گرفت؛ و پس از اعتراض‌ها و تلاش جهانگیر هدایت برادرزاده‌ی صادق هدایت، تبدیل به کتابخانه شد. در سال ۱۳۹۲، از اتاق‌ها و محوطه‌ی این خانه، به‌عنوان انبار ضایعات بیمارستانی استفاده می‌شد. از طرفی هم به این خانه صدمات زیادی وارد گردید؛ و هم‌اکنون نیز شرایط نامطلوبی دارد. با وجود این‌که خانه‌ی اعتضادالملک در فهرست آثار ملی ثبت شده است، اما رویکردهای خصمانه و نگاه‌های ممنوعه به شخصیت صادق هدایت، مانع توجه‌هات لازم و رسیدگی به این اثر تاریخی شده است. خانه‌ی صادق هدایت در تهران واقع در خیابان سعدی، بالاتر از خیابان منوچهری ضلع جنوب غربی بیمارستان امیر اعلم، خیابان تقوی-خیابان هدایت-پلاک ۳، است.<ref name=":1" />  

* زند و هومن