۸٬۸۹۰
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
(۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:محیط زیست ایران.jpg|جایگزین=محیط زیست ایران|بندانگشتی|محیط زیست ایران|386x386پیکسل]] | [[پرونده:محیط زیست ایران.jpg|جایگزین=محیط زیست ایران|بندانگشتی|محیط زیست ایران|386x386پیکسل]] | ||
'''محیط زیست | '''محیط زیست ایران،''' به همهی محیطهایی گفته می شود که در زندگی در این کشور در آن جریان دارد.<ref>[http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=%D9%85%D8%AD%DB%8C%D8%B7+%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA&SSOReturnPage=Check&Rand=0 محیط زیست]</ref> به این ترتیب، از شهرها و روستاها، تا جنگلها و کوهها و رودخانهها همگی محیط زیست به شمار میروند. اکوسیستم یک سیستم طبیعی در محیط زیست است. سیستمی شامل گیاهان، حیوانات و میکروارگانیزمها که در یک ناحیه مشخص با همهی عوامل و اجزای فیزیکی غیرزندهی همان محیط در ارتباط هستند.<ref>[https://www.amazon.com/Elemental-Geosystems-8th-Robert-Christopherson/dp/032198501X رابرت کریستوفرسون -Elemental Geosystems]</ref> محیط زیست ایران در سالهای اخیر به ویژه ۴۰ سال گذشته آسیبهای زیادی دیده است. به گفتهی فائو از ۱۸ میلیون جنگل در ایران تنها ۷ ملیون هکتار باقی مانده است. علت عمدهی نابودی جنگلها در ایران برداشت بیرویه و غیرقانونی چوب، آتشسوزی، فرسایش خاک و خشکسالی های ناشی از برهم خوردن عامدانهی اکوسیستم است.<ref name=":02" /> بسیاری از دریاچههای ایران در سالهای پس از حاکمیت جمهوری اسلام خشک شدهاند یا در حال خشکشدن هستند. دریاچهی ارومیه، هامون، بختگان و … از این جمله هستند.<ref>[https://www.hawzahnews.com/news/453703/%DB%B2%DB%B0%DB%B4%DB%B0-%D8%B2%D9%86%DA%AF-%D9%87%D8%B4%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%88%D8%AE%DB%8C%D9%85-%D8%A2%D8%A8%DB%8C-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9% زنگ هشدار بحران وخیم بی آبی در ایران]-خبرگزاری رسمی حوزه</ref> دریاچه ارومیه از میانههای دهه ۸۰ شروع به خشک شدن کرد و امروزه در خطر خشک شدن کامل قرار دارد. بررسی تصاویر ماهوارهای نشان میدهد که در سال ۲۰۱۵ این دریاچه ۸۸ درصد مساحت خود را از دست داده است. از جمله دلایل خشک شدن دریاچهها، سدسازی بی رویه'''،''' ساخت بزرگراه بر روی دریاچه، و استفاده بی رویه از منابع آب حوزه آبریز دریاچه و … است. تحقیق جدیدی توسط گروهی از محققان در آمریکای شمالی نشان میدهد که خشکسالی تنها منجر به کاهش ۵ درصدی بارش در حوزه آبریز دریاچه شده است. خاک حاصلخیز و کوههای ایران نیز در سالهای اخیر آسیبهای بسیاری دیدهاند. فعالیتهایی با بهانههای عمرانی نظیر راهسازی، معدنکاوی، خطوط انتقال نیرو و ساخت و ساز که اغلب بدون ارزیابی زیستمحیطی واقعی برای سودجویی اما تحت عنوان توسعه صورت میگیرد یکی از مهمترین عواملی است به محیطهای کوهستانی کشور آسیبهای بسیاری رسانده است.<ref name=":4">[https://www.hamshahrionline.ir/news/383471/%D9%87%D8%B4%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D9%86%D8%B3%D8%A8%D8%AA-%D8%A8%D9%87-%D8%AA%D8%AE%D8%B1%DB%8C%D8%A8-%DA%A9%D9%88%D9%87-%D9%87%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%BE%D8%A7%DA%A هشدار نسبت به تخریب کوهها در روز جهانی پاکسازی کوهستان]سایت روزنامه همشهری</ref> | ||
عملیات معدنکاوی و جادهکشی در کوه دماوند که از آن با عنوان نماد کوههای ایران یاد میشود نمونه برجسته رفتارهای غیرمسئولانه با محیطهای کوهستانی است.<ref name=":4" /> | عملیات معدنکاوی و جادهکشی در کوه دماوند که از آن با عنوان نماد کوههای ایران یاد میشود نمونه برجسته رفتارهای غیرمسئولانه با محیطهای کوهستانی است.<ref name=":4" /> | ||
خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
به عنوان مثال برای خاموش کردن آتش در جنگلهای لرستان هواپیمای آب پاش باید از تهران بیاید. کارگزاران جمهوری اسلامی در غرب ایران میگویند، غرب ایران نه هواپیما و نه بالگرد برای اطفاء حریق ندارد. رضا آریایی مدیر کل بحران استان لرستان در این رابطه گفت، حتی برای گرفتن مجوز جهت استفاده از بالگرد مشکل داریم و بالگردها هم فقط برای جابجایی افراد استفاده میشود هزینهی هزار میلیاردی که برای خرید بالگرد هم اختصاص داده شده معلوم نیست چه شده!<ref name=":2" /> | به عنوان مثال برای خاموش کردن آتش در جنگلهای لرستان هواپیمای آب پاش باید از تهران بیاید. کارگزاران جمهوری اسلامی در غرب ایران میگویند، غرب ایران نه هواپیما و نه بالگرد برای اطفاء حریق ندارد. رضا آریایی مدیر کل بحران استان لرستان در این رابطه گفت، حتی برای گرفتن مجوز جهت استفاده از بالگرد مشکل داریم و بالگردها هم فقط برای جابجایی افراد استفاده میشود هزینهی هزار میلیاردی که برای خرید بالگرد هم اختصاص داده شده معلوم نیست چه شده!<ref name=":2" /> | ||
طی گزارشی از تلویزیون حکومتی ایران در سال ۱۳۹۵، منطقه ای شامل شهر چهل هزارنفری کام فیروز، چهل روستا، صد هزارهکتار جنگل های بلوط زاگرس و چندین هکتار زمین کشاورزی؛ ققط یک ماشین آتش نشانی دارد که پمپ اصلی آن خراب است. تانکر آن ۲ هزار لیتر گنجایش دارد که هزار لیتر آن هدر میرود و شلنگ هم ندارد به گفته اهالی منطقه اگر اینجا یک منزل مسکونی طعمه حریق شود آنقدر میسوزد تا خاموش شود.<ref name=":1" /> | طی گزارشی از تلویزیون حکومتی ایران در سال ۱۳۹۵، منطقه ای شامل شهر چهل هزارنفری کام فیروز، چهل روستا، صد هزارهکتار جنگل های بلوط زاگرس و چندین هکتار زمین کشاورزی؛ ققط یک ماشین آتش نشانی دارد که پمپ اصلی آن خراب است. تانکر آن ۲ هزار لیتر گنجایش دارد که هزار لیتر آن هدر میرود و شلنگ هم ندارد به گفته اهالی منطقه اگر اینجا یک منزل مسکونی طعمه حریق شود آنقدر میسوزد تا خاموش شود.<ref name=":1" /> روزانه بیش از ۱۵ هزار هکتار از جنگل های ایران میسوزند. [[پرونده:کوهخواری.jpg|بندانگشتی|کوهخواری|alt=کوهخواری - محیط زیست ایران|358x358px]] | ||
== کوههای ایران == | == کوههای ایران == | ||
خط ۱۳۲: | خط ۱۳۲: | ||
این دریاچهها و تالابها محل زندگی صدها گونه جانوری و گیاهی هستند. همچنین زندگی صدها هزار نفر از مردم ایران به وجود این دریاچهها وابسته است. در سالهای حکومت جمهوری اسلامی این دریاچهها یکی پس از دیگری از میان رفته و یا در آستانهی خشک شدن هستند. اگر چه جمهوری اسلامی تلاش میکند این وضعیت را به خشکسالی ارتباط دهد واقعیت نشان میدهد که سوء استفادههای اقتصادی و گاه مسائل امنیتی باعث نابودی این دریاچهها شده است. حفر بیش از ۸ هزار حلقه چاه عمیق در اطراف دریاچه ارومیه،آب این دریاچه را از زیر کشیده و آنرا خشک کرده است. ایجاد سدهای کوچک و بزرگ بر سر رودخانهها و آبریزهای این دریاچه راه ورود آب به ارومیه را از بین برده است.<ref>[https://www.dw.com/fa-ir/%D9%87%D9%85%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DB%8C-%D9%87%D9%85%D9%87-%D8%AC%D9%86%D8%A7%D8%AD%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AD%DA%A9%D9%88%D9%85%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D8%AF%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%A8%DB%8C%D8%B1%D9%88%DB%8C%D9%87-%D8%AF%D8%B1- همدستی همه جناحهای حکومت در سدسازی بیرویه در ایران]- سایت دویچه وله فارسی</ref> موارد مشابه در مورد دریاچه های دیگر نیز صدق میکند که باعث خشک شدن آنها گشته است. <ref name=":5">[https://www.egardesh.com/blog/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DA%86%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D9%88%D8%AE%D8%AA%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86 نگاهی به دریاچههای سوخته ایران]- سامانه رزرواسیون مهر</ref> | این دریاچهها و تالابها محل زندگی صدها گونه جانوری و گیاهی هستند. همچنین زندگی صدها هزار نفر از مردم ایران به وجود این دریاچهها وابسته است. در سالهای حکومت جمهوری اسلامی این دریاچهها یکی پس از دیگری از میان رفته و یا در آستانهی خشک شدن هستند. اگر چه جمهوری اسلامی تلاش میکند این وضعیت را به خشکسالی ارتباط دهد واقعیت نشان میدهد که سوء استفادههای اقتصادی و گاه مسائل امنیتی باعث نابودی این دریاچهها شده است. حفر بیش از ۸ هزار حلقه چاه عمیق در اطراف دریاچه ارومیه،آب این دریاچه را از زیر کشیده و آنرا خشک کرده است. ایجاد سدهای کوچک و بزرگ بر سر رودخانهها و آبریزهای این دریاچه راه ورود آب به ارومیه را از بین برده است.<ref>[https://www.dw.com/fa-ir/%D9%87%D9%85%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DB%8C-%D9%87%D9%85%D9%87-%D8%AC%D9%86%D8%A7%D8%AD%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AD%DA%A9%D9%88%D9%85%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D8%AF%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%A8%DB%8C%D8%B1%D9%88%DB%8C%D9%87-%D8%AF%D8%B1- همدستی همه جناحهای حکومت در سدسازی بیرویه در ایران]- سایت دویچه وله فارسی</ref> موارد مشابه در مورد دریاچه های دیگر نیز صدق میکند که باعث خشک شدن آنها گشته است. <ref name=":5">[https://www.egardesh.com/blog/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DA%86%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D9%88%D8%AE%D8%AA%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86 نگاهی به دریاچههای سوخته ایران]- سامانه رزرواسیون مهر</ref> | ||
=== | === دریاچه ارومیه === | ||
[[پرونده:نابودی دریاچه ارومیه.jpg|بندانگشتی|نابودی دریاچه ارومیه]]دریاچه ارومیه که بزرگترین دریاچه دریاچه آب شور جهان است و در استان آذربایجان غربی واقع شده است. | [[پرونده:نابودی دریاچه ارومیه.jpg|بندانگشتی|نابودی دریاچه ارومیه]]دریاچه ارومیه که بزرگترین دریاچه دریاچه آب شور جهان است و در استان آذربایجان غربی واقع شده است. | ||
خط ۱۴۳: | خط ۱۴۳: | ||
دریاچهی ارومیه یکی از دریاچههایی است که درسالهای اخیر به دلیل سیاستهای سودجویانهی سپاه پاسداران و بیتوجهی به محیط زیست در آستانهی خشک شدن قرار گرفته است. به عنوان مثال ساخت یک بزرگراه ۱۵ کیلومتری با اهداف اقتصادی حیات این دریاچه را به نابودی کشاند.<ref>[https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0380133014002688 Aral Sea syndrome desiccates Lake Urmia: Call for action]- سایت ساینس دایرکت</ref> حفر غیرقانونی دستکم ۴۵ هزار حلقه چاه در اطراف این دریاچه، ایجاد بیش از ۲۰۰ سد تا سال ۲۰۱۲ بر روی دریاچه ارومیه و تغییر مسیر رودخانهها منجر به خشک شدن ارومیه و در نتیجه نابودی محیط زیست اطراف آن شده است.<ref>[https://iranglobal.info/node/35011 سپاه پاسداران و جنایتی به نام خشک شدن دریاچه ارومیه]- سایت ایران گلوبال</ref>[[پرونده:تصویری از خشک شدن دریاچه بختگان.jpg|بندانگشتی|تصویری از خشک شدن دریاچه بختگان]] | دریاچهی ارومیه یکی از دریاچههایی است که درسالهای اخیر به دلیل سیاستهای سودجویانهی سپاه پاسداران و بیتوجهی به محیط زیست در آستانهی خشک شدن قرار گرفته است. به عنوان مثال ساخت یک بزرگراه ۱۵ کیلومتری با اهداف اقتصادی حیات این دریاچه را به نابودی کشاند.<ref>[https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0380133014002688 Aral Sea syndrome desiccates Lake Urmia: Call for action]- سایت ساینس دایرکت</ref> حفر غیرقانونی دستکم ۴۵ هزار حلقه چاه در اطراف این دریاچه، ایجاد بیش از ۲۰۰ سد تا سال ۲۰۱۲ بر روی دریاچه ارومیه و تغییر مسیر رودخانهها منجر به خشک شدن ارومیه و در نتیجه نابودی محیط زیست اطراف آن شده است.<ref>[https://iranglobal.info/node/35011 سپاه پاسداران و جنایتی به نام خشک شدن دریاچه ارومیه]- سایت ایران گلوبال</ref>[[پرونده:تصویری از خشک شدن دریاچه بختگان.jpg|بندانگشتی|تصویری از خشک شدن دریاچه بختگان]] | ||
=== | === دریاچه بختگان === | ||
دریاچه بختگان که در استان فارس واقع شده، اکنون در حال خشکی کامل است. استفادههای متعدد در بالادست تالاب برای آب آشامیدنی شیراز و روستاهای متعدد و همچنین استفاده از آب برای زمینهای کشاورزی و صنعت، از مهمترین دلایل خشکسالی این دریاچه به شمار میرود. منشأ دریاچه بختگان رودخانه کوچک سیوند است که دولت با احداث سدی بر روی این رودخانه حیات دریاچه بختگان را بهشکلجدی تهدید کرد. متأسفانه این روزها بخشهای بسیار گستردهای از دریاچه خشکشده و دیگر از پرندگان خبری نیست و این بخشها به میدانی برای تمرین و ویراژ موتورسواران و تیک آف کردن اتومبیلها تبدیلشده است. دریاچه بختگان، برای مهرومومهای طولانی زیستگاه زمستانی پرندگانی بود که از روسیه و دشتهای سیبری به ایران کوچ میکردند. اما امروز با توجه به خشکی دریاچه، فلامینگوها گروهگروه بختگان را ترک میکنند.<ref name=":5" /> | دریاچه بختگان که در استان فارس واقع شده، اکنون در حال خشکی کامل است. استفادههای متعدد در بالادست تالاب برای آب آشامیدنی شیراز و روستاهای متعدد و همچنین استفاده از آب برای زمینهای کشاورزی و صنعت، از مهمترین دلایل خشکسالی این دریاچه به شمار میرود. منشأ دریاچه بختگان رودخانه کوچک سیوند است که دولت با احداث سدی بر روی این رودخانه حیات دریاچه بختگان را بهشکلجدی تهدید کرد. متأسفانه این روزها بخشهای بسیار گستردهای از دریاچه خشکشده و دیگر از پرندگان خبری نیست و این بخشها به میدانی برای تمرین و ویراژ موتورسواران و تیک آف کردن اتومبیلها تبدیلشده است. دریاچه بختگان، برای مهرومومهای طولانی زیستگاه زمستانی پرندگانی بود که از روسیه و دشتهای سیبری به ایران کوچ میکردند. اما امروز با توجه به خشکی دریاچه، فلامینگوها گروهگروه بختگان را ترک میکنند.<ref name=":5" /> | ||
خط ۱۴۹: | خط ۱۴۹: | ||
[[پرونده:خشک شدن تالاب انزلی.jpg|جایگزین=خشک شدن تالاب انزلی|بندانگشتی|خشک شدن تالاب انزلی]] | [[پرونده:خشک شدن تالاب انزلی.jpg|جایگزین=خشک شدن تالاب انزلی|بندانگشتی|خشک شدن تالاب انزلی]] | ||
=== | === تالاب انزلی === | ||
تالاب انزلی حدود ۱۹ هزار هکتار است که تصفیه خانه آب دریای خزر به شمار میرود. ۲۷ رود بزرگ و مهم در گیلان به این تالاب سرازیر میشوند این رودها با آب شیرین خود سدی در برابر آب شور دریای خزر هستند. در تالاب انزلی بیش از ۵۰ نوع ماهی و ۱۰۰ نوع پرنده و همچنین صدها گونه گیاهی و جانوری و میکروسکوپی وجود دارد. تالاب انزلی نیز هماکنون مانند بسیاری از دیگر از اکوسیستمهای ایران در حال نابودی است. ساختن استخر پرورش ماهی در پیرامون تالاب و افزایش میزان فلزات سنگین و بخصوص سرب در آب و رسوبات تالاب، پمپاژ آب به مناطق دیرگ برای مصارف کشاوزی و صنعتی، ساخت کومههای شکار، ریختن حجم زیادی از زباله های غیرقابل تجزیه به درون رودخانههای گیلان و تالاب انزدی و لایروبی نکردن رودخانهها، رهاکردن فاضلابهای صنعتی، خانگی و بیمارستانی چند شهرستان استان گیلان به تالاب انزلی( روزانه بیش از ۴۰۰ هزار | تالاب انزلی حدود ۱۹ هزار هکتار است که تصفیه خانه آب دریای خزر به شمار میرود. ۲۷ رود بزرگ و مهم در گیلان به این تالاب سرازیر میشوند این رودها با آب شیرین خود سدی در برابر آب شور دریای خزر هستند. در تالاب انزلی بیش از ۵۰ نوع ماهی و ۱۰۰ نوع پرنده و همچنین صدها گونه گیاهی و جانوری و میکروسکوپی وجود دارد. تالاب انزلی نیز هماکنون مانند بسیاری از دیگر از اکوسیستمهای ایران در حال نابودی است. ساختن استخر پرورش ماهی در پیرامون تالاب و افزایش میزان فلزات سنگین و بخصوص سرب در آب و رسوبات تالاب، پمپاژ آب به مناطق دیرگ برای مصارف کشاوزی و صنعتی، ساخت کومههای شکار، ریختن حجم زیادی از زباله های غیرقابل تجزیه به درون رودخانههای گیلان و تالاب انزدی و لایروبی نکردن رودخانهها، رهاکردن فاضلابهای صنعتی، خانگی و بیمارستانی چند شهرستان استان گیلان به تالاب انزلی( روزانه بیش از ۴۰۰ هزار تن رسوبات و ۵۰ میلیون مترمکعب)، همگی از عواملی هستند که این تالاب را به مرگ و نابودی کشاندهاند. عمق این تالاب در سالهای اخیر از ۱۱ متر به کمتر از دو نیم متر رسیده است.<ref name=":5" /> | ||
=== دریاچه هامون === | === دریاچه هامون === |
ویرایش