۲٬۳۴۴
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{Infobox holiday | {{Infobox holiday | ||
|holiday_name = | |holiday_name =شب یلدا | ||
|type = باستانی | |type = باستانی | ||
|image = | |image = سفره شب یلدا.JPG | ||
|imagesize = | |imagesize = | ||
|caption = سفره | |caption = سفره شب یلدا | ||
|official_name = | |official_name = شب یلدا | ||
|nickname = | |nickname = شب چله | ||
|observedby = | |observedby = | ||
|litcolor = | |litcolor = | ||
|longtype =ملی و باستانی ایرانی | |longtype =ملی و باستانی ایرانی | ||
|significance = | |significance = طولانیترین شب سال | ||
|begins = | |begins = شامگاه ۳۰ آذر سال خورشیدی | ||
|ends = | |ends = صبح روز ۱ دی سال خورشیدی | ||
|date = | |date =شب ۳۰ آذر تا روز ۱ دی سال خورشیدی | ||
<!-- Use next three if holiday is the same day of the same week every year --> | <!-- Use next three if holiday is the same day of the same week every year --> | ||
|week_ordinal = <!-- "first", "second", "last", etc. --> | |week_ordinal = <!-- "first", "second", "last", etc. --> | ||
خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
|relatedto =فرهنگ ایرانی | |relatedto =فرهنگ ایرانی | ||
}} | }} | ||
شب یلدا یا شب چله یکی از کهنترین جشنهای ایرانی است. یلدا به فاصله زمانی میان غروب آفتاب در ۳۰ آذرماه تا طلوع آفتاب در اول دیماه گفته میشود. یلدا از واژهای سریانی به معنای تولد و زایش برگرفته شده است. در باور ایرانیان باستان، تاریکی سمبل اهریمن است و از آنجایی که در طولانی ترین شب سال، تاریکی اهریمنی دیرمیپاید، ایرانیان در این شب گرد هم آمده آتش برافروخته و تاصبح شب زندهداری میکردند تا تاریکی و ارواح اهریمنی و شیطانی نابود شوند. شب یلدا به جز ایران در کشورهای همسایه ایران مانند افغانستان و تاجیکستان و حتی در هند و کشمیر نیز مرسوم است. این جشن شباهت زیادی با جشنهای دیگر کشورها به خصوص شب کریسمس مسیحیان دارد و با آن همزمان است. | '''شب یلدا یا شب چله''' یکی از کهنترین جشنهای ایرانی است. یلدا به فاصله زمانی میان غروب آفتاب در ۳۰ آذرماه تا طلوع آفتاب در اول دیماه گفته میشود. یلدا از واژهای سریانی به معنای تولد و زایش برگرفته شده است. در باور ایرانیان باستان، تاریکی سمبل اهریمن است و از آنجایی که در طولانی ترین شب سال، تاریکی اهریمنی دیرمیپاید، ایرانیان در این شب گرد هم آمده آتش برافروخته و تاصبح شب زندهداری میکردند تا تاریکی و ارواح اهریمنی و شیطانی نابود شوند. شب یلدا به جز ایران در کشورهای همسایه ایران مانند افغانستان و تاجیکستان و حتی در هند و کشمیر نیز مرسوم است. این جشن شباهت زیادی با جشنهای دیگر کشورها به خصوص شب کریسمس مسیحیان دارد و با آن همزمان است. | ||
در دوران معاصر مردم ایران این جشن را با گردهمایی فامیل و شب زنده داری و خواندن دیوان حافظ و خوردن خوراکیهای متنوع میگذرانند. در این شب مرسوم است که بزرگان فامیل داستانها و متلهای جالب برای کوجکترها تعریف میکنند و آنها را سر ذوق میآورند. | در دوران معاصر مردم ایران این جشن را با گردهمایی فامیل و شب زنده داری و خواندن دیوان حافظ و خوردن خوراکیهای متنوع میگذرانند. در این شب مرسوم است که بزرگان فامیل داستانها و متلهای جالب برای کوجکترها تعریف میکنند و آنها را سر ذوق میآورند. | ||
خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
== تاریخچه شب یلدا == | == تاریخچه شب یلدا == | ||
[[پرونده:نگارهای از شب یلدا در ایران باستان.JPG|جایگزین=شب یلدا در ایران باستان|بندانگشتی|436x436پیکسل|نگارهای از جشن شب یلدا در ایران باستان]] | |||
یلدا از واژه ای سریانی به معنای تولد و زایش برگرفته شده است. در باور ایرانیان باستان، تاریکی سمبل اهریمن است و از آن جایی که در طولانی ترین شب سال، تاریکی اهریمنی دیر می پاید، این شب در نظر ایرانیان منحوس و بدقدم بوده و چون فرا می رسید، آتش روشن می کردند تا تاریکی و ارواح اهریمنی و شیطانی بگریزند و نابود شوند. هم چنین مردم گرد هم جمع می شدند و تمام شب را با نوشیدن و خوردن می گذراندند و به شادی و پایکوبی و گفتگو می پرداختند.<ref name=":0" /> | یلدا از واژه ای سریانی به معنای تولد و زایش برگرفته شده است. در باور ایرانیان باستان، تاریکی سمبل اهریمن است و از آن جایی که در طولانی ترین شب سال، تاریکی اهریمنی دیر می پاید، این شب در نظر ایرانیان منحوس و بدقدم بوده و چون فرا می رسید، آتش روشن می کردند تا تاریکی و ارواح اهریمنی و شیطانی بگریزند و نابود شوند. هم چنین مردم گرد هم جمع می شدند و تمام شب را با نوشیدن و خوردن می گذراندند و به شادی و پایکوبی و گفتگو می پرداختند.<ref name=":0" /> | ||
خط ۵۳: | خط ۵۴: | ||
ابوریحان بیرونی جشن یلدا را میلاد اکبر می نامد که منظور از آن میلاد خورشید است. در کتاب آثار الباقیه ابوریحان بیرونی از روز اول دی ماه، تحت عنوان خور یاد شده است و در کتاب قانون مسعودی نسخه موزه بریتانیا که در لندن موجود است، این روز، خُره روز نام گرفته است و در بعضی منابع دیگر خرم روز نامیده می شود. فردوسی هم در شاهنامه، یلدا و خور روز را به هوشنگ از شاهان پیشدادی ایران نسبت داده است.<ref name=":0" /> | ابوریحان بیرونی جشن یلدا را میلاد اکبر می نامد که منظور از آن میلاد خورشید است. در کتاب آثار الباقیه ابوریحان بیرونی از روز اول دی ماه، تحت عنوان خور یاد شده است و در کتاب قانون مسعودی نسخه موزه بریتانیا که در لندن موجود است، این روز، خُره روز نام گرفته است و در بعضی منابع دیگر خرم روز نامیده می شود. فردوسی هم در شاهنامه، یلدا و خور روز را به هوشنگ از شاهان پیشدادی ایران نسبت داده است.<ref name=":0" /> | ||
[[پرونده:شب یلدا در افغانستان.JPG|جایگزین=شب یلدا در افغانستان|بندانگشتی|355x355پیکسل|جشن شب یلدا در افغانستان]] | |||
== چله == | == چله == | ||
خط ۶۵: | خط ۶۷: | ||
در مزار شریف، همه ساله با نزدیک شدن به آخرین و طولانیترین شب از فصل پاییز که چله بزرگ نام دارد، مردم فرهنگ دوست ولایت بلخ در شمال افغانستان با آداب و رسوم خاص خود به استقبال این شب میروند.<ref name=":1">[https://www.tabnak.ir/fa/tags/1818/1/%D8%B4%D8%A8-%DB%8C%D9%84%D8%AF%D8%A7 در مورد شب یلدا در ویکی تابناک بیشتر بخوانید - تابناک]</ref> | در مزار شریف، همه ساله با نزدیک شدن به آخرین و طولانیترین شب از فصل پاییز که چله بزرگ نام دارد، مردم فرهنگ دوست ولایت بلخ در شمال افغانستان با آداب و رسوم خاص خود به استقبال این شب میروند.<ref name=":1">[https://www.tabnak.ir/fa/tags/1818/1/%D8%B4%D8%A8-%DB%8C%D9%84%D8%AF%D8%A7 در مورد شب یلدا در ویکی تابناک بیشتر بخوانید - تابناک]</ref> | ||
[[پرونده:شب یلدا در کهکیلویه و بویر احمد.JPG|جایگزین=شب یلدا در بین اقوام ایرانی|بندانگشتی|جشن شب یلدا در کهکیلویه و بویر احمد]] | |||
== شباهت یلدا با جشنهای دیگر اقوام == | == شباهت یلدا با جشنهای دیگر اقوام == | ||
خط ۷۴: | خط ۷۷: | ||
== خوراکیهای شب یلدا == | == خوراکیهای شب یلدا == | ||
[[پرونده:آجیل شب یلدا.JPG|جایگزین=آجیل شب یلدا|بندانگشتی|331x331پیکسل|آجیل شب یلدا]] | |||
در شب یلدا میوهها و خوراکیهای متنوعی استفاده میشود. از جمله میوههایی که در شب یلدا مصرف میشود میتوان هندوانه، انار، به، خرمالو و انواع میوههای خشک شده را نام برد. همچنین آجیل نیز جزو تنقلات سفره شب یلداست. آجیل شب یلدا اغلب طعم شیرینی دارد و شامل پسته، بادام، فندق، گردو هم میشود. | در شب یلدا میوهها و خوراکیهای متنوعی استفاده میشود. از جمله میوههایی که در شب یلدا مصرف میشود میتوان هندوانه، انار، به، خرمالو و انواع میوههای خشک شده را نام برد. همچنین آجیل نیز جزو تنقلات سفره شب یلداست. آجیل شب یلدا اغلب طعم شیرینی دارد و شامل پسته، بادام، فندق، گردو هم میشود. | ||
خط ۸۴: | خط ۸۸: | ||
== تغییر نام شب یلدا و چهارشنبه سوری در تقویم ایران == | == تغییر نام شب یلدا و چهارشنبه سوری در تقویم ایران == | ||
[[پرونده:مراسم شب یلدا در دوران معاصر.JPG|جایگزین=شب یلدا در ایران معاصر|بندانگشتی|344x344پیکسل|تصویری از شب یلدا در خانواده ایرانی در دوران معاصر]] | |||
بر اساس تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی جمهوری اسلامی از سال ۱۴۰۳ در تقویم رسمی، آخرین شب پاییز، (شب یلدا) و سهشنبه آخر سال، (چهارشنبه سوری) به «روز ترویج فرهنگ میهمانی و پیوند با خویشان» و «روز تکریم همسایگان» تغییر نام پیدا کردند. | بر اساس تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی جمهوری اسلامی از سال ۱۴۰۳ در تقویم رسمی، آخرین شب پاییز، (شب یلدا) و سهشنبه آخر سال، (چهارشنبه سوری) به «روز ترویج فرهنگ میهمانی و پیوند با خویشان» و «روز تکریم همسایگان» تغییر نام پیدا کردند. | ||
خط ۱۲۵: | خط ۱۳۰: | ||
== گرانی خوراکیها در آستانه شب یلدا == | == گرانی خوراکیها در آستانه شب یلدا == | ||
روزنامه حکومتی آرمان چهارشنبه ۲۲ آذر۱۴۰۲ در آستانه شب یلدا و گرانی سرسامآور خوراکیها نوشت: شب چله این روزها حسابی سوت و کور است. فعالان بازار میگویند که قدرت خرید مردم بهشدت کاهش یافته و درآمد بسیاری از خانوارها جوابگوی هزینههای بالای یلدای سال نیست. | روزنامه حکومتی آرمان چهارشنبه ۲۲ آذر۱۴۰۲ در آستانه شب یلدا و گرانی سرسامآور خوراکیها نوشت: شب چله این روزها حسابی سوت و کور است. فعالان بازار میگویند که قدرت خرید مردم بهشدت کاهش یافته و درآمد بسیاری از خانوارها جوابگوی هزینههای بالای یلدای سال نیست. | ||
[[پرونده:هزینه شب یلدا در ۱۴۰۲.JPG|جایگزین=گرانی خوراکیهای شب یلدا در ۱۴۰۲|بندانگشتی|350x350پیکسل|جدول قیمت خوراکیهای شب یلدا در سال ۱۴۰۲]] | |||
یک دورهمی ساده ۴نفره این روزها بیش از یک میلیون تومان تمام میشود، در حالیکه دستمزد روزانه یک کارگر رسمی حدود ۲۵۰هزار تومان است. | یک دورهمی ساده ۴نفره این روزها بیش از یک میلیون تومان تمام میشود، در حالیکه دستمزد روزانه یک کارگر رسمی حدود ۲۵۰هزار تومان است. | ||
خط ۱۴۳: | خط ۱۴۸: | ||
علی بهرهمند رئیس اتحادیه قنادان، شیرینی فروشان و کافه قنادی تهران هم قیمت هر کیلوگرم شیرینی تر و خامهای را بین ۱۴۰ تا ۱۸۵ هزار تومان، شیرینی دانمارکی، زبان و پاپیونی را بین ۱۲۰ تا ۱۶۰ هزار تومان اعلام کرده است. | علی بهرهمند رئیس اتحادیه قنادان، شیرینی فروشان و کافه قنادی تهران هم قیمت هر کیلوگرم شیرینی تر و خامهای را بین ۱۴۰ تا ۱۸۵ هزار تومان، شیرینی دانمارکی، زبان و پاپیونی را بین ۱۲۰ تا ۱۶۰ هزار تومان اعلام کرده است. | ||
[[پرونده:خرید میوه شب یلدا.JPG|جایگزین=گرانی میوه برای شب یلدا|بندانگشتی|336x336پیکسل|خرید میوه شب یلدا در ایران ]] | |||
خرید یک کیلو آجیل مخصوص یلدا ۴۸۰ هزار تومان، یک کیلو شیرینی ۱۸۰ هزار تومان، دو کیلو انار ۱۰۰ هزار تومان، دو کیلو پرتقال حدود ۸۰ هزار تومان، دو کیلو خرمالو ۸۰ هزار تومان و یک هندوانه سه کیلویی حدود ۶۰ هزار تومان میشود که در مجموع حدود یک میلیون تومان میشود. همچنین تهیه یک وعده چلو مرغ برای وعده شام شب یلدا برای خانواده چهار نفره حداقل ۵۰۰ هزار تومان هزینه در بر دارد. | خرید یک کیلو آجیل مخصوص یلدا ۴۸۰ هزار تومان، یک کیلو شیرینی ۱۸۰ هزار تومان، دو کیلو انار ۱۰۰ هزار تومان، دو کیلو پرتقال حدود ۸۰ هزار تومان، دو کیلو خرمالو ۸۰ هزار تومان و یک هندوانه سه کیلویی حدود ۶۰ هزار تومان میشود که در مجموع حدود یک میلیون تومان میشود. همچنین تهیه یک وعده چلو مرغ برای وعده شام شب یلدا برای خانواده چهار نفره حداقل ۵۰۰ هزار تومان هزینه در بر دارد. | ||
ویرایش