کاربر:Khosro/صفحه تمرین جشن‌های ۲۵۰۰ ساله: تفاوت میان نسخه‌ها

 

'''جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران'''، که در مهر ۱۳۵۰ (اکتبر ۱۹۷۱) به مناسبت گرامیداشت دوهزار و پانصدمین سال تأسیس امپراتوری پارسی توسط کوروش کبیر برگزار شد، یکی از پرهزینه‌ترین و جنجالی‌ترین رویدادهای دوران محمدرضا شاه پهلوی بود. این مراسم، که در تخت جمشید با حضور سران و نمایندگان بیش از ۶۹ کشور برگزار شد، قرار بود عظمت تاریخی ایران و پیشرفت‌های ادعایی رژیم را به نمایش بگذارد. اما هزینه‌های کلان، که منابع مختلف آن را بین ۱۷ تا ۳۰۰ میلیون دلار تخمین زده‌اند، در تضاد آشکار با فقر گسترده و محرومیت اکثریت مردم ایران قرار داشت. در حالی که بسیاری از ایرانیان، به‌ویژه در مناطق روستایی مانند سیستان و بلوچستان و کردستان، از نبود آب آشامیدنی، برق، و خدمات اولیه رنج می‌بردند، رژیم منابع ملی را صرف چادرهای لوکس، غذاهای وارداتی از رستوران ماکسیم پاریس، و تبلیغات جهانی کرد. این مقاله با رویکردی انتقادی، انگیزه‌های سیاسی، هزینه‌های مالی، و پیامدهای اجتماعی این جشن‌ها را بررسی می‌کند. با تأکید بر ماهیت دیکتاتوری رژیم پهلوی، که با سرکوب مخالفان و سانسور رسانه‌ها تلاش داشت انتقادات را خنثی کند، نشان می‌دهد که این رویداد نه تنها مشروعیت رژیم را تقویت نکرد، بلکه به عاملی برای نارضایتی عمومی و نزدیکی به انقلاب ۱۳۵۷ تبدیل شد. منابع این پژوهش شامل گزارش‌های معتبر رسانه‌ای مانند تاریخ ایرانی، بی‌بی‌سی فارسی، و پژوهشکده تاریخ معاصر، و همچنین تحلیل‌های تاریخی است که تصویری دقیق از این رویداد ارائه می‌دهند. این مقاله با مقایسه وضعیت مناطق محروم با تجمل تخت جمشید، شکاف عمیق بین حاکمیت و مردم را برجسته کرده و استدلال می‌کند که جشن‌های ۲۵۰۰ ساله به جای نمایش قدرت، به نمادی از خودبزرگ‌بینی و انحطاط رژیم بدل شد. این رویداد درس‌های ماندگاری درباره خطرات بی‌توجهی به عدالت اجتماعی و اولویت دادن به نمایش‌های سیاسی ارائه می‌دهد که برای نظام‌های حکومتی همچنان قابل‌تأمل است.<ref name=":0">Bill, James A. (1988). ''The Eagle and the Lion: The Tragedy of American-Iranian Relations''. Yale University Press (بیل، جیمز (۱۹۸۸ )عقاب و شیر: تراژدی روابط ایران و آمریکا. انتشارات دانشگاه ییل)</ref>  

برنامه‌ریزی جشن‌های ۲۵۰۰ ساله از سال‌ها قبل آغاز شده بود. به گزارش سایت ۱۵ خرداد ۴۲، در سال ۱۳۴۲ بودجه‌ای ۲۵ میلیون تومانی برای این رویداد در نظر گرفته شد که بعدها به دلیل گسترش دامنه مراسم، به مبالغ بسیار بالاتری رسید. این برنامه‌ریزی شامل بازسازی بخش‌هایی از تخت جمشید، ساخت جاده‌ها و تأسیسات موقت، و دعوت از چهره‌های برجسته جهانی بود. اما همان‌طور که مرکز بررسی اسناد تاریخی اشاره کرده، این تلاش‌ها بیشتر بر نمایش ظاهری متمرکز بود تا رفع نیازهای واقعی جامعه ایران. رژیم امیدوار بود که این مراسم جایگاه شاه را در برابر منتقدان داخلی و خارجی تقویت کند، اما نتیجه‌ای کاملاً معکوس به همراه داشت.<ref>[https://www.15khordad42.ir/?page=post&id=1623 بودجه‌ 25 میلیون تومانی جشن‌های 2500 ساله در سال 1342 - سایت ۱۵ خرداد ۴۲]</ref>

تصمیم رژیم برای اختصاص بودجه کلان به جشن‌های ۲۵۰۰ ساله، نشان‌دهنده اولویت‌های سیاسی و تبلیغاتی محمدرضا شاه بود که بر نمایش قدرت ظاهری تمرکز داشت تا رفع نیازهای واقعی جامعه. او معتقد بود که این مراسم می‌تواند جایگاه ایران را در صحنه جهانی ارتقا دهد و تصویری از پیشرفت کشور ارائه کند. اما همان‌طور که بی‌بی‌سی فارسی تحلیل کرده، این سیاست نتیجه‌ای معکوس داد و انتقادات گسترده‌ای را در داخل و خارج برانگیخت. مهمانان خارجی، که در مسیر تخت جمشید شاهد فقر روستاها بودند، از تضاد بین نمایش‌های پرزرق‌وبرق و واقعیت‌های اجتماعی شگفت‌زده شدند. این ولخرجی‌ها نه تنها منابع ملی را هدر داد، بلکه با محدود کردن دسترسی مردم عادی به مراسم، شکاف بین رژیم و جامعه را عمیق‌تر کرد.<ref name=":4">[https://www.bbc.com/persian/interactivity-37624428 تاثیر جشن‌های ۲۵۰۰ ساله بر تاریخ معاصر ایران چه بود؟ - سایت بی‌بی‌سی]</ref>  

رژیم پهلوی با استفاده از رسانه‌های تحت کنترل خود، مانند تلویزیون ملی و روزنامه‌های کیهان و اطلاعات، تصویری ایده‌آل از جشن‌های ۲۵۰۰ ساله ارائه کرد. این رسانه‌ها مراسم را به‌عنوان اوج پیشرفت ایران و نمادی از عظمت تاریخی به تصویر کشیدند. اما سانسور شدید مانع از انتشار هرگونه انتقاد در داخل کشور شد. به گفته سایت دوران، رژیم با دعوت از روزنامه‌نگاران خارجی تلاش کرد روایتی مثبت در رسانه‌های جهانی منتشر کند، اما برخی گزارش‌های مستقل، مانند آنچه در رسانه‌های غربی منتشر شد، به تضاد بین تجمل و فقر اشاره داشتند. این دوگانگی بین تبلیغات حکومتی و واقعیت، به بی‌اعتمادی عمومی نسبت به رژیم دامن زد و شکاف بین حاکمیت و مردم را برجسته کرد.<ref name=":6">مرکز اسناد انقلاب اسلامی. (۱۳۷۸). ''بزم اهریمن: جشن‌های ۲۵۰۰ ساله به روایت اسناد ساواک''. تهران</ref>