۴۸۰
ویرایش
ویرایش متنی
بدون خلاصۀ ویرایش |
(ویرایش متنی) |
||
| خط ۶۷: | خط ۶۷: | ||
== آغاز سلطنت محمدرضا پهلوی == | == آغاز سلطنت محمدرضا پهلوی == | ||
محمدرضا پهلوی پس از اشغال ایران در شهریور سال ۱۳۲۰ و برکناری رضاشاه پهلوی توسط بریتانیا و تبعید او به جزیره موریس، در سن ۲۲ سالگی از ۲۵ شهریور ۱۳۲۰ به پادشاهی رسید. در کنفرانس تهران که با شرکت استالین، چرچیل، و روزولت، از ۶ آذر ۱۳۲۲ در تهران برگزار شد هیچ‌کدام از سه رهبر میزبانی او را نپذیرفتند و در سفارت‌خانه‌های خود اقامت کردند؛ و به جز استالین که به دیدار او رفت، دیگر رهبران او را در باغ سفارت شوروی به حضور پذیرفتند که نوعی تحقیر و سرباز زدن از به رسمیت شناختن او بود. با اینکه متفقین متعهد به خروج از ایران پس از شش ماه شده بودند شوروی نیروهای خود را خارج نکرد. در همان زمان استان‌های آذربایجان و کردستان اعلام خودمختاری کردند. محمدرضا پهلوی، پس از خروج نیروهای شوروی از ایران به دنبال فشارهای آمریکا و بریتانیا، همراه با نخست وزیر وقت قوام السلطنه اقدام به سرکوب | محمدرضا پهلوی پس از اشغال ایران در شهریور سال ۱۳۲۰ و برکناری رضاشاه پهلوی توسط بریتانیا و تبعید او به جزیره موریس، در سن ۲۲ سالگی از ۲۵ شهریور ۱۳۲۰ به پادشاهی رسید. در کنفرانس تهران که با شرکت استالین، چرچیل، و روزولت، از ۶ آذر ۱۳۲۲ در تهران برگزار شد هیچ‌کدام از سه رهبر میزبانی او را نپذیرفتند و در سفارت‌خانه‌های خود اقامت کردند؛ و به جز استالین که به دیدار او رفت، دیگر رهبران او را در باغ سفارت شوروی به حضور پذیرفتند که نوعی تحقیر و سرباز زدن از به رسمیت شناختن او بود. با اینکه متفقین متعهد به خروج از ایران پس از شش ماه شده بودند شوروی نیروهای خود را خارج نکرد. در همان زمان استان‌های آذربایجان و کردستان اعلام خودمختاری کردند. محمدرضا پهلوی، پس از خروج نیروهای شوروی از ایران به دنبال فشارهای آمریکا و بریتانیا، همراه با نخست وزیر وقت قوام السلطنه اقدام به سرکوب قیام های کردستان و آذربایجان کرد. | ||
== دوره‌های حکومت محمدرضا پهلوی == | == دوره‌های حکومت محمدرضا پهلوی == | ||
| خط ۷۳: | خط ۷۳: | ||
=== دوره‌ی اول: از سال ۱۳۲۰ تا ۱۳۲۷ === | === دوره‌ی اول: از سال ۱۳۲۰ تا ۱۳۲۷ === | ||
در هفت سال ابتدایی حکومت محمدرضا پهلوی شرایط فعالیت‌های دموکراتیک و ایجاد احزاب سیاسی به طور نسبی فراهم بود. در این دوران تاریخی بین سالهای ۱۳۲۰ تا ۱۳۲۷ به دلیل ضعف حکومت تازه مستقر شده‌ی محمدرضا پهلوی و از سویی درگیر بودن استعمار انگلستان و دیگر کشورهای اروپایی در جنگ جهانی دوم و تضعیف شدن آن‌ها، جریانات سیاسی در ایران توانستند از فرصت استفاده کنند و فعالیت‌های خود را گسترش دهند. نتیجه‌ی آن بوجود آمدن احزاب مستقل و ملی بود که باعث شد تنها حکومت مردمی در تاریخ ایران | در هفت سال ابتدایی حکومت محمدرضا پهلوی شرایط فعالیت‌های دموکراتیک و ایجاد احزاب سیاسی به طور نسبی فراهم بود. در این دوران تاریخی بین سالهای ۱۳۲۰ تا ۱۳۲۷ به دلیل ضعف حکومت تازه مستقر شده‌ی محمدرضا پهلوی و از سویی درگیر بودن استعمار انگلستان و دیگر کشورهای اروپایی در جنگ جهانی دوم و تضعیف شدن آن‌ها، جریانات سیاسی در ایران توانستند از فرصت استفاده کنند و فعالیت‌های خود را گسترش دهند. نتیجه‌ی آن بوجود آمدن احزاب مستقل و ملی بود که باعث شد تنها حکومت مردمی در تاریخ ایران به نخست وزیری [[دکتر محمد مصدق]] بر سر کار آید. با نخست وزیری مصدق، مردم ایران پیرامون [[نهضت ملی شدن صنعت نفت ایران|ملی شدن صنعت نفت]] متحد شدند و صنعت نفت ایران به رهبری دکتر محمد مصدق ملی شد. | ||
=== دوره دوم: از سال ۱۳۲۷ تا ۱۳۳۲ === | === دوره دوم: از سال ۱۳۲۷ تا ۱۳۳۲ === | ||
هم‌زمان با | هم‌زمان با ترور ناموفق محمدرضا پهلوی در سال ۱۳۲۷، موج دستگیری مخالفان گسترش یافت و شاه با تأسیس مجلس مؤسسان، اختیارات بیشتری تصاحب کرد. همچنین این مجلس، تشکیل مجلس سنا را تصویب کرد که نیمی از اعضای آن را شاه منصوب می‌کرد. مخالفان این اقدام آن‌را به معنی تکیه‌ی بیشتر به آمریکا و انگلستان تلقی کردند. | ||
پس از این تغییرات سیاسی، تقاضاهای ملی برای تسلط بیشتر بر نفت در ایران بالا گرفت که به نام جنبش [[نهضت ملی شدن صنعت نفت ایران|ملی شدن نفت]] شناخته می‌شود. صنعت نفت ایران به رهبری محمد مصدق ملی شد. این وقایع به تنش میان شاه و نخست وزیرش [[محمد مصدق]] انجامید. | |||
پس از این تغییرات سیاسی، تقاضاهای ملی | |||
بنا بر یک سند مورخ ۳۱ اردیبهشت (۲۱ مه ۱۹۵۳)، شاه به منابع سفارت آمریکا در تهران گفته بود: «انگلیسی‌ها خاندان قاجار را بیرون انداختند و پدرم را سر کار آوردند. آن‌ها پدرم را بیرون انداختند و می‌توانند من را هم بیرون بیندازند.» | بنا بر یک سند مورخ ۳۱ اردیبهشت (۲۱ مه ۱۹۵۳)، شاه به منابع سفارت آمریکا در تهران گفته بود: «انگلیسی‌ها خاندان قاجار را بیرون انداختند و پدرم را سر کار آوردند. آن‌ها پدرم را بیرون انداختند و می‌توانند من را هم بیرون بیندازند.» | ||
| خط ۸۸: | خط ۸۶: | ||
در سال ۱۳۳۲ سازمان اطلاعات و امنیت خارجی بریتانیا و سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، کودتایی برای برکناری مصدق به راه انداختند. با شکست خوردن کودتای ۲۵ مرداد، محمدرضا شاه ایران را ترک کرد و به ایتالیا رفت، ولی با موفقیت کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ مصدق برکنار و تبعید شد و وزیر خارجه او دکتر [[سیدحسین فاطمی|حسین فاطمی]] نیز دستگیر و اعدام شد. به این ترتیب محمدرضا شاه بار دیگر قدرت خود را تثبیت کرد. | در سال ۱۳۳۲ سازمان اطلاعات و امنیت خارجی بریتانیا و سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، کودتایی برای برکناری مصدق به راه انداختند. با شکست خوردن کودتای ۲۵ مرداد، محمدرضا شاه ایران را ترک کرد و به ایتالیا رفت، ولی با موفقیت کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ مصدق برکنار و تبعید شد و وزیر خارجه او دکتر [[سیدحسین فاطمی|حسین فاطمی]] نیز دستگیر و اعدام شد. به این ترتیب محمدرضا شاه بار دیگر قدرت خود را تثبیت کرد. | ||
محمدرضا شاه در دوران سلطنتش | محمدرضا شاه در دوران سلطنتش دو بار اقدام به انجام اصلاحات ارضی کرد؛ اولین بار در همین دوران یعنی در سال ۱۳۲۸–۱۳۲۹ و در کوران مبارزات دکتر مصدق با استعمار بریتانیا برای ملی کردن صنعت نفت ایران بود. | ||
اولین بار در همین دوران یعنی در سال ۱۳۲۸–۱۳۲۹ و در کوران مبارزات دکتر مصدق برای ملی کردن صنعت نفت ایران | |||
==== کودتای ۲۸ مرداد ==== | ==== کودتای ۲۸ مرداد ==== | ||