۱۳٬۳۷۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:مانور نیروهای سرکوبگر بسیج.PNG|بندانگشتی|مانور نیروهای سرکوبگر بسیج]] | [[پرونده:مانور نیروهای سرکوبگر بسیج.PNG|بندانگشتی|مانور نیروهای سرکوبگر بسیج]] | ||
'''بسیج،''' یک ارگان سراسری در ایران است که توسط روح‌الله [[خمینی]]، به تقلید از تشکیل [[میلیشیا]] که تشکیلات جوانان [[سازمان مجاهدین خلق ایران|مجاهدین خلق]] بود، تشکیل شد. این ارگان زیرمجموعه‌ای از [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی|سپاه پاسداران]] است. هرچند وظایف دقیق و تعداد اعضای بسیج مشخص نیست، اما می‌توان آن را به سه گروه تقسیم کرد: بسیجیان عادی، بسیجیان فعال و بسیجیان ویژه. بسیجیان ویژه نیروهای نظامی هستند و تحت فرماندهی رهبری قرار دارند. بسیجیان فعال در پایگاه‌های بسیج حضور دارند و در برخی موارد مسلح می‌شوند. همچنین، بسیجیان عادی افراد گسترده‌ای هستند که ممکن است به بسیج و حتی جمهوری اسلامی اعتقاد چندانی نداشته باشند ولی به دلایل مختلف در بسیج ثبت‌نام کرده‌اند. | '''بسیج،''' یک ارگان سراسری در ایران است که توسط روح‌الله [[خمینی]]، به تقلید از تشکیل [[میلیشیا]] که تشکیلات جوانان [[سازمان مجاهدین خلق ایران|مجاهدین خلق]] بود، تشکیل شد. این ارگان زیرمجموعه‌ای از [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی|سپاه پاسداران]] است. هرچند وظایف دقیق و تعداد اعضای بسیج مشخص نیست، اما می‌توان آن را به سه گروه تقسیم کرد: بسیجیان عادی، بسیجیان فعال و بسیجیان ویژه. بسیجیان ویژه نیروهای نظامی هستند و تحت فرماندهی رهبری قرار دارند. | ||
بسیجیان فعال در پایگاه‌های بسیج حضور دارند و در برخی موارد مسلح می‌شوند. همچنین، بسیجیان عادی افراد گسترده‌ای هستند که ممکن است به بسیج و حتی جمهوری اسلامی اعتقاد چندانی نداشته باشند ولی به دلایل مختلف در بسیج ثبت‌نام کرده‌اند. | |||
بسیجیان ویژه نیروهای نظامی هستند و در کنار سپاه پاسداران فعالیت می‌کنند. این ارگان قدرت نظامی دارد و برخی اعضای برجسته سپاه پاسداران در آن عضو هستند. اما استفاده از کودکان در بسیج و نیروهای شبه نظامی بر خلاف کنوانسیون حقوق کودک جریان دارد. استفاده از بسیجیان زیر ۱۸ سال و شرکت آنها در تظاهرات و سرکوب خیابانی نیز مغایر با کنوانسیون حقوق کودکان است. | بسیجیان ویژه نیروهای نظامی هستند و در کنار سپاه پاسداران فعالیت می‌کنند. این ارگان قدرت نظامی دارد و برخی اعضای برجسته سپاه پاسداران در آن عضو هستند. اما استفاده از کودکان در بسیج و نیروهای شبه نظامی بر خلاف کنوانسیون حقوق کودک جریان دارد. استفاده از بسیجیان زیر ۱۸ سال و شرکت آنها در تظاهرات و سرکوب خیابانی نیز مغایر با کنوانسیون حقوق کودکان است. | ||
| خط ۱۳: | خط ۱۵: | ||
بعد از پایان جنگ، بسیج فعالیت‌های خود را با نام "امر به معروف و نهی از منکر" آغاز کرد. در برخی اعتراضات اجتماعی مانند اعتراضات در مشهد و اسلامشهر در اوایل دهه ۸۰، فرماندهان سپاه از بسیج برای سرکوب اعتراضات استفاده کردند. همچنین، بسیج نقشی مهم در سرکوب اعتراضات دانشجویان در تیرماه سال ۱۳۷۸ ایفا کرد. در آن زمان، بسیج در دانشگاه تهران و خوابگاه دانشجویان به جنایات متعددی، از جمله پرتاب دانشجویان از بالای ساختمان، اقدام کرد. | بعد از پایان جنگ، بسیج فعالیت‌های خود را با نام "امر به معروف و نهی از منکر" آغاز کرد. در برخی اعتراضات اجتماعی مانند اعتراضات در مشهد و اسلامشهر در اوایل دهه ۸۰، فرماندهان سپاه از بسیج برای سرکوب اعتراضات استفاده کردند. همچنین، بسیج نقشی مهم در سرکوب اعتراضات دانشجویان در تیرماه سال ۱۳۷۸ ایفا کرد. در آن زمان، بسیج در دانشگاه تهران و خوابگاه دانشجویان به جنایات متعددی، از جمله پرتاب دانشجویان از بالای ساختمان، اقدام کرد. | ||
در سال ۱۳۸۷، سپاه پاسداران ایران سازماندهی خود را تغییر داد و سازمان بسیج مستضعفین را تشکیل داد. این تغییرات به منظور مقابله با اعتراضات مردمی بود. در این سازمان، برای هر استان یک فرماندهی مستقل ایجاد شد تا قادر به سرکوب اعتراضات باشد. نقش بسیج در سرکوب اعتراضات در این دوره بسیار برجسته بود. | در سال ۱۳۸۷، سپاه پاسداران ایران سازماندهی خود را تغییر داد و سازمان [[بسیج]] مستضعفین را تشکیل داد. این تغییرات به منظور مقابله با اعتراضات مردمی بود. در این سازمان، برای هر استان یک فرماندهی مستقل ایجاد شد تا قادر به سرکوب اعتراضات باشد. نقش بسیج در سرکوب اعتراضات در این دوره بسیار برجسته بود. | ||
در این دوره، محمدعلی جعفری، فرمانده وقت سپاه، با الگوبرداری از تئوری جوزف نای (قدرت نرم)، تهدیدات را به سه دسته تهدیدات نرم، نیمه‌سخت و سخت تقسیم‌بندی کرد. بر اساس این دسته‌بندی، مبارزه با تهدید نرم به بسیج غیرنظامی، تهدید نیمه‌سخت به بسیج نظامی و سخت به نیروی زمینی سپاه و بسیج نظامی واگذار شد. | در این دوره، محمدعلی جعفری، فرمانده وقت سپاه، با الگوبرداری از تئوری جوزف نای (قدرت نرم)، تهدیدات را به سه دسته تهدیدات نرم، نیمه‌سخت و سخت تقسیم‌بندی کرد. بر اساس این دسته‌بندی، مبارزه با تهدید نرم به بسیج غیرنظامی، تهدید نیمه‌سخت به بسیج نظامی و سخت به نیروی زمینی سپاه و بسیج نظامی واگذار شد. | ||
پس از تظاهرات خرداد ۱۳۸۸، به دستور شورای عالی امنیت ملی، وظیفه کنترل پایتخت به قرارگاه ثارالله و زیرمجموعه‌اش سپاه موسوم به محمدرسول‌الله و بسیج سپرده شد. | پس از تظاهرات خرداد ۱۳۸۸، به دستور شورای عالی امنیت ملی، وظیفه کنترل پایتخت به [[قرارگاه ثارالله]] و زیرمجموعه‌اش سپاه موسوم به محمدرسول‌الله و بسیج سپرده شد. | ||
در سال ۱۳۸۹، خامنه‌ای سازمان بسیج را از نیروی مقاومت بسیج به سازمان بسیج مستضعفین ارتقاء داد. همچنین، گردان‌های جدیدی با نام‌های امام علی، امام حسین و بیت‌المقدس تشکیل شدند و اقشار ۲۲ گانه بسیج تشکیل شد. | در سال ۱۳۸۹، [[خامنه‌ای]] سازمان بسیج را از نیروی مقاومت بسیج به سازمان بسیج مستضعفین ارتقاء داد. همچنین، گردان‌های جدیدی با نام‌های امام علی، امام حسین و بیت‌المقدس تشکیل شدند و اقشار ۲۲ گانه بسیج تشکیل شد. | ||
در این دوره، بسیج نقش گسترده‌ای در سرکوب اعتراضات داشت. سازمان عفو بین‌الملل درخواست انحلال نیروهای مقاومت بسیج را مطرح کرد و کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل نیز از نظام خواست تا نیروهای بسیج را در استفاده از خشونت علیه معترضان بازدارد. | در این دوره، بسیج نقش گسترده‌ای در سرکوب اعتراضات داشت. سازمان عفو بین‌الملل درخواست انحلال نیروهای مقاومت بسیج را مطرح کرد و کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل نیز از نظام خواست تا نیروهای بسیج را در استفاده از خشونت علیه معترضان بازدارد. | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۷: | ||
مردم با جسارت اعتراض و تظاهرات می‌کنند، اگر چه نیروهای سرکوبگر بسیار خشن عمل کرده و مردم را ترسانده و شکنجه کرده‌اند، اما هنوز تلاش می‌کنند تا به وقوع اتفاقاتی مانند حادثه [[۱۷ شهریور|۱۷ شهریور سال ۱۳۵۷]] که نیروی نظامی بسیاری از مردم را در خیابان‌ها کُشت، نیفتند.<ref>[https://www.dw.com/fa-ir/%D8%A8%D8%B3%D9%8A%D8%AC-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D9%87%D8%AA%D8%B1-%D8%A8%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%8A%D9%85/a-5146428 بسیج را بهتر بشناسیم - دویچه وله]</ref> | مردم با جسارت اعتراض و تظاهرات می‌کنند، اگر چه نیروهای سرکوبگر بسیار خشن عمل کرده و مردم را ترسانده و شکنجه کرده‌اند، اما هنوز تلاش می‌کنند تا به وقوع اتفاقاتی مانند حادثه [[۱۷ شهریور|۱۷ شهریور سال ۱۳۵۷]] که نیروی نظامی بسیاری از مردم را در خیابان‌ها کُشت، نیفتند.<ref>[https://www.dw.com/fa-ir/%D8%A8%D8%B3%D9%8A%D8%AC-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D9%87%D8%AA%D8%B1-%D8%A8%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%8A%D9%85/a-5146428 بسیج را بهتر بشناسیم - دویچه وله]</ref> | ||
کنوانسیون بین‌المللی حقوق کودک ممنوعیت عضویت افراد زیر ۱۸ سال در نهادهای نظامی و شبه‌نظامی را تصریح | کنوانسیون بین‌المللی حقوق کودک ممنوعیت عضویت افراد زیر ۱۸ سال در نهادهای نظامی و شبه‌نظامی را تصریح کرده است. با این حال، در ایران بیش از چهار و نیم میلیون دانش‌آموز عضو بسیج هستند. علی طایفی، جامعه‌شناس، این امر را به عنوان سوءاستفاده از کودکان می‌بیند. | ||
در سال ۱۳۵۸، خمینی دستور تشکیل نهادی به نام «بسیج مستضعفین» را صادر کرد. این نهاد در مساجد، ادارات، دانشگاه‌ها و مدارس پایگاه‌هایی تشکیل داد. در طول [[جنگ ایران و عراق|جنگ ایران]] و عراق، بسیج مستضعفین زیرنظارت سپاه پاسداران قرار گرفت و به یک واحد شبه نظامی تبدیل شد. | در سال ۱۳۵۸، خمینی دستور تشکیل نهادی به نام «بسیج مستضعفین» را صادر کرد. این نهاد در مساجد، ادارات، دانشگاه‌ها و مدارس پایگاه‌هایی تشکیل داد. در طول [[جنگ ایران و عراق|جنگ ایران]] و عراق، بسیج مستضعفین زیرنظارت سپاه پاسداران قرار گرفت و به یک واحد شبه نظامی تبدیل شد. | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۸: | ||
جامعه‌شناس علی طایفی (مقیم سوئد) نیز استفاده از افراد زیر ۱۸ سال در بسیج و استفاده از آنها برای سرکوب تظاهرات خیابانی را نیز مغایر با کنوانسیون حقوق کودک و یک شکل دیگر از خشونت علیه کودکان می‌داند.<ref name=":0" /> | جامعه‌شناس علی طایفی (مقیم سوئد) نیز استفاده از افراد زیر ۱۸ سال در بسیج و استفاده از آنها برای سرکوب تظاهرات خیابانی را نیز مغایر با کنوانسیون حقوق کودک و یک شکل دیگر از خشونت علیه کودکان می‌داند.<ref name=":0" /> | ||
در طول سال‌های حکومت جمهوری اسلامی در ایران، نهاد بسیج توسعه یافته‌است و در برخی موارد افراد زیر ۱۸ سال نیز در آن شرکت می‌کنند. این امر با توجیه‌های ایدئولوژیک و سیاسی انجام می‌شود. اگرچه در بسیج و نیروهای داوطلب نظامی در برخی کشورهای دیگر نیز از نیروهای زیر ۱۸ سال برای کمک به مناطق جنگ‌زده استفاده می‌شود؛ اما براساس کنوانسیون حقوق کودک، سوءاستفاده از کودکان در جنگ و خشونت علیه آنها ممنوع است. ایران نیز عضو این کنوانسیون است و باید اجرای آن را رعایت کند. این کنوانسیون اجازه استفاده و مشارکت کودکان در فعالیت‌های خشونت‌آمیز را نمی‌دهد و دولت‌ها ملزم به رعایت این مفاد هستند. اما در حالی که در دولت جمهوری اسلامی ایران، از بسیج دانش‌آموزی و بسیج داوطلبانه استفاده می‌شود، این امر با کنوانسیون حقوق کودک در تناقض است و خشونت علیه کودکان را نشان می‌دهد. | در طول سال‌های حکومت جمهوری اسلامی در ایران، نهاد بسیج توسعه یافته‌است و در برخی موارد افراد زیر ۱۸ سال نیز در آن شرکت می‌کنند. این امر با توجیه‌های ایدئولوژیک و سیاسی انجام می‌شود. | ||
اگرچه در بسیج و نیروهای داوطلب نظامی در برخی کشورهای دیگر نیز از نیروهای زیر ۱۸ سال برای کمک به مناطق جنگ‌زده استفاده می‌شود؛ اما براساس کنوانسیون حقوق کودک، سوءاستفاده از کودکان در جنگ و خشونت علیه آنها ممنوع است. ایران نیز عضو این کنوانسیون است و باید اجرای آن را رعایت کند. | |||
این کنوانسیون اجازه استفاده و مشارکت کودکان در فعالیت‌های خشونت‌آمیز را نمی‌دهد و دولت‌ها ملزم به رعایت این مفاد هستند. اما در حالی که در دولت جمهوری اسلامی ایران، از بسیج دانش‌آموزی و بسیج داوطلبانه استفاده می‌شود، این امر با کنوانسیون حقوق کودک در تناقض است و خشونت علیه کودکان را نشان می‌دهد. | |||
به‌طور کلی بسیج دانش‌آموزی می‌تواند در تضاد با کنوانسیون‌های بین‌المللی باشد. این نهاد در ایران در حوزهٔ آموزش و فرهنگ‌سازی فعالیت می‌کند و برنامه‌های آموزشی نظامی را برای دانش‌آموزان اجرا می‌کند. این شامل آموزش‌هایی است که کودکان و نوجوانان را با استفاده از اسلحه، تیراندازی و فعالیت‌های نظامی آشنا می‌کند. این مسئله می‌تواند با کنوانسیون‌های حقوق کودک و دیگر توافقات بین‌المللی در زمینهٔ حقوق کودک در تضاد باشد. | به‌طور کلی بسیج دانش‌آموزی می‌تواند در تضاد با کنوانسیون‌های بین‌المللی باشد. این نهاد در ایران در حوزهٔ آموزش و فرهنگ‌سازی فعالیت می‌کند و برنامه‌های آموزشی نظامی را برای دانش‌آموزان اجرا می‌کند. این شامل آموزش‌هایی است که کودکان و نوجوانان را با استفاده از اسلحه، تیراندازی و فعالیت‌های نظامی آشنا می‌کند. این مسئله می‌تواند با کنوانسیون‌های حقوق کودک و دیگر توافقات بین‌المللی در زمینهٔ حقوق کودک در تضاد باشد. | ||
| خط ۶۶: | خط ۷۲: | ||
== ساز و کارهای بسیج برای سرکوب == | == ساز و کارهای بسیج برای سرکوب == | ||
[[پرونده:گشت ثارالله در سطح شهر تهران.PNG|بندانگشتی|گشت ثارالله در سطح شهر تهران]] | [[پرونده:گشت ثارالله در سطح شهر تهران.PNG|بندانگشتی|گشت ثارالله در سطح شهر تهران]] | ||
قرارگاه ثارالله به‌عنوان یک قرارگاه قدرتمند، برای سرکوب مردم از نیروهای بسیج استفاده می‌کند. نیروهای بسیجی با آموزش‌های مختلفی برای سرکوب آماده شده‌اند، این آموزش‌ها عمدتاً در پایگاه‌های کوچک بسیج انجام می‌شود و افراد آموزش‌دیده در این پایگاه‌ها، بیشتر جوانانی هستند که تعطیلات تابستان را در بسیج محله می‌گذرانند. این نیروها اغلب از مناطق پایین شهر تهران، بخصوص جنوب غربی آن، تشکیل شده‌اند. سرکوب مردم با استفاده از گاز فلفل، گاز اشک‌آور و تجهیزات دیگر به‌نسبت آسان است، اما وقتی مردم به سنگ‌زنی مشغول شوند، بسیجی‌ها دچار مشکل می‌شوند. | قرارگاه ثارالله به‌عنوان یک قرارگاه قدرتمند، برای سرکوب مردم از نیروهای بسیج استفاده می‌کند. نیروهای بسیجی با آموزش‌های مختلفی برای سرکوب آماده شده‌اند، این آموزش‌ها عمدتاً در پایگاه‌های کوچک بسیج انجام می‌شود و افراد آموزش‌دیده در این پایگاه‌ها، بیشتر جوانانی هستند که تعطیلات تابستان را در بسیج محله می‌گذرانند. | ||
این نیروها اغلب از مناطق پایین شهر تهران، بخصوص جنوب غربی آن، تشکیل شده‌اند. سرکوب مردم با استفاده از گاز فلفل، گاز اشک‌آور و تجهیزات دیگر به‌نسبت آسان است، اما وقتی مردم به سنگ‌زنی مشغول شوند، بسیجی‌ها دچار مشکل می‌شوند. | |||
نیروهای سرکوبگر بسیجی در نواحی، حوزه‌ها و پایگاه‌های بسیج تجهیز می‌شوند. بسیج تحت نظارت سپاه موسوم به محمد رسول‌الله در تهران بزرگ فعالیت می‌کند و فرمانده آن عبدالله عراقی است. سپس فعالیت بسیج در نواحی، حوزه‌ها و پایگاه‌ها انجام می‌شود.<ref>[http://www.iran-chabar.de/article.jsp?essayId=22369 چگونگی شکل‌گیری ارگان سرکوبگر بسیج- سایت اخبار روز]</ref> | نیروهای سرکوبگر بسیجی در نواحی، حوزه‌ها و پایگاه‌های بسیج تجهیز می‌شوند. بسیج تحت نظارت سپاه موسوم به محمد رسول‌الله در تهران بزرگ فعالیت می‌کند و فرمانده آن عبدالله عراقی است. سپس فعالیت بسیج در نواحی، حوزه‌ها و پایگاه‌ها انجام می‌شود.<ref>[http://www.iran-chabar.de/article.jsp?essayId=22369 چگونگی شکل‌گیری ارگان سرکوبگر بسیج- سایت اخبار روز]</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||