|
|
| (۲۳۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| [[پرونده:برای صفحه تمرین.jpg|وسط|بندانگشتی|887x887پیکسل]]'''صادق رضازاده شفق'''، (متولد ۱۲۷۴، تبریز - درگذشته ۷ شهریور ۱۳۵۰، تهران) پژوهشگر، مترجم، ادیب و سیاستمدار برجسته ایرانی، از چهرههای تأثیرگذار دوران مشروطه و پس از آن بود. وی در تبریز زاده شد و تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در مدارس پرورش و مموریال (مدرسه آمریکایی) تبریز به پایان رساند. در جریان جنبش مشروطه، با تشکیل گروه «فوج نجات» به رهبری معلم آمریکاییاش، هوارد باسکرویل، به مجاهدان مشروطه پیوست. پس از فتح تهران، با تأسیس انجمن «جمعیت وطنخواهان» و انتشار روزنامه شفق، که بیشتر مقالات آن را خود مینوشت، لقب «شفق» به نام خانوادگیاش افزوده شد. به دلیل اشغال تبریز توسط روسها در ۱۲۹۰ش، به امپراتوری عثمانی مهاجرت کرد و در دبستان ایرانیان استانبول به تدریس زبان فارسی و تاریخ پرداخت. سپس در رابرت کالج استانبول تحصیل کرد و در ۱۲۹۷ش مدرک لیسانس گرفت. در ۱۳۰۱ش به برلین رفت و در ۱۳۰۷ش از دانشگاه برلین دکتری فلسفه دریافت کرد. در این دوره، با چهرههایی چون سید حسن تقیزاده و عارف قزوینی همکاری داشت و دیوان اشعار عارف را در ۱۳۰۴ش منتشر کرد. پس از بازگشت به ایران در ۱۳۰۷ش، در دارالمعلمین عالی و سپس دانشگاه تهران به تدریس تاریخ، فلسفه و تاریخ ادبیات فارسی مشغول شد. او از اعضای مؤسس فرهنگستان ایران بود و در دوره چهاردهم مجلس شورای ملی نمایندگی کرد. در ۱۳۲۴ش، در کنفرانس سانفرانسیسکو برای تدوین منشور سازمان ملل شرکت داشت. رضازاده شفق همچنین در دانشگاههای معتبر جهانی مانند کلمبیا و مکگیل کانادا تدریس کرد. از آثار برجستهاش میتوان به ترجمه کتابهای «کوروش کبیر» و «اسکندر مقدونی» اثر هارولد لمب، و نیز «گزیده اوپهنیشدها»، «نادرشاه» و «تاریخ ادبیات فارسی» اشاره کرد. او زبانهای متعددی از جمله انگلیسی، فرانسه، ترکی، آلمانی و روسی را بهخوبی میدانست. در ۱۳۲۸ش بهعنوان سناتور انتصابی تهران انتخاب شد و پنج دوره در مجلس سنا حضور داشت. رضازاده شفق در ۷ شهریور ۱۳۵۰ در تهران درگذشت و در بهشت زهرا به خاک سپرده شد. وی بهعنوان روشنفکری آزادیخواه و مشروطهطلب، خدمات فرهنگی و علمی بسیاری به ایران ارائه داد. | | [[پرونده:برای صفحه تمرین.jpg|بندانگشتی|1148x1148پیکسل]] |
| | {{جعبه اطلاعات حزب سیاسی |
| | | نام = اخوانالمسلمین |
| | | نام بومی = الاخوان المسلمون |
| | | زبان ۱ = عربی |
| | | نام زبان ۱ = |
| | | آرم = [[پرونده:آرم اخوان المسلمین.jpg|جایگزین=اخوانالمسلمین انگشتی|280x280پیکسل|اخوانالمسلمین]] |
| | | بنیانگذار = حسن البنا |
| | | رهبر ۱ عنوان = مرشد عام اول |
| | | رهبر ۱ نام = حسن البنا |
| | | رهبر ۲ عنوان =مرشد عام دوم |
| | | رهبر ۲ نام = حسن الهضیبی |
| | | آرمان = احیای خلافت اسلامی و حاکمیت شریعت |
| | | تأسیس = مارس ۱۹۲۸ |
| | | انحلال = غیرقانونی اعلام شده در مصر (۱۹۵۴ و مجدداً ۲۰۱۳) |
| | | انشعاب = التنظیم الخاص (دستگاه ویژه)، گروههای جهادی متأثر از سید قطب، حماس (شاخه فلسطین) |
| | | مرکز فرماندهی = قاهره، مصر (عملاً ممنوع) |
| | | روزنامه = |
| | | وابستگی ۱ عنوان = بازوی سیاسی سابق در مصر |
| | | وابستگی ۱ = حزب آزادی و عدالت (منحل شده) |
| | | ایدئولوژی = اسلامگرایی، اسلام سیاسی، سلفیگری اصلاحطلب |
| | | مذهب = اسلام سنی |
| | | کشور = مصر |
| | | پانوشت = بزرگترین و سازمانیافتهترین جنبش اسلامگرای اهل سنت در جهان عرب. |
| | |رهبر ۳ عنوان=مرشد عام سوم|رهبر ۳ نام=عمر التلمسانی}} |
| | '''اخوانالمسلمین'''، (الاخوان المسلمون) یک جنبش فراملی اسلامگرا و بزرگترین و سازمانیافتهترین گروه سیاسی اهل سنت در جهان عرب است که در سال ۱۹۲۸ میلادی (۱۳۴۷ قمری) در شهر اسماعیلیه مصر تأسیس شد. این گروه توسط معلمی به نام حسن البنا پایهگذاری شد. اخوانالمسلمین از ابتدا با هدف احیای ارزشهای اسلامی در جامعه و مقاومت در برابر نفوذ فرهنگی و سیاسی غرب شکل گرفت. دیدگاههای این سازمان به تدریج از یک جنبش اصلاحی اجتماعی و آموزشی به یک نیروی سیاسی، نظامی و تشکیلاتی تبدیل شد و در طول دهههای متمادی، مبارزات شدیدی را علیه دولتهای عربی (بهویژه در مصر) تجربه کرد. اخوان توانست با تأسیس شاخههای متعدد در کشورهای مختلف منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا، تأثیر عمیقی بر سیاستهای منطقهای بگذارد و در تاریخ خود، از مشارکت در انتخابات و تشکیل دولت تا دوران سرکوب و زیرزمینی شدن را تجربه کردهاست.<ref name=":0">[https://www.britannica.com/topic/Muslim-Brotherhood اخوانالمسلمین - بریتانیکا]</ref><ref name=":1">[https://journals.shahed.ac.ir/article_3589_d1fd9fd893a72153aa08e8d933a55af0.pdf بررسی رویکردها و تحوالت اجتماعی و اندیشهای اخوانالمسلمین؛ از جنبش تا دولت - مجلات شاهد]</ref><ref name=":2">[https://eslahe.com/4110/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DA%86%D9%87-%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D9%84%D9%85%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D8%B2-%D8%A2%D8%BA%D8%A7 تاریخچه مبارزات اخوان المسلمین از آغاز تا بهار عربی - نوگرا]</ref> |
|
| |
|
| '''منابع استفادهشده در چکیده:'''
| | == مقدمه == |
| | اخوانالمسلمین که گاهی با نام سادهتر «اخوان» نیز شناخته میشود، جنبشی است که در سده بیستم، در واکنش به فروپاشی خلافت عثمانی و افزایش نفوذ غرب در منطقه، توسط حسن البنا در مصر پایهگذاری شد. ایده اصلی تأسیس، بازگشت به اسلام اصیل به عنوان راهحلی جامع برای تمام مشکلات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی بود. اخوانالمسلمین به عنوان یک جنبش مردمی، به سرعت در میان طبقات مختلف جامعه مصر، به ویژه کارمندان و دانشجویان، گسترش یافت و در دهه ۱۹۴۰ به اوج قدرت و سازماندهی خود رسید.<ref name=":0" /><ref name=":1" /> |
|
| |
|
| * صادق رضازاده شفق (وبسایت خارجی جعبه هنری)
| | اخوانالمسلمین نه تنها یک سازمان سیاسی، بلکه یک تشکیلات مذهبی، اجتماعی، آموزشی و خیریه محسوب میشد که در طول حیات خود از روشهای مختلفی شامل فعالیتهای پارلمانی، نهادهای مدنی و در مواردی اقدامات خشونتآمیز استفاده کردهاست. بررسی تاریخ اخوانالمسلمین نیازمند درک تحولات داخلی، شکافهای فکری (بهویژه پس از سید قطب) و تأثیر آن بر جنبشهای اسلامگرای معاصر در کشورهایی مانند سوریه، اردن، تونس و شاخههای بینالمللی آن است.<ref name=":3">[https://www.zeitoons.com/7990 بررسی تحولات آرای اخوانیها، از حسن البنا تا راشد الغنوشی - زیتون]</ref><ref name=":4">[https://www.cfr.org/backgrounder/does-muslim-brotherhood-have-ties-terrorism آیا اخوان المسلمین با تروریسم ارتباط دارد - CFR]</ref><ref name=":2" /> |
| * صادق رضازاده شفق (دانشگاه تهران)
| |
| * صادق رضازاده شفق (راسخون)
| |
| * صادق رضازاده شفق ؛ معلم و پیشگام نقد فرهنگی (صدای معلم)
| |
| * سالروز درگذشت صادق رضازاده شفق؛ مشروطهخواهی که نگران لغات بیگانه بود (آخرین خبر)
| |
|
| |
|
| == زندگی و تحصیلات == | | == زمینه پیدایش و دوران تأسیس == |
| صادق رضازاده شفق در سال ۱۲۷۴ خورشیدی در شهر تبریز به دنیا آمد. او تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در مدارس پرورش و مموریال (مدرسه آمریکایی) تبریز به پایان رساند. این مدارس، بهویژه مدرسه مموریال که توسط میسیونرهای آمریکایی اداره میشد، نقش مهمی در شکلگیری دیدگاههای علمی و فرهنگی او داشتند. در این دوره، او زیر نظر معلمانی چون هوارد باسکرویل، که بعدها از رهبران جنبش مشروطه شد، آموزش دید و با مفاهیم آزادیخواهی و اصلاحات اجتماعی آشنا شد. رضازاده شفق به زبانهای متعددی از جمله انگلیسی، فرانسه، ترکی، آلمانی و روسی تسلط داشت که این توانایی زبانی بعدها در فعالیتهای علمی و فرهنگی او تأثیر بسزایی گذاشت (وبسایت خارجی جعبه هنری؛ راسخون).
| | [[پرونده:حسن البنا.jpg|جایگزین=حسن البنا بنیانگذار اخوانالمسلمین|بندانگشتی|220x220پیکسل|حسن البنا بنیانگذار اخوانالمسلمین]] |
| | اخوانالمسلمین در مارس ۱۹۲۸ میلادی (۱۳۴۷ قمری) در شهر اسماعیلیه مصر توسط «حسن البنا»، که در آن زمان یک معلم جوان مدرسه بود، و شش تن از کارگران شرکت کانال سوئز تأسیس شد. شکلگیری این گروه واکنشی مستقیم به دو رویداد مهم تاریخی بود: نخست، سقوط خلافت عثمانی در سال ۱۹۲۴ که خلأیی در رهبری سیاسی جهان اسلام ایجاد کرد؛ و دوم، حضور استعماری بریتانیا در مصر و نفوذ گسترده فرهنگ غربی که از دیدگاه بنیانگذاران، تهدیدی برای هویت اسلامی محسوب میشد.<ref name=":0" /><ref name=":5">اخوان المسلمین: تاریخ، ایدئولوژی و مبارزات - نویسنده: ریچارد پی. میشل (Richard P. Mitchell)</ref> |
|
| |
|
| در سال ۱۲۹۰ خورشیدی، به دلیل اشغال تبریز توسط نیروهای روس و شرایط ناامن ناشی از تحولات پس از مشروطه، رضازاده شفق به امپراتوری عثمانی مهاجرت کرد. او در دبستان ایرانیان در استانبول به تدریس زبان فارسی و تاریخ مشغول شد. این تجربه اولیه در تدریس، زمینهساز فعالیتهای بعدی او در حوزه آموزش و فرهنگ شد. پس از مدتی، او به تحصیل در رابرت کالج استانبول پرداخت و در سال ۱۲۹۷ خورشیدی موفق به دریافت مدرک لیسانس از این مؤسسه شد. در سال ۱۳۰۱ خورشیدی، برای ادامه تحصیل به برلین عزیمت کرد و در سال ۱۳۰۷ خورشیدی از دانشگاه برلین مدرک دکتری در رشته فلسفه اخذ کرد. تحصیل در این دانشگاه معتبر، او را با جدیدترین جریانهای فکری و علمی اروپا آشنا کرد و دیدگاههای او را در زمینه فرهنگ و تاریخ عمیقتر ساخت (دانشگاه تهران؛ صدای معلم).
| | حسن البنا بر این باور بود که ضعف جهان اسلام ناشی از دور شدن مسلمانان از اصول اولیه دین است. او شعار معروف «اسلام راهحل است» (الاسلام هو الحل) را مطرح کرد و اسلام را نه صرفاً یک دین عبادی، بلکه یک نظام جامع زندگی (شامل سیاست، اقتصاد و اجتماع) معرفی نمود.<ref name=":1" /><ref name=":2" /> |
|
| |
|
| == فعالیتهای سیاسی و فرهنگی در دوره مشروطه و پس از آن == | | === ساختار سازمانی و گسترش سریع === |
| صادق رضازاده شفق در دوره جوانی، تحت تأثیر فضای آزادیخواهی جنبش مشروطه، به فعالیتهای سیاسی و اجتماعی روی آورد. او در تبریز به گروه «فوج نجات» که توسط معلم آمریکاییاش، هوارد باسکرویل، تشکیل شده بود، پیوست. این گروه از مجاهدان مشروطهخواه در راستای دفاع از آرمانهای مشروطیت فعالیت میکرد و رضازاده شفق با مشارکت فعال در این گروه، نقش مهمی در حمایت از این جنبش ایفا کرد. پس از فتح تهران توسط مشروطهخواهان در سال ۱۲۸۸ خورشیدی، او به فعالیتهای فرهنگی و سیاسی خود ادامه داد و به یکی از چهرههای برجسته در این دوره تبدیل شد (وبسایت خارجی جعبه هنری؛ صدای معلم).
| | اخوانالمسلمین در ابتدا به عنوان یک انجمن خیریه و اصلاحی فعالیت خود را آغاز کرد، اما به سرعت به یک جنبش تودهای تبدیل شد. در سال ۱۹۳۲، حسن البنا مقر اصلی سازمان را به قاهره منتقل کرد. این جنبش با ایجاد شبکهای گسترده از مدارس، مساجد، بیمارستانها و کارخانههای کوچک، توانست پایگاه اجتماعی قدرتمندی در میان طبقات پایین و متوسط شهری ایجاد کند.<ref name=":0" /><ref name=":6">ظهور و سقوط اخوان المسلمین - نویسنده: حسن حبنکه المیدانی</ref> |
|
| |
|
| === ترویج فرهنگ ایرانی در عثمانی ===
| | ساختار اخوانالمسلمین بر اساس نظمی دقیق و سلسلهمراتب فرماندهی بنا شد. در رأس این هرم، «مرشد عام» (راهنمای کل) قرار داشت که دارای اختیارات وسیعی بود. اعضا در حلقههای کوچکتر به نام «اسره» (خانواده) سازماندهی میشدند تا آموزشهای عقیدتی و وفاداری تشکیلاتی را بیاموزند. تا اواخر دهه ۱۹۴۰، تخمین زده میشود که اخوانالمسلمین بیش از ۵۰۰ هزار عضو فعال و هزاران شعبه در سراسر مصر داشت.<ref name=":5" /><ref name=":1" /> |
| رضازاده شفق در دوره مهاجرت به امپراتوری عثمانی، در دبستان ایرانیان استانبول به تدریس زبان فارسی و تاریخ پرداخت. او در این نقش، نهتنها به آموزش دانشآموزان ایرانی مقیم عثمانی مشغول بود، بلکه با ترویج فرهنگ و ادبیات پارسی، به حفظ هویت ایرانی در میان جامعه مهاجران کمک کرد. این فعالیتها نشاندهنده تعهد او به حفظ و گسترش فرهنگ ایرانی در خارج از مرزهای ایران بود و زمینهساز فعالیتهای بعدی او در حوزههای فرهنگی و آموزشی شد (دانشگاه تهران).
| |
|
| |
|
| === تأسیس روزنامه شفق و جمعیت وطنخواهان === | | === دستگاه ویژه و آغاز خشونتها === |
| پس از موفقیت مشروطهخواهان، رضازاده شفق انجمن «جمعیت وطنخواهان» را تأسیس کرد. این انجمن با هدف ترویج اندیشههای ملیگرایانه و اصلاحات اجتماعی فعالیت میکرد. او همچنین روزنامهای به نام «شفق» منتشر کرد که بیشتر مقالات آن را خود نگارش میکرد. این روزنامه بهعنوان تریبونی برای بیان دیدگاههای آزادیخواهانه و فرهنگی او عمل میکرد و به دلیل انتشار آن، لقب «شفق» به نام خانوادگیاش افزوده شد. این فعالیتها نشاندهنده تعهد او به ترویج فرهنگ و آگاهی در جامعه ایران بود. انتشار روزنامه شفق بهویژه در تبریز، که پایگاه مهمی برای مشروطهخواهان بود، تأثیر قابل توجهی در شکلگیری افکار عمومی داشت (راسخون؛ آخرین خبر).
| | یکی از بحثبرانگیزترین ابعاد اخوانالمسلمین در دوران اولیه، تأسیس شاخهای مخفی و نظامی به نام «دستگاه ویژه» (الجهاز الخاص یا التنظیم الخاص) بود. هدف اولیه این شاخه، مبارزه با اشغالگران بریتانیایی و آمادگی برای دفاع از منافع اسلامی بود. اعضای این گروه در جنگ ۱۹۴۸ اعراب و اسرائیل شرکت کردند و نقش فعالی ایفا نمودند.<ref name=":2" /><ref name=":4" /> |
|
| |
|
| ==== نقش روزنامه شفق در فرهنگ تبریز ====
| | با این حال، فعالیتهای دستگاه ویژه به خشونتهای داخلی نیز کشیده شد. در دسامبر ۱۹۴۸، پس از آنکه محمود فهمی نقراشی (نخستوزیر وقت مصر) دستور انحلال اخوانالمسلمین را صادر کرد، توسط یکی از اعضای شاخه نظامی اخوان ترور شد. در واکنش به این رویداد، حسن البنا ترور را محکوم کرد و عبارت معروف «نه برادرند و نه مسلمان» را دربارهٔ عاملان ترور به کار برد، اما این برائت مانع از برخورد حکومت نشد. سرانجام در فوریه ۱۹۴۹، حسن البنا توسط مأموران حکومتی ترور شد و سازمان وارد دورهای از بحران رهبری و سرکوب شدید گردید.<ref name=":0" /><ref name=":5" /> |
| روزنامه شفق، که توسط صادق رضازاده شفق منتشر میشد، نقش مهمی در ترویج اندیشههای ملیگرایانه و مشروطهخواهی در تبریز ایفا کرد. این روزنامه بهعنوان یکی از پایگاههای فرهنگی در تبریز، که در آن زمان مرکز مهمی برای فعالیتهای مشروطهخواهان بود، به آگاهیبخشی عمومی و تقویت گفتمان آزادیخواهی کمک کرد. رضازاده شفق با نگارش مقالات متعدد در این روزنامه، به تشویق اصلاحات اجتماعی و فرهنگی پرداخت و دیدگاههای خود را درباره ضرورت حفظ هویت ملی و پیشرفت ایران مطرح کرد. این فعالیتها جایگاه او را بهعنوان یک روشنفکر تأثیرگذار در تبریز تثبیت کرد (آخرین خبر).
| |
|
| |
|
| === همکاری با چهرههای فرهنگی و سیاسی === | | == دوران ناصر، سید قطب و تحولات ایدئولوژیک == |
| در دوره مهاجرت به امپراتوری عثمانی، رضازاده شفق با شخصیتهای برجستهای چون سید حسن تقیزاده و عارف قزوینی همکاری داشت. او در سال ۱۳۰۴ خورشیدی دیوان اشعار عارف قزوینی را منتشر کرد که نشاندهنده علاقه او به ادبیات و حمایت از شاعران ملیگرا بود. این همکاریها، بهویژه با تقیزاده، که از رهبران فکری مشروطه بود، دیدگاههای او را در زمینه اصلاحات فرهنگی و سیاسی تقویت کرد. این دوره از زندگی رضازاده شفق نشاندهنده پیوند عمیق او با جنبشهای فکری و فرهنگی زمان خود بود (دانشگاه تهران).
| |
|
| |
|
| (وبسایت خارجی جعبه هنری؛ راسخون؛ صدای معلم؛ آخرین خبر؛ دانشگاه تهران)
| | === انقلاب ۱۹۵۲ و تقابل با جمال عبدالناصر === |
| | با وقوع کودتای «افسران آزاد» در سال ۱۹۵۲ که منجر به سرنگونی نظام پادشاهی در مصر شد، اخوانالمسلمین در ابتدا از این حرکت حمایت کرد و روابط نزدیکی با رهبران کودتا داشت. آنها امیدوار بودند که افسران جوان، قوانین اسلامی را در کشور اجرا کنند. اما پس از به قدرت رسیدن «[[جمال عبدالناصر]]»، تضاد عمیقی میان دیدگاه سکولار و ناسیونالیستی ناصر و دیدگاه اسلامگرایانه اخوان پدیدار شد. ناصر خواهان وفاداری مطلق تمام گروهها به دولت بود، در حالی که اخوان استقلال تشکیلاتی خود را حفظ کرد.<ref name=":0" /><ref name=":5" /> |
|
| |
|
| == فعالیتهای علمی و آموزشی ==
| | این تنشها در سال ۱۹۵۴، پس از یک سوءقصد نافرجام به جان جمال عبدالناصر در میدان المنشیه اسکندریه که به یکی از اعضای اخوانالمسلمین نسبت داده شد، به اوج رسید. ناصر این رویداد را بهانهای برای سرکوب گسترده قرار داد؛ اخوانالمسلمین غیرقانونی اعلام شد، دفاترش سوزانده شد و هزاران نفر از اعضای آن دستگیر، شکنجه یا اعدام شدند. «حسن الهضیبی» که پس از البنا به عنوان دومین مرشد عام انتخاب شده بود، نیز زندانی شد.<ref name=":6" /> |
|
| |
|
| === تدریس در دانشگاه و دارالمعلمین عالی === | | === ظهور سید قطب و پارادایم «جاهلیت مدرن» === |
| پس از بازگشت به ایران در سال ۱۳۰۷ خورشیدی، صادق رضازاده شفق بهعنوان یکی از استادان برجسته در دارالمعلمین عالی (دانشسرای عالی) مشغول به کار شد. او در این مؤسسه به تدریس تاریخ، فلسفه و تاریخ ادبیات فارسی پرداخت و نقش مهمی در تربیت نسل جدید معلمان و روشنفکران ایرانی ایفا کرد. پس از تأسیس دانشگاه تهران، او به این دانشگاه پیوست و در دانشکده ادبیات و علوم انسانی به تدریس ادامه داد. دروس او، که عمدتاً بر تاریخ و ادبیات فارسی متمرکز بود، به دلیل عمق علمی و تسلطش بر زبانهای خارجی، از جمله انگلیسی، فرانسه، آلمانی و روسی، مورد توجه دانشجویان قرار گرفت. این تواناییهای زبانی به او امکان میداد تا منابع بینالمللی را در تدریس خود به کار گیرد و دیدگاههای نوینی را به دانشجویان منتقل کند (دانشگاه تهران؛ راسخون).
| | [[پرونده:سید قطب1.jpg|جایگزین=سید قطب|بندانگشتی|211x211پیکسل|سید قطب]] |
| | در دوران حبس و فشار شدید زندانهای عبدالناصر، تحول فکری عظیمی در بخشی از بدنه اخوانالمسلمین رخ داد که نماد آن «سید قطب»، نویسنده و نظریهپرداز برجسته این گروه بود. قطب در کتاب معروف خود «نشانههای راه» (معالم فی الطریق)، قرائتی رادیکالتر از اسلام سیاسی ارائه داد. او مفهوم «جاهلیت» را احیا کرد و استدلال نمود که جوامع مسلمان کنونی (از جمله مصر تحت حکومت ناصر) به دلیل عدم اجرای احکام شریعت، در وضعیت جاهلیت به سر میبرند و مسلمان واقعی نیستند.<ref name=":3" /><ref name=":7">بنیادگرایی اسلامی: ریشههای ایدئولوژیک و سیاسی اخوان المسلمین - نویسنده: کریستین تروال (Christine Trendel)</ref> |
|
| |
|
| === نقش در فرهنگستان ایران ===
| | سید قطب مفهوم «حاکمیت» را مختص خداوند دانست و هرگونه قانونگذاری بشری را شرک تلقی کرد. این اندیشهها زمینه را برای تکفیر (کافر دانستن) حاکمان مسلمان و جواز قیام مسلحانه (جهاد) علیه حکومتهای داخلی فراهم کرد. هرچند رهبری سنتی اخوانالمسلمین (مانند الهضیبی) با انتشار کتاب «دعاة لا قضاة» (دعوتکنندگان نه قضاوتکنندگان) تلاش کرد از تندرویهای قطب فاصله بگیرد و بر روش اصلاحی تأکید کند، اما اندیشههای قطب موجب انشعابهای فکری عمیق شد و الهامبخش بسیاری از گروههای جهادی رادیکال در دهههای بعد گردید. سید قطب نهایتاً در سال ۱۹۶۶ توسط حکومت ناصر اعدام شد.<ref name=":0" /><ref name=":3" /><ref name=":7" /> |
| رضازاده شفق از اعضای مؤسس فرهنگستان ایران بود که در سال ۱۳۱۴ خورشیدی با هدف حفظ و تقویت زبان و ادبیات فارسی تأسیس شد. او در این نهاد با همکاری دیگر ادیبان و دانشمندان، به تدوین واژگان جدید و جایگزینی لغات بیگانه با معادلهای فارسی پرداخت. نگرانی او نسبت به نفوذ لغات بیگانه در زبان فارسی، که ریشه در فعالیتهای فرهنگیاش در دوره مشروطه داشت، در این دوره نیز ادامه یافت. او معتقد بود که حفظ اصالت زبان فارسی برای تقویت هویت ملی ضروری است. مشارکت فعال او در فرهنگستان، بهویژه در زمینه واژهگزینی، از جمله خدمات ماندگارش به فرهنگ ایران محسوب میشود (آخرین خبر؛ صدای معلم).
| |
|
| |
|
| === تدریس در دانشگاههای بینالمللی === | | === دوره انور سادات و بازگشت به جامعه === |
| رضازاده شفق در مقاطعی از زندگی حرفهای خود به دعوت دانشگاههای معتبر جهانی، از جمله دانشگاه کلمبیا در ایالات متحده و دانشگاه مکگیل در کانادا، به تدریس پرداخت. او در این دانشگاهها به آموزش تاریخ و ادبیات ایران مشغول شد و نقش مهمی در معرفی فرهنگ و تاریخ ایران به مخاطبان بینالمللی ایفا کرد. این فعالیتها نشاندهنده جایگاه علمی او در سطح جهانی و تواناییاش در برقراری ارتباط میان فرهنگهای شرقی و غربی بود. حضور او در این دانشگاهها همچنین به تقویت تبادلات علمی و فرهنگی بین ایران و دیگر کشورها کمک کرد (وبسایت خارجی جعبه هنری).
| | پس از مرگ جمال عبدالناصر در سال ۱۹۷۰، انور سادات به ریاست جمهوری رسید. سادات برای مقابله با نفوذ چپگراها و ناصریستها، سیاست مصالحه با اسلامگراها را در پیش گرفت. او زندانیان اخوان را آزاد کرد و به رهبری تبعیدی اجازه بازگشت داد. در این دوره، اخوانالمسلمین تحت رهبری «عمر التلمسانی» (مرشد سوم) استراتژی پرهیز از خشونت و تمرکز بر فعالیتهای اجتماعی، دانشجویی و سندیکایی را اتخاذ کرد. آنها رسماً خشونت را نفی کردند، هرچند گروههای تندرو منشعب از اخوان (مانند الجهاد اسلامی که متأثر از قطب بودند) راه خشونت را ادامه دادند و نهایتاً سادات را در سال ۱۹۸۱ ترور کردند. با این حال، بدنه اصلی اخوان در این ترور مشارکت نداشت و بر مشی مسالمتآمیز خود باقی ماند.<ref name=":1" /><ref name=":4" /> |
|
| |
|
| (دانشگاه تهران؛ راسخون؛ صدای معلم؛ آخرین خبر؛ وبسایت خارجی جعبه هنری) | | === از مبارک تا بهار عربی و تجربه حکومت === |
| | در دوران سیساله حکومت «حسنی مبارک»، اخوانالمسلمین سیاست «مشارکت بدون سلطه» را در پیش گرفت. اگرچه فعالیت رسمی حزب ممنوع بود، اما اعضای اخوان به عنوان نامزدهای مستقل در انتخابات پارلمانی شرکت میکردند و موفق شدند نفوذ خود را در اتحادیههای صنفی (پزشکان، مهندسان و وکلا) و دانشگاهها گسترش دهند. نقطه اوج این استراتژی در انتخابات پارلمانی سال ۲۰۰۵ بود که نامزدهای وابسته به اخوانالمسلمین توانستند ۸۸ کرسی (حدود ۲۰ درصد پارلمان) را کسب کنند و به بزرگترین بلوک اپوزیسیون تبدیل شوند. در این دوره، اخوان با ارائه خدمات اجتماعی گسترده به طبقات محروم، خلأ ناتوانی دولت را پر کرد و پایگاه رأی خود را تحکیم بخشید.<ref name=":0" /><ref name=":1" /> |
|
| |
|
| = آثار و تألیفات = | | === انقلاب سال ۲۰۱۱ و صعود به قدرت === |
| | با آغاز اعتراضات ژانویه ۲۰۱۱ در مصر (بهار عربی)، رهبری اخوانالمسلمین ابتدا با احتیاط برخورد کرد و دیرتر از جوانان انقلابی به میدان تحریر پیوست، اما به دلیل تشکیلات منسجم خود، به سرعت توانست نبض تحولات سیاسی پس از سقوط مبارک را در دست بگیرد. پس از انقلاب، اخوانالمسلمین حزب «آزادی و عدالت» (حزب الحریة و العدالة) را تأسیس کرد. در اولین انتخابات پارلمانی دموکراتیک، این حزب توانست اکثریت کرسیها را به دست آورد. |
|
| |
|
| === ترجمههای برجسته ===
| | در انتخابات ریاستجمهوری سال ۲۰۱۲، «محمد مرسی»، از رهبران ارشد اخوانالمسلمین، به عنوان نامزد حزب معرفی شد و با پیروزی در رقابت با احمد شفیق (نخستوزیر سابق)، به عنوان اولین رئیسجمهور غیرنظامی و منتخب دموکراتیک مصر سوگند یاد کرد. این پیروزی، اوج موفقیت تاریخی اخوانالمسلمین پس از هشت دهه فعالیت بود.<ref name=":0" /><ref name=":2" /><ref name=":3" /> |
| صادق رضازاده شفق بهعنوان مترجمی توانمند، آثار متعددی را از زبانهای خارجی به فارسی ترجمه کرد که برخی از آنها به دلیل دقت و کیفیتشان شهرت یافتند. از جمله ترجمههای برجسته او میتوان به کتابهای «کوروش کبیر» و «اسکندر مقدونی» نوشته هارولد لمب اشاره کرد. این آثار، که به تاریخ ایران و جهان باستان میپردازند، با تسلط رضازاده شفق بر زبان انگلیسی و دانش عمیق او در تاریخ، به متونی قابل اعتماد برای مخاطبان فارسیزبان تبدیل شدند. همچنین، او کتاب «گزیده اوپهنیشدها» را ترجمه کرد که نشاندهنده علاقه او به فلسفه و متون کلاسیک شرقی بود. این ترجمهها نهتنها به غنای ادبیات تاریخی و فلسفی ایران افزودند، بلکه نقش مهمی در معرفی متون جهانی به مخاطبان ایرانی ایفا کردند (وبسایت خارجی جعبه هنری؛ ایران کتاب؛ کتابراه).
| | [[پرونده:محمد مرسی1.jpg|جایگزین=محمد مرسی|بندانگشتی|213x213پیکسل|محمد مرسی]] |
|
| |
|
| === تألیفات اصلی === | | === دوران ریاستجمهوری مرسی و سقوط (۲۰۱۳) === |
| رضازاده شفق علاوه بر ترجمه، آثار تألیفی متعددی نیز از خود به جای گذاشت. یکی از مهمترین آثار او کتاب «نادرشاه» است که به بررسی زندگی و اقدامات این پادشاه ایرانی پرداخته است. این کتاب با تکیه بر منابع تاریخی و دانش گسترده رضازاده شفق در تاریخ ایران نگارش شده و از منابع مهم در مطالعه تاریخ دوره افشاریه محسوب میشود. اثر دیگر او، «تاریخ ادبیات فارسی»، به تحلیل سیر تحول ادبیات پارسی از دورههای کهن تا معاصر میپردازد. این کتاب به دلیل رویکرد علمی و جامعش، بهعنوان منبعی ارزشمند در مطالعات ادبی شناخته میشود. رضازاده شفق همچنین در سال ۱۳۰۴ خورشیدی دیوان اشعار عارف قزوینی را منتشر کرد که نشاندهنده حمایت او از ادبیات ملیگرایانه و شاعران دوره مشروطه بود (دانشگاه تهران؛ کتابناک).
| | دوران ریاستجمهوری محمد مرسی بسیار کوتاه و پرتنش بود. او با چالشهای عظیمی از جمله اقتصاد در حال فروپاشی، مقاومت نهادهای باقیمانده از رژیم سابق (دولت پنهان) و بیاعتمادی سکولارها و لیبرالها مواجه شد. صدور بیانیهای در نوامبر ۲۰۱۲ که اختیارات قضایی رئیسجمهور را فراتر از نظارت دادگاهها قرار میداد، منجر به اعتراضات گسترده شد و مخالفان او را به تلاش برای «اخوانیسازی» دولت متهم کردند.<ref name=":0" /><ref name=":3" /> |
|
| |
|
| === ویژگیهای نگارشی آثار ===
| | نارضایتی عمومی در ۳۰ ژوئن ۲۰۱۳ به تظاهرات میلیونی منجر شد. ارتش مصر به فرماندهی عبدالفتاح السیسی، پس از یک ضربالاجل ۴۸ ساعته، در ۳ ژوئیه ۲۰۱۳ محمد مرسی را برکنار و بازداشت کرد. هواداران اخوان در میدانهای «رابعه عدویه» و «النهضه» تحصن کردند که این تجمعات در اوت ۲۰۱۳ با خشونت شدید نیروهای امنیتی سرکوب شد و صدها کشته بر جای گذاشت (کشتار رابعه). پس از آن، دولت موقت اخوانالمسلمین را یک «سازمان تروریستی» اعلام کرد، داراییهای آن را مصادره نمود و فعالیتهای آن را کاملاً ممنوع ساخت.<ref name=":0" /><ref name=":4" /><ref name=":8">[https://shouba.ir/%D8%A7%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D8%A8%D9%82%D8%9B-%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AC%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A7%D8%B2/ اخوانیهای سابق؛ روایتهای جدایی از اسلامگرایان اخوانی - شعوبنا]</ref> |
| آثار صادق رضازاده شفق، چه در حوزه ترجمه و چه تألیف، به دلیل نثر روان و علمی او مورد توجه قرار گرفتهاند. تسلط او بر زبانهای خارجی مانند انگلیسی، فرانسه، آلمانی و روسی، به او امکان داد تا متون پیچیده تاریخی و فلسفی را با دقت به فارسی برگرداند. نثر او در تألیفاتی مانند «نادرشاه» و «تاریخ ادبیات فارسی» بهگونهای بود که هم برای پژوهشگران و هم برای مخاطبان عمومی قابل فهم بود. این ویژگی نگارشی، آثار او را به منابعی پرطرفدار در میان دانشجویان و ادیبان تبدیل کرد (کتابراه).
| |
|
| |
|
| === حمایت از ادبیات ملیگرا === | | == وضعیت کنونی، پراکندگی جهانی و میراث فکری == |
| رضازاده شفق در سال ۱۳۰۴ خورشیدی با حمایت مالی و معنوی خود، دیوان اشعار عارف قزوینی را منتشر کرد. این اقدام نهتنها به حفظ آثار یکی از شاعران برجسته دوره مشروطه کمک کرد، بلکه نشاندهنده تعهد او به حمایت از ادبیات ملیگرایانه بود. اشعار عارف قزوینی، که سرشار از مضامین میهنپرستانه و آزادیخواهانه بود، با تلاش رضازاده شفق در دسترس مخاطبان بیشتری قرار گرفت و به تقویت روحیه ملیگرایی در ایران کمک کرد (دانشگاه تهران).
| |
|
| |
|
| === تأثیر آثار بر فرهنگ و آموزش === | | === سرکوب پس از ۲۰۱۳ و اعلام گروه تروریستی === |
| آثار رضازاده شفق، چه در حوزه ترجمه و چه تألیف، تأثیر عمیقی بر فرهنگ و آموزش ایران گذاشتند. ترجمههای او امکان دسترسی پژوهشگران و دانشجویان ایرانی به منابع تاریخی و فلسفی جهانی را فراهم کرد، در حالی که تألیفاتش به تقویت مطالعات تاریخی و ادبی در ایران کمک نمود. این آثار، بهویژه در دانشگاه تهران و دیگر مؤسسات آموزشی، بهعنوان منابع درسی مورد استفاده قرار گرفتند و به تربیت نسل جدیدی از پژوهشگران و ادیبان کمک کردند. تسلط او بر زبانهای متعدد و تواناییاش در انتقال مفاهیم پیچیده به زبانی روان، از ویژگیهای برجسته آثارش بود (صدای معلم؛ راسخون).
| | پس از کودتای ۲۰۱۳ و برکناری محمد مرسی، اخوانالمسلمین در مصر وارد تاریکترین دوره سرکوب خود شد. دولت جدید مصر به رهبری عبدالفتاح السیسی، اخوان را به عنوان سازمان تروریستی اعلام کرد. این سرکوب شامل اعدام یا حبس طولانیمدت هزاران نفر از رهبران و اعضای آن، مصادره اموال و املاک سازمانهای خیریه و بستن دفاتر مرکزی بود. از سال ۲۰۱۳ به بعد، اخوانالمسلمین عملاً فعالیتهای خود را در داخل مصر به صورت مخفی و زیرزمینی ادامه میدهد. این سرکوب همچنین باعث ایجاد شکافهایی در میان رهبران خارج از مصر شد که بر سر نحوه مواجهه با حکومت جدید و روشهای مبارزه اختلاف داشتند.<ref name=":4" /> |
|
| |
|
| (وبسایت خارجی جعبه هنری؛ ایران کتاب؛ کتابراه؛ دانشگاه تهران؛ کتابناک؛ صدای معلم؛ راسخون) | | === اخوان فراملی و شاخههای منطقهای === |
| | اخوانالمسلمین نه تنها یک جنبش مصری، بلکه یک سازمان فراملی با شعبهها و جنبشهای همسو در تقریباً تمام کشورهای عربی است. این شاخهها از نظر ساختاری و سیاسی استقلال نسبی دارند، اما از نظر ایدئولوژیک به آموزههای حسن البنا پایبند هستند. از مهمترین این شاخهها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:<ref name=":6" /> |
| | * '''اردن و تونس:''' جنبش اخوانالمسلمین در اردن به عنوان یک نیروی سیاسی قانونی و ریشهدار باقی ماندهاست. در تونس، حزب النهضه به رهبری «راشد الغنوشی» که الهامگرفته از اخوانالمسلمین است، پس از بهار عربی به قدرت رسید و سپس در تحولات بعدی کنار رفت، اما همچنان یک نیروی اصلی محسوب میشود. |
| | * '''فلسطین (حماس):''' [[جنبش حماس]]، در [[غزه]] و کرانه باختری، که در سال ۱۹۸۷ تأسیس شد، به عنوان شاخه مستقیم اخوانالمسلمین در فلسطین شناخته میشود و از ایدئولوژیهای اولیه اخوان تغذیه میکند. |
| | * '''سوریه و دیگر مناطق:''' اخوانالمسلمین سوریه یکی از اصلیترین نیروهای اپوزیسیون در برابر حکومت [[بشار اسد]] بود. نفوذ اخوان همچنین در کشورهای دیگری مانند کویت، سودان و یمن نیز محسوس است.<ref name=":3" /><ref name=":0" /><ref name=":5" /> |
|
| |
|
| == فعالیتهای سیاسی و نمایندگی == | | === میراث فکری و تقسیمبندیهای ایدئولوژیک === |
| | تاریخ فکری اخوانالمسلمین را میتوان به سه رویکرد اصلی تقسیم کرد که در تعامل و تقابل با یکدیگرند: |
| | * '''اصلاحیون (Reformists):''' این گروه بر فعالیتهای اجتماعی، آموزشی و مشارکت در چارچوب قانون اساسی تأکید دارند (مانند استراتژی عمر التلمسانی). |
| | * '''قطبیون (Qutbists):''' این شاخه متأثر از اندیشههای سید قطب، دیدگاهی رادیکال دارند و به مفهوم «حاکمیت خدا» (الحاکمیة) و «جهاد هجومی» علیه دولتهای نامسلمان یا «جاهلی» اعتقاد دارند. |
| | * '''میانهروها:''' این گروه تلاش میکنند تعادلی میان ایدئولوژیهای اسلامگرایانه و پذیرش نظام دموکراتیک برقرار کنند (مانند برخی از رهبران حزب النهضه تونس).<ref name=":3" /><ref name=":8" /> |
|
| |
|
| === نمایندگی در مجلس شورای ملی ===
| | == منابع == |
| صادق رضازاده شفق در دوره چهاردهم مجلس شورای ملی بهعنوان نماینده انتخاب شد. حضور او در مجلس، که در دورهای حساس از تاریخ ایران برگزار میشد، نشاندهنده جایگاه او بهعنوان یک روشنفکر و فعال سیاسی بود. او در این دوره با تکیه بر دانش و تجربه خود در زمینههای فرهنگی و تاریخی، به بحث و بررسی مسائل ملی پرداخت و از دیدگاههای آزادیخواهانه و مشروطهطلبانه خود دفاع کرد. فعالیتهای او در مجلس شورای ملی به تقویت گفتمان اصلاحات و پیشرفت در ایران کمک کرد و نشاندهنده تعهد او به آرمانهای جنبش مشروطه بود که در جوانی به آن پیوسته بود (دانشگاه تهران؛ صدای معلم).
| |
| | |
| === سناتوری در مجلس سنا ===
| |
| در سال ۱۳۲۸ خورشیدی، رضازاده شفق بهعنوان سناتور انتصابی تهران در مجلس سنا انتخاب شد و به مدت پنج دوره در این مجلس حضور داشت. در این نقش، او بهعنوان یکی از شخصیتهای برجسته سیاسی و فرهنگی، در تصمیمگیریهای کلان کشور مشارکت کرد. حضور او در مجلس سنا، که نهادی مشورتی و قانونگذاری بود، نشاندهنده نفوذ و اعتبار او در میان نخبگان سیاسی و فرهنگی ایران بود. او در این دوره نیز به موضوعاتی مانند حفظ فرهنگ و زبان فارسی توجه ویژهای داشت و از نفوذ خود برای پیشبرد اهداف فرهنگی استفاده کرد (راسخون؛ وبسایت خارجی جعبه هنری).
| |
| | |
| === حضور در کنفرانس سانفرانسیسکو ===
| |
| یکی از نقاط برجسته فعالیتهای بینالمللی رضازاده شفق، شرکت او در کنفرانس سانفرانسیسکو در سال ۱۳۲۴ خورشیدی بود. این کنفرانس که برای تدوین منشور سازمان ملل متحد برگزار شد، فرصتی برای او فراهم کرد تا به نمایندگی از ایران در یک رویداد جهانی حضور یابد. مشارکت او در این کنفرانس، که به تأسیس سازمان ملل منجر شد، نشاندهنده جایگاه بینالمللی او بهعنوان یک روشنفکر و دیپلمات بود. او در این رویداد با تکیه بر دانش گسترده خود در تاریخ و فلسفه، به ترویج دیدگاههای ایران در صحنه جهانی کمک کرد (وبسایت خارجی جعبه هنری؛ صدای معلم).
| |
| | |
| (دانشگاه تهران؛ راسخون؛ صدای معلم؛ وبسایت خارجی جعبه هنری)
| |
| | |
| === پیشنهاد لقب آریامهر ===
| |
| صادق رضازاده شفق نقش مهمی در پیشنهاد لقب «آریامهر» برای محمدرضا شاه پهلوی ایفا کرد. این لقب، که به معنای «دوستدار نور آریایی» است، بهعنوان بخشی از تلاشهای فرهنگی و ملیگرایانه برای برجسته کردن هویت تاریخی ایران به کار رفت. پیشنهاد این لقب نشاندهنده نفوذ رضازاده شفق در محافل سیاسی و فرهنگی دوره پهلوی و تعهد او به تقویت نمادهای ملیگرایی ایرانی بود (وبسایت خارجی گویا دیلی).
| |
| | |
| == درگذشت و میراث ==
| |
| | |
| === درگذشت ===
| |
| صادق رضازاده شفق در تاریخ ۷ شهریور ۱۳۵۰ خورشیدی در تهران درگذشت. او در آرامستان بهشت زهرا به خاک سپرده شد. درگذشت او پایانی بر زندگی پربار روشنفکری بود که در حوزههای مختلف علمی، فرهنگی و سیاسی تأثیرات عمیقی بر جای گذاشت. فعالیتهای او در طول زندگیاش، از مشارکت در جنبش مشروطه تا تدریس در دانشگاههای معتبر جهانی، نشاندهنده تعهد بیوقفه او به پیشرفت ایران بود (راسخون؛ صدای معلم).
| |
| | |
| === میراث فرهنگی و علمی ===
| |
| میراث صادق رضازاده شفق در حوزههای مختلف فرهنگی، علمی و سیاسی همچنان در ایران ماندگار است. او بهعنوان یکی از پیشگامان نقد فرهنگی و حفظ زبان فارسی، نقش مهمی در تقویت هویت ملی ایرانیان ایفا کرد. تألیفات و ترجمههای او، از جمله کتابهای «نادرشاه»، «تاریخ ادبیات فارسی» و ترجمههای «کوروش کبیر» و «گزیده اوپهنیشدها»، بهعنوان منابعی ارزشمند در مطالعات تاریخی و ادبی ایران شناخته میشوند. مشارکت او در تأسیس فرهنگستان ایران و تلاش برای واژهگزینی، به حفظ و تقویت زبان فارسی کمک کرد. علاوه بر این، حضور او در کنفرانس سانفرانسیسکو و تدریس در دانشگاههای بینالمللی مانند کلمبیا و مکگیل، به معرفی فرهنگ و تاریخ ایران در سطح جهانی یاری رساند. رضازاده شفق با تسلط بر چندین زبان و دانش گستردهاش، پلی بین فرهنگهای شرقی و غربی ایجاد کرد (وبسایت خارجی جعبه هنری؛ دانشگاه تهران؛ آخرین خبر).
| |
| | |
| === نقش در حفظ زبان فارسی ===
| |
| صادق رضازاده شفق بهعنوان یکی از اعضای مؤسس فرهنگستان ایران، نقش مهمی در حفظ و تقویت زبان فارسی ایفا کرد. او به شدت نگران نفوذ لغات بیگانه در زبان فارسی بود و در فعالیتهای خود در فرهنگستان، بر تدوین واژگان جدید و جایگزینی لغات بیگانه با معادلهای پارسی تأکید داشت. این تلاشها به حفظ اصالت زبان فارسی و تقویت هویت ملی ایرانیان کمک کرد و از او چهرهای برجسته در حوزه واژهگزینی ساخت (آخرین خبر).
| |
| | |
| === ویژگیهای شخصیتی و آرمانها ===
| |
| رضازاده شفق بهعنوان یک روشنفکر آزادیخواه و مشروطهطلب، در تمام طول زندگی خود به آرمانهای اصلاحات اجتماعی و فرهنگی پایبند بود. او با تکیه بر دانش گسترده و دیدگاههای مترقی خود، همواره به دنبال پیشرفت ایران و حفظ هویت ملی بود. تعهد او به آزادیخواهی، چه در فعالیتهای سیاسی مانند مشارکت در جنبش مشروطه و چه در تلاشهای فرهنگی مانند حفظ زبان فارسی، او را به الگویی برای نسلهای بعدی تبدیل کرد (صدای معلم).
| |
| | |
| === تأثیر بر نسلهای بعدی ===
| |
| فعالیتهای رضازاده شفق در آموزش، بهویژه در دارالمعلمین عالی و دانشگاه تهران، به تربیت نسل جدیدی از پژوهشگران و ادیبان کمک کرد. دانشجویان او از دانش عمیق و دیدگاههای نوآورانهاش در تاریخ و ادبیات فارسی بهرهمند شدند. همچنین، تعهد او به آرمانهای مشروطهخواهی و آزادیخواهی، الگویی برای روشنفکران و فعالان فرهنگی پس از او بود. او بهعنوان یک مشروطهخواه که نگران نفوذ لغات بیگانه و حفظ اصالت فرهنگی بود، تأثیرات ماندگاری بر گفتمان فرهنگی ایران گذاشت. خدمات او در مجلس شورای ملی و سنا نیز نشاندهنده نقش او در شکلدهی به سیاستهای فرهنگی و آموزشی ایران بود (صدای معلم؛ آخرین خبر).
| |
| | |
| (راسخون؛ صدای معلم؛ وبسایت خارجی جعبه هنری؛ دانشگاه تهران؛ آخرین خبر)
| |
| | |
| == منابع: == | |