۱٬۰۴۴
ویرایش
ابرابزار
(ابرابزار) |
|||
| خط ۷۵: | خط ۷۵: | ||
| پانویس = | | پانویس = | ||
}} | }} | ||
'''بهرام عالیوندی''' (زاده ۱۵ بهمن ۱۳۰۶ در کازرون - درگذشته ۱ خرداد ۱۳۹۱ در وین) از پیشکسوتان نقاشی مدرن در ایران و از پرکارترین هنرمندان ایرانی در تبعید است. | '''بهرام عالیوندی''' (زاده ۱۵ بهمن ۱۳۰۶ در کازرون - درگذشته ۱ خرداد ۱۳۹۱ در وین) از پیشکسوتان نقاشی مدرن در ایران و از پرکارترین هنرمندان ایرانی در تبعید است. | ||
او بعد از مهاجرت از کشور سالها در اتریش به سر برد و چندین نمایشگاه در کشورهای آلمان و اتریش برگزار کرد.<ref name=":1">همبستگی ملی - [https://www.hambastegimeli.com/%DA%AF%D8%B2%D9%8A%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1/64124-%DA%A9%D8%A7%D8%B8%D9%85-%D9%85%D8%B5%D8%B7%D9%81%D9%88%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%DB%8C%D8%A7%D8%AF-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D8%B9%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%88% گرامیداشت زنده یاد بهرام عالیوندی، استاد چیره‌دست نقش‌ها و رنگ‌ها]</ref> | او بعد از مهاجرت از کشور سالها در اتریش به سر برد و چندین نمایشگاه در کشورهای آلمان و اتریش برگزار کرد.<ref name=":1">همبستگی ملی - [https://www.hambastegimeli.com/%DA%AF%D8%B2%D9%8A%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1/64124-%DA%A9%D8%A7%D8%B8%D9%85-%D9%85%D8%B5%D8%B7%D9%81%D9%88%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%DB%8C%D8%A7%D8%AF-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D8%B9%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%88% گرامیداشت زنده یاد بهرام عالیوندی، استاد چیره‌دست نقش‌ها و رنگ‌ها]</ref> | ||
| خط ۸۲: | خط ۸۲: | ||
وی در ۱۳۰۶ خورشیدی در شهر کازرون در استان فارس به دنیا آمد. خانواده‌اش در دو سالگی به دلیل اینکه مادرش اهل شیراز بود به آنجا نقل مکان کردند. سپس از شیراز به ممسنی رفتند و بهرام تا کلاس ۶ ابتدایی در آنجا درس خواند. | وی در ۱۳۰۶ خورشیدی در شهر کازرون در استان فارس به دنیا آمد. خانواده‌اش در دو سالگی به دلیل اینکه مادرش اهل شیراز بود به آنجا نقل مکان کردند. سپس از شیراز به ممسنی رفتند و بهرام تا کلاس ۶ ابتدایی در آنجا درس خواند. | ||
پدربزرگش | پدربزرگش ازخوانین ممسنی بود، مردی تصویرگر نقاشی‌های ساده ابتدایی اما زیبای کتاب دکامرون اثر معروف بوکاچیو با ترجمه احمد دریابیگی. حتی گفته‌اند کلمه الله را روی دانه ای برنج نوشته بود. پدرش نیز نقشه خطه ممسنی را دقیقاً ترسیم کرده و آنرا در اداره دولتی مرکز ممسنی، نورآباد، آویخته بودند. | ||
بهرام عالیوندی در مدرسه نقشه | بهرام عالیوندی در مدرسه نقشه جغرافی می‌کشید که آنها را به دیوار کلاس یا دفتر مدرسه نصب می‌کردند. بعد از شش سال دبستان، دبیرستان را در شیرازشروع می‌کند و طبق گفته خود برای امرار معاش از روی نقاشی‌های دیگران کپی می‌کند و برای تأتر دکور می‌زند و پلاکارد سینما می‌سازد اما در هیچ‌کدام موفقیتی نداشته‌است.<ref name=":3">نقاشی که در زمستان آمد و در بهار رفت - [https://bahramalivandi.org/index.php/بیوگرافی بیوگرافی استاد بهرام عالیوندی]</ref> | ||
او آموزش‌های هنری خود را در تهران و در ابتدا در مدرسه هنرهای زیبای تهران و سپس موفق به گرفتن مدرک دیگری از کالج هنرهای دکور از یکی از کالج‌های تهران شد. | او آموزش‌های هنری خود را در تهران و در ابتدا در مدرسه هنرهای زیبای تهران و سپس موفق به گرفتن مدرک دیگری از کالج هنرهای دکور از یکی از کالج‌های تهران شد. | ||
| خط ۹۳: | خط ۹۳: | ||
== فعالیتهای هنری == | == فعالیتهای هنری == | ||
وی در تهران پس از کودتای ۲۸ مرداد باحمایت برادربزرگ که کارمندعالیرتبه دولت است و یاری انسانی شریف که به استعداد فراوان اودرنقاشی پی برده، بعنوان هنرجوی این رشته در هنرستان نقاشی پسران پذیرفته می‌شود، جایی که خود بعداً در آنجا و نیز هنرستان نقاشی دختران هنر آموز نقاشی گردید. | |||
وی در این‌باره | وی در این‌باره گفته‌است: «درهنرستان، [[جلال آل احمد]] هم دبیرادبیات مان بودوهم مربی وراهنمای خوبی برای من وتاآخرین روزهای زندگی نیزپیشرفت‌هایم رازیرنظرداشت. در۲۸سالگی دیپلم گرفتم، بعنوان شاگرد ممتازشناخته شدم وبورس چهارسال تحصیل درفرانسه به من تعلق گرفت اماسازمان امنیت اجازه خروج ازایران به من نداد و باز جلال بود که اینبارنیزبه یاریم آمدو اینکه: دراروپاکه آمپول هنرتزریق نمی‌کنند. همین جابمان وخودرابساز.» | ||
سال | سال ۱۳۳۶ عالیوندی بصورت روزمزدبه استخدام کارگاه کاشی سازی فرهنگ وهنردرآمد.<ref name=":3" /> | ||
عالیوندی مدتی حدودسه سال ازروی اشیاء باستانی ایران کپی برداری می‌کند تابه گفته خودش بارموزنوروسایه روشن رشته‌های هنر قدیم ایران بیشترآشناشود. بعدهانیزبعنوان هنرآموزنقاشی درهنرستانهای نقاشی دختران وپسران تهران، تعیلم شاگردان خودرابرای آشنایی وطراحی ازروی همین آثارتاریخی درموزه ایران باستان را بعهده می‌گیرد. طی حدود۲۶ سال خدمت دروزارت فرهنگ وهنر، هزاران طرح عالیوندی درکارگاه‌های میناسازی، گلیم بافی، کاشیکاری، منبت سازی، خاتم کاری، نقره سازی، معرق کاری و… توسط استادکاران رشته‌های فوق به اجرادرآمده ودرموزه فرهنگ وهنرجمع آوری یابه سران کشورهاهدیه گردید.<ref name=":3" /> | |||
کارهای عالیوندی در مقر اصلی سازمان ملل در وین به نمایش درآمده‌است. | کارهای عالیوندی در مقر اصلی سازمان ملل در وین به نمایش درآمده‌است. | ||
| خط ۱۱۰: | خط ۱۱۰: | ||
== سبک هنری == | == سبک هنری == | ||
عالیوندی درسراسرزندگی هنری خود، زنده یاد خانم شکوه ریاضی رابعنوان یگانه استادبرجسته خوددرزمینه آموزش طراحی ونقاشی مدرن بامتدآکادمی بوزارپاریس که تحصیل کرده آنجابود، فروتنانه قدرشناخت وارج نهاد. | |||
او | او گفته‌است اگراثرسبک کوبیسم درکارهایم مشهوداست شاید کارروی کاشیهای معرق وتقسیم بندی ناگزیرآنهااین توهم راایجاد کرده‌است.<ref name=":3" /> | ||
عالیوندی به نسلی از ایرانیان هنرمند تعلق دارد که چهره‌های شناخته شده و مهمی چون مسعود عربشاهی، ناصر اویسی، و پرویز تناولی جز آنها بشمار می‌آیند. آثار عالیوندی در زمینه‌های سمبولیسم و سمبل‌های شرقی می‌باشد، مانند ماهی، فلس ماهی، و اسب که سمبول‌های مینیاتور پارسی می‌باشند. نقاشی‌های عالیوندی از فرهنگ پارسی تأثیر و الهام گرفته و به تصویر کشنده داستانها و افسانه‌های اسطوره ایی و شعرهای شعرای معروفی چون فردوسی و عطار نیشابوری هستند. کارهای برجسته او شامل یک سری نقاشی در مقیاس بزرگ که در دهه ۱۳۶۰ تولید شده‌اند می‌باشند. این شامل تصویر میترا، عیسی مسیح و فردوسی می‌باشد. برخی از کارهای او از زمان جنگ و سرکوب در ایران الهام می‌گیرند و درد و رنج مردم خود را به تصویر می‌کشد.<ref name=":2" /> | عالیوندی به نسلی از ایرانیان هنرمند تعلق دارد که چهره‌های شناخته شده و مهمی چون مسعود عربشاهی، ناصر اویسی، و پرویز تناولی جز آنها بشمار می‌آیند. آثار عالیوندی در زمینه‌های سمبولیسم و سمبل‌های شرقی می‌باشد، مانند ماهی، فلس ماهی، و اسب که سمبول‌های مینیاتور پارسی می‌باشند. نقاشی‌های عالیوندی از فرهنگ پارسی تأثیر و الهام گرفته و به تصویر کشنده داستانها و افسانه‌های اسطوره ایی و شعرهای شعرای معروفی چون فردوسی و عطار نیشابوری هستند. کارهای برجسته او شامل یک سری نقاشی در مقیاس بزرگ که در دهه ۱۳۶۰ تولید شده‌اند می‌باشند. این شامل تصویر میترا، عیسی مسیح و فردوسی می‌باشد. برخی از کارهای او از زمان جنگ و سرکوب در ایران الهام می‌گیرند و درد و رنج مردم خود را به تصویر می‌کشد.<ref name=":2" /> | ||
از لحاظ تکنیکی، کارهای او در برخی اوقات بسیار سنتی و برخی اوقات بسیار خلاقانه و اصیل می‌باشند. نقاشی‌های اولیه عالیوندی شامل آنهایی که در دهه ۱۳۶۰ بودند | از لحاظ تکنیکی، کارهای او در برخی اوقات بسیار سنتی و برخی اوقات بسیار خلاقانه و اصیل می‌باشند. نقاشی‌های اولیه عالیوندی شامل آنهایی که در دهه ۱۳۶۰ بودند معمولاً از رنگ و روغن سنتی روی کانواس می‌باشد که یادآور شیشه‌های رنگی و طرحهای کلیساهای قرون وسطی می‌باشد که کامل انشان دهنده خلاقیت‌های شخصی او می‌باشند. در طی سالهای دهه ۱۳۷۰ عالیوندی کارهای رنگ و روغنی را ادامه داد اما کنواس سنتی کنار گذاشته شد و او کارهای خود را مستقیماً به روی کاغذ متقل نمود، روشی که توسط کیوبیستها در سده ۱۹۰۰ بنیان‌گذاری شده بود.<ref>نقاشی که در زمستان آمد و در بهار رفت - [https://bahramalivandi.org/index.php/سبک-هنری سبک هنری]</ref> | ||
کارهای هنری عالیوندی بیشتر روی ادبیات و افسانه‌های ادبیات فارسی و ایرانی و شرقی تکیه داشت. علاوه بر نقاشی، کارهای هنری روی پرده‌های نقش دار و کنوس نیز هنر عالیوندی را از بقیه جدا می‌نمود.<ref name=":2" /> | کارهای هنری عالیوندی بیشتر روی ادبیات و افسانه‌های ادبیات فارسی و ایرانی و شرقی تکیه داشت. علاوه بر نقاشی، کارهای هنری روی پرده‌های نقش دار و کنوس نیز هنر عالیوندی را از بقیه جدا می‌نمود.<ref name=":2" /> | ||
| خط ۱۳۶: | خط ۱۳۶: | ||
در هزارهٌ [[فردوسی]]، نمایشگاهی از نقاشی‌های او در مرکز یونسکو در وین به نمایش گذاشته شد که ۳۳ تابلو آن به اساطیر شاهنامه مربوط می‌شد.<ref name=":1" /> | در هزارهٌ [[فردوسی]]، نمایشگاهی از نقاشی‌های او در مرکز یونسکو در وین به نمایش گذاشته شد که ۳۳ تابلو آن به اساطیر شاهنامه مربوط می‌شد.<ref name=":1" /> | ||
او | او دربارهٔ شیوه کار خود می‌گوید:<blockquote>«من در نقاشی هیچ‌گاه از قبل فکر نمی‌کنم که چه چیز می‌خواهم بکشم، بلکه کاملاً تابع احساسم هستم. البته معتقدات و تفکرات من در این آفرینش تأثیر دارند، ولی اگر بخواهم روی چیزی از قبل فکر کنم و طرح بریزم و بعد روی آن کار کنم، این را دیگر اثر هنری نمی‌دانم. در واقع به نظر من، هنر تبلور احساس هنرمند، یعنی تبلور احساس جامعه است. این تقسیم‌بندی هنر برای هنر و هنر برای مردم را هم قبول ندارم. اصلاً موضوع این نیست. هر هنرمندی بار زمان خودش را دارد».<ref name=":1" /></blockquote> | ||
== فعالیتهای سیاسی == | == فعالیتهای سیاسی == | ||
[[پرونده:تابلو اعدام اثر بهرام عالیوندی.jpg|بندانگشتی|تابلو اعدام اثر بهرام عالیوندی]] | [[پرونده:تابلو اعدام اثر بهرام عالیوندی.jpg|بندانگشتی|تابلو اعدام اثر بهرام عالیوندی]] | ||
عالیوندی در دوران دبیرستان و از حوالی سال ۱۳۲۲ با حزب توده و اهداف تبلیغاتی آن آشنا می‌شود و به گفته خودش از آنجا که ظلم خوانین، جنگ‌های قبیله‌ای و آشفتگی روحی پدر و فقر خانواده را پس از تقسیم اراضی به چشم دیده، آرمان عدالت‌خواهی وعدالت‌جویی را در حزب یاد شده می‌یابد. | |||
ابتدا عضو سازمان جوانان حزب و سپس به‌عنوان مسئول درجه‌داران هوادار در | ابتدا عضو سازمان جوانان حزب و سپس به‌عنوان مسئول درجه‌داران هوادار در شیراز گزیده می‌شود. انواع فعالیتهای حزبی و تظاهرات، ساختن پلاکاردها برای انواع همین تظاهرات، دستگیری در سال ۱۳۲۷، سالهای پرماجرای زندان، خاطرات آشنایی باسران و مسئولان حزب در شیراز و خیانت آنان، از وی فردی باتجربه ساخت. | ||
پس | پس ازکودتای ۲۸ مرداد با کمک برادر بزرگتر از شیراز به تهران گریخت، درجنوب تهران درخانه ای محقر مخفی گردید و برای کسب ناگزیر روزی ناچیز، به انواع کارهای سخت وپست تن داد. | ||
وی | وی دربارهٔ خیانت حزب توده در جریان کودتا گفته‌است:<blockquote>«گروهان زرهی باتانک وزره پوش برسرتاسرشیرازمسلط بود و درجه داران همه ازهواداران عضوگیری شده حزب بودندومرتب می‌پرسیدند چه کنیم، تانک هاراروبه کی وکدام سمت بگردانیم وشلیک کنیم؟ ایل قشقایی هم پیغام فرستاده وبرای کمک وهمکاری اعلام آمادگی کرده بود که عازم شهرشونداما… شهرقرق اوباش واراذل شده بود که جولان میدادندومامبهوت وبلاتکلیف، سرخورده ازقطع رابطه مسئولان که نمی‌دانستیم چرابی هیچ عکس العملی دست گذاشته اندروی دست وهیچ دستوری نمیدهندوبی خبرازاینکه آقایان واداده وبه فرمان ارباب شمالی بدون کمترین مقاومتی به همه پشت کرده وشهررادردست اوباش واراذل رهاکرده اندتاکودتاچیان بعداً وبتدریج همه آنهایی راکه نگفتند (جاودان شهریارا) یکجا به مسلخ ببرند.»<ref name=":3" /></blockquote>سال ۱۳۳۶ عالیوندی بصورت روزمزدبه استخدام کارگاه کاشی سازی فرهنگ وهنردرآمده وتاسالهای طولانی بعلت عدم همکاری باساواک هم ممنوع الخروج وهم ازاستخدام رسمی اوممانعت می‌شد. جالب امااینکه بدنبال کسب شهرت هنری که عالیوندی بتدریج وبعلت آغازسبک ویژه کارش به آن دست یافته ونام اودرزمره نقاشان مدرن ایران بسیاربرزبان اهل این هنربود، هربارکه درنمایشگاه‌های جمعی اثری ازاو نیزبه معرض تماشاگذاشته می‌شد اگرفرح نیزبرای افتتاح یادیدارازاین نمایشگاه‌هاشرکت داشت، ساواک ازحضورعالیوندی درنمایشگاه ودرکنارتابلوهایش ممانعت میکرداماروز بعدروزنامه‌های تهران عکس فرح رادرکنارتابلویی از او به چاپ می‌رساندند.<ref name=":3" /> | ||
عالیوندی ۲۰سال در ایران به تعلیم نقاشی و آشنا ساختن شاگردان خود با هنر ایران و میراث اساتید نقاشی مرز و بوم‌مان پرداخت. رژیم هنرکش، وجود چنین هنرمند برجسته و آزادیخواهی را در خاک ایران تاب نمی‌آورد. آثار او که پیش از این در سراسر دنیا به‌نمایش درآمده بودند، در ایران ممنوع شدند. در سال۶۴ به‌علت سرکوب و سانسور فعالیتهای فرهنگی و هنری از سوی حکومت آخوندی، ناچار از جلای وطن شد و در تبعید تمام هنر و خلاقیت برجسته خود را در خدمت مقاومت و جنبش آزادیخواهانه مردم ایران به‌کار گرفت.<ref name=":0" /> | عالیوندی ۲۰سال در ایران به تعلیم نقاشی و آشنا ساختن شاگردان خود با هنر ایران و میراث اساتید نقاشی مرز و بوم‌مان پرداخت. رژیم هنرکش، وجود چنین هنرمند برجسته و آزادیخواهی را در خاک ایران تاب نمی‌آورد. آثار او که پیش از این در سراسر دنیا به‌نمایش درآمده بودند، در ایران ممنوع شدند. در سال۶۴ به‌علت سرکوب و سانسور فعالیتهای فرهنگی و هنری از سوی حکومت آخوندی، ناچار از جلای وطن شد و در تبعید تمام هنر و خلاقیت برجسته خود را در خدمت مقاومت و جنبش آزادیخواهانه مردم ایران به‌کار گرفت.<ref name=":0" /> | ||
عالیوندی از مهر ماه سال ۱۳۶۰ تا پاییز ۱۳۶۳که از ایران خارج گردید و در سخت‌ترین شرایط پلیسی و امنیتی آن دوران، خانه و زندگی و همه امکانات مادی و معنوی خود را با ریسک پذیری بسیار در اختیار مجاهدان قرار داد و حتی با جابجایی مدارک و اسناد سازمان، خطرات فراوان به جان خرید. طی تهاجم پاسداران به یکی از پایگاه‌های مسئولان و فرماندهان مجاهدین در شمال تهران، ۳ تا ۴ تابلوی نقاشی که عالیوندی برای تزئین و عادی سازی پایگاه به آنان اهدا کرده بود نیز طی مصادره اموال پایگاه، بدست پاسداران افتاد و موضوع مورد سوء ظن و پیگیری قرار گرفت اما او با هوشیاری ذهنی و سیاسی و ضمن اظهار بی اطلاعی از خریدار تابلو توانست از مهلکه جان بدر برد. پس ازخروج عالیوندی ازایران وسپس حمایت علنی او ازمقاومت ایران ضمن اهدای تابلوی عظیم شهادت مجاهدخلق فرهاد پاکزاد به مسئول شورا، اکثرتابلوهای نقاشی عالیوندی ازموزه‌ها، موسسات دولتی وگالری‌ها جمع‌آوری وممنوع النمایش شده وحتی ازذکرنام اونیزدرکتابهایی که دربارهٔ پیشکسوتان نقاشی مدرن ایران چاپ گردید، ممانعت بعمل آمد. بااینهمه اماازهمان ابتدای اقامت عالیوندی درخارج ازکشوروطی سالهای طولانی، بخصوص چندسال اخیرکه رژیم پس ازبارها تلاش و «دانه پاشی» برای جذب او ناامید شده، برای سوء استفاده ازنام وشهرت هنری او، بعضی آثارنقاشی وی را درچندین نمایشگاه گروهی به معرض تماشاگذاشته وضمن نقدهنری تکنیک وسبک کاروی، به چاپ عکس رنگی یکی ازتابلوهای بزرگ اودرنشریات ویژه خارج ازکشوراقدام نمود.<ref name=":3" /> | |||
وی دربارهٔ حجم فعالیتها و ارتباط آثارش با موضوعات سیاسی گفته‌است: | وی دربارهٔ حجم فعالیتها و ارتباط آثارش با موضوعات سیاسی گفته‌است: | ||