۱٬۰۴۴
ویرایش
←آثار باستاني بجا مانده از سلوكيان در ايران
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''سلوکیان''' یا '''اسالکه''' نام دولتی بود که در میان سال‌های ۳۱۲ تا ۶۴ پیش از میلاد بر آسیای غربی فرمان می‌راند. پس از مرگ اسکندر مقدونی سرزمین‌های او میان سردارانش تقسیم‌شدند. سلوکیان جانشینان سلوکوس یکم بودند که در ۳۰۶ به قدرت رسید. مصر باستان نیز به دودمان بطلمیوسی( یا بطالسه) و یونان و بخش‌های اروپایی امپراتوری اسکندر نیز به مقدونیان رسید.<ref name=":0">تاریخچه جهان - [http://ourhistory.mihanblog.com/post/4 سلوکیان] </ref> | '''سلوکیان''' یا '''اسالکه''' نام دولتی بود که در میان سال‌های ۳۱۲ تا ۶۴ پیش از میلاد بر آسیای غربی فرمان می‌راند. پس از مرگ اسکندر مقدونی سرزمین‌های او میان سردارانش تقسیم‌شدند. سلوکیان جانشینان سلوکوس یکم بودند که در ۳۰۶ به قدرت رسید. مصر باستان نیز به دودمان بطلمیوسی( یا بطالسه) و یونان و بخش‌های اروپایی امپراتوری اسکندر نیز به مقدونیان رسید.<ref name=":0">تاریخچه جهان - [http://ourhistory.mihanblog.com/post/4 سلوکیان] </ref> | ||
پس از مرگ اسکندر سوم مقدونی در سال ۳۲۳ قبل از میلاد، بر سر تصاحب سرزمین های فتح شده، بین فرماندهان جنگ او اختلاف ها و درگیری هایی به وجود آمد که به دیادوخوی معروف شد. سلوکوس نیکاتور که از دوستان اسکندر بود، پادشاه سرزمین های شرقی امپراتوری اسکندر، از جمله افغانستان، ایران، عراق، سوریه، لبنان و بخش هایی از ترکیه، ازبکستان، ارمنستان، ترکمنستان و تاجیکستان شد. سلوکوس برای این پادشاهی بزرگ، دو پایتخت در نظر گرفت. یکی انطاکیه ( Antioch ) در سوریه و دیگری سلوکیه ( Seleucia ) در عراق امروزی یا ( Mesopotamia ). سلوکوس ، سلسله ای را پایه گذاری کرد که تا ۲ قرن پا برجا ماند. این سلسله در دوران هنر هلنیستیکی باعث خلق آتار هنر زیادی شد که تلفیقی از هنر غربی و شرقی بود.<ref name=":2">isatc - [http://isatc.ir/about-seleucia/ سلوکیان که بودند؟ (آغاز و پایان یک امپراتوری)]</ref> | |||
= پیدایش = | = پیدایش = | ||
| خط ۵۲: | خط ۵۴: | ||
* آنتیوخوس دوازدهم (۸۷-۸۴ یا ۹۴-۸۳) | * آنتیوخوس دوازدهم (۸۷-۸۴ یا ۹۴-۸۳) | ||
* آنتیوخوس سیزدهم (۶۸/۶۹-۶۴)<ref name=":0" /> | * آنتیوخوس سیزدهم (۶۸/۶۹-۶۴)<ref name=":0" /> | ||
== برخی شاهان == | |||
=== سلكوس اول === | |||
در سال 312پ م بابل را فتح كرد و آنجا را پایتخت خود قرار داد.او پارسها،مادها، بلخی ها عربها، تپوریها، سغدیها، هیركانیها و رخجی ها را به زیر سلطه خود در آورد.سوریه تا كرانه مدیترانه را نیز فتح كرد.او با اپما دختر ایرانی اهل هیركانی ازدواج كرده بود تا ایرانیان از این بابت احساس رضایت كنند كه ولیعهد سلوكوس خون ایرانی دارد. او كه احساس خستگی از شاهی در فلات ایران میكرد به قصد سلطنت مقدونیه حكومت را به پسرش سپرد و به سوی سرزمین خود رفت ولی در راه در سال 218پ م قبل از رسیدن به مقدونیه به دست رقیبان مقدونیایی خود كشته شد | |||
=== آنتیوخوس اول === | |||
او در زمان پدر اداره ساتراپی های شرقی را بر عهده داشت.او با اجازه پدرش با زن پدرش ازدواج كرد. از چگونگی حكومت او چیزی نمی دانیم. در سال 281پ م به شاهی رسید و بیست سال بعد در حال سركوبی شورشی محلی كشته شد | |||
=== آنتیوخوس دوم === | |||
پسر آنتیوخوس اول به نام آنتیوخوس دوم با عنوان تئوس در سال 261پ م به شاهی میرسد. سلوكیان نتوانسته بودند آتروپاتن را فتح كنند و این باعث ضعف آنها می شد. و در این زمان قدرت آنها رو به زوال گذاشته بود.او با خاندانی از كاپادوكیه ازدواج كرد تاحمایت آنها را داشته باشد.سرانجام توسط یكی از همسرانش به نام لائودیكه مسموم و كشته شد | |||
=== سلوكوس دوم === | |||
در سال 246پ م كه سلوكوس دوم به تخت نشست ، آغاز قدرت گرفتن اشكانیان بود.او در فرمانروایی خود درگیر نبردهای مختلفی بود و سر انجام در سال 226پ م در حال اسب سواری دچار حادثه شد و جان سپرد | |||
=== سلوكوس سوم === | |||
اودر سال اول حكومتش مسموم وكشته شد | |||
=== آنتیوخوس سوم === | |||
اودرسال223پ م پادشاه شد و به نام آنتیوخوس بزرگ مشهور است.او كه در نوجوانی به شاهی رسیده بود به مرور توانست در شرق قدرت را به دست گیرد.او مولون را ساتراپ ماد نمود و آلكساندر را ساتراپ فارس. وی به سبب جوانی همه اختیارات حكومتش را به وزیرش سپرد.مولون به دشمنی پرداخت و شهر سلوكیه تا فرات را به زیر سلطه خود آورد.آنتیوخوس خود به جنگ مولون رفت و او را شكست داد.آلكساندر نیزخود به زندگی خود پایان داد.پس از این موفقیت او به سمت شرق آمد.ابتدا با حمله به آذربایجان بدون جنگ آنجا را به زیر سلطه درآورد.تا سال209پ م به سركوبی شورشهای آسیای صغیر پرداخت. آنتیوخوس توانست به شهر صد دروازه برسد كه ظاهرا پایتخت پارت بود.او اردوان را شكست داد و قرار شد از او خراج بگیرد ولی از قدرت اشكانیان كاسته نشد.اشكانیان تن به جنگ نمی دادند وسر به فرمان هم نمی دادند به این ترتیب آنتیوخوس خسته شده بودو از جنگ با آنها دست كشید | |||
=== سلوكوس چهارم 187تا176پ م === | |||
=== آنتیوخوس چهارم 176 تا 164 پ م === | |||
این دو شاه درگیر غرب ایران شدند و با رومیان هم دست وپنجه نرم می كردند تا اینكه اشكانیان قدرت گرفتند و آنها را از ایران پس راندند<ref>ایران اطلس - [https://iranatlas.info/solukian/soluki.htm سلوكیان كه بودند؟]</ref> | |||
== آثار باستاني بجا مانده از سلوكيان در ايران == | == آثار باستاني بجا مانده از سلوكيان در ايران == | ||
| خط ۶۷: | خط ۹۴: | ||
=== كرمانشاه ، بيستون : مجسمه هركول === | === كرمانشاه ، بيستون : مجسمه هركول === | ||
[[پرونده:هنر سلوکیان- سنگ نوشته آنتیوخوس سوم در نهاوند- موزه ملی ایران.jpg|بندانگشتی|'''هنر سلوکیان- سنگ نوشته آنتیوخوس سوم در نهاوند- موزه ملی ایران''']] | |||
مجسمه هرکول که تندیسی از تجاوز اسکندر گجستک و حکومت سلوکیان به ایران مي باشد در بیستون در سال 1327 هجری هنگام احداث جاده آسفالته همدان به کرمانشاه در دامنه کوه کشف شد . این اثر شخص نیرومندی را نشان میدهد که به پهلوی چپ به روی نقش شیری در سایه درختی لمیده است و در دست چپ پیاله ای از شراب در دست دارد و دست چپش را بروی پای راستش قرار داده است . سر این مجسمه در سال 1380 کنده و دزدیده شده بود که پس از چند سال کشف و دوباره به جایگاه اصلی خودش برگشت . درازای این تندیس 147 سانتی متر است . پشت این تندیس کتیبه ای از زمان سلوکیان وجود دارد که مفهوم آن به این شرح است : ” به سال 164 ماه پانه موی هرکول فاتح درخشان هیاکینتوس پسر پانیاغوس به سبب نجات کل امن- فرمانده کل - این مراسم برپا شد . ” که خوشبختانه این سلسه توسط مهرداد و تیرداد پارتی در هم کوبیده شد و سلسله شاهنشاهی ایرانی اشکانیان جایگزین آن شد و دوباره ایران رو به فرهنگ کهن خود رفت و دست متجاوزان را کوتاه نمود.<ref>تاریخ بیست و پنج قرن ایران - [http://tarikh-2500.blogfa.com/cat-3.aspx سلوکـیان چه کسانی بودند ؟]</ref> | مجسمه هرکول که تندیسی از تجاوز اسکندر گجستک و حکومت سلوکیان به ایران مي باشد در بیستون در سال 1327 هجری هنگام احداث جاده آسفالته همدان به کرمانشاه در دامنه کوه کشف شد . این اثر شخص نیرومندی را نشان میدهد که به پهلوی چپ به روی نقش شیری در سایه درختی لمیده است و در دست چپ پیاله ای از شراب در دست دارد و دست چپش را بروی پای راستش قرار داده است . سر این مجسمه در سال 1380 کنده و دزدیده شده بود که پس از چند سال کشف و دوباره به جایگاه اصلی خودش برگشت . درازای این تندیس 147 سانتی متر است . پشت این تندیس کتیبه ای از زمان سلوکیان وجود دارد که مفهوم آن به این شرح است : ” به سال 164 ماه پانه موی هرکول فاتح درخشان هیاکینتوس پسر پانیاغوس به سبب نجات کل امن- فرمانده کل - این مراسم برپا شد . ” که خوشبختانه این سلسه توسط مهرداد و تیرداد پارتی در هم کوبیده شد و سلسله شاهنشاهی ایرانی اشکانیان جایگزین آن شد و دوباره ایران رو به فرهنگ کهن خود رفت و دست متجاوزان را کوتاه نمود.<ref>تاریخ بیست و پنج قرن ایران - [http://tarikh-2500.blogfa.com/cat-3.aspx سلوکـیان چه کسانی بودند ؟]</ref> | ||
| خط ۷۵: | خط ۱۰۳: | ||
اندکی پس از آن کار بر سلوکیان تنگ‌تر شد، از یکسو روم نیرومند به دشمنی با ایشان برخاسته بود؛ از دیگر سو شورش مکابی در پس از سال ۱۶۵ پیش از میلاد در یهودیه-که از پشت‌گرمی روم هم بهره‌مند بود- کار را بر ایشان سخت‌تر نمود. از دیگرسو اشکانیان هم نیروگرفته‌بودند و تا بابل پیشروی کردند و بر شهر بابل و سلوکیه دست‌یازیدند (۱۴۱ (پیش از میلاد)). به این رشته از ناکامی‌ها جنگ‌های درونی سلوکی بر سر تاج و تخت و چنددستگی ایشان نیز افزوده‌شد. پس سرانجام فرماندهان رومی لوکولوس و پومپه در یک‌چهارم دوم سده یکم پیش از میلاد بر تاریخ سلوکی خط پایان کشیدند. واپسین شاه سلوکی در ۶۴ پیش از میلاد از تخت به زیر کشیده‌شد.<ref name=":0" /> | اندکی پس از آن کار بر سلوکیان تنگ‌تر شد، از یکسو روم نیرومند به دشمنی با ایشان برخاسته بود؛ از دیگر سو شورش مکابی در پس از سال ۱۶۵ پیش از میلاد در یهودیه-که از پشت‌گرمی روم هم بهره‌مند بود- کار را بر ایشان سخت‌تر نمود. از دیگرسو اشکانیان هم نیروگرفته‌بودند و تا بابل پیشروی کردند و بر شهر بابل و سلوکیه دست‌یازیدند (۱۴۱ (پیش از میلاد)). به این رشته از ناکامی‌ها جنگ‌های درونی سلوکی بر سر تاج و تخت و چنددستگی ایشان نیز افزوده‌شد. پس سرانجام فرماندهان رومی لوکولوس و پومپه در یک‌چهارم دوم سده یکم پیش از میلاد بر تاریخ سلوکی خط پایان کشیدند. واپسین شاه سلوکی در ۶۴ پیش از میلاد از تخت به زیر کشیده‌شد.<ref name=":0" /> | ||
در سال ۱۶۸ قبل از میلاد، در پی بی احترامی آنتیوخوس چهارم به یکی از معابد اورشلیم، یهودیان حشمونی ساکن در آنجا، ارتش چریکی بزرگی تدارک دیده و با رهبری یهودا که به ماکابی نیز مشهور بود، معبد را تصرف کرده و سپس سلوکیان را از فلسطین بیرون کردند. در همان زمان، در Parni قدرت بزرگی در حال شکل گیری بود. این قدرت که با فتح ایران و مسوپوتامیا (عراق) در حال پیشروی به سمت سلوکیه بود، اشکانیان ( Parthian ) نام داشت! اشکانیان پس از فتح بسیاری از سرزمین های ایران و عراق، سرانجام در سال ۱۴۱ قبل از میلاد موفق به فتح سلوکیه، پایتخت سلوکیان شدند. امپراتوری سلوکیان که با دست درازی پادشاه ارمنستان به سوریه، تضعیف شده بود، رو به نابودی بود. پس از قتح سوریه توسط ارمنستان، دوباره پای رومی ها به سرزمین های آسیا باز شد! این بار در سال ۶۴ قبل از میلاد، یک ژنرال رومی به نام پمپی (Pompey) وارد انطاکیه ( Antioch ) شد و با فتح سوریه و بخش های باقی مانده از حکومت سلوکیان، به حکومت سلوکیان پایان داد.<ref name=":2" /> | |||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||