۳۹۵
ویرایش
کاربر:خراسانی/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
:: | :: | ||
== مهندس مهدي بازرگان | == مهندس مهدي بازرگان == | ||
مهدی بازرگان | مهدی بازرگان (زاده: 1286 - درگذشته: دیماه1373). پدرش حاج عباسقلی بازرگان (تبریزی) از تجار دیندار، روشنفکر و سر‌شناس زمان خود بود. بازرگان تحصیلات ابتدایی را در مدرسه سلطانیه تهران و متوسطه را در دارالمعلمین مرکزی به پایان رساند و در سال ۱۳۰۶ جزء اولین گروه محصلین ممتاز کشور، برای تحصیل به فرانسه اعزام شد. | ||
در سال ۱۳۱۳ پس از ۷ سال تحصیل در فرانسه به کشور بازگشت و به خدمت نظام وظیفه رفت. در سال ۱۳۱۵ به عنوان اولین دانشیار در دانشکده فنی دانشگاه تهران مشغول به تدریس شد و دو دوره متوالی ریاست دانشکده فنی را به عهده گرفت. در سال ۱۳۳۰، توسط دکتر مصدق به ریاست هیات مدیره و مدیریت عامل شرکت ملی نفت ایران انتخاب شد و با حمایت مردم موفق به خلع ید از انگلیسی‌ها و با همت متخصصین ایرانی موفق به راه‌اندازی و اداره صنایع عظیم نفت شد. در سال ۱۳۳۱ مسوول احداث شبکه لوله‌کشی آب تهران شد و آن را به ثمر رساند. پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، به دلیل اعتراض مکتوب علیه انتخابات مجلس شورای ملی که آن را غیرقانونی می‌دانست، در بهمن ۱۳۳۲ از خدمات دولتی و استادی دانشگاه برکنار شد و تا شانزدهم بهمن ۱۳۵۷ که پست نخست وزیری دولت موقت انقلاب را به عهده گرفت، تنها در بخش خصوصی در زمینه تولیدات صنعتی فعالیت و خلاقیت داشت.<ref>گروه تاریخ اندیشه معاصر-[http://moaser.iki.ac.ir/book/export/html/639 زندگي نامه مهندس مهدي بازرگان]</ref> | |||
== تحصیلات== | |||
آقای بازرگان در رشته ترمودینامیک و نساجی از مدرسه حرفه و فن فرانسه فارغ التحصیل شد و پس از بازگشت به ایران، به مقام نخستین دانشیار دانشکده فنی دانشگاه تهران منصوب شد.<ref name=":42">بی بی سی فارسی ، مهدی [http://www.bbc.com/persian/iran بازرگان]</ref> | |||
==ریاست دانشکده فنی== | |||
در سال ۱۳۱۳ پس از ۷ سال تحصیل در فرانسه به کشور بازگشت و به خدمت نظام وظیفه رفت. در سال ۱۳۱۵ به عنوان اولین دانشیار در دانشکده فنی دانشگاه تهران مشغول به تدریس شد و دو دوره متوالی ریاست دانشکده فنی را به عهده گرفت.<ref name=":52">سایت ملی مذهبی -[https://melimazhabi.com/maghalat زندگی] نامه مهندس مهدی بازرگان</ref> | |||
==فعالیت های اجتماعی و سیاسی== | |||
او از هواداران محمد مصدق و از اعضای جبهه ملی بود و پس از کودتای بیست و هشت مرداد 1332 به سبب اعتراض علیه کودتا از مقام استادی دانشگاه برکنار شد و تا زمان انقلاب به فعالیت سیاسی و نیز کار در بخش خصوصی پرداخت | |||
وی در دوران نخست وزیری محمد مصدق، رییس هیأت مدیره خلع ید از شرکت نفت بریتانیایی بود که پس از مدتی کوتاه از این مقام استعفا کرد. پس از کودتا نیز مدتی رییس شرکت آب و فاضلاب تهران بود و نخستین شبکه لوله‌کشی آب در تهران را راه‌اندازی کرد.<ref name=":42" /> | |||
==تأسیس کانون مهندسین== | |||
==نهضت آرادی== | |||
مهدی بازرگان که مدتی طولانی را در زندان‌های حکومت پهلوی گذراند، در بهار سال 1340 به همراه آیت الله محمود طالقانی و دکتر یدالله سحابی، "نهضت آزادی ایران" را بنیاد گذاشت و بخشی از نیروهای ملی - مذهبی مخالف حکومت محمدرضا شاه را بسیج و سازماندهی کرد. | |||
نهضت آزادی ایران به رهبری او با ادامه جنگ ایران و عراق نیز مخالف بود و در این باره نیز جزوه‌ای منتشرکرد. <ref name=":42" /> | |||
==دستگیری و زندان== | |||
حرکت و فعالیت شتابان این جمعیت در آستانه انقلاب شاهی، مهندس بازرگان را به همراه سایر بنیان‌گذاران نهضت آزادی ایران، راهی زندان کرد و پس از محاکمه‌ای طولانی، در سال ۱۳۴۲ توسط ارتش شاهی به ۱۰ سال زندان محکوم شد و در اوایل آبان ۱۳۴۴ به علت اعتصاب در زندان، همراه با ۱۷ تن از یاران به دژ (زندان) برازجان تبعید گردید. در آبان ۱۳۴۶ پس از تحمل ۵ سال اسارت آزاد شد.<ref name=":52" /> | |||
==ریاست گروه ویژه نفت== | |||
در سال ۱۳۳۰، توسط مرحوم دکتر مصدق به ریاست هیأت مدیره و مدیریت عامل شرکت ملی نفت ایران انتخاب گردید و با حمایت مردم موفق به خلع ید از انگلیسی‌ها و با همت متخصصین ایرانی موفق به راه‌اندازی و اداره صنایع عظیم نفت شد.<ref name=":52" /> | |||
==اولین نخست وزیر دولت موقت== | |||
مهدی بازرگان که از هواداران و معتمدان آیت الله خمینی در جریان انقلاب بود، با حکم بنیانگذار جمهوری اسلامی به مقام نخست وزیر دولت موقت منصوب شد.<ref name=":42" /> | |||
==دوران نخست وزیری== | |||
وی که از روشنفکران مذهبی و صاحب تألیفات اثرگذار در این زمینه به شمار می‌آید، اختلاف نظرهای اساسی با آیت الله خمینی و دیگر رهبران مذهبی داشت و از جمله بر سر مسأله اعدام‌های انقلابی و نیز جریان اشغال سفارت آمریکا و گروگان‌گیری دیپلمات‌های آمریکایی در آبان‌ماه سال 1358 با آنها وارد چالش جدی شد. سرانجام مهدی بازرگان پس از نه ماه، از مقام نخست وزیری استعفا کرد.<ref name=":42" /> | |||
==دوران بعد از نخست وزیری== | |||
او پس از استعفا از مقام نخست وزیری به یکی از منتقدان اصلی جمهوری اسلامی تبدیل شد و همراه یاران خود در نهضت آزادی زیر فشارهای گوناگون سیاسی، مغضوب جریان حاکم بر جمهوری اسلامی شد. | |||
آقای بازرگان در دوران انقلاب روزنامه "میزان" ارگان نهضت آزادی ایران را منتشر می‌کرد. | |||
مهدی بازرگان، نویسنده ده‌ها کتاب و مقاله در موضوعات اسلامی است و می‌کوشید میان علم تجربی مدرن و مقوله‌های مذهبی آشتی برقرار کند. | |||
وی در نوشته‌های خود از جمله رفتار سیاسی آیت الله خمینی را موضوع نقد قرار داد و به ويژه در کتاب "انقلاب ایران در دو حرکت" رهبر جمهوری اسلامی را متهم به مواردی از نقض قانون اساسی کرد.<ref name=":42" /> | |||
==دیدگاههای مذهبی ،سیاسی== | |||
دیدگاههای مذهبی مهدی بازرگان، پیش و پس از انقلاب، بر فضای روشنفکری دینی در ایران اثری ماندگار نهاد. | |||
وی که در آغاز به ويژه در مقاله‌ای در کتاب "مرجعیت و روحانیت" در سال 1341 به ضرورت دخالت روحانیت در سیاست باور داشت، پس از انقلاب با انتشار مقاله‌ای با عنوان "مرز میان دین و سیاست" ورود روحانیان در امر سیاست را زیانبار دانست و در اواخر عمر خویش با انتشار کتاب "آخرت و خدا، هدف بعثت انبیا" به نظریه جدایی کامل دین از سیاست و سیاست عرفی روی آورد.<ref name=":42" /> | |||
==در گذشت== | |||
مهدی بازرگان سرانجام در روز آخر دیماه 1373، در حالی که ایران را به قصد معالجه ترک کرده بود، در نیمه راه، درگذشت.<ref name=":42" /> | |||
==تالیفات و آثار بازرگان== | |||
==جستارهای وابسته == | |||
<ref name=":5">سایت ملی مذهبی -[https://melimazhabi.com/maghalat زندگی] نامه مهندس مهدی بازرگان</ref> | |||
== تحصیلات == | == تحصیلات == | ||