کنفرانس لهستان

کنفرانس لهستان نام کنفرانسی که قرار است در روزهای ۲۴ و ۲۵یهمن ۱۳۹۷ برای بررسی مسائل خاور میانه و به‌ویژه نقش ایران در منطقه برگزار شود

کنفرانس لهستان کنفرانس ورشو
مایک پمپئو در حال اعلام تصمیم برای کنفرانس ورشو در دانشگاه آمریکایی قاهره
کشور میزبان	لهستان
تاریخ	۱۳ و ۱۴فوریه۲۰۱۷–۲۴و ۲۵ بهمن ۹۷
شعار	ثبات، صلح، آزادی و امنیت در خاورمیانه
محل(های) برگزاری	ورشو
شرکت‌کنندگان	اغلب وزرای خارجه کشورهای خاورمیانه واروپا به جز ایران
بنیان‌گذار	مایک پمپئو وزیرخارجه ایالات متحده آمریکا

روز جمعه ۲۱دی‌ماه مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا در سخنرانی خود در دانشگاه آمریکایی قاهره اعلام کرد، آمریکا قرار است ۱۳ و ۱۴ فوریه (۲۴و ۲۵ بهمن) سال جاری کنفرانسی را در لهستان برگزار کند که در آن به مسائل خاورمیانه و بویژه نقش ایران در منطقه پرداخته خواهد شد. او گفت: «دوره سکوت ما در قبال اقدامات رژیم ایران تمام شد و دولت آمریکا با اقدامات بی‌ثبات کننده رژیم ایران در منطقه برخورد خواهد کرد.» مایک پمپئو با اشاره به دخالتهای جمهوری اسلامی ایران در منطقه گفت: «کارزار مقابله با توسعه‌طلبی رژیم ایران متوقف نخواهد شد. ما در مقابل دخالت رژیم ایران در سوریه و لبنان می‌ایستیم. ما دخالت رژیم ایران را در یمن برنمی‌تابیم.»

اعلام این خبر واکنشهای بسیار و متفاوتی را در مجامع بین‌المللی برانگیخت و تحلیلهای مختلفی از این واقعه صورت گرفت

پیشینه کنفرانس لهستان

بعد از روی کار آمدن دونالد ترامپ در آمریکا سیاست قبلی دولت آمریکا در قبال ایران به کلی تغییر کرد و بر خلاف دولت اوباما که به دنبال کاهش تضاد با رژیم ایران بود و امتبازات بسیاری را در منطقه خاور میانه به جمهوری اسلامی ایران داده بود، دولت جدید آمریکا سیاست خود را بر مبنای ایستادن در مقابل جمهوری اسلامی استوار کرد. ترامپ بر اساس سیاست اعلام شده خود قبل از انتخابات ریاست جمهوری ازهمان ابتدای روی کار آمدن خود توافق برجام را که بین ایران و ۵ عضو دائم شورای امنیت و آلمان در مورد بروژه هسته‌ای ایران بسته شده بود زیر سؤال برد و آنرا یک توافق بد خواند و خواستار این بود که ایران دوباره پای میز مذاکره بیاید تا توافقی جدید حاصل شود که درنهایت به خروج آمریکا از این توافق انجامید و بعد از آن با تعیین ضرب‌الاجل بار دیگر تحریمهای گسترده علیه ایران را اعمال کرد.

امضای سند خروج از برجام توسط ترامپ

از طرف دیگر مایک پمپئو وزیرخارجه آمریکا ۱۲شرط را برای تغییر رفتار جمهوری اسلامی اعلام کرد تا اینکه نهایتاً در ۲۱دیماه ۹۷ در یک سخنرانی دردانشگاه آمریکایی قاهره که درچارچوب سفر وزیرخارجه آمریکا به هشت کشور منظقه خاوز میانه صورت گرفته بود اعلام کرد که آمریکا قرار است ۱۳و۱۴فوریه سال جاری کنفرانسی را در لهستان برگزار کند که در آن به مسائل خاورمیانه و به‌ویژه نقش ایران در منطقه خواهد پرداخت. با توجه به آنچه بعد از این اعلام اتفاق افتاد و موضع‌گیریهای طرفهای مختلف بر سر کنفرانس لهستان قطعی است که موضوع اصلی کنفرانس ورشو در مورد اقدامات و به گفته مقامات آمریکایی دخالتهای ایران در منطقه خاورمیانه و جلوگیری از اقدامات بی‌ثبات کننده آن است.

موضع‌گیری‌ها و اقدامات ایران در قبال کنفرانس لهستان

بلافاصله بعد از اعلام برگزاری کنفرانس لهستان توسط مایک پمپئو محمد جواد ظریف وزیرخارجه جمهوری اسلامی ایران و معاونش عباس عراقچی واکنش نشان دادند. ظریف در صفحه توییتر خود نوشت: «یادآوری به میزبان و شرکت کنندگان کنفرانس ضد ایرانی: کسانی که در آخرین نمایش ضد ایرانی توسط آمریکا شرکت کرده بودند، یا مرده‌اند، یا بی آبرو شده‌اند، یا به حاشیه رانده شده‌اند؛ و ایران از همیشه قوی تر است. دولت لهستان نمی‌تواند این شرمندگی را پاک کند: در حالی که ایران لهستانی‌ها را در جنگ جهانی دوم نجات داد، این کشور اکنون میزبان سیرک مذبوحانه ضد ایرانی شده‌است.»

همچنین عباس عراقچی پناه دادن ایران به پناهندگان لهستانی درجریان جنگ جهانی دوم را گوشزد کرد. کاردار لهستان به منظور اعتراض به میزبانی لهستان از این کنفرانس روز شنبه ۲۲ دی ۹۷ به وزارت خارجه ایران فراخوانده شد.درادامه عباس کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان جمهوری اسلامی موضع گیری کرد و علت انتخاب لهستان به میزبانی کنفرانس را تصمیم لهستان برای ایجاد پایگاه نظامی ناتو در خاکش و همجنین قرارداد خرید سامانه دفاعی پاتریوت از آمریکا و همجنین جایگزینی خرید گاز طبیعی از آمریکا به جای روسیه ذکر کرد.و همین‌طور رئیس سازمان سینمایی از لغو برنامه هفته فیلم لهستان در واکنش به میزبانی لهستان خبر داد.تعدادی از نمایندگاه مجلس و نشریات نیز خواستار اخراج سفیر لهستان شدند.

توییت محمد جواد ظریف دربارهٔ کنفرانس لهستان

از همان زمان اعلام برگزاری نشست ورشو رسانه‌های ایران به بسیج گسترده‌ای علیه این اجلاس دست زدند. ابتدا تلاش کردند که هدق از کنفرانس لهستان را نزدیکی اعراب و اسراییل نشان بدهند و یا اینکه آمریکا با این اجلاس به دنبال ایجاد شکاف در اتحادیه اروپاست تبلیغ گسترده‌ای حول اینکه فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و همچنین نماینده روسیه در این اجلاس شرکت نخواهند کرد صورت گرفت یا اینکه این اجلاس با واکنش سردی از طرف کشورهای اتحادیه اروپا مواجه شده‌است.

هم‌جنین در تبلیغات نشریات ایرانی این موضوع مطرح شد که گویا قرار است ایران نیز به کنفرانس لهستان دعوت شود و حتی اینکه چون کشورها از کنفرانس لهستان استقبال نکرده‌اند احتمال دارد این کنفرانس لغو شود و در نهایت به این استدلال منوسل شدند که به خاطر اعتراضات جهانی به کنفرانس لهستان آمریکا در بیانیه‌ی وزارت خارجه دربارهٔ این اجلاس متن آنرا تعدیل کرده و نامی از ایران نبرده و موضوع کنفرانس لهستان را رسیدگی به مشکلات منطقه خاورمیانه عنوان کرده‌است. همچنین در بسیاری از روزنامه‌ها از طرف نهادهای ضد جنگ بیانیه‌های منتشر می‌شد که برگزاری این کنفرانس را محکوم کرده‌اند و خواستار برگزاری اجلاس صلح با حضور ایران شده‌اند

اما در بسیاری از موضع گیریها و تحلیلهای روزنامه‌ها و مقامات جمهوری اسلامی ایران این موضوع که کنفرانس لهستان یک سرفصل در رفتار آمریکا در قبال رژیم ایران است موج می‌زند و همدیگر را به هوشیاری در اینباره فرا می‌خوانند

روزنامه وطن امروز در شماره روز دوشنبه ۲۴دیماه خود دربارهٔ کنفرانس بین‌المللی لهستان نوشت: اولین نکته جالب‌توجه که دربارهٔ کنفرانس لهستان به‌نظر می‌رسد، میزان شباهت آن به گردهمایی‌های سالانه (مجاهدین) در پایتخت‌های اروپایی مانند پاریس است که هر سال برگزار می‌شود.

حسینی سفیر سابق جمهوری اسلامی در ایتالیا با تأکید براین‌که «ترامپ و تیم او گزینه‌های زیادی را برای دستیابی به تسلیم جمهوری اسلامی مورد توجه قرار داده‌اند»، می‌نویسد: تیم ترامپ با همین تصور رویکرد روابط خود با (مجاهدین) را افزایش داد (و) (اکنون) آمریکا به فکر تجدید یارگیری و تقویت ائتلاف خود با محوریت ضدیت و خصومت با جمهوری اسلامی می‌باشد؛ و برگزاری نشست لهستان در این راستا قابل تحلیل و ارزیابی است.

یک دیپلمات سابق دیگر به نام مجلسی هم هشدار می‌دهد: ترامپ، بولتون و پمپئو برای تعارف با جمهوری اسلامی نیامده‌اند و برنامه خودشان را دربارهٔ ستیز با نظام از قبل اعلام کرده‌اند و دنبال بهانه جدی و یارگیری جنگی هستند.

جهان‌آبادی عضو هیئت‌رئیسه کمیسیون قضایی مجلس نیز می‌گوید: آ مریکا… با تقویت مجدد (مجاهدین) به‌دنبال اقدامات میدانی علیه (نظام) است که برگزاری اجلاس امنیتی ضد جمهوری اسلامی در لهستان نیز در همین راستا است.

علی خرم سفیر پیشین جمهوری اسلامی در مقر اروپایی ملل متحد نیز در هشداری نسبت به اجماع جهانی علیه رژیم در لهستان نوشته‌است: «اگر مایک پمپئو موفق شود اجلاس تبلیغاتی لهستان را به اجلاس سیاسی تبدیل نماید، پیش‌درآمد یک ائتلاف نظامی علیه نظام تلقی می‌شود… به‌طور مثال، ارتباط سازمان مجاهدین خلق با دولت افغانستان هشداری جدی در جدا شدن دوستان از نظام است». او اضافه کرد: «همه دارند به سرعت اختلافات خود را به دعوت آمریکا کنار می‌گذارند تا به یک دشمنی یعنی دشمنی با نظام بپردازند. در این میان به‌نظر نمی‌آید نظام حتی یک دوست واقعی داشته باشد که در مقابل این موج سنگین سیاسی بایستد و از نظام حمایت نماید. دوستان (ما) عموماً در حد ایستادگی تا مرزهای منافع زودگذر خودشان هستند که هرگاه مابه ازای آن را از آمریکا دریافت دارند، دست از دوستی با نظام برمی‌دارند».

موضع‌گیری مقامات آمریکایی در مورد کنفرانس لهستان

ابتدا مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا در سخنرانی خود در دانشگاه آمریکایی قاهره برگزاری این کنفرانس را به میزبانی لهستان اعلام کرد در پی این اعلام آمریکا و لهستان در بیانیه مشترکی در روز ۲۱ دیماه ۹۷ اعلام کردند: «ما خشنودیم که آمریکا و جمهوری لهستان به‌طور مشترک میزبان اجلاس وزیران برای ارتقای آینده صلح و امنیت در خاورمیانه در ورشو هستیم که در ۱۳و ۱۴ فوریه (۲۴و ۲۵ بهمن) برگزار می‌شود. ما در ایجاد یک خاورمیانه صلح‌آمیز و باثبات‌تر منافع مشترک داریم. این اجلاس وزیران مجمعی از کشورهایی خواهد بود که نسبت به بی‌ثباتی در این منطقه نگرانند و ارزیابیها و ایده‌های خود برای یک راه به جلو ارائه می‌کنند. این اجلاس به طیفی از مسائل شامل تروریسم و افراط‌گرایی، توسعه موشکی و تکثیر و امنیت و تجارت دریانوردی و تهدیدات گروه‌های دست‌نشانده رژیم ایران در سراسر این منطقه می‌پردازد.»

توییت مایک پمپئو دربارهٔ کنفرانس لهستان

پمپئو در مصاحبه‌ای که با فاکس نیوز داشت گفت: این گردهمایی از ۱۳ تا ۱۴ فوریه در لهستان خواهد بود که با تمرکز روی ثبات و صلح و آزادی خاورمیانه و امنیت در این منطقه خواهد بود که شامل عنصر مهم اطمینان از عدم نفوذ بی‌ثبات کننده ایران می‌باشد.

مایک پمپئو همچنین در پیامی ویدئویی به اجلاس جهانی اقتصاد در داووس به دخالتهای بی‌ثبات کننده‌ی رژیم ایران در منطقه‌ی خاور میانه اشاره کرد از جمله در یمن و سوریه و لبنان و همچنین عراق و از عزم آمریکا و کشورهای منطقه برای جلوگیری از این دخالتها خبر داد و به کنفرانس لهستان اشاره کرد که برای این منظور تشکیل خواهد شد.در ادامه این کارزار وزیر خارجه آمریکا روز پنج شنبه ۴ بهمن ۹۷ با جرمی هانت وزیر خارجه انگلستان دیدار کرد و از او رسماً برای شرکت در کنفرانس ورشو دعوت کرد. وی در این دیدار در مورد کنفرانس لهستان گفت: ٰاین ائتلاف جهانی است که در ماه فوریه در ورشو برای ثبات خاورمیانه تشکیل خواهد شد و کشورها به ما ملحق خواهند شد.

روز جمعه ۵ بهمن ۹۷ روزنامه گاردین اعلام کرد که وزیر خارجه انگلستان موافقت کرد که در اجلاس لهستان شرکت کند.ژنرال جک کین معاون سابق ستاد نیروی زمینی آمریکا در این‌رابظه گفت: رژیم ایران در پی ایجاد پلی زمینی بین عراق سوریه و لبنان است و ما می‌خواهیم این رژیم را از این پل محروم کنیم خبر خوب این‌که ماه آینده آمریکا و متحدانمان استراتژی مقابله با رژیم ایران را در لهستان تدوین خواهند کرد.

کاخ سفید روز چهارشنبه ۱۰بهمن طی بیانیه‌ای اعلام کرد: مایک پنس معاون رئیس‌جمهور آمریکا در اواسط فوریه به‌نمایندگی از رئیس‌جمهور دونالد ترامپ به اروپا سفر خواهد کرد. او از ۲۴تا ۲۷ بهمن از لهستان و آلمان بازدید خواهد کرد. در ورشوی لهستان، معاون رئیس‌جمهور سخنران اصلی اجلاس وزیران برای ترویج آینده‌ای با صلح و امنیت در خاورمیانه خواهد بود. این اجلاس به میزبانی مشترک آمریکا و لهستان به‌دنبال گردهم آوردن کشورهایی است که نسبت به بی‌ثباتی در منطقه نگران هستند.

مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا روز پنجشنبه ۱۱بهمن۹۷ در مصاحبه با تلویزیون فاکس گفت: رژیم ایران تهدیدی برای جهان و آمریکا است و نمی‌گذاریم ایران یک کره شمالی دیگر شود.

اقدامات لهستان در قبال کنفرانس ورشو

سفر معاون وزیر خارجه لهستان و ملاقات با عباس عراقچی

وزارت خارجه لهستان به احضار کاردار خود در ایران به وزارت خارجه واکنش نشان داد و در بیانیه‌ای اعلام کرد: از نگاه ما، جامعه بین‌المللی حق دارد دربارهٔ مسائل مختلف منطقه ای و جهانی بحث کند و لهستان نیز (حق دارد) کنفرانسی را که هدف آن ایجاد زمینه ای برای اقدام‌های ترویج دهنده ثبات و پیشرفت در منطقه خاورمیانه است، به صورت مشترک برگزار کند. همچنین سفیر ایران در لهستان با معاون وزیر خارجه لهستان دیدارکرد.

روز دوشنبه ۱ بهمن ۹۷ پرزمیسلاو لانگ معاون وزیر خارجه لهستان برای دیدار با عباس عراقچی معاون وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران وارد تهران شد.

یاتسِک چاپوتوویچ، وزیر خارجه لهستان، روز دوشنبه اول بهمن ۹۷در بروکسل گفت که رژیم ایران به اجلاس ورشو دعوت نشده‌است. رژیم ایران کارهایی که می‌کند و حرفهایی که می‌زند در سطوح جامعه بین‌الملل نمی‌گنجد و از نظر لهستان این روند آرام برگزاری کنفرانس ورشو را تهدید می‌کند ولی در جریان نتایج کنفرانس لهستان قرار خواهند گرفت. یاتسِک چاپوتوویچ اضافه کرد: آنچه برخی اوقات تحلیلگران می‌گویند که لهستان اسب تروای آمریکاست، یا می‌خواهد وحدت اروپا را از بین ببرد، درست نیست.

همچنین وزیر خارجه لهستان دوشنبه ۸ بهمن ۹۷ دربارهٔ اجلاس ورشو به خبرنگاران گفت: تا جائیکه به کنفرانس ورشو برمی‌گردد، می‌خواهم تأیید کنم همان‌طور که پیش‌بینی شده همراه با آمریکا سازماندهی خواهد شد. موضوع فقط در رابطه با ایران نخواهد بود و مسائل خاورمیانه به‌طور عام مطرح خواهد شد؛ البته رژیم ایران یکی از ابعاد کلیدی آن است که در آنجا مورد بحث قرار گیرد.

نمونه‌های تاریخی

کنفرانس گوادالوپ

در نیمه دی ماه ۵۷، کارتر، کالاهان، ژیسکاردستن و اشمیت در جزیره گوآدلوپ (واقع در دریای کارائیب) به مذاکره در مورد مهم‌ترین مسائل جهانی (از جمله تحولات در ایران، کامبوج، آفریقای جنوبی، افغانستان، ترکیه و نفوذ شوروی در خلیج فارس) پرداختند.

چهار مقام ارشد سیاسی آمریکا، انگلیس، فرانسه و آلمان در مورد رفتن شاه از ایران، وحدت‌نظر داشتند. جیمی کارتر در خاطرات خود به صراحت می‌نویسد: «متوجه شدم سه رهبر دیگر، پشتیبانی چندانی از شاه نمی‌کنند. آن‌ها در فکر تشکیل دولتی غیرنظامی بودند و همگی می‌گفتند، شاه هرچه زودتر باید برود. همچنین در مورد انسجام و قدرتمند ماندن نیروهای مسلح با من هم‌عقیده بودند».

کنفرانس تهران

در روز ۶ آذر ۱۳۲۲ هجری شمسی و در میانه جنگ دوم جهانی، کنفرانس چهار روزه رهبران سه کشور عضو متفقین یعنی فرانکلین روزولت رئیس‌جمهوری وقت آمریکا، وینستون چرچیل نخست‌وزیر وقت انگلیس و ژوزف استالین رئیس وقت اتحاد جماهیر شوروی، در تهران آغاز به کار کرد.

کشورهای بزرگ متفق که در جنگ علیه کشورهای معروف به محور یعنی آلمان، ایتالیا و ژاپن در کنار یکدیگر قرار داشتند، در مجموع تا پایان جنگ سه کنفرانس مهم در تهران، یالتا و پتسدام تشکیل دادند که در جریان این نشست‌ها ضمن طرح نقشه‌های جنگی و استراتژی نظامی خود در طول جنگ، دربارهٔ اوضاع جهان بعد از پایان جنگ و تقسیم ممالک جهان به مناطق نفوذ به توافق‌هایی رسیدند.

چرچیل، روزولت و استالین در کنفرانس تهران

کنفرانس تهران که در فاصله روزهای ششم تا نهم آذر ۱۳۲۲ و همزمان با چهارمین سال جنگ دوم جهانی تشکیل شد، تمام وقت خود را صرف طرح نقشه‌های جنگی و مراحل بعدی نبرد تا شکست کامل آلمان و حل مسائل مربوط به بعد از پیروزی را به کنفرانس دیگری موکول کردند. انتخاب تهران برای تشکیل اجلاس رهبران متفقین، از مصوبات وزیران خارجه آمریکا، انگلیس و شوروی در مسکو بود. نشست مشترک آنتونی ایدن وزیر خارجه انگلستان، کاردل‌هال وزیر خارجه آمریکا و مولوتف وزیر خارجه شوروی در مسکو در اولین روزهای آبان ۱۳۲۲، مقدمه اجلاس رهبران سه کشور در تهران بود و انتخاب تهران برای برگزاری چنین نشستی، پیشنهاد استالین بود که با موافقت روزولت و چرچیل مواجه شد.

کنفرانس تهران در محل سفارت شوروی برگزار شد.

در کنفرانس تهران بود که طرح عملیات نهایی برای درهم شکستن نیروی مقاومت آلمانی‌ها تهیه شد. همچنین طرح ایجاد جبهه دوم و پیاده شدن قوای آمریکایی، انگلیسی، کانادایی و فرانسه آزاد در سواحل نورماندی فرانسه در ۱۶ خرداد۱۳۲۳و ضد حمله بزرگ ارتش سرخ شوروی به نیروهای آلمان با هدف بیرون راندن قطعی آلمانی‌ها از خاک شوروی در تیر ۱۳۲۳از جمله مسائلی بود که در این نشست تصمیم گرفته شد.