کاربر:Khosro/صفحه تمرین دهخدا: تفاوت میان نسخه‌ها

بازگشت علی‌اکبر دهخدا از اروپا مصادف با آغاز انقلاب مشروطه بود. او که به فکر پیشرفت و ترقی ملت و مملکت خود بود، انقلاب مشروطه را راه مناسبی برای رسیدن به این هدف می‌‌دید. دهخدا از همان آغاز ورود به وطن، از طرف امین‌الضرب مهدوی به‌عنوان معاون و مترجم موسیو دوبروک، مهندس بلژیکی در اداره شوسه خراسان استخدام شد. از همین دوران دیگران از نامه‌های اداری و شیوه‌ی کار دهخدا، استعدادهای او را به‌ویژه استعدادش در نویسندگی را شناخته بودند. پس از ۶ سال، هنگامی که مشروطه در کشور اعلام شده بود؛ و مشروطه خواهان در حال تلاش برای بیدار کردن مردم از خواب غفلت بودند؛ علی‌اکبر دهخدا از طرف میرزا جهانگیرخان شیرازی و میرزا قاسم‌خان تبریزی به‌عنوان نویسنده‌ای در روزنامه صوراسرافیل، به تهران دعوت شد. ورود دهخدا به روزنامه صوراسرافیل، آغاز فعالیت‌های سیاسی دهخدا بود. روزنامه صوراسرافیل که یک هفته نامه بود؛ و به طور هفتگی منتشر می‌‌شد، ۹ ماه پس از اعلام مشروطیت در روز پنج شنبه ۱۷ربیع الاول سال ۱۳۲۵ قمری، در محل کتاب‌خانه تربیت، واقع در خیابان ناصری تهران آغاز به کار کرد. روزنامه صوراسرافیل یکی از اساسی‌ترین و مهم‌ترین سلاح‌های مشروطه خواهان بود که تیراژ هر شماره‌ی آن در حدود ۲۴ هزار نسخه بود. این روزنامه به طرز ماهرانه‌ای و برای اولین بار در ایران توانسته بود طنز و اخبار و مقالات سیاسی و نیازهای مردم آن دوران را به طور مطلوب و مردم پسندی در قالب یک روزنامه چاپ کند. این نخستین روزنامه ایرانی بود که مردم کوچه و بازار نیز آن را می‌‌خواندند. مردم دسته دسته می‌‌نشستند و با شور و شوق روزنامه‌ای را می‌‌خریدند که هم باعث تفریحشان بود و هم نیازها و مشکلاتشان را مطرح می‌‌کرد. از میان مطالب این روزنامه آن‌چه بیش از همه طرف‌دار داشت و باعث شهرت روزنامه شده بود ستونی بود به نام "چرند و پرند" که با امضای "دخو" به چاپ می‌‌رسید و نویسنده آن علی‌اکبر دهخدا بود. نوشته‌های دهخدا در ستون چرند و پرند از دو نظر قابل توجه هستند. نخست این‌که سبک نوشتار دهخدا در این مقالات که نوعی سبک جدید در نگارش فارسی بود. بنا به تایید بسیاری از مورخین سبک نگارش او در چرند و پرند سبکی کاملاً جدید بود و بسیاری از نوشته‌های امروزی برگرفته از آن سبک هستند. هم‌چنین استدلال‌ها و طعنه‌های سیاسی دهخدا در دفاع از مشروطه، در نوع خود بی نظیر بودند و تاثیر زیادی در طرف‌داری مردم از حکومت مشروطه داشتند. روزنامه صوراسرافیل در طول مدت انتشار ۵ بار متوقف شد. وقفه اول و دوم آن هر دو به خاطر مقالات تند و تیز روزنامه بودند و در هر دو بار روزنامه برای مدتی منتشر نشد. پس از مدتی روزنامه مجددا توقیف شد و محل چاپ روزنامه نیز مورد غارت و حمله قرار گرفت. در بار چهارم وقفه در انتشار طولانی شد و دلیل آن بیماری دهخدا ذکر می‌‌شد. آخرین توقف در کار چاپ روزنامه سه روز قبل از به توپ بستن مجلس شورای ملی بود. پس از حاکم شدن فضای رُعب و وحشت در جامعه، علی‌اکبر دهخدا و تقی‌زاده و سید جمال‌الدین واعظ و تعدادی دیگر در خانه‌ای نزدیک مجلس شورای ملی پنهان شدند؛ و سپس به مدت ۲۵ روز به‌عنوان پناهنده‌ی سیاسی در سفارت انگلیس به سر بردند. تا این‌که دست آخر محمدعلی شاه با هر تدبیری که بود آن‌ها را از آن‌جا بیرون آورد؛ و راهی تبعیدشان کرد. علی‌اکبر دهخدا نخست به نزد محمدخان قزوینی در پاریس رفت؛ و پس از مدتی از آن‌جا به شهر ایوردن سوئیس سفر کرد؛ و در آن‌جا نیز سه شماره دیگر از روزنامه صوراسرافیل را به هر زحمتی که بود به چاپ رساند و با مشقت به تهران فرستاد. علی‌اکبر دهخد پس از مدتی عازم استانبول شد.  در در استانبول روزنامه فارسی سروش را به کمک ایرانیان آن‌جا منتشر کرد که حدود ۱۵ شماره از آن منتشر شد. سرانجام پس از پیروزی مشروطه خواهان، علی‌اکبر دهخدا به‌عنوان نماینده مجلس از دو شهر تهران و کرمان انتخاب شد. او به تهران بازگشت و به مجلس شورای ملی رفت. پس از آغاز جنگ جهانی اول، علی‌اکبر دهخدا به یکی از روستاهای چهارمحال بختیاری رفت و منزوی شد. زندگی سیاسی دهخدا در این‌جا به پایان نرسید. پس از چند سال، هنگامی که بحث ملی شدن صنعت نفت مطرح شده بود، دهخدا به دفاع از آن پرداخت و مقالاتی را نیز بر علیه حکومت استبدادی انگلستان نوشت. طرف‌داری دهخدا از دکتر محمد مصدق و یارانش تا به آن‌جا بود که وقتی کودتای ۲۸ مرداد به پیروزی رسید، سربازان شاه به دنبال دکتر فاطمی یار وفادار دکتر مصدق می‌‌گشتند تا او را دست‌گیر کنند؛ از این‌رو به خانه‌ی دهخدا ریختند؛ و خانه‌ی او را برای پیدا کردن دکتر فاطمی به هم ریختند. چون دکتر فاطمی را نیافتند، دهخدا را بازداشتش کردند و با شکنجه‌ تلاش کردند تا حرفی از زیر زبان او بیرون بکشند. اما چون به نتیجه‌ای نرسیدند پیکر نیمه جان او را در دالان منزلش رها کردند.<ref name=":0" />  

«در این زمانه بسیارند کسانی که حاضرند وقت و نیروی خود را صرف شعر گفتن و مقاله نوشتن و طبع و نشر آن‌ها در روزنامه‌ها و مجلات کنند، ولی شاید کمتر کسی باشد که بخواهد و بتواند با تألیف آثاری مانند امثال و حکم و لغت نامه وظیفه‌ای دشوار و خسته کننده و طاقت سوز ولی واجب را تحمل نماید».<ref name=":2" />