۱۳٬۱۱۰
ویرایش
←شکل گیری ساواک
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
این سازمان اطلاعاتی از سال ۱۳۳۶ تا ۱۳۵۷ درجهت تحکیم حکومت شاه با دستگیری، [[شکنجه]] و اعدام زندانیان سیاسی به مقابله با مخالفان می‌پرداخت. ساواک همچنین با در اختیار گرفتن رسانه‌های عمومی، از جمله رادیو تلویزیون، مطبوعات و نیز کنترل و نظارت بر چاپ کتاب، افکار عمومی را به نفع رژیم شاه سمت می‌داد. سرکوب و مقابله با گروه‌های مخالف، اعم از گروه‌های چریکی مانند [[سازمان چریکهای فدایی خلق ایران|سازمان چریکهای فدایی خلق ایران]] و [[سازمان مجاهدین خلق ایران]]،و احزاب و جریان‌های سیاسی مانند [[حزب توده ایران|حزب توده]]، [[نهضت آزادی]] و نیروهای ملی‌گرا و مذهبی مخالف، از جمله وظایف ساواک بود. پس از انقلاب برخی از مأمورین ساواک اعدام شدند اما بسیاری از آنها مانند تیمسار حسین فردوست، سرتیپ منوچهر هاشمی، تیمسار علی‌اکبر فرازیان، توسط خمینی برای راه اندازی دستگاه جدید امنیتی بکار گرفته شدند. | این سازمان اطلاعاتی از سال ۱۳۳۶ تا ۱۳۵۷ درجهت تحکیم حکومت شاه با دستگیری، [[شکنجه]] و اعدام زندانیان سیاسی به مقابله با مخالفان می‌پرداخت. ساواک همچنین با در اختیار گرفتن رسانه‌های عمومی، از جمله رادیو تلویزیون، مطبوعات و نیز کنترل و نظارت بر چاپ کتاب، افکار عمومی را به نفع رژیم شاه سمت می‌داد. سرکوب و مقابله با گروه‌های مخالف، اعم از گروه‌های چریکی مانند [[سازمان چریکهای فدایی خلق ایران|سازمان چریکهای فدایی خلق ایران]] و [[سازمان مجاهدین خلق ایران]]،و احزاب و جریان‌های سیاسی مانند [[حزب توده ایران|حزب توده]]، [[نهضت آزادی]] و نیروهای ملی‌گرا و مذهبی مخالف، از جمله وظایف ساواک بود. پس از انقلاب برخی از مأمورین ساواک اعدام شدند اما بسیاری از آنها مانند تیمسار حسین فردوست، سرتیپ منوچهر هاشمی، تیمسار علی‌اکبر فرازیان، توسط خمینی برای راه اندازی دستگاه جدید امنیتی بکار گرفته شدند. | ||
== | == تاسیس ساواک == | ||
به پیشنهاد مشاوران آمریکایی شاه و درجهت تضمین بقای حکومت سلطنتی، تشکیل دو سازمان اطلاعات خارجی و امنیت داخلی مانند سازمان سیا (سازمان اطلاعات خارجی آمریکا) و اف.بی. آی (سازمان امنیت داخلی آمریکا) در دست مطالعه قرار گرفت. قرار بر این بود که دو سازمان وظیفه کشف توطئه‌های داخلی و خارجی علیه حکومت شاه را برعهده بگیرند اما درنهایت شاه با ایجاد یک سازمان موافقت کرد. هسته اولیه این سازمان در فرمانداری نظامی تهران تشکیل شد و روز ۱۱ مهر ماه ۱۳۳۵ خبر آن در مطبوعات به اطلاع عموم رسید. چندی بعد لایحه تشکیل «سازمان اطلاعات و امنیت کشور» که بعدها به اختصار ساواک نام گرفت، توسط دولت تهیه و به مجلس سنا فرستاده شد. در ۲۳ اسفند ۱۳۳۵ قانون تشکیل ساواک تصویب و در فروردین سال بعد تأسیس شد. | به پیشنهاد مشاوران آمریکایی شاه و درجهت تضمین بقای حکومت سلطنتی، تشکیل دو سازمان اطلاعات خارجی و امنیت داخلی مانند سازمان سیا (سازمان اطلاعات خارجی آمریکا) و اف.بی. آی (سازمان امنیت داخلی آمریکا) در دست مطالعه قرار گرفت. قرار بر این بود که دو سازمان وظیفه کشف توطئه‌های داخلی و خارجی علیه حکومت شاه را برعهده بگیرند اما درنهایت شاه با ایجاد یک سازمان موافقت کرد. هسته اولیه این سازمان در فرمانداری نظامی تهران تشکیل شد و روز ۱۱ مهر ماه ۱۳۳۵ خبر آن در مطبوعات به اطلاع عموم رسید. چندی بعد لایحه تشکیل «سازمان اطلاعات و امنیت کشور» که بعدها به اختصار ساواک نام گرفت، توسط دولت تهیه و به مجلس سنا فرستاده شد. در ۲۳ اسفند ۱۳۳۵ قانون تشکیل ساواک تصویب و در فروردین سال بعد تأسیس شد. | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
لایحه مذکور، با وجود مخالفت‌هایی که ذکر شد در شور اول به تصویب رسید و پس از بررسی مجدد در کمیسیون شماره یک مجلس سنا، در شور دوم مطرح شد. قانون تشکیل ساواک با اکثریت آراء به تصویب سناتورها رسید. لایحه مذکور پس از آن در مجلس شورای ملی مطرح شد و بدون هیچ‌گونه اعتراضی به تصویب رسید. به این ترتیب، ساواک فعالیت خود را رسماً از اوایل سال ۱۳۳۶ به ریاست تیمور بختیار، فرماندار نظامی تهران، آغاز کرد. | لایحه مذکور، با وجود مخالفت‌هایی که ذکر شد در شور اول به تصویب رسید و پس از بررسی مجدد در کمیسیون شماره یک مجلس سنا، در شور دوم مطرح شد. قانون تشکیل ساواک با اکثریت آراء به تصویب سناتورها رسید. لایحه مذکور پس از آن در مجلس شورای ملی مطرح شد و بدون هیچ‌گونه اعتراضی به تصویب رسید. به این ترتیب، ساواک فعالیت خود را رسماً از اوایل سال ۱۳۳۶ به ریاست تیمور بختیار، فرماندار نظامی تهران، آغاز کرد. | ||
== قانون | === قانون تاسیس ساواک === | ||
قانون تشکیل ساواک در برگیرنده سه ماده اصلی بود. | قانون تشکیل ساواک در برگیرنده سه ماده اصلی بود. | ||
* ماده یک: | * ماده یک: | ||
| خط ۶۸: | خط ۶۸: | ||
ماده ۴- کارمندان سازمان اطلاعات و امنیت کشور، هر گاه به ارتکاب بزهی متهم شوند که راجع به خدمت بوده یا ملازمه با خدمات و وظایف آنها داشته باشد، در حکم نظامیان و خدمتگزاران ارتش هستند و با رعایت مقررات قانون دادرسی و کیفر ارتش مصوب ۱۳۱۷ تابع در دادگاه‌های نظامی دائمی خواهند بود. | ماده ۴- کارمندان سازمان اطلاعات و امنیت کشور، هر گاه به ارتکاب بزهی متهم شوند که راجع به خدمت بوده یا ملازمه با خدمات و وظایف آنها داشته باشد، در حکم نظامیان و خدمتگزاران ارتش هستند و با رعایت مقررات قانون دادرسی و کیفر ارتش مصوب ۱۳۱۷ تابع در دادگاه‌های نظامی دائمی خواهند بود. | ||
ماده ۵- اساسنامه سازمان و آیین نامه های داخلی و استخدامی و مالی مربوط به این قانون، با تصویب هیات دولت قابل اجراست.»<ref>[http://www.nlai.ir/documents/10184/10915/NDljYU62.jpg/227d8319-d931-4204-9c43-fb164c74748a?version=1.0&t=1503105046000 فرمان تشکیل سازمان اطلاعات و امنیت کشور توسط وزیر کشور وقت]</ref> | ماده ۵- اساسنامه سازمان و آیین نامه های داخلی و استخدامی و مالی مربوط به این قانون، با تصویب هیات دولت قابل اجراست.»<ref>[http://www.nlai.ir/documents/10184/10915/NDljYU62.jpg/227d8319-d931-4204-9c43-fb164c74748a?version=1.0&t=1503105046000 فرمان تشکیل سازمان اطلاعات و امنیت کشور توسط وزیر کشور وقت]</ref> | ||
== هدف تأسیس ساواک == | === هدف تأسیس ساواک === | ||
هدف اصلی از تأسیس ساواک حفظ و استمرار حکومت سلطنتی در ایران بود. | هدف اصلی از تأسیس ساواک حفظ و استمرار حکومت سلطنتی در ایران بود. | ||
| خط ۱۹۶: | خط ۱۹۶: | ||
* صلیبی آویزان کردن از نرده‌های اطراف فلکه (طبقات) همراه با شوک، زدن با کابل و انواع آزار و اذیت‌ها مانند سوزاندن و لگد کردن | * صلیبی آویزان کردن از نرده‌های اطراف فلکه (طبقات) همراه با شوک، زدن با کابل و انواع آزار و اذیت‌ها مانند سوزاندن و لگد کردن | ||
* آویزان کردن به وسیله دو دست یا یک دست از قلاب‌های اتاق بازجویان پس از تحمل شکنجه‌های اتاق [[شکنجه]] | * آویزان کردن به وسیله دو دست یا یک دست از قلاب‌های اتاق بازجویان پس از تحمل شکنجه‌های اتاق [[شکنجه]] | ||
* سوزاندن جاهای حساس به وسیله سیگار، فندک، شمع، بخاری برقی، قفس آهنی، مانند روی دستها، پشت کمر، باسن، سینه‌ها، روی پاها، روی | * سوزاندن جاهای حساس به وسیله سیگار، فندک، شمع، بخاری برقی، قفس آهنی، مانند روی دستها، پشت کمر، باسن، سینه‌ها، روی پاها، روی کتفها | ||
* «صندلی هیتردار»، | * «صندلی هیتردار»، | ||
* ایستادن تک پا و دواندن زندانی و رفتن بازجو با کفش روی پاهای مضروب و مجروح و به شدت ورم کرده و سیاه شده. | * ایستادن تک پا و دواندن زندانی و رفتن بازجو با کفش روی پاهای مضروب و مجروح و به شدت ورم کرده و سیاه شده. | ||
| خط ۲۰۹: | خط ۲۰۹: | ||
* و شکنجه سفید ازجمله اعمال و رفتار سازمان اطلاعات و امنیت کشور مشهور به «ساواک» با زندانیان بود.<ref>شکنجه به روایت شکنجه گران ساواک صفحات ۱۰۲ تا ۱۰۴</ref> | * و شکنجه سفید ازجمله اعمال و رفتار سازمان اطلاعات و امنیت کشور مشهور به «ساواک» با زندانیان بود.<ref>شکنجه به روایت شکنجه گران ساواک صفحات ۱۰۲ تا ۱۰۴</ref> | ||
== [[شکنجه]] شده‌گان توسط ساواک == | === [[شکنجه]] شده‌گان توسط ساواک === | ||
[[پرونده:زندانیان کمیته مشترک و ساواک.JPG|جایگزین=زندانیان کمیته مشترک و ساواک|بندانگشتی|زندانیان کمیته مشترک و ساواک، آیت‌الله طالقانی، مصطفی جوان خوشدل، محمد مفیدی]] | [[پرونده:زندانیان کمیته مشترک و ساواک.JPG|جایگزین=زندانیان کمیته مشترک و ساواک|بندانگشتی|زندانیان کمیته مشترک و ساواک، آیت‌الله طالقانی، مصطفی جوان خوشدل، محمد مفیدی]] | ||
ساواک در طول حیات خود هزاران نفر از مخالفین شاه را شکنجه کرد. برخی از این شکنجه‌شدگان به بدلایل مختلف شهرت یافتند: | ساواک در طول حیات خود هزاران نفر از مخالفین شاه را شکنجه کرد. برخی از این شکنجه‌شدگان به بدلایل مختلف شهرت یافتند: | ||
| خط ۲۱۷: | خط ۲۱۷: | ||
[[خسرو گلسرخی]] | [[خسرو گلسرخی]] | ||
[[کرامت‌الله | [[کرامت‌الله دانشیان]] | ||
[[محمد حنیف‌نژاد | [[محمد حنیف‌نژاد]] | ||
[[مسعود رجوی]] | [[مسعود رجوی]] | ||
| خط ۲۲۵: | خط ۲۲۵: | ||
[[سعید محسن]] | [[سعید محسن]] | ||
[[علی اصغر بدیع زادگان]] | [[علی اصغر بدیع زادگان|علی اصغر بدیع‌زادگان]] | ||
[[محمود عسگری زاده]] | [[محمود عسگری زاده|محمود عسگری‌زاده]] | ||
[[بیژن جزنی]] | [[بیژن جزنی]] | ||
[[شکرالله پاکنژاد]] | [[شکرالله پاکنژاد|شکرالله پاکنژاد]] | ||
[[کاظم ذوالانوار]] | [[کاظم ذوالانوار]] | ||