کاربر:Safa/صفحه تمرین
شعار، در فرهنگ معین به معنی علامت و نشان یا نشانه‌ی گروهی از مردم که بوسیله‌ی آن یکدیگر را می‌شناسند تعریف شده است. در فرهنگ سیاسی شعار را این‌گونه تعریف کرد‌ه‌اند.
شعار، عبارت است از پیام یا عبارت کوتاه و موجز که با روشنی و اختصار هدف و مسئله مهمی را که یک حزب در یک مرحله یا یک لحظه معین تاریخی در مقابل دارد بیان نماید. شعار می‌تواند ایدئولوژیک، اقتصادی یا سیاسی، استراتژیکی یا تاکتیکی باشد. شعارهایی که برای لحظه‌ی معین و مقصد مشخص فوری معینی بکار می‌روند، شعار عمل نام دارند.[۱]
تمام پیامبران آموزه‌های خود را برای اینکه در وسیع‌ترین شکل خود ماندگار شود بصورت شعارهایی کوتاه بیان می‌کردند. بطور مثال برخی از فرامین ده فرمان حضرت موسی چنین شکلی دارد.
خدای واحد را پرستش کن.
بت‌ها را پرستش مکن
از نام خدا سوء استفاده مکن
روز شنبه را مقدس بدار.
به والدینت احترام بگذار.
قتل مکن.
زنا مکن.
دزدی مکن.
شهادت دروغ مده.
طمع مکن.
در تعریفی دیگر: شعار پیام کوتاه مردمی است که با هدف برآورده شدن خواسته‌ی خود و بسیج مردم، آن را سر می‌دهند. این خواسته‌ها در جوامع دموکراتیک رسانه‌ای و تبدیل به قانون می‌شود اما در جوامع دیکتاتوری بشدت سرکوب می‌شود. در جوامع دموکراتیک شعارها بر روی بنرهای بزرگ و بطور وسیع منتشر و استفاده می‌شود. در جوامع دیکتاتوری بنرها کوچک و بصورت مخفی توزیع می‌شود.
شعار حرکت جمعی را در صف‌های اعتراض، اعتصابات و تظاهرات هماهنگ می‌کند.
هر شعاری سوژه و مخاطب خود را دارد و در بروسه طرح شدن کارکرد خود را دارد و نهایتا به نتیجه مشخصی می‌رسد.
در فرهنگ سیاسی امروز شعار دادن یعنی، یک مطلبی را با صدای بلند در رد یا قبول فرد یا موضوعی، برای انگیزش جمعی مطالبه‌گران سردهند. مانند: زنده باد آزادی، مرگ بر دیکتاتور
در روزگاران گذشته افراد در میدان کارزار شعارهایی می‌دادند که مناسب با اوضاع روز بود مثلا در جنگ احد سپاهیان قریش به نام عزی و هبل دو بت خود فریاد می‌زدند و قبیله‌ی تنوخ د رحیره
شعار آل عباد‌الله سر می‌دادند.
در جنگ‌ها هم بدلیل متحدالشکل بودن تجهیزات نظامیان و برای شناسایی و هدایت نیروها از پرچمهایی مختص هر گروه استفاده می‌شد که به آن به عربی شعار می‌گویند. با این‌کار نیروی خودی از دشمن نیز قابل شناسایی می‌شد.
حضرت محمد ص در جنگ شعار مهاجرین را بنی عبدا‌لله و شعار انصار را بنی عبیدالله قرار داد و کل سپاه را خلیل‌الله می‌نامید.[۲]
ساختار هر شعار
هر شعار یک سازنده، پیام/ محتوا، فرم، مخاطب، عملکرد، نتیجه دارد. سازنده آن را بداهه سرایی یا قبلا با نظر رهبران جریان می‌نویسد. هر شعار ۲ مخاطب دارد: حاکحاکت برای رسیدگی به خواستها و مردم برای سازماندهی و فشار بر حاکمیت. در خاورمیانه حاکمیت مطلقه خواستهای مردم را سرکوب کرده؛ آنها انباشته شده به انقلاب یا فروپاشی رژیم منتهی شود. بخاطر استبداد شعارها غلو، آرایه‌های ادبی چون مجاز و استعاره؛ در اکثر مقالات فارسی احساسات غالبند.
هر شعار محتوا و فرم دارد. محتوای شعار چکیده کلامی وضع خاص طبقه، کشور، جهان در لحظه است. فرم شعار مانند هایکو ولی آهنگین، با قافیه، انگیزاننده است. فرم ساده، قافیه، ریتم هجایی کپی زبان محاوره شعارها ناشی از غریزه هنری ایرانی است. گاهی شعار یک بیت بچگانه هجایی است که ایده کلی را در خود دارد. شعار مانند ضرب المثل، ابیات پداگوژیک/ تربیتی سعدی، دگم ابدی، کد اخلاقی است. می‌توان در بازه‌های زمانی مبارزات شعارها را در علل، نتایج، پیشرو بودن بررسی کرد.
انواع طرح شعار
بصورت پارچه‌های عریض هم‌عرض خیابان، بصورت پوستر، تراکت، دیوار نویسی، بصورت فریاد جمعی در تظاهرات، میتینگ‌ها و سخنرانی‌ها
متن جدید
نویسندگان استعدادهای زیر را دارند: خواندن متون مورد علاقه کمیته مرکزی، بیان قوی، فوت و فن تشکیلات، سازگاری با تصمیمات رهبری، سبک نگارش موثر در پیروان. پذیرش شعارها، پیدایش باور، ایمان، اجرای کدهای اعتقادی، فرد را آماده تحمل شکنجه، رودرویی با اعدام، مرگ، سختی می‌کند. کد، فرمول، لوح، دستور، فتوا، فرمان- جمله امری یا نهی برای کردار فرد است. نمونه: ده فرمان موسی: احترام اولیا؛ قتل، زنا، دزدی نکن.
هر شعار مخاطب، عملکرد، نتیجه دارد. نتیجه می‌تواند کوتاه مدت یا در آِینده باشد. معمولا مطالبات اقتصادی زود برآورده می‌شوند. مطالبات سیاسی تا از روند مقننه بگذرند و به قانون اجرایی درآیند، طول می‌کشند. نمونه: آن الغای بردگی ۱۸۶۲ تا حق رای سیاهان در ۱۹۶۵ یک قرن طول کشید. عملکرد شعار هم می‌تواند زود مانند تخریب بانک یا دیر مانند رفراندوم باشد. نتیجه شعار می‌تواند به درگیری با پلیس یا روند قانونگزاری برسد.
آیا شعار اجرا می‌شود؟ روشن است که اجرا با قبضه قدرت سیاسی یا ائتلاف ممکن است. لذا بررسی شعار بدون در نظر گرفتن اجرای آن، تمرین ربط حرف برنامه با عمل جنبش اجتماعی است. اجرا، شعار را در جامعه مادی کرده؛ از کلام به ماده بدل می‌کند. “سرنگونی شاه” شعار سازمانهای مسلح از دهه ۱۳۴۰ بود که انقلاب آنرا در بهمن ۱۳۵۷ اجرا کرد.
سازمانها یا اثباتی این شعارها را پذیرفته یا سلبی آنها را در کل نفی کنند. در انقلاب ۵۷ شعار «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی» را همه سازمانها پذیرفته که نقطه گره تقاطع نیروها شد. مبارزه با امپریالیسم یا شاه وابسته به آمریکا تا حدی ظاهر جهانی مطلوب شوروی، احزاب چپ غربی، سازمانهای چپ ایرانی بود. این شعار در نهایت سرمایه داری دولتی شبیه کوبا در انزوا را ببار می‌آورد. آمریکا پرزیدنت را بخاطر تقاضای کمک خارجی بنفع انتخابات ش، در دسامبر ۲۰۱۹ استیضاح و با خواست کنگره و سنا بر کنار کند. ولی کمک به کودتا بضد ۱۰ها دولت قانونی مانند دکتر مصدق، دکتر سوکارنو، دکتر آلینده را نادیده گیرد.
آموس اوز نویسنده اسراییلی. همو نوشت: “هرچه امور پیچیده تر شوند، عوام به ساده گرایی بیشتر میل می‌کنند. پیش بینی ناپذیری بهترین پیش بینی است- در خاور میانه. ” پس از نطق در لاهه ۹ ژوئن ۱۹۵۲ یا ۱۹ خرداد ۱۳۳۱ مصدق به تهران برگشت؛ در کوچه و خیابان بچه‌ها دم می‌گرفتند: آب اومد، آب اومد. / دکتر مصدق اومد. / با کشتی نفت اومد.
در این شعار فروش نفت برای ارز خارجی از قلم افتاده. ولی انگلستان با تحریم فروش نفت ایران، فروش قرضه ملی برای هزینه دولت، وضع بد اقتصاد را تحمیل کرد. مضیقه مالی دولت و کمبود کالا واقعیت بودند. زیرا با تحریم، کشتی نفتی در خرمشهر نمی‌توانست پهلو بگیرد. تحریم به ناامیدی مردم می‌انجامد. شعار دیگر برای سخره دولت کوتاه قوام بود: قوام فراری شده. / سواری گاری شده. این شعار با استعاره گاری علیشاه برای توزیع آب قنات آشامیدنی پیش از لوله کشی بود.
در انقلاب بهمن شعارها غیراقتصادی، دینی، ضد آمریکا – متعددتر، سراسری، مداوم بودند. تکرارهای روزانه حنجره‌ها را خش دادند. شب هفت، چهلم شهیدان، عزاداری مُحرم، نوار کاست خطبه‌های رهبر، الله اکبر بر بامها هم محتوای تقاص قبیلگی داشتند. آنها هم شکل دسته راه اندازی با علم و کتل، دم گرفتن صف مردم، مویه و خشونت- هویت بنانگرایی و رجعت شیعی را نمایان کردند.
دسته‌های عاشورایی راهپیمایان شعار را به سیاق نوحه سینه زنی، زنجیر زنی، با میان داری سر داده؛ مرد و زن، دم می‌گرفتند. رفع اخنتناق ۲۵ ساله صدای مردم را چون میکروفون غرا کرد. شعار نوحه شد:ای شاه خائن /آواره گردی / کُشتی جوانان وطن /آه واویلا. منبع: محمد رهبر.
مهندس بازرگان شعارهای انقلاب بهمن را ۴ دسته کرد: ۱-ضد استبداد. ۲-انقلاب و جمهوری اسلامی. ۳-حمایت از رهبری امام. ۴- بزرگداشت یاد گذشتگان. هر ۴ دسته را جمهوری اسلامی اجرا کرد. شعار آخر برای مردگان خودی رعایت می‌شود. شعارهای انقلاب اسلامی را محمد رهبر، محمد حسین پناهی، منوچهر محمدی، نجف‌زاده گردآوری کرده؛ تحلیل محتوا، ماهیت، چگونگی بازتاب آنها را نوشتند.
شعار ۲نوع است: ۱- تهییجی برای شوراندن جمعیت توان برانگیختن عاطفه مردم و تشویق به پیوستن به صف خواستها یا انقلاب است. نمونه: “مرگ بر فلان” که نفرین، عاق، خرافی، عاطفه منفی است. ۲- تبلیغی برای برنامه سیاسی سازمان دراز مدت بنا به علوم اقتصاد، اجتماع، شرکت در حاکمیت، پیشرفت جامعه، سازگاری با همسایگان است. نمونه: “اتحاد، مبارزه، پیروزی” کنفدراسیون که تبلیغ منشور آن بود.
دولت نهایتا گورهای گروهی بی نشان اعدامیها را پنهان کنند. فرانکو هم در جنگ داخلی ۱۹۳۹-۱۹۳۶ اسپانیا غیرخودیها از جمله شاعر جهانی، گارسیا لورکا را در گورهای بینام پنهان کرد. فرانکو راست افراطی یا فاشیست بود که مخالفان را سرکوب کرد؛ ولی زیرساختهای سرمایه داری را تحکیم کرد که در دور بعدی دمکراسی از ۱۹۷۵ نضج گرفتند.
شعاری تواند در بازه زمانی تغییر کرده؛ چون جهان در تغییر است. نمونه: مرگ بر امپریالیسم عصر جنگ سرد به مرگ بر نئولیبرالیسم کنونی. در سده ۲۰ آمریکا از صلح گستری به جنگ افروزی گذار کرد. شعار ضد امپریالیسم انقلاب در پی تغییر نظم سرمایه جهانی و ضربه به ابر قدرت اول نبود.
در واقع خودکامگی شاه، دیوار میان او و مردم را زایل کرد. شعار مرکزی سازمانهای مسلح دهه ۱۳۵۰ سرنگونی سلطنت بود که فریاد سراسری در انقلاب شد. عقده امپراتوری ایران در فرهنگ ضدخارجی یا کل استعمار پنهان بود. نقد این سازمانها برای دفاع از منافع و رفاه زحمتکشان است؛ از جان گذشتگی، پایداری، شجاعت اعضا اسطوره‌ای‌اند. بخاطر استبداد مطلقه این سازمانها نتوانستند در خدمت اقشار و طبقات دلخواه فعالیت کنند.
برای گروه عظیمی- از اسلام درباری نصر، شایگان، نراقی تا حوزویان، مطهری، شریعتی، مجاهدین، طالقانی- خواست بازگشت به اسلام بود. چه چیزی را مردم نمی‌‌خواستند شعار مرکزی در خیابانها، اعتصابات، مساجد بود. اما شعار چه می‌خواستند در تجرید مبهم “جمهوری اسلامی” بعد ولایت فقیه با جامعه توحیدی در سرمایه جهانی نهان بود.
“جمهوری اسلامی” مبهم بود؛ چون نه در پاکستان نه در اروپا این نوع جمهوری در تاریخ ثبت نشده بود. روبنای ولایت فقیه مانند امارات کویت و خلافت عربستان در روند ۴۰ ساله تحت فشار سرمایه جهانی شکل گرفت.
نگاهی تحلیلی بر شعارهای انقلاب اسلامی
در اعتصابات محل کار، تظاهرات خیابانی، اعتراضات در شبکه‌های اجتماعی- شعارها مطالبات اقتصادی و اجتماعی‌اند. شعار حرف است که مدیران، وکلای مجلس، دولتمردان باید آن را به یک قانون برای اجرا تبدیل کنند. حرکت حرف به قانون کند است. شعار رفع تبعیض جنبش مدنی مارتین لوتر کینگ به متمم قانون اساسی آمریکا به حق رای سیاهان در دهه ۱۹۶۰ یعنی یک سده پس از الغای بردگی رسید.
اصلاحات کند، مانا، تعاملی است؛ انقلاب تند، خشن، زودگذر است. تظاهرات تبلور خشم مردم است که خودجوش بخاطر یک مطالبه خاص یا با ۲نوع رهبری ملی حزب و میدانی است. این رهبری در تعیین شعارها، زمان، مکان، درگیری با ضدشورش می‌باشد. حمایت عمق با پیگیری گروه ایثارگر و وسعت یعنی گستردگی اقشار فراگیر دارد. در انقلاب نخبگان ۱۰٪ امل ایران ۸۰٪ عوام را داشتند.
در کشورهای خاورمیانه اپوزیسیون با آغاز نافرمانی مدنی مسالمت آمیز سرکوب خشن می‌شود. از تظاهرات سودان، لبنان، عراق حاکمیت ایران عبرت گرفت. مهار گسترش اعتراضات خودجوش در ۱۰۰ شهر، با درگیری جوانان با لباس شخصیها و سپاه زود پایان یافت. رژیم هم تظاهرات طرفداران خود را در برخی شهرها راه انداخت. از ۱۳۹۶ تا کنون ۴۲۰۰ اعتراض در ۳ سال در ایران ضبط شده.
مرکز مطالعات استراتژیک نوشت: آلمان شرقی با بزرگترین نهاد امنیتی دولتی، سقوط کرد. دیکتاتورهای تاریخ به زیر کشیده می‌شوند. دیکتاتور رومی قرن ۱م، به فردی را که تبعید کرد، گفت: برو ماه را برایم بیآور. آلبر کامو در کالیگولا، ابراز کرد دیکتاتور تنها قدرت مطلقه نیست بلکه خواستهای غیرواقعی هم دارد.
در شهرهای بزرگ شهرداری مجانی برای توریستها؛ نیز در مناطق دور از شهر اینترنت تجاری، پر سرعت، بیسیم، ۲طرفه، ماهواره‌ای مخابراتی با بسآمد ال، سی، ک یو، ک آ وجود دارد. یحیی نژاد مدیر شرکتی است که برای سه سال است که با هدف دسترسی همگانی و آزاد اطلاعات، محتوای اینترنت را به طور رایگان و از طریق دیشهای ماهواره توسط سرویسی به نام «توشه» به دست کاربران در داخل ایران می‌رساند.
شرکت اپل با به کارگیری مخفیانه یک تیم مهندسی می‌خواهد با بهره‌گیری از فناوری ماهواره‌ای، داده‌های اینترنتی را مستقیما به تلفن‌های همراه آیفون برساند بدون اینکه نیازی به شبکه بیسیم باشد. در آغاز ۲۰۲۰ نخستین گروه از هزارها ماهواره ارتباطی به فضا پرتاب می‌شود. هدف، ایجاد دسترسی اینترنتی در سراسر جهان است. آیا ارتباط اینترنت ماهواره‌ای در ایران امکان پذیر است؟ farsi. euronews. com
امید به بهبودی فقر ۴۰٪ جامعه زمینه تظاهرات است. در تظاهرات احساسات مثبت فریاد مطالبات و منفی خشم و نفرین به مقامات دیده می‌شوند. تظاهرات با مطالبه اقتصادی آغاز شده؛ با درگیری سرکوب به خشم مردم می‌انجامد. دیدن ویدیوها در تشکل و همصدایی شعار فرد را بر می‌انگیزد.
نیروهای سرکوب، یگانهای امنیتی امام علی، سپاه، بسیج، ضدشورش به مردم یورش بردند. گروه معترضان را درجا دستگیر در نفربر کرده؛ بردند. واکنش نظام به تظاهرات آبان ۹۸ منفی بوده؛ ولی واکنش اپوزیسیون مثبت است. عناصری به تخریب، آتش، پرداختند. آتش در بانکها، تخریب ایستگاههای بنزین، غارت مغازه‌ها هم رخ دادند. آتش زدن پمپ بنزین مهدیه در شهریار بود. قطع اینترنت و ارتباطات الکترونیک شبکه‌های مجازی اجتماعی را خاموش کرده؛ به تجارت الکترونیک ضرر زد. برخی شعارهای آبان ۹۸: نترسید، نترسید/ ما همه با هم هستیم. ماشین ت و خاموش کن/ اهوازیها واویلا ست. حمایت، حمایت/ پیروزی ما پیداست. نیروی انتظامی/ تشکر، تشکر. تبدیل جمهوری ایرانی.
منابع. ۲۰۲۰/۰۱/۰۳ WPواشنگتن پست
ویژگی‌های شعار
شعارهای زمانی تاثیر گذارند که دارای این ویژگی‌ها باشند.
۱ - به آسانی در ذهن شنونده بماند.
۲ - عبارتی جذاب باشد.
۳ - با موضوع مطالبه عمومی ارتباط مستقیم داشته باشد.
۴ - متمایز و خاص باشد.
۵ - در ارتباط با موضوع مطالبه احساس مثبتی را به کنشگران و شنوندگان منتقل کند.
۶ - مختصر و گویا باشد.
اهمیت شعار در جنگ‌ها
در جنگ خندق عمروبن عبدود ملقب به «فارس یَلْیَل» بهمراه چند تن از خندق عبور کرد و فریاد کرد: «الا رجل، الا رجل؟» آیا مردی هست؟
دوباره فریاد کرد: «الا رجل. الا رجل؟» کسی غیر از علی (ع) جواب نداد.
برای بار سوم: «الا رجل، الا رجل؟» باز تنها علی از جا برخاست.
عمرو بن عبدود برای تحقیر بیشتر مسلمانان این شعر را خواند:
و لقد بححت من النداء
بجمعکم هل من مبارز
و وقفت اذ وقف المشجع
موقف القرن المناجز
در آخر گفت: دیگر خسته شدم، گلو درد گرفتم از بس گفتم «هل من مبارز»، یک مرد در میان شما نیست؟!
علی (ع) از جا برخاست و گفت: «ولقد اتاک مجیب صوتک غیر عاجز...».
در جنگی که در گرفت نهایتا عمروبن عبدود کشته شد و مسلمانان پیروز شدند.
پیغمبر گفت:
ضربت علي يوم الخندق افضل من عبادة الثقلين
ضربه علی در روز خندق از عبادت ثقلین برتر است
برز الاسلام كله الی الكفر كله
تمامی اسلام با تمامی کفر رودررو شد..[۳]
شعارهای معروف جهانی
شعارهای زیر بخشی از شعارهای معروف جهان و ایران است.
«کارگران جهان متحد شوید!»، این سخن پایانی مانیفست حزب کمونیست است، که به شعار جنبش جهانی کمونیستی تبدیل شد.
شعار اصلی انقلاب شوروی در آخرین مراحل آن عبارت بود از ابن شعار که توسط لنین مطرح شد:
همه قدرت از آن شوراها
تنها ره رهایی جنگ مسلحانه
استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی
نان، مسکن، آزادی
اتحاد، مبارزه، پیروزی
اصلاح‌طلب، اصول‌گرا، دیگه تمومه ماجرا
نه می‌بخشیم، نه فراموش می‌کنیم