|
|
خط ۱: |
خط ۱: |
| {{آذر}} | | {{آذر}} |
| {{دیگر کاربردها}}
| | '''آذر''' ، نهمین ماه سال خورشیدی است و همواره ۳۰ روز دارد و از روز ۲۴۷م سال آغاز شده و در روز ۲۷۶م سال پایان مییابد. آذر سومین و آخرین ماه فصل [[پاییز]] است. برج فلکی آذرماه برج قوس (کمان) است. |
| '''آذر''' ، نهمین ماه [[گاهشماری هجری خورشیدی|سال خورشیدی]] است و همواره ۳۰ روز دارد و از روز ۲۴۷م سال آغاز شده و در روز ۲۷۶م سال پایان مییابد. آذر سومین و آخرین ماه فصل [[پاییز]] است. برج فلکی آذرماه [[برج قوس]] ♐(کمان) است. | |
|
| |
|
| در [[گاهشماری رسمی ایران]] نام این ماه از نام ماه نهم [[گاهشماری اوستایی نو]] برگرفته شدهاست. در گاهشماری [زرتشتی] نهمین روز هر برج نیز آذر نام دارد و در آذرروز از آذرماه، جشن [[آذرگان]] برگزار میشود. ایزد این ماه [[آذر (ایزد)|ایزدآذر]] است. | | در گاهشماری رسمی ایران نام این ماه از نام ماه نهم گاهشماری اوستایی نو برگرفته شدهاست. در گاهشماری [زرتشتی] نهمین روز هر برج نیز آذر نام دارد و در آذرروز از آذرماه، جشن آذرگان برگزار میشود. ایزد این ماه ایزدآذر است. |
|
| |
|
| [[آذر (ایزد)|ایزدآذر]]، در اسطورههای ایرانی و زرتشتی، ایزد نگاهبان آتش و فروزه [[اهورامزدا]] است برای همین گاه جایگاه او را در شمار [[امشاسپندان]] نیز آوردهاند و او را پسر اهورامزدا دانستهاند.
| | ایزدآذر، در اسطورههای ایرانی و زرتشتی، ایزد نگاهبان آتش و فروزه اهورامزدا است برای همین گاه جایگاه او را در شمار [[امشاسپندان]] نیز آوردهاند و او را پسر اهورامزدا دانستهاند. |
|
| |
|
| == واژهشناسی == | | == واژهشناسی == |
| واژهٔ آذر بهمعنای آتش و در [[اوستایی]] ''آتَر (ātar)'' و 'آدُر (ĀDUR)'' و در [[پارسی میانه]] ''آدُر (ĀDUR یا ādar)'' است. واژهٔ ''آتَش (ātaš)'' که در پارسی میانه ''آتَخش (ātaxš)'' بوده، برگرفته از این واژه است.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=M. Boyce|نشانی=http://www.iranicaonline.org/articles/adur-and-adar-middle-persian-word-for-fire-the-avestan-form-is-atar-of-unknown-derivation-and-the-late-form|عنوان=ĀDUR|ناشر=ENCYCLOPÆDIA IRANICA|تاریخ=|تاریخ بازبینی=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131005090648/http://www.iranicaonline.org/articles/adur-and-adar-middle-persian-word-for-fire-the-avestan-form-is-atar-of-unknown-derivation-and-the-late-form|archivedate=۵ اکتبر ۲۰۱۳|dead-url=yes}}</ref>'' | | واژهٔ آذر بهمعنای آتش و در اوستایی ''آتَر (ātar)'' و 'آدُر (ĀDUR)'' و در پارسی میانه ''آدُر (ĀDUR یا ādar)'' است. واژهٔ ''آتَش (ātaš)'' که در پارسی میانه ''آتَخش (ātaxš)'' بوده، برگرفته از این واژه است.'' |
| | |
| == آذر در زبان و گاه شماری دیگر ==
| |
| در [[گاه شماری میلادی]] این ماه با شروع ماه [[نوامبر]] آغاز میشود و در تقویم شمسی افغانستان قوس نامیده میشود.
| |
| | |
| == رویدادها ==
| |
| == مناسبتها ==
| |
| '''[[۱ آذر|۱]]'''
| |
| * [[آذرجشن]]
| |
| '''[[۹ آذر|۹]]'''
| |
| * [[جشن آذرگان]]
| |
| '''[[۱۵ آذر|۱۵]]'''
| |
| | |
| * [[روز هوانیروز]]
| |
| * [[روز حسابدار]]
| |
| | |
| '''[[۱۶ آذر|۱۶]]'''
| |
| * [[روز دانشجو]]
| |
| '''[[۳۰ آذر|۳۰]]'''
| |
| * روز انارام، جشن میانه سال، جشن [[شب یلدا]] یا شب چله: [[انقلاب زمستانی]] و جشن زایش خورشید است، ایرانیان در این شب با فراهم آوردن خوراکیهای گوناگون تا بامداد به انتظار دیدار نخستین پرتوهای خورشید بیدار مینشستهاند.
| |
| '''[[۲۵ آذر|۲۵]]'''
| |
| * روز پژوهش
| |
| | |
| == نامگذاریها ==
| |
| '''[[۵ آذر|۵]]'''
| |
| * روز [[بسیج مستضعفان]]
| |
| '''[[۷ آذر|۷]]'''
| |
| * روز [[نیروی دریایی ایران|نیروی دریایی]]
| |
| '''[[۹ آذر|۹]]'''
| |
| * روز بزرگداشت [[شیخ مفید]].
| |
| '''[[۱۰ آذر|۱۰]]'''
| |
| * روز [[مجلس شورای اسلامی|مجلس]].
| |
| '''[[۱۲ آذر|۱۲]]'''
| |
| * روز جهانی معلولان.
| |
| '''[[۱۴ آذر|۱۴]]'''
| |
| * روز [[بیمه]].
| |
| '''[[۱۵ آذر|۱۵]]'''
| |
| * روز [[هوانیروز]]
| |
| '''[[۱۶ آذر|۱۶]]'''
| |
| * روز [[دانشجو]].
| |
| '''[[۱۹ آذر|۱۹]]'''
| |
| * روز جهانی [[حقوق بشر]].
| |
| '''[[۲۵ آذر|۲۵]]'''
| |
| * روز [[پژوهش]]. روز مادر پیش از انقلاب ۱۳۵۷.
| |
| '''[[۲۶ آذر|۲۶]]'''
| |
| * روز حمل و نقل.
| |
| '''[[۲۷ آذر|۲۷]]'''
| |
| * روز وحدت حوزه و دانشگاه.
| |
| | |
| == زادروزها ==
| |
| '''[[۱ آذر#زادروزها|۱]]'''
| |
| * ۱۳۳۶ - [[ایرج بسطامی]] خواننده
| |
| * ۱۳۴۲ - [[امیر قلعه نویی]] سرمربی فوتبال
| |
| * ۱۳۴۵ - [[فریبا کوثری]]
| |
| * ۱۳۶۵ - [[اسکارلت جانسون]]
| |
| | |
| '''[[۲ آذر#زادروزها|۲]]'''
| |
| * ۱۳۰۸ - [[ویگن]] خواننده
| |
| * ۱۳۱۲ - [[علی شریعتی]]
| |
| * ۱۳۵۶ - [[حمید گودرزی]]
| |
| * ۱۳۴۷ - [[حمید حسنی]]، پژوهشگر، فرهنگنویس و ویراستار
| |
| | |
| '''[[۳ آذر#زادروزها|۳]]'''
| |
| * ۱۳۴۲ - [[کیهان کلهر]] آهنگساز و نوازنده
| |
| * ۱۳۴۷ - [[امید زندگانی]] بازیگر و مجری
| |
| | |
| '''[[۴ آذر#زادروزها|۴]]'''
| |
| * ۱۳۶۳ - [[لیلا بلوکات]] بازیگر
| |
| * ۱۳۷۵ - [[علی شادمان]] بازیگر
| |
| | |
| '''[[۵ آذر#زادروزها|۵]]'''
| |
| * ۱۳۱۳ - '''[[جمشید مشایخی]]'''، بازیگر
| |
| * ۱۳۳۴ - '''[[محمدعلی بنی اسدی]]'''، نقاش، تصویرگر.
| |
| * ۱۳۳۷ - '''[[نادر مشایخی]]'''، [[موسیقیدان]] و [[رهبر ارکستر]].
| |
| | |
| '''[[۶ آذر#زادروزها|۶]]'''
| |
| * ۱۳۱۳ - [[جمشید مشایخی]] بازیگر پیشکسوت
| |
| * ۱۳۲۶ - [[داریوش فرهنگ]] کارگردان، فیلم نامهنویس و بازیگر
| |
| | |
| '''[[۷ آذر#زادروزها|۷]]'''
| |
| * ۱۳۵۷ - [[روزبه بمانی]] شاعر و ترانهسرا
| |
| | |
| '''[[۸ آذر#زادروزها|۸]]'''
| |
| * ۱۳۴۴ - [[سروش صحت]] بازیگر، کارگردان و نویسنده
| |
| * ۱۳۵۶ - [[الهام حمیدی]] بازیگر
| |
| * ۱۳۵۹ - [[هومن سیدی]] بازیگر، کارگردان و نویسنده
| |
| | |
| '''[[۹ آذر#زادروزها|۹]]'''
| |
| * ۱۳۶۳ - [[آزاده نامداری]] مجری
| |
| * ۱۳۵۶ - [[پانتهآ پناهیها]] بازیگر
| |
| | |
| '''[[۱۰ آذر#زادروزها|۱۰]]'''
| |
| * ۱۳۰۲ - [[نظام فاطمی]] ادیب، ترانهسرا، و فیلمساز
| |
| * ۱۳۶۰ - [[مینا ساداتی]] بازیگر
| |
| | |
| '''[[۱۱ آذر#زادروزها|۱۱]]'''
| |
| * ۱۳۰۲ - [[جلال آل احمد]]
| |
| * ۱۳۴۵ - [[علی مصفا]] بازیگر، نویسنده، تهیهکننده و کارگردان
| |
| * ۱۳۵۶ - [[سالار عقیلی]] خواننده
| |
| | |
| '''[[۱۲ آذر#زادروزها|۱۲]]'''
| |
| * ۱۳۲۵ [[کورش یغمایی|کوروش یغمایی]] خواننده راک
| |
| | |
| '''[[۱۳ آذر#زادروزها|۱۳]]'''
| |
| * ۱۳۷۴ - [[امیرمحمد متقیان]] مجری کودک
| |
| | |
| '''[[۱۴ آذر#زادروزها|۱۴]]'''
| |
| * ۱۲۸۰ - [[ورنر هایزنبرگ]] [[فهرست فیزیکدانان|فیزیکدان]] [[آلمان|آلمانی]] و از بنیانگذاران [[فیزیک کوانتومی]]
| |
| * ۱۳۵۹ - [[علی صادقی]] بازیگر
| |
| * ۱۳۶۱ - [[پندار اکبری]] بازیگر
| |
| * ۱۳۷۵ - [[علی یاسینی]] خواننده
| |
| | |
| '''[[۱۵ آذر#زادروزها|۱۵]]'''
| |
| | |
| '''[[۱۶ آذر#زادروزها|۱۶]]'''
| |
| * ۱۳۵۰ - [[مهراب قاسمخانی]] نویسنده
| |
|
| |
| '''[[۱۷ آذر#زادروزها|۱۷]]'''
| |
| * ۱۳۱۸ - [[داریوش مهرجویی]] کارگردان، نویسنده و مترجم
| |
| | |
| '''[[۱۸ آذر#زادروزها|۱۸]]'''
| |
| * ۱۲۶۵ - [[ملک الشعرای بهار|ملکالشعرای بهار]]
| |
| | |
| '''[[۱۹ آذر#زادروزها|۱۹]]'''
| |
| | |
| '''[[۲۰ آذر#زادروزها|۲۰]]'''
| |
| | |
| '''[[۲۱ آذر#زادروزها|۲۱]]'''
| |
| * [[احمد شاملو]] شاعر و مترجم
| |
| * [[حشمت مهاجرانی]] مربی فوتبال
| |
| * ۱۳۷۰ - [[هستی مهدویفر|هستی مهدوی]] بازیگر
| |
| | |
| '''[[۲۲ آذر#زادروزها|۲۲]]'''
| |
| * ۱۳۳۳ - [[رسول صدرعاملی]] کارگردان سینما
| |
| | |
| '''[[۲۳ آذر#زادروزها|۲۳]]'''
| |
| * ۱۳۲۸ - [[ناصر حجازی]] مربی و بازیکن فوتبال
| |
| | |
| '''[[۲۴ آذر#زادروزها|۲۴]]'''
| |
| | |
| '''[[۲۵ آذر#زادروزها|۲۵]]'''
| |
| * ۱۳۱۸ [[مهدی فتحی]] بازیگر تلویزیون تئاتر سینما
| |
| * 1373 [[امیر مینائی]] عارف و عالم برجسته ایران
| |
| | |
| '''[[۲۶ آذر#زادروزها|۲۶]]'''
| |
| | |
| '''[[۲۷ آذر#زادروزها|۲۷]]'''
| |
| | |
| '''[[۲۸ آذر#زادروزها|۲۸]]'''
| |
| * ۱۳۵۶ - [[سپند امیرسلیمانی]] بازیگر
| |
| | |
| '''[[۲۹ آذر#زادروزها|۲۹]]'''
| |
| * ۱۳۴۴ - [[مهتاب نصیرپور]] بازیگر
| |
| * ۱۳۶۳ - [[سیاوش خیرابی]] بازیگر
| |
| | |
| '''[[۳۰ آذر#زادروزها|۳۰]]'''
| |
| * ۱۳۵۴ - [[لاله اسکندری]] بازیگر و عکاس
| |
| | |
| == درگذشتها ==
| |
| ۱ آذر:
| |
| * [[محمد عشقی نوایی]]، سازندهٔ سهتار، ۱۳۶۶ شمسی
| |
| * [[مسعود سالاری]]، سازندهٔ تار، سهتار و تنبور، ۱۳۷۶ شمسی
| |
| ۲ آذر:
| |
| * [[غلامحسین ساعدی]]، نویسنده، پژوهشگر و روانشناس، ۱۳۶۴ شمسی
| |
| * [[حسین گلگلاب]]؛ ادیب، شاعر و ترانهسرا، ۱۳۶۳ شمسی
| |
| * [[درویش خان]]، ۱۳۰۵ شمسی
| |
| ۳ آذر:
| |
| * [[محمود کریمی]]، ردیفدان و مدرس آواز، ۱۳۶۳ شمسی
| |
| | |
| ۵ آذر:
| |
| * [[محمدعلی فروغی]]، ۱۳۲۱ ش
| |
| * [[حسن میرخانی]]، از بنیانگذاران انجمن خوشنویسان ایران، ۱۳۶۹ ش
| |
| ۷ آذر:
| |
| * [[میرزا حسن زرینخط]]، استاد خوشنویسی، ۱۳۵۷ ش
| |
| * [[جلال تاج اصفهانی]]، خواننده، ردیفدان و مدرس آواز، ۱۳۶۰ ش
| |
| * [[حمید مصدق]]، شاعر و وکیل، ۱۳۷۷ ش
| |
| ۸ آذر:
| |
| * [[سید محمدهاشم پیر]]، از مورخان و پایهگذاران جنبشهای نوین فکری در ایران، ۱۳۲۵ ش
| |
| ۹ آذر:
| |
| * [[عیسی بهنام]]، باستانشناس و استاد دانشگاه تهران، ۱۳۶۳
| |
| * [[مهدی خالدی]]، نوازنده ویولون و مدرس ۱۳۶۹ ش
| |
| ۱۰ آذر:
| |
| * [[آیت الله مدرس]]، ۱۳۱۶
| |
| ۱۱ آذر:
| |
| * [[میرزا کوچک خان]]، ۱۳۰۰
| |
| ۱۲ آذر:
| |
| * [[نصرتالله گلپایگانی]]، نوازنده تار، ویولون، تنبک و آهنگساز، ۱۳۴۱
| |
| ۱۳ آذر:
| |
| * [[عمر خیام نیشابوری]]، ۵۰۲
| |
| * [[آیت الله گلپایگانی]]، ۱۳۷۲
| |
| ۱۴ آذر:
| |
| * [[غلامحسین یوسفی]]، استاد زبان و ادبیات فارسی، ۱۳۶۹
| |
| * [[علی حاتمی]]، فیلمساز، ۱۳۷۵
| |
| ۱۵ آذر:
| |
| * [[احمد کشوری]]
| |
| ۱۶ آذر:
| |
| * [[میرزا آقا امامی اصفهانی]] (محمد مهدوی)، نقاش، ۱۳۳۴
| |
| * [[هوشنگ پزشک نیا]]، نقاش معاصر ایرانی، ۱۳۵۱
| |
| * [[جواد معروفی]]، نوازندهٔ پیانو و آهنگساز، ۱۳۷۲
| |
| ۱۹ آذر:
| |
| * [[سعدی]]، ۶۷۱
| |
| ۲۶ آذر:
| |
| * [[مولوی]]، ۶۵۲
| |
| ۲۹ آذر:
| |
| * [[ابوالحسن صبا]]، ۱۳۳۶
| |
| | |
| == منابع ==
| |
| {{پانویس}}
| |
| * [http://calendar.ut.ac.ir/Fa/TYear/Data/Full-1388.pdf برگرفته از تقویم رسمی ایران، در سال ۱۳۸۸]
| |
|
| |
|
| {{ماههای خورشیدی}} | | {{ماههای خورشیدی}} |
| {{گاهشماری-خرد}}
| |
|
| |
| [[رده:آذر|*]] | | [[رده:آذر|*]] |
| [[رده:ماههای خورشیدی]] | | [[رده:ماههای خورشیدی]] |