۸٬۶۹۲
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
(۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
خط ۷۹: | خط ۷۹: | ||
| data31 = وثوقالدوله | | data31 = وثوقالدوله | ||
}} | }} | ||
'''احمد قوام''' یا '''میرزا احمد خان قوام''' ملقب به '''قوامالسلطنه''' (زاده ۱۲۵۲ خورشیدی، [[تهران]] - درگذشته ۲۸ تیر ۱۳۳۴، تهران) سیاستمدار ایرانی پایان | '''احمد قوام''' یا '''میرزا احمد خان قوام''' ملقب به '''قوامالسلطنه''' (زاده ۱۲۵۲ خورشیدی، [[تهران]] - درگذشته ۲۸ تیر ۱۳۳۴، تهران) سیاستمدار ایرانی پایان دوران قاجار و [[سلطنت پهلوی|روزگار پهلوی]] بود که پنج بار نخستوزیر شد (سه بار در پایان دوران قاجار و دو بار در زمان حکومت [[محمدرضا پهلوی|محمدرضاشاه پهلوی]]). او برادر کوچکتر وثوقالدوله بود. احمد قوام کسی است که لایحهی خلع سلاح مجاهدین تبریز را به تصویب رساند. وقایعی که منجر به کشته شدن ستارخان سردار ملی ایران گشت.<ref>[http://pajoohe.ir/%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D9%82%D9%88%D8%A7%D9%85__a-39605.aspx احمد قوام]</ref> | ||
قیام کلنل [[محمدتقی پسیان|محمد تقی خان پسیان]] در خراسان و | قیام کلنل [[محمدتقی پسیان|محمد تقی خان پسیان]] در خراسان و حوادث آذربایجان در دوران نخست وزیری قوام رخ داد. او در زمان قاجار لقب قوامالسلطنه یافت و محمدرضاشاه به او لقب حضرت اشرف را داداما بعداً آن را پس گرفت. آخرین نخستوزیری وی به سال ۱۳۳۱ بود، که به علت حوادث [[قیام ۳۰ تیر ۱۳۳۱|۳۰ تیر ۱۳۳۱]] پس از چهار روز عزل شد.<ref name=":1">پرشین بلاگ - [https://t3f.persianblog.ir/nwvADEbLm7tvvDdyJKbw-اØمد-قوامنخست-وزیر-قاجار احمد قوام نخست وزیر قاجار]</ref><ref name=":3">goodreads - [https://www.goodreads.com/book/show/1495377._ میرزا احمد خان قوام السلطنه]</ref><ref>آی ایران - [http://www.akairan.com/foto-aka/emrooz/201586124553.html دستخط قوام السلطنه + عکس]</ref> | ||
او در زمان قاجار لقب قوام السلطنه یافت ومحمدرضا شاه به او لقب حضرت اشرف را داد. احمد قوام در ۸ تیر ۱۳۲۵ حزبی به نام حزب دموکرات ایران بنیاد نهاد و تشکیل آن را از طریق رادیو اعلام نمود. عده زیادی از رجال به عنوان اعضای موسس معرفی شدند. اعضای موسس در یک نشست وی را به رهبری حزب انتخاب کردند. روزنامه های دموکرات ایران، بهرام دیپلمات و کارگردان ایران به عنوان ارگانهای حزب مزبور منتشر می شد. | |||
== زندگینامه احمد قوام == | == زندگینامه احمد قوام == | ||
خط ۹۸: | خط ۹۸: | ||
قوام السلطنه در زمان ۶ پادشاه زیست (ناصرالدین شاه، مظفرالدین شاه، [[محمد علی شاه]]، [[احمد شاه]]، [[رضاشاه پهلوی|رضاشاه]] و [[محمدرضا پهلوی|محمدرضاشاه]]) که به ۵ تن آنها خدمت کرد (به غیر از ناصرالدین شاه). قوام قبل از [[جنبش مشروطه|مشروطیت]] دو بار رئیس دفتر دو صدراعظم شد و مدتی هم ریاست دفتر مخصوص مظفرالدین شاه راعهدهدار بود. او ظرف چهل سال، بیست و چهار فرمان وزارت دریافت کرد و طی سی و یک سال، پنج بار جامه صدرات پوشید و ده کابینه معرفی کرد و یازده فرمان نخست وزیری برای او صادر شد. علاوه بر مناصب یاد شده، سه سال فرمانروای کل خراسان و سیستان بود و مدتی نیز وکیل دارالشورای ملی گردید.<ref name=":3" /><ref name=":1" />[[پرونده:احمد قوام در جوانی.jpg|بندانگشتی|احمد قوام در جوانی]] | قوام السلطنه در زمان ۶ پادشاه زیست (ناصرالدین شاه، مظفرالدین شاه، [[محمد علی شاه]]، [[احمد شاه]]، [[رضاشاه پهلوی|رضاشاه]] و [[محمدرضا پهلوی|محمدرضاشاه]]) که به ۵ تن آنها خدمت کرد (به غیر از ناصرالدین شاه). قوام قبل از [[جنبش مشروطه|مشروطیت]] دو بار رئیس دفتر دو صدراعظم شد و مدتی هم ریاست دفتر مخصوص مظفرالدین شاه راعهدهدار بود. او ظرف چهل سال، بیست و چهار فرمان وزارت دریافت کرد و طی سی و یک سال، پنج بار جامه صدرات پوشید و ده کابینه معرفی کرد و یازده فرمان نخست وزیری برای او صادر شد. علاوه بر مناصب یاد شده، سه سال فرمانروای کل خراسان و سیستان بود و مدتی نیز وکیل دارالشورای ملی گردید.<ref name=":3" /><ref name=":1" />[[پرونده:احمد قوام در جوانی.jpg|بندانگشتی|احمد قوام در جوانی]] | ||
== تشابه زندگی احمد قوام با دکتر [[محمد مصدق]] == | == تشابه زندگی احمد قوام با دکتر [[محمد مصدق]] == | ||
در بین سیاستمداران [[ایران]] معاصر، مشابهتهای زیادی در زندگی سیاسی قوامالسلطنه با مصدق مشاهده میشود. هر دو اصل و نسب قاجاریهای داشتند. هر دو از خانوادهای اشرافی و زمیندار برخاسته بودند. هر دو اصطلاحاً از میرزاها و دبیران و مستوفیهای دربار بودند. هر دو دارای خط و ربط خوبی بودند. هر دو در اروپا تحصیل کرده بودند. هر دو در نیمه اول عمر خود والی مهمترین ایالتهای ایران بودند (خراسان و فارس). هر دو وزیر مالیه و خارجه بودند. هر دو با پادشاهی رضا خان مخالف بودند و هر دو در طول سلطنت او خانه نشین بودند؛ و بالاخره هر دو در مقاطعی حساس نخستوزیر ایران بودند (قوام بیشتر و مصدق کمتر) و جالب اینکه در مقطعی قوام رئیس الوزرا بود و مصدق در کابینه او وزیر مالیه | در بین سیاستمداران [[ایران]] معاصر، مشابهتهای زیادی در زندگی سیاسی قوامالسلطنه با مصدق مشاهده میشود. هر دو اصل و نسب قاجاریهای داشتند. هر دو از خانوادهای اشرافی و زمیندار برخاسته بودند. هر دو اصطلاحاً از میرزاها و دبیران و مستوفیهای دربار بودند. هر دو دارای خط و ربط خوبی بودند. هر دو در اروپا تحصیل کرده بودند. هر دو در نیمه اول عمر خود والی مهمترین ایالتهای ایران بودند (خراسان و فارس). هر دو وزیر مالیه و خارجه بودند. هر دو با پادشاهی رضا خان مخالف بودند و هر دو در طول سلطنت او خانه نشین بودند؛ و بالاخره هر دو در مقاطعی حساس نخستوزیر ایران بودند (قوام بیشتر و مصدق کمتر) و جالب اینکه در مقطعی قوام رئیس الوزرا بود و مصدق در کابینه او وزیر مالیه بود.<ref name=":0">دیپلماسی ایرانی - [http://irdiplomacy.ir/fa/page/8674/نقش+مفید+قوام+السلطنه+در+تاریخ+معاصر+ایران.html نقش مفید قوام السلطنه در تاریخ معاصر ایران]</ref> | ||
با این تفاوت عمده که قوام از نمونه سیاستمدارانی بود که تکیهگاهش بیش از آنکه به مردم باشد، به لابیها و احزاب سیاسی و بازی با عناصر قدرت همچون دربار و نیروی نظامی بود. برعکس آن مصدق بود که پایگاه قدرتش را روی مردم متمرکز کرده | با این تفاوت عمده که قوام از نمونه سیاستمدارانی بود که تکیهگاهش بیش از آنکه به مردم باشد، به لابیها و احزاب سیاسی و بازی با عناصر قدرت همچون دربار و نیروی نظامی بود. برعکس آن مصدق بود که پایگاه قدرتش را روی مردم متمرکز کرده بود.<ref>سرپوش - [http://www.sarpoosh.com/art-cinema/iranian-movies/iranian-movies961007482.html فراز و فرودهای مردی که رئیسالوزرا بود]</ref> | ||
== احمد قوام در زمان قاجار == | == احمد قوام در زمان قاجار == | ||
[[پرونده:احمد قوام و برادرش وثوقالدوله.jpg|بندانگشتی|احمد قوام و برادرش وثوقالدوله]] | [[پرونده:احمد قوام و برادرش وثوقالدوله.jpg|بندانگشتی|احمد قوام و برادرش وثوقالدوله]] | ||
خط ۱۹۶: | خط ۱۹۶: | ||
خبر استعفای قوام بر خلاف استعفای دکتر مصدق اول به اطلاع ملت ایران رسید بعد به اطلاع خودش.<ref name=":2" /> | خبر استعفای قوام بر خلاف استعفای دکتر مصدق اول به اطلاع ملت ایران رسید بعد به اطلاع خودش.<ref name=":2" /> | ||
=== بیانیهی معروف احمد قوام === | |||
بیانیه معروف احمد قوام السلطنه به عنوان نخست وزیر که از رادیو تهران پخش شد و آتش قیام ۳۰ تیر ۱۳۳۱ را شعلهور کرد | |||
ملت ایران! | |||
بدون اندک تردید و درنگ دعوت شاهنشاه متبوع و مخفم خود را به مقام ریاست دولت پذیرفته و با وجود کبر سن و نیاز به استراحت، این بار سنگین را بر دوش گرفتم. در مقابل سختی و آشفتگی اوضاع، در مذهب یک وطن خواه صمیمی، کفر بود که به ملاحظات شخصی شانه از خدمتگزاری خالی کند و با بی قیدی به پریشانی و سیه بختی مملکت نظاره نماید. | |||
حس مسئولیت و تکلیف مرا بر آن داشت که از فرصت مغتنم استفاده کرده و در مقام ترمیم ویرانی ها برآیم. در اینجا تذکر این نکته اساسی را لازم می دانم که به مناسبات حسنه با عموم ممالک، خاصه با دول بزرگ دنیا اهمیت بسیار می دهم و رفتار خود را نسبت به آن ها مطابق با مقدرات بین الملل می نمایم و لکن به اتباع ایرانی اجازه نخواهم داد که به اتکاء اجانب، اغراض خود را بر دولت من تحمیل کنند. | |||
هم وطنان به عدل و داد مانند نان و آب نیازمندند. باید قوه قضائیه مستقل باشد و واقعا از دو قوه مقننه و مجریه تفکیک و از زیر نفوذ آن ها آزاد شود. | |||
من شبی با وجدان آرام سر به بالین خواهم نهاد که در زندان های پایتخت و ولایات یک نفر بی گناه با ناله و آه به سر نبرد. من می خواهم تمام اهالی این کشور اعم از مامور دولت و صنعتگر و کارگر و برزگر و بازرگان، غنی و ثروتمند باشند. از چشم تنگی برخی رجال که در صدد کسر حقوق کارمندان و مصادره اتومبیل و فروش ادارات برآمده اند، تنفر دارم. | |||
به همان اندازه که از عوامفریبی در امور سیاسی بیزارم در مسائل مذهبی نیز از ریا و سالوس منزجرم. کسانی که به بهانه مبارزه با افراطیون سرخ، ارتجاع سیاه را تقویت نموده اند، لطمه شدیدی به آزادی وارد ساخته و زحمات بانیان مشروطیت را از نیم قرن به این طرف به هدر داده اند. | |||
ملت ایران! | |||
من به اتکاء حمایت شما و نمایندگان شما این مقام را قبول کردم و هدف نهایی ام رفاه و سعادت شماست و به عموم اخطار میکنم که دوره عصیان سپری شده و روز اطاعت از اوامر و نواحی حکومت فرا رسیده است. | |||
کشتیبان را سیاستی دگر آمد. | |||
طهران- ۲۷ تیر ۱۳۳۱ | |||
رئیس الوزرا- قوام السلطنه | |||
== مرگ احمد قوام == | == مرگ احمد قوام == |
ویرایش