۸٬۷۰۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۲۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | [[پرونده:امار اعدام در ایران و جهان.JPG|thumb|300px|میزان اعدام در جهان{{سخ}} | ||
<dl> | |||
<dt>'''راهنمای رنگ‌ها:'''</dt> | |||
<dd> | |||
<span style="color:#29140D;">* '''قهوه‌ای سوخته''': کشوری که هزاران نفر را اعدام می‌کند{{-}} | |||
<span style="color:#5B2E1E ;">* '''قهوه‌ای''': کشوری که سالانه صدها نفر را اعدام می‌کند{{-}} | |||
<span style="color:#5A1D2C;">* '''جگری''': کشوری که سالانه بین ۲۵ تا ۹۹ نفر را اعدام می‌کند{{-}} | |||
<span style="color:#D72918;">* '''قرمز''': کشوری که سالانه بین ۱۰ تا ۲۴ نفر را اعدام می‌کند{{-}} | |||
<span style="color:#CC5500;">* '''نارنجی''': کشوری که سالانه بین ۵ تا ۹ نفر را اعدام می‌کند{{-}} | |||
<span style="color:#FDEE00;">* '''زرد''': کشورهایی که اعدام ندارند{{-}} | |||
<dd> | |||
</dl>]] | |||
'''اعدام''' نوعی مجازات است که به وسیله آن جان مجرم گرفته می‌شود، به همین دلیل به آن اشد مجازات هم می‌گویند. در ایران که حکومت مذهبی بر مبنای [[ولایت فقیه]] حاکم است، این کیفر برای [[محاربه]] (درجه‌ای از مخالفت سیاسی با حکومت)، قتل، تجاوز، آزار جنسی کودکان، لواط، قاچاق مواد مخدر، سرقت مسلحانه، آدم‌ربایی و در نظر گرفته شده‌است.<ref>[http://www.ghavanin.ir/detail.asp?id=1232 «قانون مجازات اسلامی»]. دادگستری استان تهران. بازبینی‌شده در ۰۶ اردیبهشت ۹۴.</ref> | |||
بنا به گفته [[عفو بین‌الملل]]، تا ۳۱ دسامبر ۲۰۱۶ مجازات اعدام در ۵۷ کشور جهان به اجرا در می‌آمد و در ۱۴۱کشور یا قانوناً لغو شده و یا عملاً به اجرا گذاشته نمی‌شد. | |||
رژیم جمهوری اسلامی به نسبت جمعیت دارای رتبه‌ی اول اعدام در جهان است. سازمان حقوق بشر ایران در دهمین گزارش سالانه مجازات اعدام اعلام کرد که در سال ۲۰۱۷ میلادی، دست‌کم ۵۱۷ نفر در ایران اعدام شده‌اند.با توجه به آمار بیش از یک اعدام در هر روز، و بیش از یک اعدام در میان هر ۱۶۷ هزار نفر در سال ۲۰۱۷، ایران همچنان مقام اول را در اعدام داراست. | |||
این سازمان گزارش می‌دهد که تقریبا ۷۹٪ از اعدام‌های ثبت شده در سال ۲۰۱۷ معادل ۴۰۶ اعدام، توسط مقامات به طور رسمی اعلان نشده اند. | |||
رژیم ایران همچنین دارای بالاترین اعدام‌های سیاسی در جهان است. جمهوری اسلامی در تمامی سال‌های حاکمیت خود دست به اعدام مخالفان زده است که در این میان می‌توان به قتل‌عام چندهزار زندانی سیاسی در دهه‌ی شصت و همچنین اعدام ۳۰ هزار زندانی سیاسی در جریان قتل‌عام ۶۷ اشاره کرد. به دلیل شدت سرکوب در ایران، اعدام یکی از عوامل ماندگاری جمهوری اسلامی است. به این معنی که به دلیل فشارهای طاقت‌فرسای اقتصادی و سیاسی، تنها عقوبت مرگ می‌تواند جامعه را از شورش باز دارد. به همین دلیل نیز رژیم ایران با وجود فشارهای بین المللی همواره بر اعدام‌های علنی درخیابان اصرار دارد. | |||
== پیشینه اعدام == | == پیشینه اعدام == | ||
| خط ۲۱: | خط ۳۷: | ||
== آمار اعدام در کشورها == | == آمار اعدام در کشورها == | ||
[[پرونده:زندان‌های اعدامی در سال ۲۰۱۹.jpg|جایگزین=زندانهایی که در سال ۲۰۱۹، اجرای حکم اعدام در ایران در آن به ثبت رسیده است|بندانگشتی|'''زندانهایی که در سال ۲۰۱۹، اجرای حکم اعدام در ایران در آن به ثبت رسیده است''']] | |||
[[عفو بین‌الملل]] می‌گوید تا ۳۱ دسامبر ۲۰۱۶ مجازات اعدام در ۵۷ کشور جهان به اجرا در آمده و در ۱۴۱کشور یا قانوناً لغو شده و یا عملاً به اجرا گذاشته نمی‌شود. همچنین ۱۰۴کشور، مجازات اعدام را قانوناً و برای تمامی جرائم ملغی نموده و ۷ کشور فقط در مورد جرائم عمومی (به جز در مورد جرائم استثنائی و یا در زمان خاص، مثلاً جرائم زمان جنگ) آن را به حالت تعلیق درآورده‌اند. ۳۰ کشور اگرچه مجازات اعدام را لغو نکرده، اما از ده سال پیش تا کنون آن را عملاً به اجرا درنمی‌آورند.<ref>https://d21zrvtkxtd6ae.cloudfront.net/public/uploads/2017/04/10175642/Rapporto-sulla-pena-di-morte-nel-2016-ACT-50-5740-2017.pdf</ref> در ۱۵ نوامبر سال ۲۰۰۷ [[کمیسیون سوم مجمع عمومی سازمان ملل متحد]] با ۹۹ رای مثبت و ۵۲ رای منفی و ۳۳ رای ممتنع، در قطعنامه‌ای خواستار تعلیق مجازات اعدام در جهان شد. در تصویب این قطعنامه سازمان غیردولتی ایتالیائی کسی به قابیل دست نزند نقش فعالی داشت. | |||
مجمع عمومی قطعنامه مزبور را در تاریخ ۱۸ دسامبر ۲۰۰۷ با ۱۰۴ رای مثبت و ۵۴ رای مخالف و ۲۹ رای ممتنع به تصویب رساند. قطعنامه در مجمع عمومی ۵ رای مثبت بیشتر نسبت به رای کمیسیون سوم بدست آورد. | |||
ارزیابی کلی سازمان عفو بین‌الملل از وضعیت مجازات اعدام در سال ۲۰۱۸ نشان می‌دهد که علیرغم اقدامات عقب‌گردانه در اندکی از کشورها، روند جهانی در جهت لغو این مجازات به غایت بی‌رحمانه، غیرانسانی و ترذیلی همچنان با شتاب ادامه دارد.<ref name=":0">[https://www.amnesty.org/download/Documents/ACT5098702019PERSIAN.PDF گزارش جهانی مجازات اعدام]، سازمان عفو بین‌الملل</ref> | ارزیابی کلی سازمان عفو بین‌الملل از وضعیت مجازات اعدام در سال ۲۰۱۸ نشان می‌دهد که علیرغم اقدامات عقب‌گردانه در اندکی از کشورها، روند جهانی در جهت لغو این مجازات به غایت بی‌رحمانه، غیرانسانی و ترذیلی همچنان با شتاب ادامه دارد.<ref name=":0">[https://www.amnesty.org/download/Documents/ACT5098702019PERSIAN.PDF گزارش جهانی مجازات اعدام]، سازمان عفو بین‌الملل</ref> | ||
| خط ۳۳: | خط ۵۴: | ||
== اعدام کودکان == | == اعدام کودکان == | ||
کنوانسيون بين المللی حقوق کودک که در سال ۱۹۲۴ ميلادی در ژنو به تصويب رسيد، در سال ۱۹۵۹ از سوی مجمع عمومی سازمان بين الملل برای رعايت حقوق کودکان در سراسر جهان به رسميت شناخته شد. از آن تاريخ به بعد کشورهای زيادی از جمله ايران با امضای اين تعهد نامه، خود را ملزم به رعايت مفاد آن کردند.<ref name=":2">[https://www.radiofarda.com/a/f3_teengers_execution/455251.html سازمان‌های مدافع حقوق بشر: اعدام کودکان را متوقف کنید]، سایت رادیو فردا</ref> | کنوانسيون بين المللی حقوق کودک که در سال ۱۹۲۴ ميلادی در ژنو به تصويب رسيد، در سال ۱۹۵۹ از سوی مجمع عمومی سازمان بين الملل برای رعايت حقوق کودکان در سراسر جهان به رسميت شناخته شد. از آن تاريخ به بعد کشورهای زيادی از جمله ايران با امضای اين تعهد نامه، خود را ملزم به رعايت مفاد آن کردند.<ref name=":2">[https://www.radiofarda.com/a/f3_teengers_execution/455251.html سازمان‌های مدافع حقوق بشر: اعدام کودکان را متوقف کنید]، سایت رادیو فردا</ref> | ||
[[پرونده:Death-penalty-2016-amnesty-international-report.jpg|جایگزین=گزارش ۲۰۱۶ سازمان عفوبین المللی در مورد میزان اعدام در جهان|بندانگشتی|گزارش ۲۰۱۶ سازمان عفوبین المللی در مورد میزان اعدام در جهان]] | |||
در اوایل قرن بیستم میلادی، بنیان‌گذاران نظام حقوقی مدرن ایران، سن رشد دختران و پسران را به ۱۸ سال افزایش داده و مجازات‌های سخت را برای کودکان ممنوع ساخته بودند. اما پس از انقلاب سال ۱۳۵۷، سران جمهوری اسلامی نظام حقوقی و قضایی ایران را به طور کامل تغییر داده و علیرغم اعتراضات شدید و گسترده حقوقدانان، سن رشد و مسئولیت کیفری را در قوانین مربوطه کاهش دادند. این تغییر، همراه با نقض سیستماتیک تشریفات و الزامات دادرسی، پیامدهای وخیم و مرگباری برای هزاران متهم زیر ۱۸ سال داشته است. | در اوایل قرن بیستم میلادی، بنیان‌گذاران نظام حقوقی مدرن ایران، سن رشد دختران و پسران را به ۱۸ سال افزایش داده و مجازات‌های سخت را برای کودکان ممنوع ساخته بودند. اما پس از انقلاب سال ۱۳۵۷، سران جمهوری اسلامی نظام حقوقی و قضایی ایران را به طور کامل تغییر داده و علیرغم اعتراضات شدید و گسترده حقوقدانان، سن رشد و مسئولیت کیفری را در قوانین مربوطه کاهش دادند. این تغییر، همراه با نقض سیستماتیک تشریفات و الزامات دادرسی، پیامدهای وخیم و مرگباری برای هزاران متهم زیر ۱۸ سال داشته است. | ||
| خط ۵۳: | خط ۷۴: | ||
== اعدام‌های سیاسی == | == اعدام‌های سیاسی == | ||
[[پرونده:تابستان ۶۷.jpg|جایگزین=قتل عام سال ۱۳۶۷|بندانگشتی|قتل عام سال ۱۳۶۷]] | |||
=== اعدام‌های تابستان ۶۷ === | === اعدام‌های تابستان ۶۷ === | ||
| خط ۶۳: | خط ۸۵: | ||
== اعدام زنان == | == اعدام زنان == | ||
در ایران تحت حاکمیت جمهوری اسلامی، دفاع مشروع برای زنانی که برای دفاع از حیثیت خود مرتکب قتل فرد متجاوز می‌شوند، بسیار دشوار است و تصمیمات ناعادلانه قضات دادگاه، حتی شکایات مربوط به خشونت | در سال ۲۰۱۹، دست‌کم ۱۱ زن در زندان‌های مختلف ایران اعدام شدند. بسیاری از زنان زندانی در ایران تنها به دلیل دفاع از خود و حیثیت شان به اعدام محکوم شده‌اند. | ||
زنان قربانی خشونت در ایران از هیچگونه حمایتی از سوی دولت برخوردار نیستند. در قوانین ایران در قبال تجاوز به زنان، نسبت به مهاجم آسان‌گیری و نسبت به قربانی سخت‌گیری وجود دارد.<ref name=":9">[https://fa.iran-hrm.com/%da%af%d8%b2%d8%a7%d8%b1%d8%b4-%d8%b3%d8%a7%d9%84%d8%a7%d9%86%d9%87-%d8%a7%d8%b9%d8%af%d8%a7%d9%85-%d9%85%d8%a7%d9%86%db%8c%d8%aa%d9%88%d8%b1%db%8c%d9%86%da%af-%d8%ad%d9%82%d9%88%d9%82-%d8%a8%d8%b4/ گزارش سالانه اعدام مانیتورینگ حقوق بشر ایران]</ref> | |||
در ایران تحت حاکمیت جمهوری اسلامی، دفاع مشروع برای زنانی که برای دفاع از حیثیت خود مرتکب قتل فرد متجاوز می‌شوند، بسیار دشوار است و تصمیمات ناعادلانه قضات دادگاه، حتی شکایات مربوط به خشونت جنسی، از جمله تجاوز به زنان، را بی‌نتیجه گذاشته و گاه به قربانی و محکوم شدن زنان شاکی منتهی می‌شود. زنان در زمان حمله و خطر تجاوز در وضعیت بسیار آسیب پذیر، پرخطر و نامعلوم قرار می‌گیرند؛ به این دلیل که اگر تمکین کنند، با وجود قوانین و دیدگاه‌های نابرابر علیه آنها، مجازات خواهند شد و اگر از خود دفاع کنند، در صورت کشته شدن مهاجم، باز هم به دلیل ناتوانی در اثبات، به مجازات مرگ محکوم خواهند شد. | |||
پرونده‌های سمیه شهبازی و [[ریحانه جباری]] و دیگر زنانی که به دلیل دفاع از حیثیت خود به قتل عمد متهم شدند، بدون درنظر گرفتن چرایی و انگیزه آنها از دفاع از نفس، منجر به صدور حکم اعدام علیه آنها شد.<ref>[https://www.independentpersian.com/node/32776/%D8%A7%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D9%85-%DB%8C%DA%A9%DB%8C-%D8%AF%DB%8C%DA%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B2-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%82%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AE%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AA-%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C-%D8 اعدام یکی دیگر از زنان قربانی خشونت جنسی در ایران]، سایت ایندیپندنت فارسی</ref> | پرونده‌های سمیه شهبازی و [[ریحانه جباری]] و دیگر زنانی که به دلیل دفاع از حیثیت خود به قتل عمد متهم شدند، بدون درنظر گرفتن چرایی و انگیزه آنها از دفاع از نفس، منجر به صدور حکم اعدام علیه آنها شد.<ref>[https://www.independentpersian.com/node/32776/%D8%A7%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D9%85-%DB%8C%DA%A9%DB%8C-%D8%AF%DB%8C%DA%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B2-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%82%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AE%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AA-%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C-%D8 اعدام یکی دیگر از زنان قربانی خشونت جنسی در ایران]، سایت ایندیپندنت فارسی</ref> | ||
| خط ۱۴۳: | خط ۱۶۹: | ||
سازمان درهای باز (Open Doors) هر سال فهرستی با نام «فهرست دیدبان جهانی» از پنجاه کشور جفا کننده به مسیحیان را منتشر می‌کند. در فهرست ژانویه سال ۲۰۱۲، وضعیت ایران از جهت جفا بر مسیحیان درسال ۲۰۱۱ در رده پنجم و پس از، به ترتیب، کره شمالی، افغانستان، عربستان سعودی، سومالی قرار گرفته است. فهرست سال ۲۰۱۱ ایران را در مقام دوم این فهرست قرار داده بود.<ref name=":7" /> در فهرست سال ۲۰۱۸ در بین کشورهایی که در بالای فهرست قرار دارند ایران با یک پله صعود نسبت به سال ۲۰۱۷ در رده نهمین کشور دنیاست که در آن مسیحیان مورد انواع اذیت و آزار قرار می‌گیرند.<ref>[https://mohabatnews.com/?p=29506 جفا بر مسیحیان ایران در سال ۲۰۱۸]، آژانس خبری مسیحیان ایران</ref> | سازمان درهای باز (Open Doors) هر سال فهرستی با نام «فهرست دیدبان جهانی» از پنجاه کشور جفا کننده به مسیحیان را منتشر می‌کند. در فهرست ژانویه سال ۲۰۱۲، وضعیت ایران از جهت جفا بر مسیحیان درسال ۲۰۱۱ در رده پنجم و پس از، به ترتیب، کره شمالی، افغانستان، عربستان سعودی، سومالی قرار گرفته است. فهرست سال ۲۰۱۱ ایران را در مقام دوم این فهرست قرار داده بود.<ref name=":7" /> در فهرست سال ۲۰۱۸ در بین کشورهایی که در بالای فهرست قرار دارند ایران با یک پله صعود نسبت به سال ۲۰۱۷ در رده نهمین کشور دنیاست که در آن مسیحیان مورد انواع اذیت و آزار قرار می‌گیرند.<ref>[https://mohabatnews.com/?p=29506 جفا بر مسیحیان ایران در سال ۲۰۱۸]، آژانس خبری مسیحیان ایران</ref> | ||
== اعدام | == اعدام به جرم مواد مخدر == | ||
ما مجازات اعدام را حذف نکرده‌ایم، آن را هدفمند کردیم. ما این فرصت را ایجاد کردیم که اگر کسی راه اشتباهی رفته، بازگشتی هم داشته باشد. این حرف‌ها را جلیل رحیمی جهان‌آبادی، دبیر کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس شورای اسلامی در حالی مطرح کرده<ref>[https://www.radiozamaneh.com/376210 کیفی سازی مجازات اعدام برای محکومان مرتبط با مواد مخدر]، سایت رادیو زمانه</ref> | |||
سازمان حقوق بشر ایران یادآوری کرده که قسمت اعظم اعدامها در جمهوری اسلامی مجازات جرایم مرتبط با مواد مخدر هستند، اما به دلیل محرومیت این محکومان از پوشش خبرهای بین‌المللی و نبود کارزاری برای نجات جان‌شان، مورد توجه قرارنمی‌گیرند و هویت بسیاری از آنها فاش نمی‌شود.<ref>[https://www.dw.com/fa-ir/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%82%D8%A8%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D8%B2-%DA%86%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B2-%DA%A9%D8%A7%D9%87%D8%B4-%D8%A7%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D9%85%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%B7-%D8%A8%D8%A7-%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%AF-%D9%85%D8%AE%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/a-42114555 استقبال از چشم‌انداز کاهش اعدام‌های مرتبط با مواد مخدر در ایران]، سایت دویچه‌وله</ref> | |||
اگر در قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب ۱۳۷۶ خرید و فروش بیش از ۵ کیلو تریاک مستوجب اعدام بوده است، خرید و فروش سی و یک گرم شیشه یا هروئین برای اعدام مرتکب کفایت می کرد. او طبق قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب ۱۳۷۶ اعدام می شد؛ اما الان به دلیل الحاق ماده واحده دیگر میزان سقف ۳۰ گرم نیست و سقف آن برای عناوین مجرمانه ی نگهداری، خرید، حمل و مخفی کردن به ۳ کیلوگرم و برای دیگر عناوین مجرمانه مذکور به ۲ کیلو گرم افزایش پیدا کرده است. انتقاداتی بر همین ماده واحده الحاقی نیز وارد است که در بعضی جاها نه تنها موجب تخفیف نسبت به قانون قبلی نشده، بلکه موجبات تشدید مجازات را هم فراهم کرده است.<ref>[https://www.hra-news.org/2017/hranews/a-12951/ محدودسازی اعدام؛ قانون الحاق یک ماده به قانون مبارزه با مواد مخدر ابلاغ شد]، خبرگزاری هرانا</ref> | |||
«حذف و تعدیل مجازات اعدام در تنها یکی از قوانین کشور (قانون مبارزه با مواد مخدر) باعث نخواهد شد تغییری در مبانی پایه‌ای در رویکرد به اعدام ایجاد شود.» | |||
این گفته‌های وکیل دادگستری‌ای است که از ایران با زمانه صحبت کرده است. او می‌گوید: «مجازات اعدام هنوز کماکان در جای جای قانون مجازات اسلامی به چشم می‌خورد و کم‌رنگ شدن یا حذف آن در تناقض اساسی است با شرع اسلام که پایه قوانین کیفری ایران محسوب می‌شود.» | |||
به گفته این وکیل دادگستری، یکی از معایب ماده اصلاحی جدید اما ناکارآمد بودن آن است: «باید گفت سردسته‌گان باندهای قاچاق آن‌قدر حرفه‌ای هستند که در عمل درصد بسیار کمی از آنها دستگیر می‌شوند. معمولا این خرده‌پاها و ساقی‌های محلی هستند که به دام قانون می‌افتند. قانونگذار در این ماده الحاقی می‌توانست سازوکارهایی برای دستیابی بیشتر به این افراد پیش‌بینی کند تا امکان پیگرد این اشخاص توسط دستگاه پلیس و قضا آسان‌تر باشد.» | |||
بر اساس گفته‌های این کارشناس حقوق، نقطه ضعف دیگر این ماده مانند اغلب قوانین کیفری ایران، نادیده گرفتن جنبه‌های پیشگیرانه جرم است: «قانونگذار به جای تمرکز بر اقدامات پیشگیرانه، بر اقدامات تنبیهی تاکید می‌کند. اقدامات تنبیهی از جریمه نقدی گرفته تا زندان و حبس ابد. نهایتا این که باز هم به تبع خصلت تنبیهی این ماده، آمار زندانیان بیشتر خواهد شد و همین موضوع منجر به فشار اقتصادی به سازمان زندان‌های ایران و پایین آمدن کیفیت اجتماعی و بازپروری زندگی زندانیان خواهد شد.»<ref>[https://www.radiozamaneh.com/376210 کیفی‌سازی مجازات اعدام برای محکومان مرتبط با مواد مخدر]، سایت رادیو زمانه</ref> | |||
== اعدام افراد دارای معلولیت == | == اعدام افراد دارای معلولیت == | ||
در ۵ اردیبهشت ۱۳۹۸، سازمان‌های حقوق بشر از اعدام مخفیانه دو نوجوان به نام‌های مهدی سهرابی‌فر و امین صداقت در زندان مرکزی شیراز (عادل‌آباد) خبر داده‌اند. سازمان حقوق بشر ایران ضمن اعلام این خبر با انتشار دو مدرک مربوط به سازمان بهزیستی استان فارس و اداره آموزش و پرورش شیراز نوشت که یکی از دو نوجوان، مهدی سهرابی‌فر، معلولیت ذهنی داشته و در مدرسه استثنایی تحصیل می‌کرده است. این دو نسبت پسرعمه و پسردایی با هم داشته‌اند و به تجاوز در حین سرقت متهم شده بودند. به نوشته سازمان حقوق بشر ایران، یکی از بستگان این دو نوجوان گفته که اتهام صحت نداشته و کس دیگری مرتکب این جرم شده بوده و دو نفر زیر شکنجه اعتراف به این جرم کرده‌اند.<ref>[https://www.dw.com/fa-ir/iran/a-48563892 اعدام مخفیانه دو نوجوان در شیراز؛ یک نوجوان یا معلولیت ذهنی]، دویچه‌وله</ref> | |||
در روز جمعه ۱۱ آذر ۱۳۸۳، براى يک زن معلول که از هشت سالگى به وسيله خانواده خود مجبور به تن فروشى شده بود، حکم اعدام صادر شد. بعد از صدور حکم نهادهاى بين المللى مدافع حقوق بشر و برخى از دولت هاى اروپایی نسبت به آن واکنش نشان دادند. قوه قضائيه ايران، براى اين زن معلول که در آن زمان ۱۹ ساله بود و ليلا. م نام داشت، به اتهام زناى محصنه و به دنيا آوردن سه کودک غير شرعى، حکم اعدام صادر کرده بود. او، در هشت سالگى از سوى مادرش به يک مرد فروخته شده و در ۹ سالگى اولين فرزند خود را به دنيا آورده بود. در دوازده سالگى به يک مرد افغانى فروخته شده و دو سال بعد دو فرزند دوقلو به دنيا آورده، اما مدتى بعد، بار ديگر از سوى خانواده خود به يک مرد ۵۵ ساله فروخته شده بود.<ref>[https://www.dw.com/fa-ir/%D8%A7%D9%8A%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%87%D9%81%D8%AA%D9%87-%D8%A7%D9%89-%D9%83%D9%87-%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA-%D8%AD%D9%83%D9%85-%D8%A7%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D9%85-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%89-%D8%B2%D9%86-%D9%85%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%84-%D8%A7%D8%AA%D9%87%D8%A7%D9%85-%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%AE%D9%84%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82-%D9%85%D8%B0%D8%A7%D9%83%D8%B1%D9%87-%D8%A8%D8%A7-%D8%A2%D9%85%D8%B1%D9%8A%D9%83%D8%A7/a-2400136 ایران در هفته‌ای که گذشت: حکم اعدام برای زن معلول]، سایت دویچه‌وله</ref> | |||
== اعدام در | == اعدام در ملاء عام == | ||
[[پرونده:مجید کاووسی فر.jpg|جایگزین=اعدام مجید کاووسی فر|بندانگشتی|اعدام مجید کاووسی فر]] | |||
استناد به آیات قرآن، روایت‌های دینی و در نهایت احکام فقهی دین اسلام مبنی بر ارجحیت اجرای «حدود الهی» در ملاء عام و پیش چشمان مردم یکی از اصلی‌ترین استدلالاتی است که بر اساس آن موافقان اجرای اعدام در ملاء عام، از جمله دستگاه قضایی ایران به آن استناد می‌کنند. فرض این است که از منظر سیاسی نیز اجرای عمومی مجازات‌ها به صورت کلی در یک نظام سنتی جزایی و به ویژه مجازات‌هایی که فلسفه وجودی آنها بر تنبیه مجرم یا تنبه دیگران استوار است (مانند شلاق یا دیگر حدود)، سبب افزایش کنترل‌پذیری و فرمانبرداری مردم از احکام و قوانین و در نتیجه پیروی از نظام حاکم سیاسی خواهد شد. | |||
از این رو نمایش مجازات با هدف تطمیع و ارعاب افراد جامعه نه تنها کمکی به کاهش جرم نمی‌کند، بلکه خود بازتولید چرخه‌ای از خشونت است. خشونتی که پایه و اساس آن بر مفهوم انتقام‌گیری صرف پایه‌گذاری شده و اساسا نشانی از اهداف اصلاح‌گرایانه در خود ندارد. | |||
علاوه بر این، نمایش عادی و مکرر اجرای مجازات به ویژه اعدام، خود سبب عادی شدن آن و در نتیجه عادی‌سازی جرم در جامعه شده و ناخودآگاه موجب تقویت این تفکر می‌شود که بر مبنای آن جرم را جزء لاینفک زندگی اجتماعی دانسته و تنها راه مقابله با آن را اِعمال مجازات می‌داند. | |||
در عین حال تبعات مخرب سیاسی و اجتماعی اجرای علنی و عمومی مجازات‌ها و نیز اعتراضات صورت گرفته به آن، تعدادی از نمایندگان مجلس ایران را بر آن داشته تا با بررسی طرحی با عنوان «نحوه اجرای احکام اعدام، قطع عضو و نقص عضو»، به دنبال ایجاد محدودیت برای اِعمال علنی و عمومی مجازات باشند.<ref>[https://www.radiozamaneh.com/430734 اعدام در ملاءعام، نمایش تباه زیرپا گذاشتن کرامت انسان]، سایت رادیو زمانه</ref> | |||
در سال ۲۰۱۲ پنجمین گزارش سازمان حقوق بشر ایران با ذکر دست‌کم ۵۸۰ مورد اعدام منتشر شد. طبق این گزارش، ۶۰ درصد اعدامها در ملاء عام انجام شده‌اند و در بیش از ۱۵ زندان ایران اعدام‌های اعلام نشده و مخفی صورت گرفته‌اند.<ref>[https://www.dw.com/fa-ir/%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%B1-%D8%AA%D9%81%D8%B5%DB%8C%D9%84%DB%8C-%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D8%A7%D9%84-%DB%B1%DB%B3%DB%B9%DB%B1/a-16720688 آمار تفصیلی مجازات اعدام در ایران در سال ۱۳۹۱]، سایت دویچه‌وله</ref> | |||
همچنین شمار اعدام‌های ثبت شده توسط مانیتورینگ حقوق بشر ایران از اکتبر ۲۰۱۸ تا اکتبر ۲۰۱۹ به بیش از ۲۷۳ تن بالغ گردیده است؛ از میان این آمار دست‌کم ۱۲ مورد اعدام در ملاء عام اجرا شده است.<ref name=":9" /> | |||
برخی از اعدام‌هایی که در ملاء عام به اجرا درآمده به شرح زیر است: | |||
* حمیدرضا درخشنده به اتهام قتل امام جمعه کازرون در ۶ شهریور ۱۳۹۷، در ملاء عام مقابل هتل بیشاپور اعدام شد.<ref>[https://fa.iran-hrm.com/%D8%AD%D9%85%DB%8C%D8%AF%D8%B1%D8%B6%D8%A7-%D8%AF%D8%B1%D8%AE%D8%B4%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D9%84%D8%A7%D8%A1-%D8%B9%D8%A7%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D8%A7%D8%B2%D8%B1%D9%88%D9%86-%D8%A8/ حمیدرضا درخشنده در ملاءعام در کازرون به دار آویخته شد]</ref> | |||
* سحرگاه روز پنج‌شنبه ۹ آبان ۹۸، یک زندانی به اتهام قتل استوار دوم نیروی انتظامی در ملاء عام در شهرستان خمین به دار آویخته شد.<ref>[https://fa.iran-hrm.com/%d8%a7%d8%b9%d8%af%d8%a7%d9%85-%d8%af%d8%b1-%d9%85%d9%84%d8%a7%d8%a1%d8%b9%d8%a7%d9%85-%d8%af%d8%b1-%d8%b4%d9%87%d8%b1%d8%b3%d8%aa%d8%a7%d9%86-%d8%ae%d9%85%db%8c%d9%86/ اعدام در ملاء عام در شهرستان خمین]</ref> | |||
* صبح روز چهارشنبه ۱۰ مهر ۹۸، حکم اعدام یک زندانی در ملاء عام در پارک دانشجوی رشت به اجرا در آمد. اتهام این زندانی که مجید سرپناه نام داشت قتل یک افسر پلیس در یک درگیری عنوان شده بود.<ref>[https://fa.iran-hrm.com/%d8%a7%d8%b9%d8%af%d8%a7%d9%85-%db%8c%da%a9-%d8%b2%d9%86%d8%af%d8%a7%d9%86%db%8c-%d8%af%d8%b1-%d9%85%d9%84%d8%a7%d8%a1%d8%b9%d8%a7%d9%85-%d8%af%d8%b1-%d9%be%d8%a7%d8%b1%da%a9-%d8%af%d8%a7%d9%86%d8%b4/ اعدام یک زندانی در ملاء عام در پارک دانشجوی رشت]</ref> | |||
* صبح روز پنج‌شنبه ۲ خرداد ۱۳۹۸، حکم یک زندانی در ملاء عام در بلوار نجفی همدان اجرا شد. این زندانی مهدی چراغی‌فر نام داشت و به اتهام محاربه از طریق سرقت مسلحانه به اعدام محکوم شده بود.<ref>[https://fa.iran-hrm.com/%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%a7%d9%86-%db%8c%da%a9-%d8%b2%d9%86%d8%af%d8%a7%d9%86%db%8c-%d8%b1%d8%a7-%d8%af%d8%b1-%d9%85%d9%84%d8%a7%d8%a1%d8%b9%d8%a7%d9%85-%d8%af%d8%b1-%d9%87%d9%85%d8%af%d8%a7%d9%86-%d8%a7/ ایران یک زندانی را در ملاء عام در همدان اعدام کرد]</ref> | |||
== انواع اعدام == | == انواع اعدام == | ||
| خط ۱۷۳: | خط ۲۳۱: | ||
# '''کندن پوست:''' کمبوجیه یکی از قضات شاهی را که برای صدور یک حکم غیرعادلانه رشوه گرفته بود با کندن پوست به قتل رساند. | # '''کندن پوست:''' کمبوجیه یکی از قضات شاهی را که برای صدور یک حکم غیرعادلانه رشوه گرفته بود با کندن پوست به قتل رساند. | ||
== حکم | == نظر خمینی در مورد اعدام == | ||
[[پرونده:حکم خمینی در مورد اعدام.jpg|جایگزین=حکم خمینی در مورد اعدام- تابستان ۱۳۶۷|بندانگشتی|300x300px|حکم خمینی در مورد اعدام- تابستان ۱۳۶۷]] | |||
اعدام چند هزار زندانی سیاسی که دوران محکومیت خود را می‌گذراندند در مرداد و شهریور ۶۷ به دستور و با حکم رهبر وقت جمهوری اسلامی [[روح‌الله خمینی]] انجام شد. خمینی در فرمان خود به بهانه عملیات مسلحانه [[سازمان مجاهدین خلق ایران|سازمان مجاهدین خلق]] در مرزهای ایران و عراق حکم داد که تمام زندانیانی که بر سر موضع هستند محارب‌اند و باید اعدام شوند.<ref>[https://www.dw.com/fa-ir/iran/a-46843680 روایت حاکم شرع وقت از کشتار زندانیان سیاسی در تابستان ۶۷]، سایت دویچه‌وله فارسی</ref> | |||
در جریان قتل‌عام سی‌هزار زندانی سیاسی در تابستان ۱۳۶۷، در بخشی از حکمی که روح‌الله خمینی نسبت به آن می‌دهد، آمده است:<blockquote>«رحم بر محاربین ساده‌اندیشی‌است، قاطعیت اسلام در برابر دشمنان خدا، از اصول تردید‌ناپذیر نظام اسلامی است. امیدوارم با خشم و کینه انقلابی خود نسبت به دشمنان اسلام، رضایت خداوند متعال را جلب نمایید. آقایانی که تشخیص موضوع به عهده آنان است، وسوسه و شک و تردید نکنند و سعی کنند اشداء علی‌الکفار باشند.»<ref>[https://news.mojahedin.org/i/news/160584 احکام خمینی دجال برای قتل‌عام سال ۱۳۶۷]، سایت سازمان مجاهدین خلق</ref></blockquote> | |||
== اعدام در دوره‌های مختلف حکومت == | |||
=== دوره محمد خاتمی === | |||
اگرچه قتل‌های زنجیره ای از دوران ریاست جمهوری اکبر هاشمی رفسنجانی پا گرفت، ولی در دوران خاتمی نیز ادامه یافت. | |||
= | طبق آمار سازمان های حقوق بشری در طول این ۹ سال، هر سال حدوداً در ایران حداقل ۵۶۰ اعدام صورت گرفته است. از این قرار در جمع ۹ سال ۵۲۲۰ اعدام صورت گرفته است.<ref name=":11">[https://www.kar-online.com/node/11663 آمار و ارقام اعدام ها از سال ۵۷ تا ۹۵]، سایت کار آنلاین</ref> | ||
== | === دوره محمود احمدی‌نژاد === | ||
بنیاد عبدالرحمن برومند قریب به ۲۶۰۰ مورد اعدام در دوره اول ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد گزارش کرده است. | |||
در گزارش آماری که سازمان‌های حقوق بشری سالانه اعلام می‌کنند، از سال ۲۰۰۵ میلادی تا ۲۰۱۳ میلادی، بنا به آمار رسمی حداقل ۳۸۵۰ اعدام در ایران صورت گرفته است. این کشتار اکثرا با حلق‌آویز کردن انجام پذیرفته است.<ref>[https://iranhr.net/fa/print/5/3651/ روند اعدامها در ماه‌های مختلف ۲۰۱۸، دوره روحانی و ۱۴ سال گذشته]</ref><ref>[https://www.iranrights.org/fa/newsletter/issue/37/no-celebration-of-2012-world-human-rights-day-in-iran در ایران کسی روز جهانی حقوق بشر سال ۲۰۱۲ را جشن نگرفت]، سایت بنیاد عبدالرحمن برومند</ref> | |||
=== دوره حسن روحانی === | |||
حسن روحانی در آغاز دهه ۶۰ از اعدام مخالفان سیاسی در ملاء عام حمایت و استقبال کرده و گفته بود:<blockquote>«توطئه‌گرها را خوب است که در مراسم نماز جمعه بیاورند و به دار آویزان کنند تا مردم مشاهده کنند و تاثیرش، تاثیر بیشتری باشد.»</blockquote>حداقل ۳۸۰۰ نفر در دوران ریاست جمهوری حسن روحانی اعدام شدند. این آمار، ایران را در رتبه دوم افراد اعدام شده و رتبه اول نسبت به جمعیت قرار می‌دهد. از میان این اعدامها، ۲۱۹ مورد در ملاء عام صورت گرفته است. این اعدامها، دست‌کم ۳۵ جوان زیر ۱۸سال، ۹۳ زن، ۹۱ زندانی سیاسی را شامل می‌شود. همچنین آمار اعدام اقلیت‌های قومی و مذهبی از جمله عرب‌های اهواز، کردها و سنی‌ها از این قبیل هستند.<ref>[https://fa.iran-hrm.com/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%86%D9%82%D8%B6-%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82-%D8%A8%D8%B4%D8%B1-%D8%AD%D8%B3%D9%86-%D8%B1%D9%88%D8%AD%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7/ کارنامه نقض حقوق بشر حسن روحانی در دوران ریاست جمهوری با اعدام ۳۸۰۰ زندانی]</ref> | |||
٨١۴ مورد مجازات اعدام در سال نخست دولت روحانی به اجرا درآمده است که در مقایسه با بازه زمانی سال قبل آن (١٢ مردادماه سال ١٣٩١ تا ١٢ مرداد سال ١٣٩٢) با تعداد ۵۵٣ مورد، افزایش ۴٧ درصدی داشته است.<ref name=":10">[https://farsi.alarabiya.net/fa/views/2017/01/30/%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%B1-%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%82%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D9%85-%D9%87%D8%A7-%D8%A7%D8%B2-%D8%B3%D8%A7%D9%84-%D9%A5%D9%A7%D8%AA%D8%A7-%D9%A9%D9%A5-%D9%A6%D9%A1%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D9%85- آمار و ارقام اعدامها از سال ۵۷ تا ۹۵]، سایت العربیه فارسی</ref> | |||
== اقدام بین‌المللی برای لغو مجازات اعدام و آثار آن == | == اقدام بین‌المللی برای لغو مجازات اعدام و آثار آن == | ||
| خط ۱۹۳: | خط ۲۵۷: | ||
اولین اثر تفکر بکاریا و طرفدارانش، اصلاح قانون جزای «توسکان» ایتالیا بود که در ۳۰ نوامبر ۱۷۸۶ به اجرا گذاشته شد. در این قانون علاوه بر اصلاحات مختلفی که صورت گرفت، کیفر مرگ دیگر ضروری نبود. در آلمان شکنجه حذف شد. در اتریش قانون سال ۱۷۸۷ با جانشین کردن مجازات سالب آزادی به جای کیفر مرگ از اندیشه‌های بکاریا پیروی کرد. لهستان نیز محاکمه جادوگری و شکنجه را لغو کرد.<ref>نگاهی به تاریخ مجازات اعدام، روح‌الله کاپیسا صوفی‌زاده، ص۸۹-۹۰</ref> | اولین اثر تفکر بکاریا و طرفدارانش، اصلاح قانون جزای «توسکان» ایتالیا بود که در ۳۰ نوامبر ۱۷۸۶ به اجرا گذاشته شد. در این قانون علاوه بر اصلاحات مختلفی که صورت گرفت، کیفر مرگ دیگر ضروری نبود. در آلمان شکنجه حذف شد. در اتریش قانون سال ۱۷۸۷ با جانشین کردن مجازات سالب آزادی به جای کیفر مرگ از اندیشه‌های بکاریا پیروی کرد. لهستان نیز محاکمه جادوگری و شکنجه را لغو کرد.<ref>نگاهی به تاریخ مجازات اعدام، روح‌الله کاپیسا صوفی‌زاده، ص۸۹-۹۰</ref> | ||
در سال ۲۰۰۲ چندین سازمان جهانی مدافع حقوق بشر از جمله «عفو بین‌الملل» و «همبستگی جهانی علیه مجازات اعدام» روز ۱۰ اکتبر برابر با ۱۸ مهر را «روز جهانی مبارزه با اعدام» اعلام کردند. | |||
در پایان سال ۲۰۱۹، ۱۰۶کشور (بیشتر کشورهای جهان)، مجازات اعدام را برای همه جرائم لغو کرده، و ۱۴۲کشور (بیش از دو سوم) مجازات اعدام را به صورت قانونی یا عملی لغو کرده بودند.<ref>[http://www.worldcoalition.org/fa/Death-penalty-in-2019-Facts-and-figures.html مجازات اعدام در سال ۲۰۱۹، آمار و ارقام]</ref> | |||
تجربیات دو دهه گذشته نشان داده است که جامعه بین‌المللی و جامعه مدنی ایران، نیروهای اصلی در پیشبرد اصلاحات در راستای محدود کردن استفاده از مجازات اعدام در ایران هستند. همین فشارهای بین‌المللی و داخلی، تغییرات سیاسی در قانون یا عمل بوده‌ایم که مقامات به طور ناخواسته آن را درپی در فشار خارجی انجام داده‌اند. توقف مجازات سنگسار و اصلاحات اخیر در قانون مبارزه با مواد مخدر دو نمونه از این فرایند هستند.<ref>[http://www.worldcoalition.org/fa/Iran-Report-2018.html شیوه‌های محدود کردن مجازات اعدام در ایران]</ref> | |||
=== بیانیه سازمان حقوق بشر ایران === | |||
سازمان حقوق بشر ایران روز ۲۴ شهریور ۱۴۰۱ بیانیه‌ای با عنوان «ائتلاف جهانی علیه مجازات مرگ» منتشر کرد، ، در این بیانیه ۱۶۰ نهاد از سراسر جهان همبستگی خود را با خانواده‌ها و بستگان محکومان به اعدام در ایران اعلام کردند. این ائتلاف از سازمان ملل متحد خواست تا گام‌های قطعی برای جلوگیری از اعدام‌های بیشتر بردارد. | |||
طبق آمار سازمان حقوق بشر ایران بیش از ۴۱۳ تن از آغاز سال میلادی ۲۰۲۲ تا کنون در ایران اعدام شده‌اند. این بالاترین میزان اعدام از سال ۲۰۱۷ تا کنون است. تنها در دو هفته نخست ماه سپتامبر، دست‌کم ۴۴ تن اعدام شدند. | |||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{پانویس|۲}} | {{پانویس|۲}} | ||