انقلاب ضد سلطنتی: تفاوت میان نسخه‌ها

۶۶۰ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۲ دسامبر ۲۰۱۹
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۰: خط ۱۰:
|نتیجه=بیروزی انقلاب ضد سلطنتی در۲۲ بهمن ۱۳۵۷ -سرنگونی نظام سلطنتی پهلوی و روی کار آمدن جمهوری اسلامی در ایران
|نتیجه=بیروزی انقلاب ضد سلطنتی در۲۲ بهمن ۱۳۵۷ -سرنگونی نظام سلطنتی پهلوی و روی کار آمدن جمهوری اسلامی در ایران
}}
}}
'''انقلاب ۱۳۵۷ ایران''' یا انقلاب ضد سلطنتی ایران در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ هجری شمسی ( ۱۱فوریه ۱۹۷۹) با قیام مردم ایران بر ضد حکومت پهلوی به پیروزی رسید و طی آن نظام شاهنشاهی پهلوی سرنگون و نظام جمهوری اسلامی جایگزین آن شد. این انقلاب یک اتفاق خلق‌الساعه نبود بلکه محصول مبارزات ضد دیکتاتوری مردم ایران طی سالیان دراز از زمان مشروطه برای رسیدن به دموکراسی و آزادی بود. در واقع انقلاب مشروطه حرکتی بارز در تمام منطقه‌ی خاورمیانه بود. جنبشی با رهبری بورژوازی ملی بر علیه دربار فئودال قاجار که البته همیشه بر اثر دخالت قدرتهای خارجی و دخالت عناصر وابسته به آنها ناکام مانده بود و نتوانسته بود اهداف خود را محقق کند. در نهایت نیز با کودتای رضاخان و حمایت انگلستان، نظام سلطنت پهلوی بر ایران حاکم شد و عملا نظام مشروطه ناکام ماند. در دوران رضاخان و فرزندش محمدرضا شاه بورژوازی ملی ایران به کلی نابود شد و فرصت رشد پیدا نکرد، چرا که ماهیت حکومت پهلوی اجازه هیچ گونه استقلال را به کسی نمی‌داد. نظام دیکتاتوری سلطنتی تمامی سیاستمداران مشهور ایران را از میان برداشت.  
'''انقلاب ضد سلطنتی ایران''' در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ خورشیدی ( ۱۱فوریه ۱۹۷۹ میلادی) با قیام مردم ایران علیه [[محمدرضا پهلوی|حکومت پهلوی]] به پیروزی رسید و طی آن نظام شاهنشاهی سرنگون و نظام جمهوری اسلامی جایگزین آن شد. سازمان مجاهدین خلق، چریک‌های فدایی خلق ایران و مبارزان دیگر در به ثمر رسیدن انقلاب ضدسلطنتی نقشی فعال داشتند. با این‌حال [[روح‌الله خمینی]] پس از انقلاب ضدسلطنتی با در دست گرفتن‌ قدرت در ایران دیکتاتوری دیگری را با سرکوب تمامی جریانات سیاسی و دیگر اندیشان شکل داد و [[رژیم ولایت فقیه]] را که یک دیکتاتوری مذهبی بود جایگزین دیکتاتوری پیشین ساخت.  


در یک مقطع تاریخی بین سالهای ۱۳۲۰ تا ۱۳۳۲ فرجه‌ای پیش آمد تا مردم ایران طعم آزادی را بچشند و احزاب مستقل و ملی بوجود آمدند و تنها حکومت مردمی دوران پهلوی به نخست وزیری دکتر مصدق بر سر کار آمد و طی آن مردم ایران حول مسئله‌ی نفت متحد شدند و صنعت نفت ایران به رهبری دکتر محمد مصدق ملی شد. ایران می‌رفت که به کشوری دموکراتیک تبدیل شود ولی بازهم به خاطر همان ضعف نیروهای ملی که بویژه در دوران دیکتاتوری رضاخان نابود شده بودند، نیرویی برای مقابله با توطئه‌ها و دیکتاتوری سلطنتی وجود نداشت و در نهایت دولت ملی مصدق سقوظ کرد و به مدت ۲۵ سال یک دیکتاتوری بر ایران حاکم شد.  
ریشه‌های انقلاب ضدسلطنتی را می‌توان در مبارزات آزادی‌خواهانه‌ از دوران مشروطه جستجو کرد. جنبش مشروطه با رهبری بورژوازی ملی علیه دربار فئودال قاجار و سپس دربار پهلوی ایجاد شده بود، اما نتوانست اهداف خود را محقق کند. بورژوازی ملی در ایران با کودتای [[رضاشاه پهلوی|رضاخان]] و حمایت انگلستان تضعیف شد و اجازه‌ی رشد نیافت.  


در نهایت بر اثر سالیان مبارزه مردم ایران و به خصوص بعد از سال ۱۳۵۰ و طی ۶ سال مبارزه‌ی سازمانها و نیروهای انقلابی که بن بست مبارزه با دیکتاتوری شاه را با تشکیل سازمانهای انقلابی و تعیین مشی مبارزه قهر آمیز شکستند؛ و برای اولین بار در تاریخ ایران مبارزه حرفه‌ای سرلوحه کار این سازمانها قرار گرفت و با تعریف مبارزه به عنوان یک علم، راه‌گشایی بزرگی در جامعه ایران ایجاد شد. به این ترتیب طلسم اختناق شاهنشاهی شکست و موج میلیونی توده مردم به خیابانها آمد و درنهایت در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ حکومت شاهنشاهی سرنگون شد.
در سالهای ۱۳۲۰ تا ۱۳۳۲ در حالی که دولت‌های استعماری در اروپا درگیر جنگ جهانی دوم بودند و حکومت نوپای محمدرضا پهلوی هنوز نتوانسته بود سلطه خود را در ایران تحکیم بخشد، آزادی نسبی احزاب و فعالیت سیاسی در ایران ایجاد شد. در همین دوران بود که حکومت مردمی دکتر مصدق در ایران به قدرت رسید. با کودتای محمدرضا پلهوی علیه دولت مصدق آخرین بقایای بورژوازی ملی در ایران از میان رفت و به مدت ۲۵ سال دیکتاتوری سلطنتی بر ایران حاکم شد.
 
سال ۱۳۴۲ در ایران به گورستان رفرمیست مشهور است. پس از آن بود که سازمان‌هایی با مشی مسلحانه چون [[سازمان مجاهدین خلق ایران|سازمان مجاهدین خلق]] و [[سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران|سازمان چریک‌های فدایی]] تأسیس شدند. در سال ۱۳۵۶ جیمی کارتر رئیس جمهور وقت آمریکا که حکومت سلطنتی را در آستانه‌‌ی سرنگونی به دست نیروهای انقلابی می‌دیدید، شاه را وادار به اجرای «سیاست حقوق بشر» کرد تا بتواند از رادیکال شدن جنبش جلوگیری کند. این سیاست به دلیل شدت نارضایتی توده‌های مردم از  حکومت سلطنتی بی‌نتیجه ماند و گشایش نسبی سیاسی منجر به  افزایش اعتراضات و شکسته شدن طلسم اختناق شد. دولت‌های آمریکا، انگلستان، فرانسه و آلمان که از نجات حکومت سلطنتی ناامید شده بودند در [[کنفرانس گوادلوپ]] تصمیم‌گرفتند زمینه‌ی یک تغییر آرام در ایران را فراهم کنند تا با حفظ منافع خود در ایران از روی‌کار آمدن نیروهای انقلابی جلوگیری‌ نمایند. آن‌ها طی مذاکراتی با [[روح‌الله خمینی|خمینی]] که در نوفل لوشاتو به سر می‌برد با گرفتن تضمین‌هایی زمینه‌ حضور او در ایران را فراهم ساختند و شاه را از ایران فراخواندند. سرانجام توده‌های ناراضی با تظاهرات گسترده در تاریخ ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ حکومت محمدرضا پهلوری را سرنگون کردند.  


== پیشینه تاریخی انقلاب ضدسلطنتی ==
== پیشینه تاریخی انقلاب ضدسلطنتی ==