۵٬۷۷۰
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
(۵ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
'''برنامه جامع اقدام مشترک''' (<bdi>Joint Comprehensive Plan of Action</bdi>) یا به اختصار '''برجام'''، نام یک توافق بر سر مسألهی فعالیتهای هستهای جمهوری اسلامی است که در روز سهشنبه ۲۳ تیر ۱۳۹۴ (۱۴ ژوئیه ۲۰۱۵) در وین اتریش بین ایران، اتحادیه اروپا و گروه ۱+۵ (چین، فرانسه، روسیه، بریتانیا و ایالات متحده آمریکا به علاوه آلمان) منعقد شد. مذاکرات برجام هنگامی آغاز شد که ایران توافق موقت ژنو بر برنامهی هستهای خود را پذیرفت. نزدیک به ۲۰ ماه کشورهای مختلف درگیر این مذاکرات بودند و سرانجام در سال ۲۰۱۵ توافق لوزان شکل گرفت. بر طبق این قرارداد ایران پذیرفت که ذخایر اورانیم خود را پاکسازی کرده و حتی ذخیرهسازی اورانیم با غنای پایین را تا ۹۸ درصد متوقف میکند. همچنین ایران پذیرفت که سانتریفیوژهای خود را به میزان دو سوم برای ۱۵ سال کاهش دهد. بر اساس این توافق، ایران همچنین پذیرفت که اورانیوم را بیش از ۳٫۶۷درصد غنی نکرده و تأسیسات غنیسازی جدید یا رآکتور آبسنگین دیگری نسازد و فعالیتهای غنیسازیاش را به یک ساختمان که از سانتریفیوژهای نسل اول استفاده میکند محدود کند. ایران بر طبق توافق برجام پذیرفت که دیگر تأسیسات خود را نیز تبدیل خواهد کرد. برجام همچنین تصریح میکند که آژآنس بین المللی اتمی به تمامی تأسیسات اتمی ایران دسترسی خواهد داشت. برجام بر اساس همین شروط ایران را از تحریمهایی که شورای امنیت ملل متحد، اتحادیه اروپا و تحریمهای ثانویه ایالات متحده آمریکا بیرون خواهد آمد. مذاکرات برجام با گروه ۱+۵ روز شنبه ۲۷ ژوئن ۲۰۱۵، در وین با حضور جان کری، وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا و محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران انجام شد و به نتیجه رسید. این توافق به صورت رسمی کمتر از سه سال دوام آورد به دلیل نقضهای مکرر جمهوری اسلامی در روز ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷( ۸ می ۲۰۱۸) توسط دونالد ترامپ رئیسجمهور ایالات متحدهٔ آمریکا ملغی اعلام شد. دونالد ترامپ طی کنفرانسی رسماً از برجام خارج و بازگشت تحریمها به صورت گذشته را اعلام نمود. پس از آن ایران نیز در پاسخ در روز ۱۵ دیماه ۱۳۹۸ گام پنجم کاهش تعهدات ایران را نسبت به برجام اعلام نمود. حسن روحانی پیش از آن در چهار مرحله کاهش تعهدات ایران را اعلام کرده بود. مطابق با این اعلان ایران تمامی محدودیتهای خود را شامل غنیسازی اورانیم لغو شده دانست.آژانس بینالمللی انرژی اتمی گزارش میدهد که طی این سالها تا ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۱ یعنی ۱۵ می ۲۰۲۲ ذخایر اورانیم ایران از ۲۰۲ کیلوگرم به ۳۸۰۹ کیلوگرم رسیده است .همچنین ذخایر اورانیم غنی شدهی شصت درصدی در از ۹.۹ کیلوگرم به ۴۳.۱ کیلوگرم افزایش پیدا کرده است. پس از پایان دوران ریاست جمهوری ترامپ و روی کار آمدن جو بایدن دور جدیدی از مذاکرات با میان آمریکا و ایران و کشورهای ۵+۱ آغاز شده اما تا کنون به نتیجهای نرسیده است. | {{جعبه اطلاعات سند | ||
|نام سند=توافق برجام | |||
|تصویر= جعبه اطلاعات برجام.JPG | |||
|توضیح تصویر=توافق برجام | |||
|تاریخ ایجاد= سوم آذرماه ۱۳۹۲ | |||
|تاریخ تصویب=۲۳ تیرماه ۱۳۹۴ | |||
|محل ایجاد سند= وین-اتریش | |||
|نویسنده= | |||
|امضا کنندگان= ایران و کشورهای ۵+۱ | |||
|هدف= مهار کردن فعالیتهای هستهای ایران | |||
}} | |||
'''برنامه جامع اقدام مشترک ،''' (<bdi>Joint Comprehensive Plan of Action</bdi>) یا به اختصار '''برجام'''، نام یک توافق بر سر مسألهی فعالیتهای هستهای جمهوری اسلامی است که در روز سهشنبه ۲۳ تیر ۱۳۹۴ (۱۴ ژوئیه ۲۰۱۵) در وین اتریش بین ایران، اتحادیه اروپا و گروه ۱+۵ (چین، فرانسه، روسیه، بریتانیا و ایالات متحده آمریکا به علاوه آلمان) منعقد شد. مذاکرات برجام هنگامی آغاز شد که ایران توافق موقت ژنو بر برنامهی هستهای خود را پذیرفت. نزدیک به ۲۰ ماه کشورهای مختلف درگیر این مذاکرات بودند و سرانجام در سال ۲۰۱۵ توافق لوزان شکل گرفت. بر طبق این قرارداد ایران پذیرفت که ذخایر اورانیم خود را پاکسازی کرده و حتی ذخیرهسازی اورانیم با غنای پایین را تا ۹۸ درصد متوقف میکند. همچنین ایران پذیرفت که سانتریفیوژهای خود را به میزان دو سوم برای ۱۵ سال کاهش دهد. بر اساس این توافق، ایران همچنین پذیرفت که اورانیوم را بیش از ۳٫۶۷درصد غنی نکرده و تأسیسات غنیسازی جدید یا رآکتور آبسنگین دیگری نسازد و فعالیتهای غنیسازیاش را به یک ساختمان که از سانتریفیوژهای نسل اول استفاده میکند محدود کند. ایران بر طبق توافق برجام پذیرفت که دیگر تأسیسات خود را نیز تبدیل خواهد کرد. برجام همچنین تصریح میکند که آژآنس بین المللی اتمی به تمامی تأسیسات اتمی ایران دسترسی خواهد داشت. برجام بر اساس همین شروط ایران را از تحریمهایی که شورای امنیت ملل متحد، اتحادیه اروپا و تحریمهای ثانویه ایالات متحده آمریکا بیرون خواهد آمد. مذاکرات برجام با گروه ۱+۵ روز شنبه ۲۷ ژوئن ۲۰۱۵، در وین با حضور جان کری، وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا و محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران انجام شد و به نتیجه رسید. این توافق به صورت رسمی کمتر از سه سال دوام آورد به دلیل نقضهای مکرر جمهوری اسلامی در روز ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷( ۸ می ۲۰۱۸) توسط دونالد ترامپ رئیسجمهور ایالات متحدهٔ آمریکا ملغی اعلام شد. دونالد ترامپ طی کنفرانسی رسماً از برجام خارج و بازگشت تحریمها به صورت گذشته را اعلام نمود. پس از آن ایران نیز در پاسخ در روز ۱۵ دیماه ۱۳۹۸ گام پنجم کاهش تعهدات ایران را نسبت به برجام اعلام نمود. حسن روحانی پیش از آن در چهار مرحله کاهش تعهدات ایران را اعلام کرده بود. مطابق با این اعلان ایران تمامی محدودیتهای خود را شامل غنیسازی اورانیم لغو شده دانست.آژانس بینالمللی انرژی اتمی گزارش میدهد که طی این سالها تا ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۱ یعنی ۱۵ می ۲۰۲۲ ذخایر اورانیم ایران از ۲۰۲ کیلوگرم به ۳۸۰۹ کیلوگرم رسیده است .همچنین ذخایر اورانیم غنی شدهی شصت درصدی در از ۹.۹ کیلوگرم به ۴۳.۱ کیلوگرم افزایش پیدا کرده است. پس از پایان دوران ریاست جمهوری ترامپ و روی کار آمدن جو بایدن دور جدیدی از مذاکرات با میان آمریکا و ایران و کشورهای ۵+۱ آغاز شده اما تا کنون به نتیجهای نرسیده است. | |||
== مذاکرات توافق برجام در ژنو == | == مذاکرات توافق برجام در ژنو == | ||
[[پرونده:تیم مذاکره کننده....JPG|جایگزین=تیم مذاکره کننده توافق برجام|بندانگشتی|284x284پیکسل|تیم مذاکره کننده توافق برجام]] | |||
نظام جمهوری اسلامی ایران و کشورهای عضو گروه ۱+۵ برای سومین دور از مذاکرات خود از زمان روی کار آمدن دولت حسن روحانی در ژنو سویس گرد هم آمدند. این مذاکرات پس از ۵ روز گفتوگو سرانجام در روز یکشنبه ۳ آذرماه ۱۳۹۲، بر سر پروندهی هستهای رژیم ایران به توافق رسیدند. | نظام جمهوری اسلامی ایران و کشورهای عضو گروه ۱+۵ برای سومین دور از مذاکرات خود از زمان روی کار آمدن دولت حسن روحانی در ژنو سویس گرد هم آمدند. این مذاکرات پس از ۵ روز گفتوگو سرانجام در روز یکشنبه ۳ آذرماه ۱۳۹۲، بر سر پروندهی هستهای رژیم ایران به توافق رسیدند. | ||
خط ۳۶: | خط ۴۸: | ||
* ـ یک کانال مالی جهت تسهیل تجارت مرتبط به امور انساندوستانه برای تأمین نیازهای داخلی ایران با استفاده از درآمدهای نفتی ایران که در خارج از کشور مانده ایجاد خواهد شد. | * ـ یک کانال مالی جهت تسهیل تجارت مرتبط به امور انساندوستانه برای تأمین نیازهای داخلی ایران با استفاده از درآمدهای نفتی ایران که در خارج از کشور مانده ایجاد خواهد شد. | ||
گام نهایی در برجام نیز کمتر از یک سال پس از تصویب این سند آغاز خواهد شد که بازه زمانی آن بلند مدت است. در صورت مقید بودن رژیم ایران به تمام اجرائیات و اطمینان حاصل شدن از برنامه صلحآمیز هستهای ایران با تأیید آژانس بینالمملی اتمی، بهطور همهجانبه تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل متحد و تحریمهای چندجانبه و تحریمهای ملی علیه ایران برداشته خواهد شد.<ref name=":0" /> | گام نهایی در برجام نیز کمتر از یک سال پس از تصویب این سند آغاز خواهد شد که بازه زمانی آن بلند مدت است. در صورت مقید بودن رژیم ایران به تمام اجرائیات و اطمینان حاصل شدن از برنامه صلحآمیز هستهای ایران با تأیید آژانس بینالمملی اتمی، بهطور همهجانبه تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل متحد و تحریمهای چندجانبه و تحریمهای ملی علیه ایران برداشته خواهد شد.<ref name=":0" /> | ||
[[پرونده:آزداد شدن پولهای بلوکه شده ایران.JPG|جایگزین=آزاد شدن پولهای بلوکه شده ایران|بندانگشتی|251x251پیکسل|آزاد شدن پولهای بلوکه شده ایران]] | |||
== آزاد شدن پولهای بلوکه شده ایران == | == آزاد شدن پولهای بلوکه شده ایران == | ||
دونالد ترامپ نسبت به فاجعهی توافق برجام با رژیم ایران، به باراک اوباما رئیس جمهور پیشین آمریکا انتقاد کرد؛ و گفت که اوباما به رژیم ایران ۱۵۰ میلیارد دلار پرداخت کرد و در مقابل هیچ چیز نگرفت. | دونالد ترامپ نسبت به فاجعهی توافق برجام با رژیم ایران، به باراک اوباما رئیس جمهور پیشین آمریکا انتقاد کرد؛ و گفت که اوباما به رژیم ایران ۱۵۰ میلیارد دلار پرداخت کرد و در مقابل هیچ چیز نگرفت. | ||
خط ۴۴: | خط ۵۸: | ||
== افشاگری شورای ملی مقاومت == | == افشاگری شورای ملی مقاومت == | ||
[[پرونده:افشاگری جعفرزاده.JPG|جایگزین=افشاگری شورای ملی مقاومت|بندانگشتی|268x268پیکسل|افشاگری شورای ملی مقاومت]] | |||
پس از گذشت چند سال از توافق برجام که رژیم ایران امتیازات کلانی دریافت کرد. دفتر '''[[شورای ملی مقاومت ایران]]''' در آمریکا در اردیبهشتماه ۱۳۹۶، دست به یک افشاگری جدید زد. این افشاگری که در واشنگتن در یک کنفرانس مطبوعاتی صورت گرفت، بر اساس اسناد و عکسهای هوایی نشان داد که رژیم ایران حتی با وجود توافق هستهای، فعالیتهای خود را جهت تولید سلاح هستهای ادامه میدهد.<ref name=":2">[https://ir.voanews.com/a/iran-ncri-/3820138.html شورای ملی مقاومت: تلاشهای ایران برای تولید بمب هستهای بعد از برجام ادامه دارد - سایت صدای آمریکا]</ref> '''»''' | پس از گذشت چند سال از توافق برجام که رژیم ایران امتیازات کلانی دریافت کرد. دفتر '''[[شورای ملی مقاومت ایران]]''' در آمریکا در اردیبهشتماه ۱۳۹۶، دست به یک افشاگری جدید زد. این افشاگری که در واشنگتن در یک کنفرانس مطبوعاتی صورت گرفت، بر اساس اسناد و عکسهای هوایی نشان داد که رژیم ایران حتی با وجود توافق هستهای، فعالیتهای خود را جهت تولید سلاح هستهای ادامه میدهد.<ref name=":2">[https://ir.voanews.com/a/iran-ncri-/3820138.html شورای ملی مقاومت: تلاشهای ایران برای تولید بمب هستهای بعد از برجام ادامه دارد - سایت صدای آمریکا]</ref> '''»''' | ||
خط ۵۱: | خط ۶۶: | ||
=== '''هشدار مریم رجوی''' === | === '''هشدار مریم رجوی''' === | ||
خانم '''[[مریم رجوی]]'''، رئیس جمهوری برگزیدهی شوراى ملى مقاومت ایران، درباره این افشاگری گفت که اگر قدرتهای جهانی بدون ملاحظات اقتصادی و سیاسی، با قاطعیت عمل میکردند، میتوانستند در همین دور از مذاکرات، پروژه ساختن سلاح هستهای رژیم ایران را به طور کلی از کار بیندازند. مریم رجوی هشدار داد:<blockquote>«اجرای کامل قطعنامههای شورای امنیت، به ویژه توقف کامل غنیسازی، پذیرش پروتکل الحاقی و دسترسی آزادانه بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی به مراکز و تأسیسات مشکوک این رژیم، لازمه دست کشیدن آن از بمب اتمی است.»<ref name=":2" /> </blockquote> | خانم '''[[مریم رجوی]]'''، رئیس جمهوری برگزیدهی شوراى ملى مقاومت ایران، درباره این افشاگری گفت که اگر قدرتهای جهانی بدون ملاحظات اقتصادی و سیاسی، با قاطعیت عمل میکردند، میتوانستند در همین دور از مذاکرات، پروژه ساختن سلاح هستهای رژیم ایران را به طور کلی از کار بیندازند. مریم رجوی هشدار داد:<blockquote>«اجرای کامل قطعنامههای شورای امنیت، به ویژه توقف کامل غنیسازی، پذیرش پروتکل الحاقی و دسترسی آزادانه بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی به مراکز و تأسیسات مشکوک این رژیم، لازمه دست کشیدن آن از بمب اتمی است.»<ref name=":2" /> </blockquote> | ||
== مخالفت ترامپ با توافق برجام == | == مخالفت ترامپ با توافق برجام == | ||
دونالد ترامپ، از زمان آغاز به کار خود به عنوان رئیس جمهور آمریکا، از توافق برجام به عنوان توافقی بد یاد کرد و گفت که باید این توافق با اعمال نظر آمریکا اصلاح شود؛ و اگر نظر آمریکا اعمال نشود، آمریکا از این توافق خارج خواهد شد. ترامپ در طی دو هفته دو نفر از اعضاء تیم سیاست خارجی خود که خواهان ادامه توافق هستهای با ایران بودند را برکنار کرد؛ و به ترتیب مایک پمپئو مدیر سازمان سیا و جان بولتن سفیر پیشین آمریکا را که موافق خروج آمریکا از برجام بودند، جایگزین نمود.<ref name=":3">[https://per.euronews.com/2018/04/03/world-consequences-of-trump-s-decision-to-withdraw-from-iran-nuclear-deal پیامدهای تصمیم ترامپ برای خروج از برجام - سایت یورو نیوز]</ref> | دونالد ترامپ، از زمان آغاز به کار خود به عنوان رئیس جمهور آمریکا، از توافق برجام به عنوان توافقی بد یاد کرد و گفت که باید این توافق با اعمال نظر آمریکا اصلاح شود؛ و اگر نظر آمریکا اعمال نشود، آمریکا از این توافق خارج خواهد شد. [[پرونده:امضای ترا....JPG|جایگزین=امضای ترامپ، خروج از برجام|بندانگشتی|260x260px|امضای ترامپ، خروج از برجام ]]ترامپ در طی دو هفته دو نفر از اعضاء تیم سیاست خارجی خود که خواهان ادامه توافق هستهای با ایران بودند را برکنار کرد؛ و به ترتیب مایک پمپئو مدیر سازمان سیا و جان بولتن سفیر پیشین آمریکا را که موافق خروج آمریکا از برجام بودند، جایگزین نمود.<ref name=":3">[https://per.euronews.com/2018/04/03/world-consequences-of-trump-s-decision-to-withdraw-from-iran-nuclear-deal پیامدهای تصمیم ترامپ برای خروج از برجام - سایت یورو نیوز]</ref> | ||
=== '''خروج دونالد ترامپ از برجام''' === | === '''خروج دونالد ترامپ از برجام''' === | ||
خط ۸۹: | خط ۱۰۳: | ||
== تغییر سیاست آمریکا به سود ایران == | == تغییر سیاست آمریکا به سود ایران == | ||
تغییر سیاستهای مهم آمریکا که بخشی از امتیاز دادن جو بایدن به رژیم ایران است، عبارتند از: | |||
* برداشتن فشار حداکثری دنالد ترامپ با پشتیبانی از ضرورت احیای توافق برجام و احتمال کاهش فشار تحریم | * برداشتن فشار حداکثری دنالد ترامپ با پشتیبانی از ضرورت احیای توافق برجام و احتمال کاهش فشار تحریم | ||
* لغو تصمیم جهت اجرایی شدن مکانیسم ماشه | * لغو تصمیم جهت اجرایی شدن مکانیسم ماشه | ||
خط ۱۰۳: | خط ۱۱۷: | ||
== موضع آژانس بینالمللی انرژی اتمی == | == موضع آژانس بینالمللی انرژی اتمی == | ||
[[پرونده:آرم آژانس....JPG|جایگزین=آژانس بینالمللی انرژی اتمی|بندانگشتی|233x233پیکسل|آژانس بینالمللی انرژی اتمی]] | |||
رافائل گروسی مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، بر این باور است که احیای توافق برجام با رژیم ایران در دوران جو بایدن نیازمند توافقی جدید است که مشخص کند، چهگونه کاهش تعهدات برجامی ایران باید به حالت پیش برگردد. | رافائل گروسی مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، بر این باور است که احیای توافق برجام با رژیم ایران در دوران جو بایدن نیازمند توافقی جدید است که مشخص کند، چهگونه کاهش تعهدات برجامی ایران باید به حالت پیش برگردد. | ||
خط ۱۱۱: | خط ۱۲۶: | ||
== برجام در دوران ابراهیم رئیسی == | == برجام در دوران ابراهیم رئیسی == | ||
پس از روی کار آمدن ابراهیم رئیسی در سال ۱۴۰۰، پس از | پس از روی کار آمدن ابراهیم رئیسی در سال ۱۴۰۰، و پس از سفری که جوزپ بورل در اوایل تیرماه ۱۴۰۱، به تهران داشت، توافق شد که مذاکرات توافق برجام از سر گرفته شود؛ و بر همین اساس روزهای ۷ و ۸ تیرماه ۱۴۰۱، ادامهی مذاکرات در دوحه پایتخت کشور قطر به صورت غیرمستقیم بین آمریکا و ایران و به واسطه انریکه مورا برگزار شد.<ref>[https://www.iribnews.ir/fa/news/3532528/%D9%86%D8%B4%D8%B3%D8%AA-%D8%AF%D9%88-%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%A8%D9%87-%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D9%82%D8%B1%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D9%86%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D9%87-%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B2%D8 نشست دوجانبه علی باقری و انریکه مورا برگزار شد - خبرگزاری صدا و سیما]</ref> | ||
== برجام در سال ۱۴۰۱ == | == برجام در سال ۱۴۰۱ == | ||
خط ۱۲۸: | خط ۱۴۳: | ||
=== '''بنبست احیای برجام''' === | === '''بنبست احیای برجام''' === | ||
پس از یک سال گفتوگو و کش و قوس، با آنکه رؤسای دو کشور، یعنی علی خامنهای بهعنوان رهبر جمهوری اسلامی و جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا خواستار احیای توافق برجام بودند، مذاکرات احیای برجام به بنبست رسیده است. آمریکا نیز اعلام کرد که دیگر واشنگتن پشنهاد جدیدی به رژیم ایران ارائه نخواهد داد.<ref name=":5" /> | پس از یک سال گفتوگو و کش و قوس، با آنکه رؤسای دو کشور، یعنی علی خامنهای بهعنوان رهبر جمهوری اسلامی و جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا خواستار احیای توافق برجام بودند، مذاکرات احیای برجام به بنبست رسیده است. آمریکا نیز اعلام کرد که دیگر واشنگتن پشنهاد جدیدی به رژیم ایران ارائه نخواهد داد.<ref name=":5" /> | ||
در روز ۱۱شهریورماه ۱۴۰۱، آمریکا در گزارشی اعلام کرده است که آخرین جواب رژیم ایران به توافق هستهای، دلگرمکننده نیست؛ و یک گام رو به عقب است. موضع جو بایدن و همچنین کشورهای غربی بیانگر آن است که احیای توافق هستهای در سال ۲۰۱۵، با وجود یکسال و نیم گفتوگو قریبالوقوع نیست. پاسخ ایران نشان میدهد که ما در حال حرکت به عقب هستیم. یک دیپلمات اروپایی هم گفت که پاسخ ایران منفی و غیرمنطقی است. با نزدیک شدن انتخابات میاندورهای در ایالات متحده آمریکا، ممکن است که مذاکرات تا پایان برگزاری رقابتهای انتخاباتی، متوفق شود.<ref>[https://news.mojahedin.org/i/%D9%BE%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AA%DB%8C%DA%A9%D9%88-%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%81%D9%82-%D8%A7%D8%AA%D9%85%DB%8C-%D9%82%D8%B1%DB%8C%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%82%D9%88%D8%B9-%D9%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA پولیتیکو: توافق اتمی قریبالوقوع نیست - سایت مجاهدین خلق ایران]</ref> | |||
== منابع == | == منابع == | ||
<references /> | <references /> |
ویرایش