جنگ ایران و عراق: تفاوت میان نسخه‌ها

خمینی از اعمال این محدودیت‌ها، کینه و خصومت زیادی با دولت عراق داشت؛ این خصومت بعلاوه‌ی اختلاف‌های مرزی و آرزوی خمینی برای تشکیل یک امپراتوری اسلامی و جاه‌طلبی‌هایی سیاسی او از زمینه‌‌های بروز جنگ ایران و عراق بود.

خمینی در اندیشه‌اش به دنبال ایجاد یک امپراتوری اسلامی شبیه امپراتوری عثمانی‌ بود؛ وی در سال ۱۳۲۳ درباره‌ی مرزهای جغرافیایی گفته‌ بود:  

با این که طرف متجاوز عراق بود، اما شواهد انکار ناپذیری وجود دارد که خمینی به این جنگ نیاز داشت، و این جنگ را به دو کشور تحمیل کرد؛ و اگر جنگ را «تحمیلی» بنامیم این حکومت ایران بود که آن را تحمیل کرد، جنگی که سرمایه‌های بسیاری از  دو کشور را سوزاند و نابود کرد.

مجاهدین در همان روزها دست به تلاش زدند تا از وقوع جنگ جلوگیری کنند، به همین منظور در همان ایامی که تنش بین ایران و عراق بالا بود [[مسعود رجوی]] با هانی الحسن، سفیر فلسطین در ایران، بر روی متنی که بر اساس «احترام متقابل و عدم دخالت در امور داخلی» و «قطع مخاصمات و حل مسالمت‌آمیز اختلافات» تنظیم شده بود، توافق کردند و قرار بر این شد که بر مبنای آن، عرفات در بین دولت‌های ایران و عراق میانجیگری کند. <ref>گزارش مسئول شورای ملی مقاومت به مردم ایران درباره‌ی رابطه بنی صدر چاپ اسفند ۱۳۶۳، ص۳۴۵</ref>  

آغازگر جنگ، عراق بود. ما این کار عراق را به شدت محکوم کردیم، چراکه سیاست بسیار غلطی بود. در مقابلِ تحریکات و دخالت رژیم در امور داخلی عراق، جنگ پاسخ آن نبود. چرا که تنها و تنها به سود رژیم، برنامه‌ها و سیاستهایش تمام شد. در حقیقت بهانه را دست رژیم داد. همان‌طور که دیدیم، گویا خمینی جلاد از خدا خواسته، این جنگ را رحمت تلقی کرد؛ سپس سیاست جنگ‌افروزی خود را تا آنجا که در توان داشت، ادامه داد؛ بنابراین در این زمینه کار عراق اشتباه بود و ما محکوم کردیم. بعد هم به خاطر اینکه نیروهای عراقی در داخل خاک میهن بودند، در دفاع از کشور شرکت کردیم و آنرا اعلام هم کردیم. ما با عراق جنگیدیم و شهدایی را هم تقدیم کردیم. تاریخ ایران شاهد این واقعیت هست. مواضع مقاومت در این زمینه به طور کامل روشن است، کما اینکه من خودم شاهد بودم و در نخستین ملاقات برادرمان مسعود با رئیس جمهور عراق افتخار حضور داشتم. در آن ملاقات، نخستین نکته‌ای را که برادر مسعود یادآوری کرد این بود که: «شما در جنگ به عنوان نیروی اشغالگر وارد خاک ایران شدید و آن زمان ما با شما جنگیدیم و شهدایی را هم دادیم». این توضیح برای این بود که در شروع مناسباتمان با عراق، همه چیز روشن باشد و چیزی در ابهام باقی نماند.<ref>[https://news.mojahedin.org/i/news/164350 طلسم جنگ (قسمت پایانی) - گفتگو با مهدی ابریشمچی مسئول کمیسیون صلح شورای ملی]</ref>

[[پرونده:آزادی خرمشهر نقطه عطف جنگ ایران و عراق.jpg|جایگزین=آزادی خرمشهر نقطه عطف جنگ ایران و عراق|بندانگشتی|آزادی خرمشهر نقطه عطف جنگ ایران و عراق]]

علی‌رغم تمام فرصت‌هایی که برای جلوگیری از به وقوع پیوستن جنگ در دسترس بود، اما این فرصت‌ها از دست رفت، و با تجاوز عراق به خاک ایران جنگی خانمان سوز شروع شد، اما چون کشور خارجی به خاک ایران تجاوز کرده بود، وظیفه‌ی همه بود که در این جنگ شرکت کنند، و از خاک و کیان ایران دفاع کنند، علاوه بر ارتش نیروهای مردمی هم وارد این جنگ شدند، از جمله سازمان مجاهدین هم از نیروها و هوادارانش خواست که در این جنگ شرکت کنند.  

حسن رحیم‌پور ازغدی عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی به تلویزیون دولتی گفت:<blockquote>«زمان جنگ هم همین طور بود! این ملت شریف ایران، اکثرشان جبهه نمی‌آمدند! خیلی شریف هستند! ولی فداکاری نمی‌کردند. یک بخشی از ملت شریف ایران در صحنه بودند! این را بدانید! از دور نگاه می‌کردند، تشویق می‌کردند، موفق باشید! تقبل الله! شهید می‌آوردند، تشییع جنازه می‌آمدند. زخمی می‌شد. تازه آن هم همه نمی‌آمدند! یک عده‌یی می‌آمدند! در کل ملت شریف ایران، یک چند صد، یک ۲۰۰، ۳۰۰هزار خانواده جنگیدند! این را بدانید! بقیه نگاه کردند. در فامیل‌های خودتان بروید ببینید، بپرسید از پدر و مادرهایتان! ببینید مثلاًًً از چهل تا، از سی چهل تا خانواده، چندتایشان اهل جبهه بودند؟ یک اقلیتی بودند!».<ref>وبسایت [https://article.mojahedin.org/i/ سازمان مجاهدین خلق ایران] </ref></blockquote>البته در آن فضا کسی کوچکترین جرأتی نداشت که در مقابل جنگ طلبی خمینی بایستد؛ رفسنجانی در این باره می‌گوید:<blockquote>«در اولین شب این پیروزی بزرگ ... خدمت امام رفتیم. ایشان را خیلی خوشحال دیدیم. ... امام در مورد ادامه جنگ قاطع بودند و اجازه نمی‌دادند حتی به گونه‌ای بحث شود که کوچکترین تردیدی در جامعه و نیروها بروز کند و اهداف جنگ را به گونه‌ای اعلام می‌کردند که مردم خودشان را برای جنگی طولانی‌ مدت، آماده کنند. ... گویا به امام خبر داده بودند که بعد از عقب‌نشینی صدام از برخی از مناطق جنگی و اقدامات گسترده‌ای که برای کشاندن ایران به پای میز مذاکره صلح، انجام شده و می‌شود، بسیاری از مردم و نیروهای رزمنده از شور و حال قبلی افتاده‌اند و ایشان نگران بودند که مبادا این وضعیت تداوم یابد و باعث سستی شود. به هر حال خودم در دیدارهایی که با ایشان داشتیم کوچکترین نرمشی از امام ندیدم. در همان زمان که همه شعار «جنگ جنگ تا پیروزی» می‌دادند، امام «جنگ تا رفع فتنه» را مطرح کردند». <ref>روزها و روزگاران سخت؛ جنگ ایران و عراق به روایت فرماندهی عالی جنگ (دفتر اول)- عباس بشیری</ref></blockquote>به این ترتیب خمینی جنگ را ۶ سال دیگر ادامه داد و جان‌ها و سرمایه‌های فراوانی را قربانی این خودخواهی کرد.

در خصوص جنگ ایران و عراق شورای امنیت ملل متحد در مجموع ۱۸ قطعنامه صادر کرد؛ ۱۱ قطعنامه در طول جنگ و ۷ قطعنامه هم بعد از آتش‌بس و پایان جنگ صادر شدند.

سازمان ملل متحد قطعنامه ۵۹۸را در ۲۹ تیر ۱۳۶۶ به منظور پایان دادن به جنگ ایران و عراق صادر کرد. قطعنامه ۵۹۸ به لحاظ کمی، طولانی‌ترین و از نظر محتوا اساسی‌ترین و از نظر ضمانت اجرایی، قوی‌ترین قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل در رابطه با جنگ ایران و عراق است. عراق بلافاصله این قطعنامه را پذیرفت. اما خمینی از پذیرفتن آن سر باز زد و تنها پس از یک سال یعنی در ۲۹ تیر ۱۳۶۷ خمینی در پیامی که به «نوشیدن جام زهر» معروف شد، آنرا پذیرفت.

در طول جنگ ایران و عراق هیأت‌های زیادی برای میانجی‌گری در جنگ ایران و عراق به منظور پایان دادن به ایران آمدند ولی خمینی همه را پس زد میانجی‌گری هیچ کدام را نپذیرفت.

سازمان کنفرانس کشورهای اسلامی، در اردیبهشت سال ۶۰، هیأتی متشکل از رئیس‌جمهور وقت بنگلادش، ژنرال ضیاء‌الرحمن، حبیب شطّی دبیرکل این سازمان، احمد سکوتوره رئیس‌جمهور گینه و یاسر عرفات را برای میانجی‌گری به تهران فرستاد،آن هیأت، بدون نتیجه بازگشت. خمینی با اشکال در مورد پروتکل‌های پایه‌یی مذاکرات، حتی با طرح اولیهٔ آنها برای شروع پروسه میانجی‌گری هم مخالفت کرد.

تلاش بعدی ورود یک هیأت میانجی صلح، متشکل از رئیس‌جمهور وقت بنگلادش (ژنرال ضیاء الرحمن) و حبیب شطّی بود. آن هیأت هم که تنها برای ارائه پیشنهادهای اولیه به تهران رفته بود، شکست خورد و بی‌نتیجه بازگشت.

اواخر بهار ۱۳۶۰، یک هیأت صلح از سوی کشورهای عضو جنبش غیرمتعهدها و به‌نمایندگی از سوی این جنبش، پیشنهاد صلحی ارائه داد. اما خمینی از طریق سفیر کوبا در تهران، به آن هیأت هم جواب منفی داد.

در یک نمونه دیگر، در اسفند سال ۶۰، اولاف پالمه نخست‌وزیر سابق سوئد و معاون وقت دبیرکل سازمان ملل متحد، به‌عنوان میانجی وارد تهران شد. وی حتی پیشنهاد پرداخت ۶۰میلیارد دلار خسارت جنگی به ایران را با خود آورده بود و آن را مطرح کرد.  خمینی این‌بار هم آتش‌بس را نپذیرفت.

مدتی بعد یاسر عرفات رهبر انقلاب فلسطین، به همراه گروهی از سران کشورهای اسلامی، مجدداً تلاش کرد تا خمینی را به صلح قانع کند،  آن هیأت میانجی هم، در مأموریت صلحش شکست خورد.

اما خمینی نتوانست به پیروزی دست یابد، و سال بعد یعنی در سال ۱۳۶۷ در وضعیت بدتری این قطعنامه را پذیرفت.

شورای ملی مقاومت ایران در سال ۱۳۶۱ یک طرح صلح با عراق به امضا رسانید، این موضوع اثبات می‌کرد که طرف عراقی دنبال صلح و پایان دادن به جنگ است، اگر اراده‌ای برای صلح با عراق باشد این موضوع در دسترس است، در سایه‌ی این توافق صلح در سال ۱۳۶۵ مجاهدین رسماً مقر خودشان را به عراق منتقل کردند، یک سال بعد یعنی در سال ۱۳۶۶ [[ارتش آزادی‌بخش ملی ایران|ارتش آزادیبخش ملی ایران]] را تشکیل دادند، [[ارتش آزادی‌بخش ملی ایران]] بیش از یک صد رشته عملیات نظامی علیه ماشین جنگی خمینی‌ انجام داد، که مهمترین‌ آنها، [[عملیات آفتاب]]، [[عملیات چلچراغ|چلچراغ]] و [[عملیات فروغ جاویدان|فروغ جاویدان]] بود.

هنوز هم دولت ایران تلاش می‌کند این جنگ را یک جنگ مقدس جلوه نماید اما سؤالات بسیاری را بی‌پاسخ گذاشته است.

خامنه‌ای : «اسلام هیچ مرزی نمی‌شناسد و هدف از جنگ با عراق، استقرار یک دولت اسلامی تحت رهبری خمینی است». (سال ۱۳۶۱)