جواد معروفی
استاد جواد معروفی، موسیقی دان معاصر (مولد تهران ۱۲۹۱- درگذشت ۱۶آذر۱۳۷۲ تهران) وی یکی از شاگردان درویش خان و علینقی وزیری بود. جواد معروفی از ۱۴ سالگی به مدرسه موسیقی رفت و پس از فراگیری تار و ویولون به پیانو روی آورد و از سال ۱۳۱۹ همزمان با گشایش رادیو به این مؤسسه پیوست و سالها عضو شورای عالی موسیقی رادیو بود و موفق به اخذ گواهی نامه عالی از هنرستان عالی موسیقی شد. در ۷۸ سالگی در تهران درگذشت.[۱]
زندگینامه
استاد جواد متولد ۱۲۹۱ فرزند (موسی معروفی و مادر ش عذرا) در آغاز نواختن ویولن را نزد پدر آموخت، در ۱۴ سالگی زمانی که وزیری مدیر هنرستان موسیقی بود، جهت تحصیل موسیقی پیوست و در عین حال به پیانو روی آورد نزد خانم تاتیانا خاراطیان به یادگیری تکنیک نوازندگی پیانوی کلاسیک مشغول شد. اتودها و پرلودهای شوپن، سوناتهای موتسارت، بتهوون، شوبرت و فوگهای باخ را با مهارت مینواخت. در کناد موسیقی کلاسیک، موسیقی ایرانی را هم ادامه داد و تحصیلات موسیقی را نزد علی نقی وزیری کامل کرد. در ۱۳۱۲ در بیست و یک سالگی به دلیل استعداد شگرفش در موسیقی به استخدام وزارت فرهنگ درآمد و معلم موسیقی مدارس تهران شد و به آموزش سلفژ و دیکته موسیقی در هنرستان پرداخت در ۱۳۱۹هم زمان با افتتاح رادیو به این مؤسسه پیوست و سالها تک نواز پیانو بود. در ۱۳۱۹ به سرپرستی موسیقی رادیو منصوب شد و همزمان به عضویت شورای عالی موسیقی درآمد. وی رهبر ارکستر شماره یک و رهبر ارکستر بزرگ گلها بود. او تنظیم آهنگهای شیدا، عارف، رکن الدین خان و درویش خان و بسیاری دیگر از آهنگسازان معروف ایرانی را به عهـده داشت. خودش میگوید: «از بدو تأسیس رادیو در سال هزار و سیصد و نوزده در آنجا هم مشغول شدم. در آن موقع سنی نداشتم ولی هم نوازنده پیانو بودم و هم رهبر ارکستر شماره یک. سال اولی که رادیو تأسیس شد، در اولین ارکستر رادیو این نوازندهها بودند: صبا، حبیب سماعی، حسین تهرانی، مرتضی نی داوود و خود من. بعدها که برنامه گلها تأسیس شد من رهبر ارکستر آن شدم و نوازنده پیانو و سولیست هم بودم. برای ارکستر گلها هم قطعاتی تنظیم میکردم». استاد معروفی در نواختن پیانو برای موسیقی ایرانی، از روش مشیر همایون بیشتر از مرتضی محجوبی اقتباس میکرد. او بیش از چهل سال سابقه فعالیت در زمینه آهنگسازی داشت. وی بهمراه پدرش نخستین کسانی هستند که قطعاتی در دامنه موسیقی ایرانی برای پیانو ساخته و تنظیم کردهاند. اولین قطعه ای که معروفی ساخت بر اساس رباعیات خیام بود که در سال ۱۳۱۵ اجرا شد. هنرجویان زیادی از خدمات آموزشی این استاد بهره بردند. از جمله، اردشیر روحانی، افلیا پرتو، انوشیروان روحانی، پرویز اتابیگی (اتابکی)، مهین زرین پنجه و ساسان محبی، معروفی خود میگوید: «سبک من را انوشیروان روحانی، اردشیر روحانی، افلیا پرتو، مهین زرین پنجه و ساسان محبی خوب مینوازند. آنها شاگردان خوبم بودهاند. آنها هم موسیقی ایرانی را میدانند و هم موسیقی غربی را، موسیقی ایرانی را وقتی به شاگرد درس می دهیـم که دست روان داشته باشد و موسیقی کلاسیک را زده باشد. چون موسیقی کلاسیک دست را روان و نت خوانی را قوی میکند. بعداً موسیقی ایرانی به او درس می دهیـم، چون موسیقی ایرانی تکنیک مفصلی دارد». جواد معروفی در بامداد روز سه شنبه شانزدهم آذر ماه هزار و سیصد و هفـتاد و دو در تهران در گذشت.[۲]
آثار
ترانههای خیام ـ آهنگ اول تا پنجم،
آلبـوم آهنـگهـای جواد معـروفی ـ خوابهای طلائی ـ فانتزی ژیلا ـ رومی ـ کوکو ـ ساری گلین ـ پیـش درآمد اصفـهان (ساختـه: رضا محـجوبی، تنظیـم: جواد معـروفی) ـ پرلود شمـاره پنـج
گزیده از آثار استاد جواد معروفی برای پیانو
ـ راست پنـجگـاه ـ چهـارگاه ـ پرلود شمـاره پنج ـ پرلود شمـاره شش ـ راپسـودی در ماهور ـ ماهور ـ همـایون
ـ رنگ چهـارگاه ـ رنگ همـایون - پرنگ ماهور ـ فانتـزی شماره دو ـ راپسودی اصفـهان ـ رنگ اصفـهان (ساختـه: درویش خان، تنظیـم: جواد معـروفی) ـ پیـش درآمد چهـارگاه (ساختـه: رکن الدین مخـتاری، تنظیـم: جواد معـروفی) ـ چهـار مضـراب چهـارگاه ـ کرشمه چهـارگاه ـ ضربی چهـارگاه ـ غمـگیـن (ساختـه: علـینـقی وزیری، تنظیـم: جواد معـروفی)
ـ مرغک (ساختـه: علـینـقی وزیری، تنظیـم: جواد معـروفی) ـ دو بل بل (ساختـه: علـینـقی وزیری، تنظیـم: جواد معـروفی) ـ پرلود و اتود شمـاره دو
ردیف موسیقی ایرانی برای پیانو
ـ شور ـ همـایون
ـ دشتـی ـ بیـات اصفـهان
ـ ابوعطا ـ نوا
ـ افشـاری ـ سه گاه
ـ بیات ترک ـ ماهور
ـ چهـارگاه ـ راست پنـجگـاه
آلبومهای صوتی
ـ انتظار ـ شکـوفهها
ـ بهـار گلـها ـ طلـوع
ـ پرستـوها ـ عاشورا، راز خلقت، فراق
ـ جان عشـاق ـ دل شکسـته
ـ چه شورها ـ راز غروب
ـ خزان، روزگار من ـ راز گلـها
ـ خوابهـای طلائی ـ رومانس یک تا هشـت
ـ خوابهـای طلائی دو ـ رومینا، طبیعت
ـ شکـوفهها ـ سده یک و دو
ـ شبنم صبحگاهی ـ کاروان عشـق
ـ شفـق ـ نغـمه آبشـار
درگذشت
استاد جواد معروفی در بامداد روز سه شنبه شانزدهم آذر ماه هزار و سیصد و هفـتاد و دو در تهران در گذشت.
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ درگذشت جواد معروفی آهنگ ساز
- ↑ جاست موزیک - جواد معروفی