حاجی فیروز: تفاوت میان نسخه‌ها

[[پرونده:Hajji Firuz & sun.svg|بندانگشتی|366x366پیکسل]]

همه ما در هفته پیش از نوروز، حاجی فیروز را با آن صورت سیاه و لباسهای قرمز در حالیکه دایره می‌زند و همان ترجیع‌بند قدیمی و همیشگی را می‌خواند:" ارباب خودم سلام و علیکم، ارباب خودم بزبزقندی، ارباب خودم چرا نمی‌خندی و… " دیده‌ایم.

دکتر مزداپور می‌گوید: «نوروز جشنی مربوط به پیش از آمدن آریاییها به این سرزمین است لااقل از دو سه هزار قبل این جشن در ایران برگزار می‌شده و به احتمال زیاد با آیین ازدواج مقدس مرتبط است. تصور می‌شده که الهه بزرگ، یعنی الهه مادر، شاه را برای شاهی انتخاب و با او ازدواج می‌کند.»

دکتر صنعتی‌زاده این الهه را «ننه» یا «ننه خاتون» نام داده، معادل سومری آن «نانای» و معادل بابلی و ایرانی آن «ایشتر» و «آناهیتا» است. تا آنجا که می‌دانیم این الهه خدای جنگ، آفرینندگی و باروری است.

به گفته دکتر مزداپور با کشف این لوح اکدی و ترجمه متن آن حدس مرحوم بهار تأیید گردید و اسطوره حاجی فیروز رازگشایی شد<ref>بی‌بی‌سی فارسیhttp://www.bbc.com/persian/arts/story/2004/03/040316_pm-la-hajifirouz.shtml</ref>

افسانه نوروز روایتی است باقی مانده ازدوران پیشین ایرانیان که باخواندنش بخشی ازمعمای قصه‌های کهن این سرزمین آشکارمی‌شود. حاجی فیروز طلایه دارعید نوروز است، اما اکثر ما از داستان شکل‌گیری این اسطوره بی‌خبریم. در اسنادبین‌النهرینی، خدای نباتی رابالباس قرمزونی‌لبک به دنیای زیرزمین می‌فرستادندرنگ هیئت وروی اوکه سیاه است به این دلیل است که ازدنیای مرگ بازگشته است. اسناد و مدارکی از بین‌النهرین وجود داردکه ریشه حاجی فیروز رانشان می‌دهد. خدایی که قربانی می‌شود و با زنده شدن جهان زنده می‌شود. حاجی فیروز از آن نمادهای بسیارقدیم است که مراسمش بومی ایران است. خدای قربانی شونده است که به سمت زمین می‌رودودوباره بازمی‌گرددزمستان به دنیای مرگ می‌رودواول بهار زنده می‌شودوبه دنیای زندگان می‌آیدونویدآمدن سال نورا می‌دهد.

شخصیت و پیشینه «حاجی فیروز» به‌عنوانِ طلایه داروپیام آورنوروزی قدمتی برابروحتی بیشترازفرهنگ و تمدن ایران‌زمین دارد. ریشه وخاستگاه این پدیده فرهنگی‌را همانا درباورها و اعتقادات توده مردم می‌توان جست‌وجو کرد. از آنجا که فرهنگ، نخستین گستره‌ای است که آفرینندگانش نامی‌از خودبرجای نگذاشته و تاریخی‌روشن ندارد، حضور متداوم یک نمادفرهنگی، چون حاجی فیروزوجاری بودن آن‌درروزگارمعاصر، بازتاب روشنی است ازاندیشه‌ها، عواطف، وسنت‌های جامعه‌ای که باپیروی ازروش شفاهی از راه زبان، اشاره، حرکت ونمایش، آن را فرد به فرد و نسل به نسل به دیگران منتقل و دربستر تاریخ، آن باورها رابا هنجارهای اجتماعی دیگرمنطبق می‌سازد ازاین‌رو شخصیت حاجی فیروز را می‌توان برآیند یک اندیشه یا تخیل جمعی دانست که درمسیرتاریخی‌خوداز سرزمینی به سرزمین دیگرکوچ کرده و روایتی مختلف ولی با هسته‌ای یکسان، پدیدآورده است.