۸٬۶۹۹
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
| پانویس = | | پانویس = | ||
}} | }} | ||
'''حافظ | '''حافظ شیرازی،''' با نام اصلی خواجه شمس‌الدین محمد بن بهاءالدّین محمد، (متولد ۷۲۷ قمری – وفات۷۹۲ قمری) نام پدرش بهاء‌الدین محمد اهل اصفهان بود که برای گریز از حمله مغول به شیراز مهاجرت نمود. | ||
حافظ در | حافظ در خانواده‌ای از نظر مالی در حد متوسط جامعه زمان خویش متولد شد. پدرش بازرگان بود که در دوره سلطنت اتابکان فارس از اصفهان به شیراز مهاجرت کرد، و مادرش نیز اهل کازرون بود، مسکن حافظ، در محله «شیادان» شیراز بود که این محله با محله‌ی «مورستان» درزمان کریم‌خان زند، یکی شد و مجاور «درب شاهزاده» قراردارد. | ||
حافظ پدرش را در کودکی از دست داد و زندگی سختی را با مادرش طی کرد. در نوجوانی قرآن را با چهارده روایت آن از بر | حافظ پدرش را در کودکی از دست داد و زندگی سختی را با مادرش طی کرد. در نوجوانی قرآن را با چهارده روایت آن از بر کرد و ازهمین رو به حافظ ملقب گشت. | ||
حافظ تا سن بیست سالگی به تحصیل علوم رایج پرداخت . او سرآمد سبک عراقی در شعر پارسی است. تخلص او حافظ و ملقب به | حافظ تا سن بیست سالگی به تحصیل علوم رایج پرداخت . او سرآمد سبک عراقی در شعر پارسی است. تخلص او حافظ و ملقب به لسان‌الغیب، شمس‌الدین، لسان‌العرفا، ناظم‌الاولیا، خواجه عرفان، خواجه شیراز، و ... بود. | ||
حافظ قریب چهل سال در حوزه درس استادان آن زمان: | حافظ قریب چهل سال در حوزه درس استادان آن زمان: «قوام‌الدین عبدالله» ، «مولانا بهاء‌الدین عبدالصمد بحرآبادی»، «میرسید شریف علامه گرگانی»، «مولانا شمس‌الدین عبدالله» و «قاضی عضدالدین عیجی»، حضور یافت و به همین سبب، دراغلب دانش‌های زمان خود تسلط پیدا کرد. | ||
== | == گاه‌شمار زندگی حافظ == | ||
دوران جوانی حافظ مصادف با افول سلسله محلی اتابکان فارس بود و این ایالات مهم | دوران جوانی حافظ مصادف با افول سلسله محلی اتابکان فارس بود و این ایالات مهم در تصرف خاندان اینجو بود. | ||
حافظ که در همان دوره به شهرت دست یافته بود مورد توجه امیران اینجو قرار گرفت و پس از راه یافتن به دربار آنان به مقامی والا نزد شاه شیخ | حافظ که در همان دوره به شهرت دست یافته بود مورد توجه امیران اینجو قرار گرفت و پس از راه یافتن به دربار آنان به مقامی والا نزد شاه شیخ جمال‌الدین ابواسحاق (متوفای ۷۵۸ ق) حاکم فارس دست یافت. علاوه بر شاه ابواسحاق دردربار شاهان آل مظفر شامل شاه شیخ مبارزالدین، شاه‌شجاع، شاه‌منصور و شاه‌یحیی نیز راه داشت. | ||
شاعری پیشه اصلی او | شاعری پیشه اصلی او نبود و امرار معاش او از طریق شغلی دیوانی (که احتمالا کار با اسناد بیوتات، فرمانها و مکاتبات دولتی دربار بود) تأمین می شد. | ||
=== ازدواج === | |||
ازدواج حافظ می بایستی در سال های ۷۴۴ و ۷۴۵ ق در زمان پادشاهی شیخ ابواسحاق و وزارت حاجی قوام صورت گرفته باشد. | ازدواج حافظ می بایستی در سال های ۷۴۴ و ۷۴۵ ق در زمان پادشاهی شیخ ابواسحاق و وزارت حاجی قوام صورت گرفته باشد. | ||
زیرا او در یکی از غزلیات خود صریحاً به حاجی قوام اشاره | زیرا او در یکی از غزلیات خود صریحاً به حاجی قوام اشاره می‌کند. در اوایل سلطنت شاه شیخ هنگامی که حافظ ۲۷ یا ۲۸ ساله است با همسر ۱۴ ساله‌اش ازدواج می‌کند. | ||
او فقط یک بار ازدواج کرد و پس از درگذشت همسرش دیگر ازدواج نکرد. | |||
او فقط یک بار ازدواج | |||
که | همسر حافظ می بایستی در همان سال های اول ازدواج پسری به دنیا آورده باشد که تنها فرزند حافظ است و او هم در عنفوان جوانی در راه سفر نیمه‌کاره به هند همراه پدر، وفات می‌یابد. | ||
نقل شده است که وی مورد احترام فراوان سلاطین آل جلایر و پادشاهان بهمنی دکن هندوستان قرار داشت و پادشاهان زیادی او را به پایتخت‌های خود دعوت کردند حافظ تنها دعوت محمود شاه بهمنی را پذیرفت و عازم آن سرزمین شد ولی چون به بندر هرمز رسید و سوار کشتی شد طوفانی در گرفت و خواجه که در این سفر فرزند خود را ازدست داده وحوادث گوناگونی را دیده بود نخواست خود را گرفتار آشوب دریا نیز بسازد از این رو از مسافرت منصرف شد. | |||
== زبان شعر حافظ == | == زبان شعر حافظ == | ||
| خط ۴۴۵: | خط ۴۰۰: | ||
|} | |} | ||
== | == درگذشت حافظ == | ||
مرگ حافظ در سال ۹۷۲ ه. ق (۱۳۹۱ میلادی) در سن ۷۶ سالگی روی داد، وی در گلگشت مصلی که منطقه‌ای زیبا و با صفا بود و حافظ علاقه زیادی به آن داشت به خاک سپرده شد و از آن پس آن محل به حافظیه مشهور گشت. | |||
نقل شده است که در هنگام تشییع جنازه خواجه شیراز گروهی از متعصبان که اشعار شاعر و اشارات او به می و مطرب و ساقی را گواهی بر شرک و کفر وی می‌دانستند مانع دفن حکیم به آیین مسلمانان شدند. اما تا ۶۵ سال مقبره‌ای بر مزارش ساخته نشد. سرانجام شمس‌الدین محمد یغمایی، وزیر میرزا ابوالقاسم گورکانی؛ حاکم فارس، برای اولین‌بار عمارتی گنبدی شکل بر فراز مقبره حافظ بنا کرد و در سالیان بعد به شکل کنونی (حافظیه) درآمد. | |||
در مشاجره‌ای که بین دوستداران شاعر و مخالفان او درگرفت سرانجام قرار بر آن شد تا تفألی به دیوان خواجه زده و داوری را به اشعار او واگذارند. پس از باز کردن دیوان اشعار این شعر شاهد آمد: | |||
کنون که می دمد از بوستان نسیم بهشت | |||
من و شراب فرح‌بخش و یار حورسرشت | |||
گدا چرا نزند لاف سلطنت امروز | |||
که خیمه سایه ابر است و بزمگه لب کشت | |||
چمن حکایت اردیبهشت می‌گوید | |||
نه عاقل است که نسیه خرید و نقد بهشت | |||
به می عمارت دل کن که این جهان خراب | |||
بر آن سر است که از خاک ما بسازد خشت | |||
وفا مجوی ز دشمن که پرتوی ندهد | |||
چو شمع صومعه افروزی از چراغ کنشت | |||
مکن به نامه سیاهی ملامت من مست | |||
که آگه است که تقدیر بر سرش چه نوشت | |||
قدم دریغ مدار از جنازه حافظ | |||
که گر چه غرق گناه است می‌رود به بهشت | |||
== روز حافظ == | |||
بیستم مهرماه برابر با یازدهم اکتبر هر سال روز بزرگداشت حافظ می‌باشد. | |||
== حافظیه مزار حافظ شیرازی == | |||
بر سر تربت ما چون گذری، همّّّت خواه . . . که زیارت گه رندان جهان خواهد بود (حافظ) | بر سر تربت ما چون گذری، همّّّت خواه . . . که زیارت گه رندان جهان خواهد بود (حافظ) | ||
حدود ۶۵ سال پس از وفات حافظ، یعنی در سال ۸۵۶ ه. ق. مصادف با ۱۴۵۲ م. | حدود ۶۵ سال پس از وفات حافظ، یعنی در سال ۸۵۶ ه. ق. مصادف با ۱۴۵۲ م. شمس‌الدین محمد یغمایی، وزیر میرزا ابوالقاسم گورکانی؛ حاکم فارس، برای اولین بار عمارتی گنبدی شکل بر فراز مقبره حافظ بنا کرد و در جلو این عمارت، حوض بزرگی ساخت که از آب رکن آباد پر می شد. | ||
این بنا یک بار در اوایل قرن یازدهم هجری، در زمان حکومت شاه عباس کبیر و دیگر بار، ۳۵۰ سال پس از وفات حافظ، به دستور نادرشاه افشار '''مرمت''' شد. در سال ۱۱۸۷ ه. ق. کریم خان زند بر مقبره حافظ، بارگاهی به سبک بناهای خود ساخت و بر تربتش سنگی مرمرین نهاد که امروز نیز باقی است. دو غزل از حافظ به خط حاج آقاسی بیگ افشار بر آن نوشته شده که مطلع آن دو غزل چنین است: <ref name=":2">سایت چیدانه - [https://www.chidaneh.com/ideabooks/decoration/decorating-styles/iranian-islamic-spaces/34782 مقبره حافظ، اثری ماندگار از آندره گدار]</ref> | این بنا یک بار در اوایل قرن یازدهم هجری، در زمان حکومت شاه عباس کبیر و دیگر بار، ۳۵۰ سال پس از وفات حافظ، به دستور نادرشاه افشار '''مرمت''' شد. در سال ۱۱۸۷ ه. ق. کریم خان زند بر مقبره حافظ، بارگاهی به سبک بناهای خود ساخت و بر تربتش سنگی مرمرین نهاد که امروز نیز باقی است. دو غزل از حافظ به خط حاج آقاسی بیگ افشار بر آن نوشته شده که مطلع آن دو غزل چنین است: <ref name=":2">سایت چیدانه - [https://www.chidaneh.com/ideabooks/decoration/decorating-styles/iranian-islamic-spaces/34782 مقبره حافظ، اثری ماندگار از آندره گدار]</ref> | ||
| خط ۴۵۷: | خط ۴۵۰: | ||
ایدل غلام شاه جهان باش و شاه باش پیوسته در حمایت لطف الله باش | ایدل غلام شاه جهان باش و شاه باش پیوسته در حمایت لطف الله باش | ||
بعد از عمارتی که کریم خان زند بر مقبره حافظ ساخت در طول ۱۶۰ سال، تعمیرات متعددی به وسیله اشخاص خیرخواه انجام گرفت تا آنکه در سال ۱۳۱۵ به کوشش شادروان علی اصغر حکمت، بنای کنونی با بهره گیری از عناصر معماری روزگار کریم خان زند و یادمان های حافظیه، توسط آندره گدار فرانسوی طراحی و به اجرا در آمد. | بعد از عمارتی که کریم خان زند بر مقبره حافظ ساخت در طول ۱۶۰ سال، تعمیرات متعددی به وسیله اشخاص خیرخواه انجام گرفت تا آنکه در سال ۱۳۱۵ به کوشش شادروان علی اصغر حکمت، بنای کنونی با بهره گیری از عناصر معماری روزگار کریم خان زند و یادمان های حافظیه، توسط آندره گدار فرانسوی طراحی و به اجرا در آمد.[[پرونده:حافظیه مزار حافظ شیرازی غزلسرای نامی ایران.jpg|جایگزین=حافظیه مزار حافظ شیرازی غزلسرای نامی ایران در شهر شیراز|بندانگشتی|حافظیه مزار حافظ شیرازی غزلسرای نامی ایران در شهر شیراز]] | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
<references /> | <references /> | ||