۸٬۶۹۹
ویرایش
←پیشینه ۱۶ آذر روز دانشجو
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
روز ۱۷ آبان ۱۳۳۲، نخستین جلسه دادگاه دکتر مصدق در پادگان سلطنت‌آباد تهران تشکیل شد. چند روز بعد، در روز ۲۱ آبان، دانشگاه، مدارس و بازار تهران در اعتراض به این محاکمه بسته شدند و طرفداران مصدق در دانشگاه تهران و خیابانهای مرکزی شهر، از جمله ناصرخسرو، خیام، بوذرجمهری، پهلوی، شاه‌آباد و بهارستان، راهپیمایی کردند. این راهپیمایی‌ها نیز با یورش مأموران حکومت نظامی روبه‌رو شد وعده‌یی از مردم دستگیر شدند. | روز ۱۷ آبان ۱۳۳۲، نخستین جلسه دادگاه دکتر مصدق در پادگان سلطنت‌آباد تهران تشکیل شد. چند روز بعد، در روز ۲۱ آبان، دانشگاه، مدارس و بازار تهران در اعتراض به این محاکمه بسته شدند و طرفداران مصدق در دانشگاه تهران و خیابانهای مرکزی شهر، از جمله ناصرخسرو، خیام، بوذرجمهری، پهلوی، شاه‌آباد و بهارستان، راهپیمایی کردند. این راهپیمایی‌ها نیز با یورش مأموران حکومت نظامی روبه‌رو شد وعده‌یی از مردم دستگیر شدند. | ||
== شرح واقعه ۱۶ آذر == | |||
پس از کودتای ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ فضای سیاسی دانشگاه بین دو طیف ملی طرفدار دکتر مصدق و نیروهای طیف چپ هوادار حزب توده تقسیم می‌شد. با شروع سال تحصیلی در مهر ماه ۱۳۳۲ تظاهراتی اعتراضی توسط دانشجویان برگزار شد که هر دو طیف در آن شرکت داشتند. محاکمه دکتر محمد مصدق در بیدادگاه نظامی شاه در ۱۷ آبان همان سال اعتراضات را وارد مرحله‌ی جدیدی کرد. نهضت مقاومت ملی برای روز ۲۱ آبان فراخوان تظاهرات داد. | |||
و علیرغم هشدار فرمانداری نظامی مبنی بر برخورد با هر گونه تجمع و اعتراضی در روزهای ۲۰ و ۲۱ آبان دانشجویان و بازاریان طی روزهای هجدهم تا بیست و یکم آبان در تهران و تبریز و دیگر شهرها علیه شاه تظاهرات و اعتصاب کردند. <ref>روزنامه اطلاعات ۲۰ آبان ۱۳۳۲</ref> | |||
در تهران ماموران نظامي روز ۲۱ آبان به شدت با تظاهركنندگان برخورد كرده وعده زيادی از دانشجويان وساير تظاهركنندگان را بازداشت كردند. در آن روز علاوه بر ماموران نظامی، اعضای احزاب سومكا و آريا نيز در خيابان‌هاي اطراف دانشگاه حضورداشتند و نقش لباس شخصی و چماقدار آن روزگار را داشتند. | |||
روز ۳ آذر از طرف دولت زاهدی اعلام شد بزودی ریچاردنیکسون معاون رییس جمهور آمریکا به تهران خواهد آمد. ۲ روز بعد در ۵ آذر بیانیه مشترک ایران و انگلستان در باره‌ی از سرگیری روابط دو کشور انتشار یافت. این روابط سال قبل در مهر ۱۳۳۱ از سوی دکتر مصدق به دلیل دخالت‌های روزافزون انگلستان در امور داخلی ایران قطع شده بود. ۱۰روز بعد از اعلامیه دولت زاهدی، روابط ایران و انگلستان باردیگر از سرگرفته شد و دنیس رایت كاردار انگلستان به تهران وارد شد. <ref>سخنرانی آیزنهاور در کنگره آمریکا پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲</ref>دانشجويان روز ۱۴ آذر در اعتراض به ورود دنيس رايت تظاهرات كردند. این تظاهرات توسط دانشجويان دانشكده‌های حقوق و علوم سياسی، دندانپزشكی، فنی، پزشكی و داروسازی پرشور برگزار شد و روز بعد به خارج از دانشگاه كشيده شد. ماموران امنیتی عده‌ای را بازداشت و تعدادی را نيز مجروح كردند. | |||
روز ۱۶ آذر با تشکیل کلاسها چند سرباز مستقر در پشت پنجره یکی از کلاسها حرکت چند دانشجو را حمل بر مضحکه‌ی خود کردند و با اسلحه به کلاس هجوم بردند و اقدام به شلیک گلوله کردند. با شنیدن صدای گلوله دکتر رحیم عابدی معاون دانشکده فنی دانشگاه تهران زنگ دانشکده را به صدا در‌آورد و بقیه دانشجویان نیز از کلاسها بیرون ریختند. تیراندازی سربازان سبب مجروح شدن چندین دانشجو شد و خون آنها آمیخته با آب شوفاژهای سوراخ شده بر اثر گلوله سربازان کف راهرو دانشکده را گلگون کرد علاوه بر مجروحان و بازداشت شدگان، سه دانشجوی دانشكده فنی به نام‌های «مصطفی بزرگ نيا، مهدی شريعت رضوی واحمد قندچی» براثر اصابت گلوله نيروهای نظامي در خون خود غلطيدند. | |||
[[پرونده:دیدار شاه و نیکسون.JPG|جایگزین=دیدار شاه و نیکسون|بندانگشتی|دیدار شاه و نیکسون معاون آیزنهاور رئیس جمهور وقت آمریکا ]] | [[پرونده:دیدار شاه و نیکسون.JPG|جایگزین=دیدار شاه و نیکسون|بندانگشتی|دیدار شاه و نیکسون معاون آیزنهاور رئیس جمهور وقت آمریکا ]] | ||
همچنین ریچارد نیکسون معاون آیزنهاور از جانب رئیس جمهور برای دیدار رسمی به ایران می‌آمد تا اعلام کند که «پیروزی سیاسی امیدبخشی در ایران نصیب قوای طرفدار تثبیت اوضاع شده است» | همچنین ریچارد نیکسون معاون آیزنهاور از جانب رئیس جمهور برای دیدار رسمی به ایران می‌آمد تا اعلام کند که «پیروزی سیاسی امیدبخشی در ایران نصیب قوای طرفدار تثبیت اوضاع شده است» <ref>[https://hambastegimeli.com/%D8%AF%D9%8A%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%87%D8%A7/60964-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%84%DB%8C سایت همبستگی ملی مقاله عبدالعلی معصومی: «بشکن، طلسم حادثه را بشکن»]</ref> | ||
برای شاه مهم بود که در چنان شرایطی تسلط خود بر اوضاع کشور پس از کودتا را به همگان نشان دهد. از این رو نظامیان و چتربازان خود را برای سرکوب حرکت اعتراضی دانشجویان به دانشگاه تهران فرستاد. | برای شاه مهم بود که در چنان شرایطی تسلط خود بر اوضاع کشور پس از کودتا را به همگان نشان دهد. از این رو نظامیان و چتربازان خود را برای سرکوب حرکت اعتراضی دانشجویان به دانشگاه تهران فرستاد. | ||