۸٬۶۷۶
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
(۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات سازمان | {{جعبه اطلاعات سازمان | ||
|نام سازمان = سازمان اطلاعات و امنیت کشور | |نام سازمان = سازمان اطلاعات و امنیت کشور | ||
|تصویر =آرم ساواک. | |تصویر =آرم ساواک ۲.jpg | ||
|اندازه تصویر = | |اندازه تصویر = | ||
|توضیح تصویر = آرم ساواک | |توضیح تصویر = آرم ساواک | ||
خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
}} | }} | ||
''' | '''ساواک،''' (س.ا.و.ا. ک) مخفف سازمان اطلاعات و امنیت کشور است. پس از [[کودتای ۲۸ مرداد]] بدلیل موقتی بودن شرایط حکومت نظامی و با پایان گرفتن فرمانداری نظامی که پس از کودتای ۲۸ مرداد برای مقابله با بحران، تا سال ۱۳۳۶ برقرار بود، با پیشنهاد آمریکا و با الگوی سازمان امنیت داخلی امریکا (اف بی آی) در تاریخ ۲۹ اسفند سال ۱۳۳۶ سازمان اطلاعات و امنیت کشور تأسیس شد. | ||
[[ویلیام سولیوان]] آخرین سفیر امریکا در ایران در مورد ساواک سازمان اطلاعات و امنیت کشور میگوید: «در سال ۱۹۵۷ سازمان سیا طرح و چارچوب تشکیلاتی یک سازمان جدید اطلاعاتی را به شاه داد و خود در تأسیس و سازمان دادن به آن مشارکت کرد. این تشکیلات که به نام سازمان اطلاعات و امنیت کشور نامیده میشد به زودی به نام مخفف آن یعنی ساواک شهرت یافت».<ref>ویلیام سولیوان، ماموریت در ایران، ترجمه محمود مشرقی، تهران ۱۳۶۱ صفحه ۶۹</ref> | [[ویلیام سولیوان]] آخرین سفیر امریکا در ایران در مورد ساواک سازمان اطلاعات و امنیت کشور میگوید: «در سال ۱۹۵۷ سازمان سیا طرح و چارچوب تشکیلاتی یک سازمان جدید اطلاعاتی را به شاه داد و خود در تأسیس و سازمان دادن به آن مشارکت کرد. این تشکیلات که به نام سازمان اطلاعات و امنیت کشور نامیده میشد به زودی به نام مخفف آن یعنی ساواک شهرت یافت».<ref>ویلیام سولیوان، ماموریت در ایران، ترجمه محمود مشرقی، تهران ۱۳۶۱ صفحه ۶۹</ref> | ||
این سازمان اطلاعاتی از سال ۱۳۳۶ تا ۱۳۵۷ درجهت تحکیم حکومت شاه با دستگیری، [[شکنجه]] و اعدام زندانیان سیاسی به مقابله با مخالفان | این سازمان اطلاعاتی از سال ۱۳۳۶ تا ۱۳۵۷ درجهت تحکیم حکومت شاه با دستگیری، [[شکنجه]] و اعدام زندانیان سیاسی به مقابله با مخالفان میپرداخت. ساواک همچنین با در اختیار گرفتن رسانههای عمومی، از جمله رادیو تلویزیون، مطبوعات و نیز کنترل و نظارت بر چاپ کتاب، افکار عمومی را به نفع رژیم شاه سمت میداد. سرکوب و مقابله با گروههای مخالف، اعم از گروههای چریکی مانند [[سازمان چریکهای فدایی خلق ایران|سازمان چریکهای فدایی خلق ایران]] و [[سازمان مجاهدین خلق ایران]]،و احزاب و جریانهای سیاسی مانند [[حزب توده ایران|حزب توده]]، [[نهضت آزادی]] و نیروهای ملیگرا و مذهبی مخالف، از جمله وظایف ساواک بود. پس از انقلاب برخی از مأمورین ساواک اعدام شدند اما بسیاری از آنها مانند تیمسار حسین فردوست، سرتیپ منوچهر هاشمی، تیمسار علیاکبر فرازیان، توسط خمینی برای راه اندازی دستگاه جدید امنیتی بکار گرفته شدند. | ||
== شکل گیری ساواک == | == شکل گیری ساواک == | ||
خط ۷۵: | خط ۷۵: | ||
هرچند هدف از تشکیل ساواک مبارزه علیه کمونیسم، ایجاد امنیت و تمرکز نیروهای امنیتی عنوان شده بود، اما در عمل این سازمان فراتر از حدود وظایف و اختیارات قانونی خود عمل میکرد. | هرچند هدف از تشکیل ساواک مبارزه علیه کمونیسم، ایجاد امنیت و تمرکز نیروهای امنیتی عنوان شده بود، اما در عمل این سازمان فراتر از حدود وظایف و اختیارات قانونی خود عمل میکرد. | ||
«ساواک میتوانست رسانههای گروهی را سانسور کند، متقاضیان مشاغل دولتی را گزینش کند و بر پایهی اظهارات منابع قابل اعتماد غربی، از هر شیوهای از جمله شکنجه، برای از بین بردن مخالفان استفاده کند.»<ref>کتاب ایران بین دو انقلاب نوشته یرواند آبراهامیان نشر نی سال ۱۳۹۰</ref> | |||
محمدرضا پهلوی در باره علت تأسیس ساواک میگوید:<blockquote>«ساواک تأسیس شد تا به فعالیتهای مخربی که در داخل و خارج انجام میشد و برای ایران خطرناک بود پایان دهد. در ایران نیز مانند هرجای دیگر خائنان، جاسوسان، آشوبگران و خرابکاران حرفهای به سر میبردند که حضورشان میبایست به دولت و نیروهای نظامی اطلاع داده میشد. این وظیفه بر عهده ساواک بود.»<ref>محمد رضا پهلوی کتاب «پاسخ به تاریخ»، تهران سال ۱۳۷۱</ref></blockquote>مسئولیت بنیانگذاری ساواک به سپهبد تیمور بختیار تفویض شد. وی در این کار از «سیا» کمک خواست. تعداد زیادی از کارمندان ساواک برای طی دورههای آموزشی به آمریکا رفتند و در ادارۀ مرکزی «سیا» به کارآموزی پرداختند. همچنین دورههای کارآموزی و بازآموزی انفرادی و دستهجمعی، برای کارمندان سازمان اطلاعات و امنیت کشور در غالب سازمانهای اطلاعاتی اروپای غربی ترتیب یافت تا با روشهای آنان آشنایی حاصل کنند.<ref>محمد رضا پهلوی، پاسخ به تاریخ به کوشش شهریار ماکان تهران، شهرآب، ۱۳۷۱ صفحه ۳۷۱</ref> | محمدرضا پهلوی در باره علت تأسیس ساواک میگوید:<blockquote>«ساواک تأسیس شد تا به فعالیتهای مخربی که در داخل و خارج انجام میشد و برای ایران خطرناک بود پایان دهد. در ایران نیز مانند هرجای دیگر خائنان، جاسوسان، آشوبگران و خرابکاران حرفهای به سر میبردند که حضورشان میبایست به دولت و نیروهای نظامی اطلاع داده میشد. این وظیفه بر عهده ساواک بود.»<ref>محمد رضا پهلوی کتاب «پاسخ به تاریخ»، تهران سال ۱۳۷۱</ref></blockquote>مسئولیت بنیانگذاری ساواک به سپهبد تیمور بختیار تفویض شد. وی در این کار از «سیا» کمک خواست. تعداد زیادی از کارمندان ساواک برای طی دورههای آموزشی به آمریکا رفتند و در ادارۀ مرکزی «سیا» به کارآموزی پرداختند. همچنین دورههای کارآموزی و بازآموزی انفرادی و دستهجمعی، برای کارمندان سازمان اطلاعات و امنیت کشور در غالب سازمانهای اطلاعاتی اروپای غربی ترتیب یافت تا با روشهای آنان آشنایی حاصل کنند.<ref>محمد رضا پهلوی، پاسخ به تاریخ به کوشش شهریار ماکان تهران، شهرآب، ۱۳۷۱ صفحه ۳۷۱</ref> | ||
خط ۱۳۲: | خط ۱۳۲: | ||
نفوذ در سازمانهای مخالف رژیم از شیوههای ساواک بود که در این رابطه از افرادی مانند سیروس نهاوندی، | نفوذ در سازمانهای مخالف رژیم از شیوههای ساواک بود که در این رابطه از افرادی مانند سیروس نهاوندی، | ||
عباس علی شهریاری نژاد «رهبر تشکیلات تهران حزب توده» افسر ساواک، و از امیر حسین فطانت نفوذی در محفل خسرو گلسرخی و کرامت الله دانشیان… نام برده می شود.<ref>کتاب ساواک و دستگاه اطلاعاتی اسرائیل صفحه ۳۷۳</ref> | عباس علی شهریاری نژاد «رهبر تشکیلات تهران حزب توده» افسر ساواک، و از امیر حسین فطانت نفوذی در محفل [[خسرو گلسرخی]] و کرامت الله دانشیان… نام برده می شود.<ref>کتاب ساواک و دستگاه اطلاعاتی اسرائیل صفحه ۳۷۳</ref> | ||
محمد کتابچی به عنوان منبع ساواک، با شماره رمز ۱۰۰۲۸، که اقدامات او به کشف خانه تیمی و قتل [[حمید اشرف]]، رهبر نامدار [[سازمان چریکهای فدائی خلق]] از نیمه سال ۱۳۵۰ تا تیر ۱۳۵۵، انجامید.<ref>کتاب چریکهای فدایی خلق، از نخستین کنش ها تا بهمن ۱۳۵۷ نوشته محمود نادری انتشار ۱۳۸۷</ref> | محمد کتابچی به عنوان منبع ساواک، با شماره رمز ۱۰۰۲۸، که اقدامات او به کشف خانه تیمی و قتل [[حمید اشرف]]، رهبر نامدار [[سازمان چریکهای فدائی خلق]] از نیمه سال ۱۳۵۰ تا تیر ۱۳۵۵، انجامید.<ref>کتاب چریکهای فدایی خلق، از نخستین کنش ها تا بهمن ۱۳۵۷ نوشته محمود نادری انتشار ۱۳۸۷</ref> | ||
خط ۱۸۷: | خط ۱۸۷: | ||
[[پرونده:شکنجهگران ساواک.JPG|جایگزین=شکنجهگران ساواک|بندانگشتی|شکنجهگران ساواک: از بالا راست ازغندی - منوچهری - تهرانی - آرش- حسینی- رسولی- دکتر حسین زاده - عضدی]] | [[پرونده:شکنجهگران ساواک.JPG|جایگزین=شکنجهگران ساواک|بندانگشتی|شکنجهگران ساواک: از بالا راست ازغندی - منوچهری - تهرانی - آرش- حسینی- رسولی- دکتر حسین زاده - عضدی]] | ||
== انواع [[شکنجه]]<nowiki/>ها== | == انواع [[شکنجه|شکنجه]]<nowiki/>ها== | ||
ساواک شکنجههای مختلفی را بر روی زندانیان و مخالفان سیاسی اعمال میکرد. برخی از انواع آنها را تحت آموزش موساد اسرائیل آموخته بود و مورد استفاده قرار میداد. از جمله شکنجههای مورد استفاده ساواک موارد زیر است: | ساواک شکنجههای مختلفی را بر روی زندانیان و مخالفان سیاسی اعمال میکرد. برخی از انواع آنها را تحت آموزش موساد اسرائیل آموخته بود و مورد استفاده قرار میداد. از جمله شکنجههای مورد استفاده ساواک موارد زیر است: | ||
* بستن دستها و پاها به تخت و شلاق و زدن با کابلهای نازک و کلفت به کف و روی پاها که منجر به ریختن ناخنها میگردید. | * بستن دستها و پاها به تخت و شلاق و زدن با کابلهای نازک و کلفت به کف و روی پاها که منجر به ریختن ناخنها میگردید. |
ویرایش