۱٬۰۴۴
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
(یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۷۴: | خط ۷۴: | ||
| data28 = بیبی مهری جان | | data28 = بیبی مهری جان | ||
| label29 = همسران | | label29 = همسران | ||
| data29 = | | data29 = بیبی مهرجان | ||
| label30 = فرزندان | | label30 = فرزندان | ||
| data30 = جعفر قلی خان امیر بهادر | | data30 = جعفر قلی خان امیر بهادر | ||
خط ۱۰۲: | خط ۱۰۲: | ||
سپس وی را روانه زندان ساختند. او پس از دو روز در زندان در گذشت و همچنین اسفندیار خان و علیقلی خان به دستور ظلالسلطان به زندان افتادند. پس از یک سال زندان به دستور [[امینالسلطان اتابک|اتابک]] از زندان آزاد شد و به فرماندهی سواران بختیاری منصوب شد.<ref name=":2" /> | سپس وی را روانه زندان ساختند. او پس از دو روز در زندان در گذشت و همچنین اسفندیار خان و علیقلی خان به دستور ظلالسلطان به زندان افتادند. پس از یک سال زندان به دستور [[امینالسلطان اتابک|اتابک]] از زندان آزاد شد و به فرماندهی سواران بختیاری منصوب شد.<ref name=":2" /> | ||
طبق روایت دیگری شاه برای جلوگیری از طغیان سران ایلخانی، علیقلیخان را به عنوان گروگان در تهران نگاه داشت. | |||
در این دوران، وی با اوضاع سیاسی و اجتماعی تهران آشنا شد، رجال و افراد مؤثر را شناخته و با بعضی از مأموران سیاسی، از جمله چند تن از دیپلماتهای انگلیسی آشنا شد و در سال ۱۲۷۲ خورشیدی از طرف شاه قاجار، به منصب، نشان و حمایل امیر تومانی نائل گردید.<ref name=":5" /> | در این دوران، وی با اوضاع سیاسی و اجتماعی تهران آشنا شد، رجال و افراد مؤثر را شناخته و با بعضی از مأموران سیاسی، از جمله چند تن از دیپلماتهای انگلیسی آشنا شد و در سال ۱۲۷۲ خورشیدی از طرف شاه قاجار، به منصب، نشان و حمایل امیر تومانی نائل گردید.<ref name=":5" /> | ||
خط ۱۳۴: | خط ۱۳۴: | ||
== سفر سردار اسعد بختیاری به اروپا == | == سفر سردار اسعد بختیاری به اروپا == | ||
سردار اسعد بختیاری پس از سیاحت در کشورهای هندوستان ومصر به مکه رفت. سپس عازم پاریس شد. | سردار اسعد بختیاری پس از سیاحت در کشورهای هندوستان ومصر به مکه رفت. سپس عازم پاریس شد. به مدت دو سال در پایتختها و شهرهای مهم اروپا زندگی کرد. شاید نخستین جرقههای فعالیتهای سیاسی و اجتماعی وی در این دوران زده شد. در این مدت با فرهنگ وتمدن اروپایی آشنایی بیشتری پیدا کرد و در دانشگاه سوربن در رشته کارشناسی علوم سیاسی فارغالتحصیل گردید. | ||
در هنگام اقامت در پاریس به مطالعه وترجمه کتب فرانسه و انگلیسی پرداخت.<ref name=":2" /> | در هنگام اقامت در پاریس به مطالعه وترجمه کتب فرانسه و انگلیسی پرداخت.<ref name=":2" /> | ||
خط ۱۵۰: | خط ۱۵۰: | ||
== فتح اصفهان == | == فتح اصفهان == | ||
فتح اصفهان به درخواست علما و روحانیون اصفهان صورت گرفت. سردار اسعد و بختیاریها روابط نزدیکی با روحانی بزرگ اصفهان حاج آقا نوراله نجفی اصفهانی داشتند. دانشور علوی (از مشروطه خواهان) در کتاب تاریخ مشروطه ایران گفتهاست «[سردار اسعد] با حاج آقا نوراله و دیگر آزادی خواهان عضو کمیته برای جلسه ای تشکیل داد و تصمیم تصرف اصفهان به وسیله بختیاریها در همین نشست گرفته شده بود». | فتح اصفهان به درخواست علما و روحانیون اصفهان صورت گرفت. مشخص نیست که سردار اسعد در حین فتح اصفهان در اروپا بوده است یا این که در ایران بوده است و در این حادثه شرکت داشته است. سردار اسعد و بختیاریها روابط نزدیکی با روحانی بزرگ اصفهان حاج آقا نوراله نجفی اصفهانی داشتند. دانشور علوی (از مشروطه خواهان) در کتاب تاریخ مشروطه ایران گفتهاست «[سردار اسعد] با حاج آقا نوراله و دیگر آزادی خواهان عضو کمیته برای جلسه ای تشکیل داد و تصمیم تصرف اصفهان به وسیله بختیاریها در همین نشست گرفته شده بود». | ||
بهرحال صمصام السلطه برادر سردار اسعد و ابراهیم خان ضرغام السطنه پسرعموی سردار اسعد (از رجال نامدار مشروطه) به اتفاق سواران بختیاری اصفهان را فتح کردند.<ref name=":0" /> | |||
[[پرونده:قوم بختیاری در فتح تهران.jpg|بندانگشتی|قوم بختیاری در فتح تهران]] | [[پرونده:قوم بختیاری در فتح تهران.jpg|بندانگشتی|قوم بختیاری در فتح تهران]] | ||
== فتح تهران == | == فتح تهران == | ||
بعد از فتح اصفهان سردار اسعد، رهبری سپاه بختیاری را برای فتح تهران به عهده گرفت. در کتاب تاریخ ایران نوشته حسن پیرنیا در مورد فتح اصفهان و تهران به دست بختیاریها آمدهاست «علیقلی خان سردار اسعد، از روسای روشنفکر این طایفه [بختیاری] که در فرنگستان بود به اصفهان آمد و به دستیاری صمصام السلطنه، اصفهان را از دست قوای دولتی گرفت و ملیّون از چند طرف به عزم فتح تهران و برانداختن شاه عازم پایتخت | بعد از فتح اصفهان سردار اسعد، رهبری سپاه بختیاری را برای فتح تهران به عهده گرفت. در کتاب تاریخ ایران نوشته حسن پیرنیا در مورد فتح اصفهان و تهران به دست بختیاریها آمدهاست «علیقلی خان سردار اسعد، از روسای روشنفکر این طایفه [بختیاری] که در فرنگستان بود به اصفهان آمد و به دستیاری صمصام السلطنه، اصفهان را از دست قوای دولتی گرفت و ملیّون از چند طرف به عزم فتح تهران و برانداختن شاه عازم پایتخت شدند. در جنگ مختصری که در قریه بادامک نزدیک کرج اتفاق افتاد، قوای قزاق و سیلاخوریِ حامیان شاه را شکست دادند و در صبح ۲۵ تیر ماه ۱۲۸۸ خورشیدی وارد تهران شدند.» | ||
محمد علی شاه به سفارت روسیه پناهنده شد و حکومت مشروطه با خواست مردم اسقرار یافت. آن روز در تهران روز پر جوشی بود… سردار اسعد و سپهسالار به بهارستان را رفتند و مردم دسته دسته به آنجا میشتافتند.<ref name=":0" /> | |||
== هیئت مدیره مشروطه == | == هیئت مدیره مشروطه == | ||
پس از پیروزی مشروطهخواهان و پناه بردن محمدعلی شاه، به سفارت روس و به قدرت رسیدن احمدشاه، جمعی از سران مشروطه مجلس عالی را تشکیل دادند تا وضعیت کشور را مشخص سازند. | پس از پیروزی مشروطهخواهان و پناه بردن محمدعلی شاه، به سفارت روس و به قدرت رسیدن احمدشاه، جمعی از سران مشروطه مجلس عالی را تشکیل دادند تا وضعیت کشور را مشخص سازند. | ||
پس از چندی، این مجلس منحل شد و اداره امور انقلاب مشروطه به هیئت مدیره مشروطه اعطا | پس از چندی، این مجلس منحل شد و اداره امور انقلاب مشروطه به هیئت مدیره مشروطه اعطا شد که نام حسن تقیزاده، حسینخان نواب، محمدولی خان تنکابنی، جعفرقلی خان بختیاری (پسر سردار اسعد)، وثوقالدوله و حکیمالملک در میان هیئت مدیره به چشم میخورد. وظایف این هیئت، اداره حکومت و کشور تا برگزاری انتخابات بود. | ||
از جمله کارهایی که این هیئت مدیره انجام داد، دستور محاکمه و قتل شیخ فضلالله نوری، مفاخرالملک و میرزا اسماعیلخان آجودان باشی بود.<ref name=":3" /> | از جمله کارهایی که این هیئت مدیره انجام داد، دستور محاکمه و قتل شیخ فضلالله نوری، مفاخرالملک و میرزا اسماعیلخان آجودان باشی بود.<ref name=":3" /> | ||
== درگذشت سردار اسعد بختیاری == | == درگذشت سردار اسعد بختیاری == | ||
سردار اسعد در سه چهار سال پایان عمر | سردار اسعد در سه چهار سال پایان عمر خانهنشین، فلج و از هر دو چشم نابینا بود. وی در سن ۶۳ سالگی در هفتم محرم ۱۳۳۶ هجری قمری در تهران درگذشت. پیکر وی در مراسمی خاص و با تشریفات و احترامات نظامی بر روی توپ در میان انبوه تشیع کنندگان با حضور علماء، رجال سیاسی، شاهزادگان، نمایندگان مجلس، سفرای دولتهای خارجی و قشرها مختلف مردم از منزل تا مجلس شورای ملی در میدان بهارستان تشیع و از آنجا نیز به دروازه حرم حضرت عبدالعظیم تشیع و به اصفهان منتقل گردید. در شهر اصفهان نیز پس از تشیع با احترام و شکوهی خاص در قبرستان قدیمی و معروف پولاد اصفهان در تکیه میر بختیاریها به خاک سپرده شد. روز تشیع جنازه سردار اسعد در اصفهان، عزای عمومی اعلام گردید و شهر به حالت تعطیل درآمد.<ref name=":4" /> | ||
== ویژگیهای | == ویژگیهای سردار اسعد بختیاری == | ||
درخصوص زندگی و مبارزات وی نظرات متفاوتی ابراز شدهاست و گویا اختلافاتی نیز بعد از فتح تهران با سایر رهبران مشروطه ازجمله ستارخان و باقرخان داشته است. اما همواره به عنوان یکی از چهرههای اثرگذار تاریخ ایران مورد احترام بودهاست.<ref name=":4" /> | درخصوص زندگی و مبارزات وی نظرات متفاوتی ابراز شدهاست و گویا اختلافاتی نیز بعد از فتح تهران با سایر رهبران مشروطه ازجمله ستارخان و باقرخان داشته است. اما همواره به عنوان یکی از چهرههای اثرگذار تاریخ ایران مورد احترام بودهاست.<ref name=":4" /> | ||
سردار اسعد بختیاری فردی آزادیخواه، وطنپرست و | سردار اسعد بختیاری فردی آزادیخواه، وطنپرست و بیگانهستیز بود و در تاریخ و فرهنگ ایران زمین و بختیاری نقش ارزندهای داشت و به عنوان انسانی فرهنگدوست و روشنفکر خدمات شایانی را در عرصههای فرهنگی و اجتماعی به ثمر رساند. ادبا و بزرگان تاریخ معاصر ایران از جمله علامه قزوینی، علامه دهخدا، ملکالشعرا بهار، وحید دستجردی، دکتر مهدی ملکزاده (فرزند ملک المتکلمین) و… از شخصیت وی تجلیل کردند. | ||
سردار اسعد از چهرههای حامی فرهنگ و هنر ایران بود. برای اولین بار در بختیاری مدارس جدید را | سردار اسعد از چهرههای حامی فرهنگ و هنر ایران بود. برای اولین بار در بختیاری مدارس جدید را از جمله در مرکز استان چهارمحال بختیاری و جونقان تأسیس کرد و معلمینی را از تهران برای تدریس به منطقه اعزام داشت. وی علاقمند به نشر کتاب بود. آثاری را از زبان فرانسه ترجمه نمود و به دستور وی کتاب تاریخ بختیاری تنظیم گردید. بسیاری از جوانان بختیاری به تشویق و با همت وی برای تحصیل به خارج اعزام شدند. شخصیت آرام و عدالتجوی وی باعث گردید که در بختیاری به عنوان میانجی مورد قبول همه باشد و برای رفع اختلافات ایل پیشگام بود.<ref name=":0" /> | ||
== آثار و تالیفات سردار اسعد بختیاری == | == آثار و تالیفات سردار اسعد بختیاری == | ||
خط ۱۹۰: | خط ۱۹۲: | ||
۶-تاریخ حمیدی (داستان تاریخی دربارهٔ سلطان حمید) نوشته پیریگارد ۱۳۲۷ هجری قمری | ۶-تاریخ حمیدی (داستان تاریخی دربارهٔ سلطان حمید) نوشته پیریگارد ۱۳۲۷ هجری قمری | ||
۷-وی همچنین دستور | ۷-وی همچنین دستور تألیف کتاب معروف «خلاصه دالعصار فی تاریه البختیار» یا «تاریخ بختیاری» را داد و زیر نظر ایشان کتاب مزبور به نگارش درآمد. | ||
سردار اسعد همچنان مشوق ترجمه و نشر آثار | سردار اسعد همچنان مشوق ترجمه و نشر آثار بیشماری بود از جمله: | ||
۱-پل و ورژنی اثر برنارد دوسن پیر ترجمه ابراهیم نشاط ۱۳۲۴ هجری قمری | ۱-پل و ورژنی اثر برنارد دوسن پیر ترجمه ابراهیم نشاط ۱۳۲۴ هجری قمری | ||
خط ۲۲۵: | خط ۲۲۷: | ||
دکتر ملکزاده که خود مورخ و از رجال سرشناس مشروطیت بوده در کتاب (انقلاب مشروطیت ایران) در خصوص شخصیت سردار اسعد چنین مینگارد: سردار اسعدبه اروپا مسافرت کرد و در پاریس ضمن تحصیل در یکی از دانشگاههای معتبر دنیا، دراین شهر که در آن زمان مهد تمدن، آزادی واندیشههای تازه و نوین بود، اقامت گزید. در اندک مدتی جذب افکار مترقی و آزادی خواهانه اطرافیان خود شد. چرا که از تجربه تلخی که در دوران استبدادی به خاطر داشت ازصمیم قلب آرزو میکرد که روزی ایران از یوغ استبداد رها شده و بتواند به یک آزادی واقعی و عدالت اجتماعی دست یابد. | دکتر ملکزاده که خود مورخ و از رجال سرشناس مشروطیت بوده در کتاب (انقلاب مشروطیت ایران) در خصوص شخصیت سردار اسعد چنین مینگارد: سردار اسعدبه اروپا مسافرت کرد و در پاریس ضمن تحصیل در یکی از دانشگاههای معتبر دنیا، دراین شهر که در آن زمان مهد تمدن، آزادی واندیشههای تازه و نوین بود، اقامت گزید. در اندک مدتی جذب افکار مترقی و آزادی خواهانه اطرافیان خود شد. چرا که از تجربه تلخی که در دوران استبدادی به خاطر داشت ازصمیم قلب آرزو میکرد که روزی ایران از یوغ استبداد رها شده و بتواند به یک آزادی واقعی و عدالت اجتماعی دست یابد. | ||
[[احمد کسروی|کسروی]]، او را مردی دانشدوست و آگاهدل نامیدهاست. یحیی دولتآبادی نام او را در ضمن نفرات اولین مجلسی که از افراد علمدوست تشکیل شده بود. میآورد.<ref name=":2" />[[پرونده:قلعه سردار اسعد بختياري.jpg|بندانگشتی|قلعه سردار اسعد بختیاری]]پروفسور گارثویت نیز در همین زمینه مینویسد: «بختیاریها در خلال سالهای ۱۹۱۱ – ۱۹۰۵ میلادی در یک مسیر مهم و پر تشنج گام نهادند و رهبری جنبش مشروطیت ایران را به عهده گرفتند». او در جای دیگر ضمن اشاره به ویژگیهای برجسته شخصیت سردار اسعد میگوید: «پر واضح است سردار اسعد میتوانست که نقش والا و برجسته ای در جنبش مشروطیت ایفا کند.» سردار اسعد در کابینه اول مشروطه وزیر داخله بود و در آن شرایط بحرانی به شایستگی کشور را اداره کرد. همچنین در کابینههای بعدی برادرش صمصام السلطنه با رای مجلس شورای ملی رئیس الوزرا (نخست وزیر) حکومت مشروطه گردید. | |||
بختیاریها در جنگهای پس از استقرار مشروطه نیز برای دفاع از حکومت مشروطه رشادتهای فراوانی نشان دادند. مجلس شورای ملی دوران مشروطه به پاس خدمات سردار اسعد به کشور از او تجلیل و لوح سپاس ویژه ای به وی اهدا کردند. اما بعدها به دلیل بروز اختلافات فراوان میان مشروطه خواهان، ظهور چهرههای جدید و دخالتهای بیگانه، سردار اسعد و بختیاریها به تدریج از حکومت مشروطه کنار زده شدند.<ref name=":0" /> | بختیاریها در جنگهای پس از استقرار مشروطه نیز برای دفاع از حکومت مشروطه رشادتهای فراوانی نشان دادند. مجلس شورای ملی دوران مشروطه به پاس خدمات سردار اسعد به کشور از او تجلیل و لوح سپاس ویژه ای به وی اهدا کردند. اما بعدها به دلیل بروز اختلافات فراوان میان مشروطه خواهان، ظهور چهرههای جدید و دخالتهای بیگانه، سردار اسعد و بختیاریها به تدریج از حکومت مشروطه کنار زده شدند.<ref name=":0" /> | ||
خط ۲۴۳: | خط ۲۴۵: | ||
== تخریب مجسمه سردار اسعد بختیاری در جمهوری اسلامی == | == تخریب مجسمه سردار اسعد بختیاری در جمهوری اسلامی == | ||
مجسمه | مجسمه سردار اسعد بختیاری، در شهر جونقان (از توابع شهرستان فارسان در چهارمحال و بختیاری) تخریب شد. [[پرونده:تخریب مجسمه سردار اسعد در جمهوری اسلامی.jpg|بندانگشتی|تخریب مجسمه سردار اسعد در جمهوری اسلامی]]رسانههای رسمی جمهوری اسلامی گزارش کردند که حملهکنندگان با پاشیدن نمک به صورت نگهبانان قلعه، وارد محوطه این اثر تاریخی شدند و با تیشه به جان مجسمه سردار مشروطه افتاده و پس از تخریب آن، از محل گریختند؛ بیآنکه نشانی از ایشان بر جای بماند! | ||
این اتفاق که در فاصله کوتاهی از انتقاد یکی از مسئولان استان از ساخت مجسمه سردار اسعد و نامگذاری قلعه وی به نام موزه مشروطه رخ داد، موجب جریحه دار شدن جمعی از مردم منطقه شد. | این اتفاق که در فاصله کوتاهی از انتقاد یکی از مسئولان استان از ساخت مجسمه سردار اسعد و نامگذاری قلعه وی به نام موزه مشروطه رخ داد، موجب جریحه دار شدن جمعی از مردم منطقه شد. | ||
خط ۲۵۴: | خط ۲۵۶: | ||
فداکاریهایی که ایل بختیاری برای اعاده مشروطیت انجام دادند و تحت فرماندهی سردار اسعد نتایج مهم و مؤثری را نیز به همراه داشت اما به علت نداشتن تجربه سیاسی و پختگی در امور اداری به رغم توان بالای نظامی استفاده نمایند. | فداکاریهایی که ایل بختیاری برای اعاده مشروطیت انجام دادند و تحت فرماندهی سردار اسعد نتایج مهم و مؤثری را نیز به همراه داشت اما به علت نداشتن تجربه سیاسی و پختگی در امور اداری به رغم توان بالای نظامی استفاده نمایند. | ||
پس از مرگ علیقلی خان فرزندش جعفر قلی خان امیر بهادر لقب اسعد را به ارث برد و مدتی در کرمان و خراسان حکومت داشت پس از کودتای ۱۲۹۹ به جمع دوستان سردار سپه پیوست و وزارت پست و سپس وزارت جنگ را نیز در سلطنت رضا شاه تجربه کرد ولی در نهایت به دستور | پس از مرگ علیقلی خان فرزندش جعفر قلی خان امیر بهادر لقب اسعد را به ارث برد و مدتی در کرمان و خراسان حکومت داشت پس از کودتای ۱۲۹۹ به جمع دوستان سردار سپه پیوست و وزارت پست و سپس وزارت جنگ را نیز در سلطنت رضا شاه تجربه کرد ولی در نهایت به دستور [[رضاشاه پهلوی]] به قتل رسید.<ref name=":1" /> | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == |
ویرایش