عملیات فروغ جاویدان: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۱: خط ۱۱:
|سازمان    =مجاهدین خلق ایران-ارتش آزادیبخش ملی ایران
|سازمان    =مجاهدین خلق ایران-ارتش آزادیبخش ملی ایران
}}
}}
'''عملیات فروغ جاویدان''' عملیات بزرگ مجاهدین خلق بود که در تاریخ سوم مرداد ۱۳۶۷ آغاز و ۴ روز بعد، در هفتم مرداد به پایان رسید. ین عملیات از طرف جمهوری اسلامی «مرصاد» نامیده می‌شود. در این عملیات ارتش آزادیبخش (مجاهدین خلق) با هدف فتح تهران وارد ایران شد و توانست  تا عمق ۱۵۰ کیلومتری خاک ایران پیشروی کند. در عملیات فروغ جاویدان ۱۳۰۴ تن از مجاهدین خلق و ۵۵ هزار نفر از نیروهای سپاه و پسیج کشته شدند. تصاویر نشان می‌دهد برخی از مردم در مسیر با انگیزه سرنگونی رژیم ایران به مجاهدین خلق پیوستند. عملیات فروغ جاویدان از ماه‌ها قبل طراحی شده بود اما قرار نبود در چنین تاریخی انجام شود. چند ماه پیش از آن،  مجاهدین در [[عملیات چلچراغ]] تسخیر شهر مهران را تسخیر کرده بودند. در این عملیات دو لشکر کامل و یک تیپ بزرگ جمهوری اسلامی متلاشی شد و مجاهدین خلق ۲ میلیارد دلار غنیمت گرفتند. شعار مجاهدین این بود: امروز مهران! فردا تهران!
'''عملیات فروغ جاویدان''' عملیات بزرگ مجاهدین خلق بود که در تاریخ سوم مرداد ۱۳۶۷ آغاز و ۴ روز بعد، در هفتم مرداد به پایان رسید. این عملیات از طرف جمهوری اسلامی «مرصاد» نامیده می‌شود. در این عملیات ارتش آزادیبخش (مجاهدین خلق) با هدف فتح تهران وارد ایران شد و توانست  تا عمق ۱۵۰ کیلومتری خاک ایران پیشروی کند. در عملیات فروغ جاویدان ۱۳۰۴ تن از مجاهدین خلق و ۵۵ هزار نفر از نیروهای سپاه و بسیج کشته شدند. تصاویر نشان می‌دهد برخی از مردم در مسیر با انگیزه سرنگونی رژیم ایران به مجاهدین خلق پیوستند. عملیات فروغ جاویدان از ماه‌ها قبل طراحی شده بود اما قرار نبود در چنین تاریخی انجام شود. چند ماه پیش از آن،  مجاهدین در [[عملیات چلچراغ]] شهر مهران را تسخیر کرده بودند. در این عملیات دو لشکر کامل و یک تیپ بزرگ جمهوری اسلامی متلاشی شد و مجاهدین خلق ۲ میلیارد دلار غنیمت گرفتند. شعار مجاهدین این بود: امروز مهران! فردا تهران!


این عملیات زنگ خطر سرنگونی برای خمینی بود و بسیاری از تحلیل‌گران معتقد بودند که مجاهدین خلق در گام بعدی به تهران خواهند رسید.  
این عملیات زنگ خطر سرنگونی برای خمینی بود و بسیاری از تحلیل‌گران معتقد بودند که مجاهدین خلق در گام بعدی به تهران خواهند رسید.  
خط ۲۰: خط ۲۰:


== پیش از آغاز عملیات فروغ جاویدان ==
== پیش از آغاز عملیات فروغ جاویدان ==
ارتش آزادیبخش ملی ایران در عملیاتی به نام چلچراغ در سال ۱۳۶۷ که هدف از عملیات، تسخیر شهر مهران در مرز عراق با ایران بود، به پیروزی رسید. شعار ارتش آزادیبخش در آن عملیات، «امروز مهران، فردا تهران» بود. در این عملیات دولشکر کامل ارتش رژیم ایران و همچنین یک تیبپ رزمی آن توسط ارتش آزادیبخش مجاهدین متلاشی شد. ۱۵۰۰ نفر از نیروهای رژیم ایران تسلیم شدند. در این عملیات ۲ میلیارد دلار غنیمت نصیب ارتش آزادیبخش شد. پس از اینکه مجاهدین در عملیات چلچراغ به پیروزی رسیدند خمینی متوجه شد که اگر به جنگ ادامه دهد ممکن است مجاهدین در گام بعدی قصد حرکت به سوی تهران را داشته باشند، به همین دلیل آتش‌بس را پذیرفت. این پذیرش درحالی بودکه خمینی بارها از ادامه جنگ سخن می‌گفت و تأکید داشت که تا آخرین خشت خانه‌ها در تهران به جنگ ادامه خواهد داد. خمینی با پذیرش سریع آتش‌بس می‌خواست فرصت آمادگی برای عملیات فروغ جاویدان را از ارتش آزادیبخش بگیرد. به این ترتیب می‌توانست جلوی مجاهدین را که به دنبال تسخیر تهران و سقوط حاکمیت او بودند، متوقف کند. چرا که آماده‌سازی برای عملیات سرنگونی به چندین ماه زمان نیاز داشت. با امضای قرارداد آتش‌بس مرزهای ایران و عراق بسته می‌شد و ارتش آزادیبخش دیگر نمی‌توانست برای عملیات فروغ جاویدان اقدام کند و به این ترتیب خطری که از جانب مجاهدین متوجه حکومت خمینی می‌شد از بین می‌رفت. مجاهدین خلق معتقد بودند، به دلیل اینکه هنوز تا آن زمان ارتش آزادی بخش عملیاتی با هدف تسخیر تهران و براندازی رژیم ایران انجام نداده بود، در نتیجه در صورت بسته شدن راه عملیات به سمت ایران، به عنوان پدیده ای غیرموثر، ناکارآمد و زاییدهٔ جنگ ایران و عراق معرفی می‌شد. چرا که پس از آتش‌بس عملیات ارتش آزادیبخش نیز پیش از آنکه اقدامی برای سرنگونی کرده وخود را به ثبت رسانده باشد، به پایان می‌رسید. بدین ترتیب ارتش آزادیخبش به‌رغم فرصت بسیار کمی که برای تجدید قوا، آماده‌سازی وطراحی داشت، پیش از امضای قرارداد آتش‌بس بین طرفین، یعنی پس از اعلام آمادگی خمینی برای پذیرش آتش‌بس تا زمانی که حکومت سابق عراق برای امضای آن وارد مذاکره شود، عملیات فروغ جاویدان را آغاز کرد. [[پرونده:آرم ارتش آزادیبخش ملی ایران.jpg|جایگزین=آرم ارتش آزادیبخش ملی ایران.|بندانگشتی|آرم ارتش آزادیبخش ملی ایران.]]
ارتش آزادیبخش ملی ایران در عملیاتی به نام چلچراغ در سال ۱۳۶۷ برای تسخیر شهر مهران، به پیروزی رسید. شعار ارتش آزادیبخش در آن عملیات، «امروز مهران، فردا تهران» بود. در این عملیات دولشکر کامل ارتش رژیم ایران و همچنین یک تیپ رزمی آن توسط ارتش آزادیبخش مجاهدین متلاشی شد. ۱۵۰۰ نفر از نیروهای رژیم ایران تسلیم شدند. در این عملیات ۲ میلیارد دلار غنیمت نصیب ارتش آزادیبخش شد. پس از اینکه مجاهدین در عملیات چلچراغ به پیروزی رسیدند خمینی متوجه شد که اگر به جنگ ادامه دهد ممکن است مجاهدین در گام بعدی قصد حرکت به سوی تهران را داشته باشند، به همین دلیل آتش‌بس را پذیرفت. این پذیرش درحالی بودکه خمینی بارها از ادامه جنگ سخن می‌گفت و تأکید داشت که تا آخرین خشت خانه‌ها در تهران به جنگ ادامه خواهد داد. خمینی با پذیرش سریع آتش‌بس می‌خواست فرصت آمادگی برای عملیات فروغ جاویدان را از ارتش آزادیبخش بگیرد. به این ترتیب می‌توانست جلوی مجاهدین را که به دنبال تسخیر تهران و سقوط حاکمیت او بودند، بگیرد. چرا که آماده‌سازی برای عملیات سرنگونی به چندین ماه زمان نیاز داشت. با امضای قرارداد آتش‌بس مرزهای ایران و عراق بسته می‌شد و ارتش آزادیبخش دیگر نمی‌توانست برای عملیات فروغ جاویدان اقدام کند و به این ترتیب خطری که از جانب مجاهدین متوجه حکومت خمینی می‌شد از بین می‌رفت. مجاهدین خلق معتقد بودند، به دلیل اینکه هنوز تا آن زمان ارتش آزادی بخش عملیاتی با هدف تسخیر تهران و براندازی رژیم ایران انجام نداده بود، در نتیجه در صورت بسته شدن راه عملیات به سمت ایران، به عنوان پدیده ای غیرموثر، ناکارآمد و زاییدهٔ جنگ ایران و عراق معرفی می‌شد. چرا که پس از آتش‌بس عملیات ارتش آزادیبخش نیز پیش از آنکه اقدامی برای سرنگونی کرده وخود را به ثبت رسانده باشد، به پایان می‌رسید. بدین ترتیب ارتش آزادیخبش به‌رغم فرصت بسیار کمی که برای تجدید قوا، آماده‌سازی وطراحی داشت، پیش از امضای قرارداد آتش‌بس بین طرفین، یعنی پس از اعلام آمادگی خمینی برای پذیرش آتش‌بس تا زمانی که حکومت سابق عراق برای امضای آن وارد مذاکره شود، عملیات فروغ جاویدان را آغاز کرد. [[پرونده:آرم ارتش آزادیبخش ملی ایران.jpg|جایگزین=آرم ارتش آزادیبخش ملی ایران.|بندانگشتی|آرم ارتش آزادیبخش ملی ایران.]]


== توجیه عملیات فروغ جاویدان ==
== توجیه عملیات فروغ جاویدان ==
سازمان مجاهدین خلق ایران برای انجام چنین عملیاتی که یک هفته برای شروع آن، با توجه به زمان‌بندی پذیرش آتش‌بس توسط خمینی فرصت نداشت، باید خطر بزرگی را که می‌توانست به قیمت از بین رفتن موجودیت سازمان مجاهدین و ارتش آزادیبخش تمام شود را بپذیرد و عملیات را در آن زمان‌بندی کوتاه انجام دهد. به‌همین دلیل مسعود رجوی رهبر سازمان مجاهدین خلق در نشستی در قرارگاه اشرف با حضور تمامی اعضا و کادرها و رزمندگان ارتش آزادی‌بخش در آن شرکت داشتند انجام این عملیات را به شور گذاشت. گزارش آن نشست از زبان مسعود رجوی رهبر سازمان مجاهدین خلق به این شرح بود:<blockquote>«نتیجه عملیات البته فراتر از همه محاسبات معمول، به اراده و مشیت خدا برمی‌گردد. اما تا آنجایی که به ارتش آزادیبخش ملی ایران و به مجاهدین خلق ایران ارتباط دارد پیشاپیش نتیجه را، هر چه که باشد، به تک‌تک شما و به خلق قهرمان ایران تبریک می‌گویم.</blockquote><blockquote>تصمیم‌گرفتن برای چنین عملیاتی، البته کار سهل و ساده‌ای نبود. زیرا که می‌باید تمام‌دار و ندار را در طبق اخلاص نهاد و به خلق قهرمان ایران تقدیم کرد. به‌خصوص که این تصمیم‌گیری، دارای بالاترین ریسک و خطر نیز هست و باید یک‌بار دیگر تمامی سازمان، آلترناتیو، ارتش آزادیبخش و همه چیز را مایه گذاشت. این تصمیم‌گیری برای خود من، تقریباً مشکلتر از تمامی تصمیم‌گیریهای از زمان شاه به بعد بود. زیرا که می‌باید یک‌بار دیگر از همهٔ عزیزان، برادران، خواهران، سازمان، ارتش آزادیبخش دل بکنم تا خدا چه بخواهد…</blockquote>[[پرونده:صحنه‌ای از عملیات فروغ جاویدان ارتش آزادیبخش ملی ایران.jpg|جایگزین=رزمندگان ارتش آزادیبخش ملی ایران رد عملیات فروغ جاویدان|بندانگشتی|<blockquote>رزمندگان ارتش آزادیبخش ملی ایران رد عملیات فروغ جاویدان</blockquote>]]<blockquote>چون‌که شما، تک‌تک شما، چه آنهایی که قبل از سال۵۰ و چه آنهایی که از زندانهای شاه با یکدیگر همرزم و هم‌سنگر بودیم، چه آنهایی که در زمان حکومت خمینی به سازمان پیوستید، چه آنهایی که امروز از این یا آن کشور آمده‌اید و چه آنهایی که در بین راه، در محورها و شهرهای مختلف به ما خواهند پیوست، آری شما را من به‌سادگی پیدا نکرده‌ام، تک‌تک شما را از پس هفت دریای خون، و راهی چندساله، که آن را با کفش و کلاه آهنین و پولادین طی کردیم، از لابه‌لای انبوه ابتلائات، نشیب و فرازهای سیاسی و انبوه بالا و پایینیهای زمان، به‌مثابه رشیدترین پاکبازترین، قهرمان‌ترین، جانان‌ترین، شکوفاترین و آگاهترین فرزندان خلق ایران، پیدا کرده‌ام. اگر بهتر از شما و ارزشمندتر از شما می‌بود و اگر ستودنی‌تر از شما می‌بود، حتماً در جای دیگر تشکلش را می‌دیدیم. پس یک گنجینهٔ عظیم و تاریخی و بزرگ و در بعضی موارد چه بسا غیرقابل جانشین‌سازی، گرانتر از همهٔ مال‌التجاره‌های موجود در عالم، ذی‌قیمت‌تر، زیباتر، تحسین‌انگیزتر، این‌جا هست که من می‌بایستی، در این تصمیم‌گیری، یکبار از تک‌تک جواهرات بی‌همتای این گنجینه دل بکنم. اما اگر که مجاهدین به خدا و به خلق و تاریخ و به سرنوشت تابان و شکوفان خلق قهرمان ایران، بعد از این‌همه رزم و رنج، بعد از این‌همه خون و فدا، پاسخ نگویند، چه کسی پاسخ خواهد گفت؟ بنابراین فقط یک جمله می‌گویم و می‌گذرم. نه خطاب به شما، خطاب به خدا، و خطاب به خلق و تاریخ، که بار خدایا، شاهد باش، شاهد باش که تمامی سرمایه‌مان را که محصول ربع قرن رزم و رنج مستمر هست، تقدیم تو و خلقت کردیم. انک انت السمیع العلیم».<ref>[https://www.mojahedin.org/news/129955 لحظه سرنوشت - مسعود رجوی در نشست توجیهی عملیات فروغ جاویدان ـ ۱ مرداد ۱۳۶۷-سایت مجاهد]</ref></blockquote>[[پرونده:زنان در عملیات فروغ جاویدان ارتش آزادیبخش ملی ایران.jpg|جایگزین=زنان رزمنده در عملیات فروغ جاویدان |بندانگشتی|زنان رزمنده در عملیات فروغ جاویدان]]
سازمان مجاهدین خلق ایران برای انجام چنین عملیاتی که یک هفته برای شروع آن، با توجه به زمان‌بندی پذیرش آتش‌بس توسط خمینی فرصت نداشت، باید خطر بزرگی را که می‌توانست به قیمت از بین رفتن موجودیت سازمان مجاهدین و ارتش آزادیبخش تمام شود را بپذیرد و عملیات را در آن زمان‌بندی کوتاه انجام دهد. به‌همین دلیل مسعود رجوی رهبر سازمان مجاهدین خلق در نشستی در قرارگاه اشرف با حضور تمامی اعضا و کادرها و رزمندگان ارتش آزادی‌بخش انجام این عملیات را به شور گذاشت. گزارش آن نشست از زبان مسعود رجوی رهبر سازمان مجاهدین خلق به این شرح بود:<blockquote>«نتیجه عملیات البته فراتر از همه محاسبات معمول، به اراده و مشیت خدا برمی‌گردد. اما تا آنجایی که به ارتش آزادیبخش ملی ایران و به مجاهدین خلق ایران ارتباط دارد پیشاپیش نتیجه را، هر چه که باشد، به تک‌تک شما و به خلق قهرمان ایران تبریک می‌گویم.</blockquote><blockquote>تصمیم‌گرفتن برای چنین عملیاتی، البته کار سهل و ساده‌ای نبود. زیرا که می‌باید تمام‌دار و ندار را در طبق اخلاص نهاد و به خلق قهرمان ایران تقدیم کرد. به‌خصوص که این تصمیم‌گیری، دارای بالاترین ریسک و خطر نیز هست و باید یک‌بار دیگر تمامی سازمان، آلترناتیو، ارتش آزادیبخش و همه چیز را مایه گذاشت. این تصمیم‌گیری برای خود من، تقریباً مشکلتر از تمامی تصمیم‌گیریهای از زمان شاه به بعد بود. زیرا که می‌باید یک‌بار دیگر از همهٔ عزیزان، برادران، خواهران، سازمان، ارتش آزادیبخش دل بکنم تا خدا چه بخواهد…</blockquote>[[پرونده:صحنه‌ای از عملیات فروغ جاویدان ارتش آزادیبخش ملی ایران.jpg|جایگزین=رزمندگان ارتش آزادیبخش ملی ایران رد عملیات فروغ جاویدان|بندانگشتی|<blockquote>رزمندگان ارتش آزادیبخش ملی ایران رد عملیات فروغ جاویدان</blockquote>]]<blockquote>چون‌که شما، تک‌تک شما، چه آنهایی که قبل از سال۵۰ و چه آنهایی که از زندانهای شاه با یکدیگر همرزم و هم‌سنگر بودیم، چه آنهایی که در زمان حکومت خمینی به سازمان پیوستید، چه آنهایی که امروز از این یا آن کشور آمده‌اید و چه آنهایی که در بین راه، در محورها و شهرهای مختلف به ما خواهند پیوست، آری شما را من به‌سادگی پیدا نکرده‌ام، تک‌تک شما را از پس هفت دریای خون، و راهی چندساله، که آن را با کفش و کلاه آهنین و پولادین طی کردیم، از لابه‌لای انبوه ابتلائات، نشیب و فرازهای سیاسی و انبوه بالا و پایینی‌های زمان، به‌مثابه رشیدترین پاکبازترین، قهرمان‌ترین، جانان‌ترین، شکوفاترین و آگاهترین فرزندان خلق ایران، پیدا کرده‌ام. اگر بهتر از شما و ارزشمندتر از شما می‌بود و اگر ستودنی‌تر از شما می‌بود، حتماً در جای دیگر تشکلش را می‌دیدیم. پس یک گنجینهٔ عظیم و تاریخی و بزرگ و در بعضی موارد چه بسا غیرقابل جانشین‌سازی، گرانتر از همهٔ مال‌التجاره‌های موجود در عالم، ذی‌قیمت‌تر، زیباتر، تحسین‌انگیزتر، این‌جا هست که من می‌بایستی، در این تصمیم‌گیری، یکبار از تک‌تک جواهرات بی‌همتای این گنجینه دل بکنم. اما اگر که مجاهدین به خدا و به خلق و تاریخ و به سرنوشت تابان و شکوفان خلق قهرمان ایران، بعد از این‌همه رزم و رنج، بعد از این‌همه خون و فدا، پاسخ نگویند، چه کسی پاسخ خواهد گفت؟ بنابراین فقط یک جمله می‌گویم و می‌گذرم. نه خطاب به شما، خطاب به خدا، و خطاب به خلق و تاریخ، که بار خدایا، شاهد باش، شاهد باش که تمامی سرمایه‌مان را که محصول ربع قرن رزم و رنج مستمر هست، تقدیم تو و خلقت کردیم. انک انت السمیع العلیم».<ref>[https://www.mojahedin.org/news/129955 لحظه سرنوشت - مسعود رجوی در نشست توجیهی عملیات فروغ جاویدان ـ ۱ مرداد ۱۳۶۷-سایت مجاهد]</ref></blockquote>[[پرونده:زنان در عملیات فروغ جاویدان ارتش آزادیبخش ملی ایران.jpg|جایگزین=زنان رزمنده در عملیات فروغ جاویدان |بندانگشتی|زنان رزمنده در عملیات فروغ جاویدان]]
مسعود رجوی ـ اول مرداد ۶۷ قرارگاه اشرف عراق
مسعود رجوی ـ اول مرداد ۶۷ قرارگاه اشرف عراق


== مراحل عملیات فروغ جاویدان ==
== مراحل عملیات فروغ جاویدان ==
در عملیات فروغ جاویدان، در مجموع ۱۰لشکر ارتش آزادیبخش شامل ۳۵تیپ رزمی و پشتیبانی (مرکب از تیپهای پیاده‌ـ مکانیزه و زرهی و گردانهای آتشبار و مهندسی و واحدهای پدافند هوایی) در ۵محور شرکت داشتند. پیشروی نیروهای ارتش آزادیبخش در ساعت سه و نیم بعدازظهر روز دوشنبه سوم مرداد۱۳۶۷ هم‌زمان با عید قربان ـ یک‌هفته پس‌از پذیرش قطعنامه۵۹۸ شورای امنیت ملل متحد توسط رژیم ایران آغاز شد و مراحل زیر را طی کرد.
در عملیات فروغ جاویدان، در مجموع ۱۰لشکر ارتش آزادیبخش شامل ۳۵تیپ رزمی و پشتیبانی (مرکب از تیپ‌های پیاده‌ـ مکانیزه و زرهی و گردان‌های آتشبار و مهندسی و واحدهای پدافند هوایی) در ۵محور شرکت داشتند. پیشروی نیروهای ارتش آزادیبخش در ساعت سه و نیم بعدازظهر روز دوشنبه سوم مرداد۱۳۶۷ هم‌زمان با عید قربان ـ یک‌هفته پس‌از پذیرش قطعنامه۵۹۸ شورای امنیت ملل متحد توسط رژیم ایران آغاز شد و مراحل زیر را طی کرد.
* تسخیر گل داوود و پاتاق
* تسخیر گل داوود و پاتاق
* تسخیر شهر کرند
* تسخیر شهر کرند
۸٬۵۵۵

ویرایش