غلامحسین بنان

غلامحسین بنان(تولد:۱۲۹۰خورشیدی تهران - مرگ: ۸ اسفند ۱۳۶۴ ) نام کامل،غلامحسین بنان نوری، پدرش کریم خان بنان الدوله نوری و مادرش شرف السلطنه دختر محمدتقی میرزا رکن‌الدوله(برادر ناصرالدین شاه) بود.او از سن ۶ سالگی به یادگیری پیانو و ارگ پرداخت و بعدها از استادانی همچون مرتضی نی‌داوود، میرزا طاهر ضیاءذاکرین رثایی و ٰناصر سیف، فن نوازندگی و آواز را آموخت.بنان اولین خواننده در ایران بود که با زبان مویسقی(نُت Note)آشنا شد همچنین به عضویت شورای موسیقی رادیو ایران درآمد و انجمن موسیقی ایران را بنیانگذاری کرد و به دعوت روح‌الله خالقی و استاد داوود پیرنیا در ارکستر معروف به «ارکستر گلها»کارهای ارزنده ای بخصوص «گلهای رنگارنگ» را تولید کرد که مورد استقبال شایان مردم قرارگرفت.غلامحسین بنان علاوه بر آواز در دستگاه های کلاسیک(سنتی)در ساختن نغمات مدرن و تصنیف های زیبا نیز موفقیت بسیار پیدا کرد از جمله تصنیف «الهه ناز[۱]» که اغلب مردم بنان را با این تصنیف بیاد می‌آورند.و سرود «ای ایران ای مرز پرگهر[۲]» که بسیاری آنرا سرود ملی ایران میدانند، با صدای استاد بنان، شعر از زنده یاد آقای حسین گل گلاب و آهنگ از استاد روح‌الله خالقی.

غلامحسین بنان
غلامحسین بنان11.jpg
زادروز۱۲۹۰خورشیدی تهران
تهران
درگذشت۸ اسفند ۱۳۶۴
تهران
علت مرگکهولت و بیماری
آرامگاهامام‌زاده طاهر کرج
ملیتایرانی
تحصیلاتلیسانس
شناخته‌شده برایآواز و موسیقی
همسرپریدخت بنان
والدینپدر: کریم خان بنان الدوله نوری مادر: شرف السلطنه دختر محمدتقی میرزا رکن‌الدوله(برادر ناصرالدین شاه)

موسیقی و آواز به عنوان کار حرفه‌ای

بنان تا سال ۱۳۲۰ به دعوت اساتید موسیقی در محافل هنری و ادبی حضور می‌یافت و آواز میخواند، اما از سال ۱۳۲۱بطور حرفه ای در رادیو ایران بکار پرداخت و در این زمینه استادان و همکارانی جون روح‌الله خالقی و داود پیرنیا او را همراهی میکردند بویژه برنامه رادیوئی «گلهای رنگارنگ».

تأثیر صدای بنان در موسیقی ایرانی آن‌قدر است که بعضی آواز ایرانی را به قبل و بعد از بنان تقسیم کرده‌اند و این به خاطر آن بود که خوانندگان پیش از او اغلب بلند خوانی می‌کردند و همین باعث می‌شد اشعار جویده‌ جویده و نامفهوم به گوش برسند. بنان با توجه به تربیت خانوادگی و تعالیم خالقی فهمیده بوده که نباید حنجره آزاری کند و واسطه بین شاعر و شنونده باشد؛ برای همین در آوازهای او دادزدن‌های بیجا را مشاهده نمی‌کنیم و اشعار خوب تلفظ می‌شوند و به گوش مخاطب می‌رسند.بنا به گفته خودش «کسی ندید که من برای پول کنسرت اجراکنم یا در کاباره آواز بخوانم» و تا پایان عمر هم در همان خانه اش در نیاوران بسر برد.

استاد بنان را می‌توان به راستی بزرگ‌ترین اجرا کننده آهنگ‌های سبک وزیری-خالقی دانست؛ البته او در کنار ادیب خوانساری از بهترین اجراکنندگان آثار صبا و محجوبی محسوب می‌شود و استعداد شگرف او در مرکب‌خوانی و تلفیق شعر و موسیقی بار‌ها ستایش موسیقی‌دانان معاصرش را برانگیخته‌ است.[۳]

در گذشت استاد

تخریب خانه بنان

در تاریخ ۲ آبان ۱۳۹۲، خانه استاد بنان تخریب شد. این خانه تاریخی در نیاوران، بلندی‌های جمال‌آباد، نبش کوچه مینا، پلاک ۱۲ قرار داشت. سازمان میراث فرهنگی، تخریب این خانه را به مثابه از دست دادن صاحبان تهران می‌داند. بنان از سال ۱۳۵۴ در این خانه دو طبقه زندگی می‌کرد که ایوانی رو به بلندی‌های دماوند داشت واز میراث های فرهنگی ایران به حساب می‌آمد.[۴]

قطعاتی کوتاه از غلامحسین بنان

چند آهنگ بیاد ماندنی:

هرچند انتخاب و بر گزیدن چند نمونه از آثار جاودانه استاد بی بدیل آواز ایران غلامحسین بنان کاری دشوار است ولی این چند ترانه قطراتی از دریای هنر او را به نمایش می‌گذارد:

«بوی جوی مولیان»

با صدای دو جاودانه هنر موسیقی ایران غلامحسین بنان و خانم مرضیه[۵]

............

بوسه نسیم

با صدای غلامحسین بنان، شعر رهی معیری و پیانوی محجوبی[۶]

............

الهه ناز با صدای زیبای بنان

ترانه الهه ناز با صدا و دست خط زیبای استاد بنان[۱]

............

دو اجرا از: «ترانه کاروان»

با صدای بی‌نظیر دو استاد آواز ایران «غلامحسین بنان» و «خانم مرضیه»[۷]

............

ترانه«آمد اما»

آمد اما در نگاهش آن نوازش ها نبود

چشم خواب آلوده اش را مستی رویا نبود[۸]

............

مرغ حق با صدای بنان

مرغ حق خواند /هر دم در دل شب /ای ماه کز شب عاشق /[۹]

............

مرگ استاد

منابع