قصاص در ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۵۰۰ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۳ فوریهٔ ۲۰۱۸
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
'''قصاص''' در لغت، به معنی هر نوع دنباله روی و پی جویی نمودن- کین کشی به مثل کشنده را کشتن- مجازات- عقاب- سزا- جبران- تلافی آمده‌است.
'''قصاص''' در لغت، به معنی هر نوع دنباله روی و پی جویی نمودن- کین کشی به مثل کشنده را کشتن- مجازات- عقاب- سزا- جبران- تلافی آمده‌است.


قصاص از نظر اصطلاحی، به معنای تلافی و استیفای عینی جنایتی که در قتل عمدی، قطع عضو و جرح عمدی بر مجنی علیه وارد شده‌است می‌باشد به شکلی که اثر به جای مانده از جنایت عیناً روی جانی اجرا شده و به دست آید. قصاص در جنایت قتل عمدی را قصاص النفس می‌گویند و قصاص در جنایات قطع عضو و جرح را قصاص عضو گویند.<ref name=":0">دانشنامه اسلامی - [http://wiki.ahlolbait.com/قصاص قصاص]</ref>
قصاص از نظر اصطلاحی، به معنای تلافی و استیفای عینی جنایتی که در قتل عمدی، قطع عضو و جرح عمدی بر مجنی علیه وارد شده‌است می‌باشد به شکلی که اثر به جای مانده از جنایت عیناً روی جانی اجرا شده و به دست آید. قصاص در جنایت قتل عمدی را قصاص النفس می‌گویند و قصاص در جنایات قطع عضو و جرح را قصاص عضو گویند.


== انواع قصاص[ویرایش | ویرایش مبدأ] ==
== انواع قصاص[ویرایش | ویرایش مبدأ] ==
خط ۴۰: خط ۴۰:


== '''مروری بر‌قوانین و مقررات رسمی جمهوری اسلامی ایران'''[ویرایش | ویرایش مبدأ] ==
== '''مروری بر‌قوانین و مقررات رسمی جمهوری اسلامی ایران'''[ویرایش | ویرایش مبدأ] ==
«قانون حدود، قصاص و مقررات آن» در 3شهریور1361 تصویب شد و به‌تأیید شورای نگهبان رسید و در 18شهریور همان‌سال، نخست‌وزیر وقت، آن را برای اجرا به‌وزارت دادگستری رژیم، ابلاغ کرد<ref>مروری بر قوانین ومقررات رسمی جمهوری اسلامی ایران - مجموعهٌ قوانین و مقررات جزایی، تدوین فرج‌الله قربانی، انتشارات دانشور، 1369، [[ص405]]</ref>
«قانون حدود، قصاص و مقررات آن» در 3شهریور1361 تصویب شد و به‌تأیید شورای نگهبان رسید و در 18شهریور همان‌سال، نخست‌وزیر وقت، آن را برای اجرا به‌وزارت دادگستری رژیم، ابلاغ کرد


یکم: «قسم اول‌‌ـ‌ قصاص نفس»
یکم: «قسم اول‌‌ـ‌ قصاص نفس»
خط ۴۸: خط ۴۸:
«مادهٌ 6 ‌ـ‌ هرگاه مرد مسلمانی عمداً زن مسلمانی را بکشد، محکوم به‌قصاص است، لیکن باید ولی زن، قبل از قصاص قاتل، نصف دیهٌ مرد را به‌او بپردازد».
«مادهٌ 6 ‌ـ‌ هرگاه مرد مسلمانی عمداً زن مسلمانی را بکشد، محکوم به‌قصاص است، لیکن باید ولی زن، قبل از قصاص قاتل، نصف دیهٌ مرد را به‌او بپردازد».


«مادهٌ 7 ‌ـ‌ هرگاه کافر ذمّی عمداً کافر ذمّی دیگری را بکشد، قصاص می‌شود، اگرچه پیرو دو دین مختلف باشند. و اگر مقتول، زن ذمی باشد، باید ولی او قبل از قصاص نصف دیهٌ مرد ذمی را به‌قاتل بپردازد»<ref>مروری بر قوانین ومقررات رسمی جمهوری اسلامی ایران - همان کتاب ص [[406]]</ref>
«مادهٌ 7 ‌ـ‌ هرگاه کافر ذمّی عمداً کافر ذمّی دیگری را بکشد، قصاص می‌شود، اگرچه پیرو دو دین مختلف باشند. و اگر مقتول، زن ذمی باشد، باید ولی او قبل از قصاص نصف دیهٌ مرد ذمی را به‌قاتل بپردازد»


در ماده‌های فوق، عنوان «کافر ذمی» در قانون تعریف نشده است. در بالا، در «مروری بر‌قانون اساسی…»، دیدیم که از پیروان سه «دین رسمی» غیر‌مسلمان، بدون تقسیم پیروان ادیان، به‌ذمی و غیره، صحبت شده است. اما در این‌جا، یعنی در قانون قصاص، این تقسیم را رسمیت داده‌اند. همان چیزی، که قبلاً در بخش «مروری بر‌فقه و فتواهای خمینی»، با تعریف و احکامش آشنا شدیم. در این قانون از موردی که قاتل مسلمان مرتکب قتل غیر‌مسلمان شود، ذکری نیامده است. در «مروری بر‌فقه …» خواندیم که چنین قاتلی از قصاص معاف و فقط به‌پرداخت خونبهای ناچیزی که بسیار کمتر از خونبهای مقتول مسلمان است، محکوم می‌شود. به‌یاد داریم که مطابق اصل 167 قانون اساسی رژیم که در «مروری بر‌قانون اساسی…» آوردیم، قاضی موظف است که در هر‌موردی که قانون ساکت است، مطابق «فتوا»، حکم صادر کند.
در ماده‌های فوق، عنوان «کافر ذمی» در قانون تعریف نشده است. در بالا، در «مروری بر‌قانون اساسی…»، دیدیم که از پیروان سه «دین رسمی» غیر‌مسلمان، بدون تقسیم پیروان ادیان، به‌ذمی و غیره، صحبت شده است. اما در این‌جا، یعنی در قانون قصاص، این تقسیم را رسمیت داده‌اند. همان چیزی، که قبلاً در بخش «مروری بر‌فقه و فتواهای خمینی»، با تعریف و احکامش آشنا شدیم. در این قانون از موردی که قاتل مسلمان مرتکب قتل غیر‌مسلمان شود، ذکری نیامده است. در «مروری بر‌فقه …» خواندیم که چنین قاتلی از قصاص معاف و فقط به‌پرداخت خونبهای ناچیزی که بسیار کمتر از خونبهای مقتول مسلمان است، محکوم می‌شود. به‌یاد داریم که مطابق اصل 167 قانون اساسی رژیم که در «مروری بر‌قانون اساسی…» آوردیم، قاضی موظف است که در هر‌موردی که قانون ساکت است، مطابق «فتوا»، حکم صادر کند.
خط ۵۸: خط ۵۸:
تبصره 1 ‌ـ‌ ولی دم می‌تواند برخی از شرکای در قتل را با پرداخت دیهٌ مذکور در مادهٌ 8، قصاص نماید و از بقیهٌ شرکا، نسبت به‌سهم، دیه اخذ نماید.
تبصره 1 ‌ـ‌ ولی دم می‌تواند برخی از شرکای در قتل را با پرداخت دیهٌ مذکور در مادهٌ 8، قصاص نماید و از بقیهٌ شرکا، نسبت به‌سهم، دیه اخذ نماید.


تبصره 2 ‌ـ‌ در صورتی‌که قاتلان و مقتول، همه کفار ذمی باشند، همین حکم جاری است»<ref>مروری برقوانین ومقررات رسمی جمهوری اسلامی ایران - همان، ص [[407]]</ref>
تبصره 2 ‌ـ‌ در صورتی‌که قاتلان و مقتول، همه کفار ذمی باشند، همین حکم جاری است»


یعنی، چنان‌چه قاتل و قاتلان، مسلمان بوده و مقتول یا مقتولان، ذمی باشند، قاضی باید حکمش را مطابق فتوا صادر کند و در نتیجه، به‌هیچ‌وجه بیشتر از خونبهای ناچیز، قصاصی در میان نخواهد بود. تا چه‌رسد به‌مقتول غیرذمی.
یعنی، چنان‌چه قاتل و قاتلان، مسلمان بوده و مقتول یا مقتولان، ذمی باشند، قاضی باید حکمش را مطابق فتوا صادر کند و در نتیجه، به‌هیچ‌وجه بیشتر از خونبهای ناچیز، قصاصی در میان نخواهد بود. تا چه‌رسد به‌مقتول غیرذمی.
خط ۶۸: خط ۶۸:
«مادهٌ 99 ‌ـ‌ حد زنا در موارد زیر قتل است:
«مادهٌ 99 ‌ـ‌ حد زنا در موارد زیر قتل است:


‌ـ‌ زنای غیر مسلمان با زنی که مسلمان باشد، موجب قتل زانی است»<ref>'''مروری بر‌قوانین و مقررات رسمی جمهوری اسلامی ایران - همان کتاب [[ص418]]'''</ref>
‌ـ‌ زنای غیر مسلمان با زنی که مسلمان باشد، موجب قتل زانی است»


ملاحظه می‌کنیم که به‌صراحت، نوعی مجازات انتقامی را برای غیر‌مسلمانان، هرچند از پیروان ادیان به‌اصطلاح رسمی باشند، مقرر کرده‌اند. در این‌جا، برای آن دسته از شقوق زنا که مجازاتش قتل نیست، برای زناکار غیر‌مسلمان، مجازات قتل را معین کرده‌اند.
ملاحظه می‌کنیم که به‌صراحت، نوعی مجازات انتقامی را برای غیر‌مسلمانان، هرچند از پیروان ادیان به‌اصطلاح رسمی باشند، مقرر کرده‌اند. در این‌جا، برای آن دسته از شقوق زنا که مجازاتش قتل نیست، برای زناکار غیر‌مسلمان، مجازات قتل را معین کرده‌اند.
خط ۷۸: خط ۷۸:
«مادهٌ 152 ‌ـ‌ حد تفخیذ و نظایر آن بین دو مرد بدون…، برای هریک صد تازیانه است.
«مادهٌ 152 ‌ـ‌ حد تفخیذ و نظایر آن بین دو مرد بدون…، برای هریک صد تازیانه است.


تبصره ‌ـ‌ در صورتی‌که فاعل غیر‌مسلمان و مفعول مسلمان باشد، حد فاعل (یعنی، بدون…) قتل است»<ref>'''مروری بر‌قوانین و مقررات رسمی جمهوری اسلامی ایران - همان کتاب ص [[423]]'''</ref>
تبصره ‌ـ‌ در صورتی‌که فاعل غیر‌مسلمان و مفعول مسلمان باشد، حد فاعل (یعنی، بدون…) قتل است»


«مادهٌ 169 ‌ـ‌ قذف، نسبت دادن زنا یا… به‌شخص دیگری است.
«مادهٌ 169 ‌ـ‌ قذف، نسبت دادن زنا یا… به‌شخص دیگری است.
خط ۸۶: خط ۸۶:
مادهٌ 177 ‌ـ‌ قذف در مواردی موجب حد می‌شود که قذف‌کننده بالغ و عاقل و مختار و دارای قصد باشد و قذف شونده نیز بالغ و عاقل و مسلمان و عفیف باشد. پس اگر قذف‌کننده یا قذف‌شونده فاقد یکی از اوصاف فوق باشد، حد ثابت نمی‌شود.
مادهٌ 177 ‌ـ‌ قذف در مواردی موجب حد می‌شود که قذف‌کننده بالغ و عاقل و مختار و دارای قصد باشد و قذف شونده نیز بالغ و عاقل و مسلمان و عفیف باشد. پس اگر قذف‌کننده یا قذف‌شونده فاقد یکی از اوصاف فوق باشد، حد ثابت نمی‌شود.


مادهٌ 178 ‌ـ‌ هرگاه نابالغ ممیزی کسی را قذف کند، به‌10 تا سی ضربه شلاق محکوم می‌شود و هم‌چنین هرگاه بالغ و عاقلی، شخص نابالغ یا غیر‌مسلمان را قذف کند، تعزیر می‌شود»<ref>'''مروری بر‌قوانین و مقررات رسمی جمهوری اسلامی ایران - همان کتاب ص [[424و425]]'''</ref>
مادهٌ 178 ‌ـ‌ هرگاه نابالغ ممیزی کسی را قذف کند، به‌10 تا سی ضربه شلاق محکوم می‌شود و هم‌چنین هرگاه بالغ و عاقلی، شخص نابالغ یا غیر‌مسلمان را قذف کند، تعزیر می‌شود»


== مادهٌ‌207قانون مجازات اسلامی مصوب سال‌1370مقرر می‌دارد:==
== مادهٌ‌207قانون مجازات اسلامی مصوب سال‌1370مقرر می‌دارد:==
خط ۹۹: خط ۹۹:
سکوت قانون مجازات اسلامی مصوب سال1370را در این خصوص می‌توان از نواقص قانونی دانست که باید قانون را از این جهت اصلاح نمود. قتل غیر مسلمان به دست مسلمان،‌ هرگز در شریعت مقدس اسلام جایز نبوده و نیست. خداوند در قرآن کریم در آیهٌ32از سورهٌ المائده می‌فرماید: «…من قتل نفساً بغیر نفس او فساد فی الارض فکانما قتل‌الناس جمیعاً و من احیاها فکانما احیا الناس جمیعاً» (هرکس که فردی را بدون عنوان قصاص و یا افساد در روی زمین بکشد، مانند آن است که همهٌ انسانها را کشته است و اگر نفسی را احیا کند،‌مانند آن است که همهٌ انسانها را احیا کرده است). بنابراین اشتباه بزرگی است اگر تصور شود که دین اسلام فقط از جان مسلمانان حمایت کرده و برای آنان حق حیات قائل است.
سکوت قانون مجازات اسلامی مصوب سال1370را در این خصوص می‌توان از نواقص قانونی دانست که باید قانون را از این جهت اصلاح نمود. قتل غیر مسلمان به دست مسلمان،‌ هرگز در شریعت مقدس اسلام جایز نبوده و نیست. خداوند در قرآن کریم در آیهٌ32از سورهٌ المائده می‌فرماید: «…من قتل نفساً بغیر نفس او فساد فی الارض فکانما قتل‌الناس جمیعاً و من احیاها فکانما احیا الناس جمیعاً» (هرکس که فردی را بدون عنوان قصاص و یا افساد در روی زمین بکشد، مانند آن است که همهٌ انسانها را کشته است و اگر نفسی را احیا کند،‌مانند آن است که همهٌ انسانها را احیا کرده است). بنابراین اشتباه بزرگی است اگر تصور شود که دین اسلام فقط از جان مسلمانان حمایت کرده و برای آنان حق حیات قائل است.


اما متأسفانه قوانین کیفری ما با سکوت خود درمورد تعیین مجازات برای قاتلی که مسلمان است و غیر مسلمانی، مثلاً بودایی یا هندو، را می‌کشد،‌باعث ایجاد این شبهه می‌شوند که قتل غیر مسلمان در ایران مجازاتی ندارد<ref name=":1">ایران‌زمینشماره 84 تاریخ:74/11/30 - ماده207قانون [[مجازات]] اسلامی مصوب1370</ref>
اما متأسفانه قوانین کیفری ما با سکوت خود درمورد تعیین مجازات برای قاتلی که مسلمان است و غیر مسلمانی، مثلاً بودایی یا هندو، را می‌کشد،‌باعث ایجاد این شبهه می‌شوند که قتل غیر مسلمان در ایران مجازاتی ندارد
== [https://www.radiozamaneh.com/208562 اولین حکم قصاص چشم که در ایران اجرا شد][ویرایش | ویرایش مبدأ] ==
== [https://www.radiozamaneh.com/208562 اولین حکم قصاص چشم که در ایران اجرا شد][ویرایش | ویرایش مبدأ] ==
صبح سه‌شنبه ۱۲ اسفند در زندان رجایی‌شهر کرج، اولین حکم قصاص چشم در تاریخ احکام قصاص اجرا شد. چشم چپ یکی از دو متهم به اسیدپاشی کور شد. پزشکان حاضر نشده بودند در اجرای این حکم با دستگاه قضایی کشور همکاری کنند.<ref>رادیو زمانه - اولین حکم قصاص چشم که درایران اجرا [https://www.radiozamaneh.com/208562 شد]</ref>
صبح سه‌شنبه ۱۲ اسفند در زندان رجایی‌شهر کرج، اولین حکم قصاص چشم در تاریخ احکام قصاص اجرا شد. چشم چپ یکی از دو متهم به اسیدپاشی کور شد. پزشکان حاضر نشده بودند در اجرای این حکم با دستگاه قضایی کشور همکاری کنند.


آخرین حکم قصاص قطع دست که در ایران اجرا شد قطع دست یک متهم به سرقت گوسفندان در زندان مشهد
آخرین حکم قصاص قطع دست که در ایران اجرا شد قطع دست یک متهم به سرقت گوسفندان در زندان مشهد
خط ۱۲۱: خط ۱۲۱:
ایالات متحده و نهادهای حقوق بشری، ایران را به نقض گسترده حقوق بشر متهم می کنند.
ایالات متحده و نهادهای حقوق بشری، ایران را به نقض گسترده حقوق بشر متهم می کنند.


روز پنجشنبه ۲۸ دی، «دیده‌بان حقوق بشر» در گزارش جدیدی اعلام کرد کارنامه حقوق بشری ایران سیاه‌تر از قبل شده است.<ref>صدای آمریکا - قطع دست یک متهم به سرقت گوسفندان در زندان [https://ir.voanews.com/a/iran-cut-hand-/4213949.html مشهد]</ref>
روز پنجشنبه ۲۸ دی، «دیده‌بان حقوق بشر» در گزارش جدیدی اعلام کرد کارنامه حقوق بشری ایران سیاه‌تر از قبل شده است.
== منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ] ==
== منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ] ==
# ↑ <sup>[[کاربر:Norry/صفحه تمرین#cite ref-:0 1-0|پرش به بالا به:۱٫۰]]</sup> <sup>[[کاربر:Norry/صفحه تمرین#cite ref-:0 1-1|۱٫۱]]</sup> <sup>[[کاربر:Norry/صفحه تمرین#cite ref-:0 1-2|۱٫۲]]</sup> <sup>[[کاربر:Norry/صفحه تمرین#cite ref-:0 1-3|۱٫۳]]</sup> <sup>[[کاربر:Norry/صفحه تمرین#cite ref-:0 1-4|۱٫۴]]</sup> <sup>[[کاربر:Norry/صفحه تمرین#cite ref-:0 1-5|۱٫۵]]</sup> دانشنامه اسلامی - [http://wiki.ahlolbait.com/%D9%82%D8%B5%D8%A7%D8%B5 قصاص]
# ↑ <sup>[[کاربر:Norry/صفحه تمرین#cite ref-:0 1-0|پرش به بالا به:۱٫۰]]</sup> <sup>[[کاربر:Norry/صفحه تمرین#cite ref-:0 1-1|۱٫۱]]</sup> <sup>[[کاربر:Norry/صفحه تمرین#cite ref-:0 1-2|۱٫۲]]</sup> <sup>[[کاربر:Norry/صفحه تمرین#cite ref-:0 1-3|۱٫۳]]</sup> <sup>[[کاربر:Norry/صفحه تمرین#cite ref-:0 1-4|۱٫۴]]</sup> <sup>[[کاربر:Norry/صفحه تمرین#cite ref-:0 1-5|۱٫۵]]</sup> دانشنامه اسلامی - [http://wiki.ahlolbait.com/%D9%82%D8%B5%D8%A7%D8%B5 قصاص]
خط ۱۳۳: خط ۱۳۳:
# [[کاربر:Norry/صفحه تمرین#cite ref-9|پرش به بالا↑]] رادیو زمانه - اولین حکم قصاص چشم که درایران اجرا [https://www.radiozamaneh.com/208562 شد]
# [[کاربر:Norry/صفحه تمرین#cite ref-9|پرش به بالا↑]] رادیو زمانه - اولین حکم قصاص چشم که درایران اجرا [https://www.radiozamaneh.com/208562 شد]
# [[کاربر:Norry/صفحه تمرین#cite ref-10|پرش به بالا↑]] صدای آمریکا - قطع دست یک متهم به سرقت گوسفندان در زندان [https://ir.voanews.com/a/iran-cut-hand-/4213949.html مشهد]
# [[کاربر:Norry/صفحه تمرین#cite ref-10|پرش به بالا↑]] صدای آمریکا - قطع دست یک متهم به سرقت گوسفندان در زندان [https://ir.voanews.com/a/iran-cut-hand-/4213949.html مشهد]
{{پانویس}}
۱۳۹

ویرایش