۸٬۸۴۰
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
(یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
}} | }} | ||
'''محمدرضا شجریان،''' ( | '''محمدرضا شجریان،''' (زاده ۱ مهر ۱۳۱۹ – درگذشته ۱۷ مهر ۱۳۹۹) موسیقیدان و خوانندهٔ سبک اصیل ایرانی بود. وی همچنین خوشنویس در خطِ نستعلیق،<ref name="Hamshahri">{{یادکرد وب | عنوان = زندگینامه: محمدرضا شجریان | ناشر = [[همشهری آنلاین]] کد مطلب: 32118 |تاریخ: شنبه ۳۱ شهریور ۱۳۸۶ |این مطلب تا سال 1386 دقیق است | نشانی = http://hamshahrionline.ir/details/32118 | تاریخ بازدید = ۲۵ شهریور ۱۳۹۳}}</ref> رئیس شورای عالی خانه موسیقی ایران،<ref name="HMusic">{{یادکرد وب|نشانی=http://iranhmusic.ir/pages.php?id=7A24D4E|عنوان=دربارهٔ خانه موسیقی|تاریخ بازدید=۲۹ مهر ۱۳۹۰|ناشر=وبگاه رسمی خانهٔ موسیقی ایران|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20110920115831/http://www.iranhmusic.ir/pages.php?id=7A24D4E|تاریخ بایگانی=۲۰ سپتامبر ۲۰۱۱|dead-url=yes}}</ref> بنیانگذار گروه شهناز<ref name="hamshahrionline-shahnaz">{{یادکرد وب|عنوان=آشنایی با گروه شهناز|ناشر=[[همشهری آنلاین]]|نشانی=http://www.hamshahrionline.ir/details/97674|تاریخ بازدید=۳ مهر ۱۳۹۳|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141018203247/http://www.hamshahrionline.ir/details/97674|archivedate=۱۸ اکتبر ۲۰۱۴|dead-url=yes}}</ref> و مبدع چند ساز موسیقی<ref name="musiceiranian-saz">{{یادکرد وب | عنوان = دومین نمایشگاه سازهای ابداعی استاد محمدرضا شجریان برگزار میشود | ناشر = موسیقی ما | نشانی = http://musiceiranian.ir/41422-shajarian-72.html | تاریخ بازدید = ۶ مهر ۱۳۹۳ | archiveurl = https://web.archive.org/web/20140816095021/http://musiceiranian.ir/41422-shajarian-72.html | archivedate = ۱۶ اوت ۲۰۱۴ | ||
| dead-url = yes}}</ref> بود. او در قرائت قرآن نیز متبحر بود و دعای ربنا، معروفترین تلاوت قرآنیِ او بود؛ این اثر را سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری به عنوان اثر ملی ثبت کردهاست.<ref>{{یادکرد روزنامه|عنوان=ا<ربنای شجریان> ثبت <میراث ملی> شد|ناشر=[[روزنامه ایران]]|نشانی=http://www.iran-newspaper.com/newspaper/BlockPrint/182711|تاریخ بازدید=۷ خرداد ۱۳۹۶}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.ion.ir/News/215732.html|عنوان=واکنش معاون اسبق وزیر ارشاد به ثبت ملی ربنای شجریان: «... تا ابد افسانه تو پایدار»|ناشر=[[ایران آنلاین]]|زبان=فارسی|تاریخ=۲۰ اردیبهشت ۱۳۹۶|تاریخ بازبینی=۷ خرداد ۱۳۹۶}}{{پیوند مرده|date=ژانویه ۲۰۲۰|bot=InternetArchiveBot}}</ref> سایت انجمن آسیا محمدرضا شجریان را پرآوازهترین هنرمند موسیقی اصیل ایرانی،<ref>{{یادکرد وب|عنوان=صفحهٔ مربوط به محمدرضا شجریان در وبگاه جامعهٔ آسیا|ناشر=وبگاه جامعهٔ آسیا|نشانی=http://www.asiasociety.org/pressroom/rel-shajarian.html|تاریخ بازدید=۲۳ سپتامبر ۲۰۱۴}}</ref> روزنامهٔ ''ونکوورسان'' او را یکی از مهمترین هنرمندان موسیقی جهان<ref>{{یادکرد وب|عنوان=The Movie List|ناشر=[[ونکوور سان|The Vancouver Sun]]|نشانی=http://www.canada.com/vancouversun/news/westcoastlife/story.html?id=17377092-ce8e-454a-bd30-79d016aa0ce7|تاریخ بازدید=۲۳ سپتامبر ۲۰۱۴}}</ref> و همچنین رادیوی عمومی ملی (NPR) در سال ۲۰۱۰ وی را یکی از ۵۰ صدای برتر جهان معرفی کرد.<ref name="npr">{{یادکرد وب|عنوان=Mohammad Reza Shajarian: Protest Through Poetry|ناشر=[[رادیوی عمومی ملی|NPR]]|نشانی=http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=130047062|تاریخ بازدید=۲۳ سپتامبر ۲۰۱۴}}</ref> وی نامزد دو جایزه گرمی بود.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=همشهری آنلاین|نشانی=http://www.hamshahrionline.ir/details/32118|عنوان=زندگینامه: محمدرضا شجریان (۱۳۱۹)|ناشر=|تاریخ=۱۳۹۸|تاریخ بازبینی=۲۸ تیر ۱۳۹۸|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150713210935/http://www.hamshahrionline.ir/details/32118|archivedate=۱۳ ژوئیه ۲۰۱۵|dead-url=yes}}</ref> شجریان در میان دوستداران خود با عنوان «خسروی آواز ایران» شناخته میشود.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.asriran.com/fa/news/632687/خسرو-آواز-ایران-است-او-|عنوان=خسرو آواز ایران است او|ناشر=عصر ایران|تاریخ بازدید=۲۱ فوریه ۲۰۲۰|تاریخ=۱ مهر ۱۳۹۷}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.irna.ir/news/83483796/درباره-محمدرضا-شجریان-خسرو-آواز-و-اعتبار-موسیقی-ایرانی-در-جهان|عنوان=دربارهٔ خسرو آواز و اعتبار موسیقی ایرانی|ناشر=ایرنا|تاریخ بازدید=۲۱ فوریه ۲۰۲۰|تاریخ=۱ مهر ۱۳۹۸}}</ref> | | dead-url = yes}}</ref> بود. او در قرائت قرآن نیز متبحر بود و دعای ربنا، معروفترین تلاوت قرآنیِ او بود؛ این اثر را سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری به عنوان اثر ملی ثبت کردهاست.<ref>{{یادکرد روزنامه|عنوان=ا<ربنای شجریان> ثبت <میراث ملی> شد|ناشر=[[روزنامه ایران]]|نشانی=http://www.iran-newspaper.com/newspaper/BlockPrint/182711|تاریخ بازدید=۷ خرداد ۱۳۹۶}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.ion.ir/News/215732.html|عنوان=واکنش معاون اسبق وزیر ارشاد به ثبت ملی ربنای شجریان: «... تا ابد افسانه تو پایدار»|ناشر=[[ایران آنلاین]]|زبان=فارسی|تاریخ=۲۰ اردیبهشت ۱۳۹۶|تاریخ بازبینی=۷ خرداد ۱۳۹۶}}{{پیوند مرده|date=ژانویه ۲۰۲۰|bot=InternetArchiveBot}}</ref> سایت انجمن آسیا محمدرضا شجریان را پرآوازهترین هنرمند موسیقی اصیل ایرانی،<ref>{{یادکرد وب|عنوان=صفحهٔ مربوط به محمدرضا شجریان در وبگاه جامعهٔ آسیا|ناشر=وبگاه جامعهٔ آسیا|نشانی=http://www.asiasociety.org/pressroom/rel-shajarian.html|تاریخ بازدید=۲۳ سپتامبر ۲۰۱۴}}</ref> روزنامهٔ ''ونکوورسان'' او را یکی از مهمترین هنرمندان موسیقی جهان<ref>{{یادکرد وب|عنوان=The Movie List|ناشر=[[ونکوور سان|The Vancouver Sun]]|نشانی=http://www.canada.com/vancouversun/news/westcoastlife/story.html?id=17377092-ce8e-454a-bd30-79d016aa0ce7|تاریخ بازدید=۲۳ سپتامبر ۲۰۱۴}}</ref> و همچنین رادیوی عمومی ملی (NPR) در سال ۲۰۱۰ وی را یکی از ۵۰ صدای برتر جهان معرفی کرد.<ref name="npr">{{یادکرد وب|عنوان=Mohammad Reza Shajarian: Protest Through Poetry|ناشر=[[رادیوی عمومی ملی|NPR]]|نشانی=http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=130047062|تاریخ بازدید=۲۳ سپتامبر ۲۰۱۴}}</ref> وی نامزد دو جایزه گرمی بود.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=همشهری آنلاین|نشانی=http://www.hamshahrionline.ir/details/32118|عنوان=زندگینامه: محمدرضا شجریان (۱۳۱۹)|ناشر=|تاریخ=۱۳۹۸|تاریخ بازبینی=۲۸ تیر ۱۳۹۸|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150713210935/http://www.hamshahrionline.ir/details/32118|archivedate=۱۳ ژوئیه ۲۰۱۵|dead-url=yes}}</ref> شجریان در میان دوستداران خود با عنوان «خسروی آواز ایران» شناخته میشود.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.asriran.com/fa/news/632687/خسرو-آواز-ایران-است-او-|عنوان=خسرو آواز ایران است او|ناشر=عصر ایران|تاریخ بازدید=۲۱ فوریه ۲۰۲۰|تاریخ=۱ مهر ۱۳۹۷}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.irna.ir/news/83483796/درباره-محمدرضا-شجریان-خسرو-آواز-و-اعتبار-موسیقی-ایرانی-در-جهان|عنوان=دربارهٔ خسرو آواز و اعتبار موسیقی ایرانی|ناشر=ایرنا|تاریخ بازدید=۲۱ فوریه ۲۰۲۰|تاریخ=۱ مهر ۱۳۹۸}}</ref> | ||
خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
او در سال ۱۳۴۶ به تهران رفت و با احمد عبادی آشنا شد و همچنین در کلاس اسماعیل مهرتاش شرکت نمود. <ref name="Hamshahri2" /> | او در سال ۱۳۴۶ به تهران رفت و با احمد عبادی آشنا شد و همچنین در کلاس اسماعیل مهرتاش شرکت نمود. <ref name="Hamshahri2" /> | ||
محمدرضا شجریان تا سال ۱۳۵۰ بهخاطر اینکه پدرش میخواست خانوادهی آنها (شجریان) بیشتر با قرائت قرآن و چهرهی مذهبی شناخته شوند، با نام مستعار ''سیاوش بیدگانی'' با رادیو همکاری میکرد، ولی بعد از آن پدرش به او | محمدرضا شجریان تا سال ۱۳۵۰ بهخاطر اینکه پدرش میخواست خانوادهی آنها (شجریان) بیشتر با قرائت قرآن و چهرهی مذهبی شناخته شوند، با نام مستعار ''سیاوش بیدگانی'' با رادیو همکاری میکرد، ولی بعد از آن پدرش به او اجازهی استفاده از نام اصلیاش را داد.<ref name="Hamshahri2" /> در ۱۳۵۰ با فرامرز پایور آشنا شد و یادگیری سنتور و ردیفهای آوازی را نزد وی دنبال کرد.<ref name="Hamshahri2" /> در سال ۱۳۵۱ در برنامه گلها با نورعلیخان برومند آشنا شد و شیوهی آوازی سیدحسین طاهرزاده را نزد او آموخت. از سال ۱۳۵۲ نزد عبدالله دوامی [[ردیف (موسیقی)|ردیف]] آوازی ایشان و شیوههای تصنیفخوانی را فراگرفت. در همین سال، به همراه گروهی از هنرمندان همچون محمدرضا لطفی، ناصر فرهنگفر، حسین علیزاده، جلال ذوالفنون و داوود گنجهای، به عضویت مرکز حفظ و اشاعهٔ موسیقی به سرپرستی داریوش صفوت درآمد. <ref name="Lotfi-top10">{{یادکرد وب | عنوان = 10 اثر ماندگار از محمدرضا لطفی که باید شنید | ناشر = [[بیبیسی فارسی]] | ||
| نشانی = http://www.bbc.co.uk/persian/arts/2014/05/140503_l41_music_lotfi_10_prominent_works.shtml | تاریخ بازدید = ۲۵ شهریور ۱۳۹۳ | | نشانی = http://www.bbc.co.uk/persian/arts/2014/05/140503_l41_music_lotfi_10_prominent_works.shtml | تاریخ بازدید = ۲۵ شهریور ۱۳۹۳ | ||
}}</ref>[[پرونده:محمد رضا شجریان.JPG|جایگزین=پرتره محمدرضا شجریان|بندانگشتی|پرتره محمدرضا شجریان]]اجرای زندهٔ راستپنجگاه در سال ۱۳۵۴ در جشن هنر شیراز بههمراه محمدرضا لطفی و ناصر فرهنگفر، که بعدها در یک آلبوم موسیقی با همین نام منتشر شد، مورد استقبال واقع شد. در آن زمان راستپنجگاه بهندرت اجرا میشد و این دستگاه در حال فراموش شدن بود.<ref name="آلبوم-راست-پنجگاه-فیلم">{{یادکرد وب | عنوان = آلبوم راستپنجگاه (فیلم اجرا بههمراه مصاحبه محمدرضا شجریان و محمدرضا لطفی دربارهٔ اجرا (تصویری) | ناشر = تلویزیون ملی ایران | نشانی = http://www.youtube.com/watch?v=lmCyOICVrBk | تاریخ بازدید = ۲۵ شهریور ۱۳۹۳}}</ref> | }}</ref>[[پرونده:محمد رضا شجریان.JPG|جایگزین=پرتره محمدرضا شجریان|بندانگشتی|پرتره محمدرضا شجریان]]اجرای زندهٔ راستپنجگاه در سال ۱۳۵۴ در جشن هنر شیراز بههمراه محمدرضا لطفی و ناصر فرهنگفر، که بعدها در یک آلبوم موسیقی با همین نام منتشر شد، مورد استقبال واقع شد. در آن زمان راستپنجگاه بهندرت اجرا میشد و این دستگاه در حال فراموش شدن بود.<ref name="آلبوم-راست-پنجگاه-فیلم">{{یادکرد وب | عنوان = آلبوم راستپنجگاه (فیلم اجرا بههمراه مصاحبه محمدرضا شجریان و محمدرضا لطفی دربارهٔ اجرا (تصویری) | ناشر = تلویزیون ملی ایران | نشانی = http://www.youtube.com/watch?v=lmCyOICVrBk | تاریخ بازدید = ۲۵ شهریور ۱۳۹۳}}</ref> | ||
محمدرضا شجریان در سال ۱۳۵۶ در مسابقهٔ تلاوت قرآن کشوری، رتبهٔ نخست را به دست آورد.<ref name="Hamshahri2" /> و در اسفندماه سال ۱۳۵۷ شرکت دل آواز را | محمدرضا شجریان در سال ۱۳۵۶ در مسابقهٔ تلاوت قرآن کشوری، رتبهٔ نخست را به دست آورد.<ref name="Hamshahri2" /> و در اسفندماه سال ۱۳۵۷ شرکت دل آواز را تاسیس کرد. | ||
محمدرضا شجریان در سال ۱۳۵۷ همانند بسیاری از هنرمندان آن زمان همکاری خود با صدا و سیما را در اعتراض به ابتذال فرهنگی قطع کرد.<ref name="Hamshahri2" /> پس از بنیانگذاری کانون چاووش توسط محمدرضا لطفی محمد رضا شجریان در چند آلبوم از کانون چاووش آواز خواند که بیشتر محتوای آنها انقلابی و میهنی بود. سرود معروف | محمدرضا شجریان در سال ۱۳۵۷ همانند بسیاری از هنرمندان آن زمان همکاری خود با صدا و سیما را در اعتراض به ابتذال فرهنگی قطع کرد.<ref name="Hamshahri2" /> پس از بنیانگذاری کانون چاووش توسط محمدرضا لطفی محمد رضا شجریان در چند آلبوم از کانون چاووش آواز خواند که بیشتر محتوای آنها انقلابی و میهنی بود. سرود معروف شبنورد (برادر نوجوونه،) با صدای شجریان از سرودهای معروف آلبوم چاووش ۲ است. | ||
===فعالیت بعد از انقلاب=== | ===فعالیت بعد از انقلاب=== | ||
[[پرونده:محمد رضا شجریان در نوجوانی.JPG|جایگزین=محمدرضا شجریان در نوجوانی|بندانگشتی|محمدرضا شجریان در نوجوانی]] | [[پرونده:محمد رضا شجریان در نوجوانی.JPG|جایگزین=محمدرضا شجریان در نوجوانی|بندانگشتی|محمدرضا شجریان در نوجوانی]] | ||
خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
وی در سال ۱۳۵۸ دعای ربنا (برخی آیات قرآن که شجریان آنها را با صوت خوانده) و مناجات مثنوی افشاری را به صورت بداهه و بدون تمرین خواند، ابتدا به قصد این که به هنرجویان آموزش دهد و بهترین را در ماه رمضان برای افطار پخش کنند اما رادیو همان اجرای خودش را پخش کرد و این دعا به مدت سی سال از اصلیترین برنامههای رادیو در ماه رمضان بودند. | وی در سال ۱۳۵۸ دعای ربنا (برخی آیات قرآن که شجریان آنها را با صوت خوانده) و مناجات مثنوی افشاری را به صورت بداهه و بدون تمرین خواند، ابتدا به قصد این که به هنرجویان آموزش دهد و بهترین را در ماه رمضان برای افطار پخش کنند اما رادیو همان اجرای خودش را پخش کرد و این دعا به مدت سی سال از اصلیترین برنامههای رادیو در ماه رمضان بودند. | ||
در فاصله سالهای دههٔ ۱۳۶۰، شجریان همکاری گستردهای را با پرویز مشکاتیان آغاز کرد که حاصل آن آلبومهایی چون بیداد، آستان جانان، سرّ عشق (ماهور)، نوا، دستان، گنبد مینا، دود عود، جان عشاق و قاصدک بود. در این سالها به همراه گروه عارف به سرپرستی مشکاتیان کنسرتهایی را در خارج از ایران اجرا کرد.<ref name="Hamshahri2" /> از میان این آثار، آلبوم بیداد به خاطر متأثر بودن محتویات آن از شرایط اجتماعی و سیاسی ایران در اوایل انقلاب و دههٔ ۱۳۶۰ و داشتن حالت اعتراضی بسیار در میان | در فاصله سالهای دههٔ ۱۳۶۰، شجریان همکاری گستردهای را با پرویز مشکاتیان آغاز کرد که حاصل آن آلبومهایی چون بیداد، آستان جانان، سرّ عشق (ماهور)، نوا، دستان، گنبد مینا، دود عود، جان عشاق و قاصدک بود. در این سالها به همراه گروه عارف به سرپرستی مشکاتیان کنسرتهایی را در خارج از ایران اجرا کرد.<ref name="Hamshahri2" /> از میان این آثار، آلبوم بیداد به خاطر متأثر بودن محتویات آن از شرایط اجتماعی و سیاسی ایران در اوایل انقلاب و دههٔ ۱۳۶۰ و داشتن حالت اعتراضی بسیار در میان مردم مورد استقبال قرار گرفت. خود محمدرضا شجریان نیز در مصاحبه با بیبیسی گفته بود که این اثر بیانگر اعتراض آنها به آن شرایط و پیگیری وعدههای عملی نشدهٔ حکومت بودهاست. | ||
محمدرضا شجریان در سال ۱۳۷۰ با همکاری داریوش پیرنیاکان، مرتضی اعیان و جمشید عندلیبی، کنسرتهایی را در تور اروپا و آمریکا برگزار کرد که آلبومهای پیام نسیم،<ref name=":02" /><ref name=":1">{{یادکرد وب|عنوان=پیام نسیم - شجریان، محمد رضا|نشانی=https://www.aftabir.com/songs/album/963/آلبوم-پیام-نسیم|وبگاه=www.aftabir.com|بازبینی=2020-05-11}}</ref> دل مجنون<ref>{{یادکرد وب|عنوان=آلبوم موسیقی دل مجنون اثر استاد محمدرضا شجریان|نشانی=https://www.radiobaran.ir/40275/آلبوم-موسیقی-دل-مجنون-اثر-استاد-محمدرض/|بازبینی=2020-05-11}}</ref> و سرو چمان<ref name=":2">{{یادکرد وب|عنوان=آلبوم سرو چمان اثر استاد محمدرضا شجریان|نشانی=https://www.radiobaran.ir/41126/آلبوم-سرو-چمان-اثر-استاد-محمدرضا-شجریا/|بازبینی=2020-05-11}}</ref> حاصل این اجراها هستند. | محمدرضا شجریان در سال ۱۳۷۰ با همکاری داریوش پیرنیاکان، مرتضی اعیان و جمشید عندلیبی، کنسرتهایی را در تور اروپا و آمریکا برگزار کرد که آلبومهای پیام نسیم،<ref name=":02" /><ref name=":1">{{یادکرد وب|عنوان=پیام نسیم - شجریان، محمد رضا|نشانی=https://www.aftabir.com/songs/album/963/آلبوم-پیام-نسیم|وبگاه=www.aftabir.com|بازبینی=2020-05-11}}</ref> دل مجنون<ref>{{یادکرد وب|عنوان=آلبوم موسیقی دل مجنون اثر استاد محمدرضا شجریان|نشانی=https://www.radiobaran.ir/40275/آلبوم-موسیقی-دل-مجنون-اثر-استاد-محمدرض/|بازبینی=2020-05-11}}</ref> و سرو چمان<ref name=":2">{{یادکرد وب|عنوان=آلبوم سرو چمان اثر استاد محمدرضا شجریان|نشانی=https://www.radiobaran.ir/41126/آلبوم-سرو-چمان-اثر-استاد-محمدرضا-شجریا/|بازبینی=2020-05-11}}</ref> حاصل این اجراها هستند. | ||
خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
در سال ۱۳۷۱ با همکاری گروه آوا آلبوم آسمان عشق را منتشر کرد.<ref name=":1" /> مدتی بعد آلبوم مربوط به کنسرت پاریس سال ۱۳۷۲ محمدرضا شجریان به همراه محمدرضا لطفی و مجید خلج در قالب آلبوم چشمه نوش به بازار عرضه شد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=آلبوم چشمه نوش اثر زنده یاد محمدرضا لطفی و استاد محمدرضا شجریان|نشانی=https://www.radiobaran.ir/40071/آلبوم-چشمه-نوش-اثر-زنده-یاد-محمدرضا-لطف/|بازبینی=2020-05-11}}</ref><ref name=":2" /> | در سال ۱۳۷۱ با همکاری گروه آوا آلبوم آسمان عشق را منتشر کرد.<ref name=":1" /> مدتی بعد آلبوم مربوط به کنسرت پاریس سال ۱۳۷۲ محمدرضا شجریان به همراه محمدرضا لطفی و مجید خلج در قالب آلبوم چشمه نوش به بازار عرضه شد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=آلبوم چشمه نوش اثر زنده یاد محمدرضا لطفی و استاد محمدرضا شجریان|نشانی=https://www.radiobaran.ir/40071/آلبوم-چشمه-نوش-اثر-زنده-یاد-محمدرضا-لطف/|بازبینی=2020-05-11}}</ref><ref name=":2" /> | ||
شجریان مدتی بعد آلبومهای بهاریه، جان عشاق و گنبد مینا که حاصل همکاری خودش با پرویز مشکاتیان در سالهای دهه ۱۳۶۰ هستند را منتشر کرد. آلبوم یاد ایام که حاصل کنسرت آمریکا در تابستان ۱۳۷۱ بود و این اثر اولین آلبوم منتشر شده از همکاری محمدرضا شجریان با پسرش، همایون شجریان بود. یاد ایام در سال ۱۳۷۴ انتشار یافت. مدتی بعد آلبوم رسوای دل با همکاری گروه آوا منتشر شد. وی در سال ۱۳۷۵ نیز در آلبومی با آهنگسازی مجید درخشانی تحت عنوان در خیال همکاری کرد. در سال ۱۳۷۶ آلبومهای معمای هستی با همکاری محمدرضا لطفی، عبدالنقی افشارنیا و همایون شجریان و عشق داند که مربوط به بداههخوانی و بداههنوازی به همراه محمدرضا لطفی در سال ۱۳۵۹ بود، منتشر شدند. همچنین در این سال، آلبوم شب وصل با همکاری داریوش طلایی، سعید فرجپوری و همایون شجریان به بازار عرضه شد. شجریان در سال ۱۳۷۷، آلبوم شب، سکوت، کویر را با آهنگسازی [[کیهان کلهر]] منتشر کرد که بر اساس موسیقی مقامی شمال خراسان با آواز محلی است؛ و در آن برخی سازهای محلی نیز استفاده شدهاند. حاج قربان سلیمانی در این اثر به هنرمندی پرداختهاست. محمدرضا شجریان کمی بعد نیز یک بار دیگر با گروه آوا همکاری کرد که حاصل آن دو آلبوم آهنگ وفا و آرام جان بودند. | شجریان مدتی بعد آلبومهای بهاریه، جان عشاق و گنبد مینا که حاصل همکاری خودش با پرویز مشکاتیان در سالهای دهه ۱۳۶۰ هستند را منتشر کرد. آلبوم یاد ایام که حاصل کنسرت آمریکا در تابستان ۱۳۷۱ بود و این اثر اولین آلبوم منتشر شده از همکاری محمدرضا شجریان با پسرش، همایون شجریان بود. یاد ایام در سال ۱۳۷۴ انتشار یافت. مدتی بعد آلبوم رسوای دل با همکاری گروه آوا منتشر شد. وی در سال ۱۳۷۵ نیز در آلبومی با آهنگسازی مجید درخشانی تحت عنوان در خیال همکاری کرد. در سال ۱۳۷۶ آلبومهای معمای هستی با همکاری محمدرضا لطفی، عبدالنقی افشارنیا و همایون شجریان و عشق داند که مربوط به بداههخوانی و بداههنوازی به همراه محمدرضا لطفی در سال ۱۳۵۹ بود، منتشر شدند. همچنین در این سال، آلبوم شب وصل با همکاری داریوش طلایی، سعید فرجپوری و همایون شجریان به بازار عرضه شد. شجریان در سال ۱۳۷۷، آلبوم (شب، سکوت، کویر) را با آهنگسازی [[کیهان کلهر]] منتشر کرد که بر اساس موسیقی مقامی شمال خراسان با آواز محلی است؛ و در آن برخی سازهای محلی نیز استفاده شدهاند. حاج قربان سلیمانی در این اثر به هنرمندی پرداختهاست. محمدرضا شجریان کمی بعد نیز یک بار دیگر با گروه آوا همکاری کرد که حاصل آن دو آلبوم آهنگ وفا و آرام جان بودند. | ||
[[پرونده:محمد رضا شجریان همراه با گروه شیدا.JPG|جایگزین=شجریان و گروه شیدا|بندانگشتی|367x367پیکسل|محمدرضا شجریان همراه با گروه شیدا]] | [[پرونده:محمد رضا شجریان همراه با گروه شیدا.JPG|جایگزین=شجریان و گروه شیدا|بندانگشتی|367x367پیکسل|محمدرضا شجریان همراه با گروه شیدا]] | ||
محمدرضا شجریان در سال ۱۳۷۸ ''جایزه پیکاسو'' را از طرف سازمان یونسکو دریافت کرد.<ref name="Hamshahri2" /> شجریان با همکاری حسین یوسفزمانی آلبوم بوی باران را در سال ۱۳۷۸ منتشر کرد و از سال ۱۳۷۹، همکاری خود را با حسین علیزاده، کیهان کلهر و پسرش همایون آغاز کرد و این همکاری تا اوایل دهه ۱۳۸۰ ادامه داشت. اولین آلبوم حاصل این همکاری [[زمستان است]] بود که در سال ۱۳۷۹ به صورت زنده در کالیفرنیا، اجرا و ضبط شد و سپس به بازار آمد. آلبوم زمستان است بر اساس شعر زمستان اثر مهدی اخوان ثالث اجرا شدهاست. | محمدرضا شجریان در سال ۱۳۷۸ ''جایزه پیکاسو'' را از طرف سازمان یونسکو دریافت کرد.<ref name="Hamshahri2" /> شجریان با همکاری حسین یوسفزمانی آلبوم بوی باران را در سال ۱۳۷۸ منتشر کرد و از سال ۱۳۷۹، همکاری خود را با حسین علیزاده، کیهان کلهر و پسرش همایون آغاز کرد و این همکاری تا اوایل دهه ۱۳۸۰ ادامه داشت. اولین آلبوم حاصل این همکاری [[زمستان است]] بود که در سال ۱۳۷۹ به صورت زنده در کالیفرنیا، اجرا و ضبط شد و سپس به بازار آمد. آلبوم زمستان است بر اساس شعر زمستان اثر مهدی اخوان ثالث اجرا شدهاست. | ||
خط ۷۷: | خط ۷۷: | ||
== خوشنویسی == | == خوشنویسی == | ||
محمدرضا شجریان علاوه بر آوازخوانی، در کار خوشنویسی سرآمداند و از سال چهل و چهار به فراگیری خط نستعلیق نزد ابراهیم بوذری و حسین میرخانی پرداخته در حال حاضر دارای درجه ممتاز در خط نستعلیق میباشد و در سال | محمدرضا شجریان علاوه بر آوازخوانی، در کار خوشنویسی سرآمداند و از سال چهل و چهار به فراگیری خط نستعلیق نزد ابراهیم بوذری و حسین میرخانی پرداخته در حال حاضر دارای درجه ممتاز در خط نستعلیق میباشد و در سال ۱۳۸۹ آثار خطاطی خود را در نمایشگاهی در تالار وحدت به همراه منتخبی از خوشنویسان معاصر به نمایش گذاشت. | ||
== تلاوت قرآن == | == تلاوت قرآن == | ||
محمدرضا شجریان اولین بار نزد پدرش (حاج مهدی شجریان) که خود از قاریان مشهد بود، قرائت قرآن را فرا گرفت. او برای اولین بار در دوازده سالگی به تلاوت قرآن در رادیو مشهد پرداخت. تا قبل از سال | محمدرضا شجریان اولین بار نزد پدرش (حاج مهدی شجریان) که خود از قاریان مشهد بود، قرائت قرآن را فرا گرفت. او برای اولین بار در دوازده سالگی به تلاوت قرآن در رادیو مشهد پرداخت. تا قبل از سال ۱۳۴۶ که به تهران مهاجرت کرد، به صورت افتخاری در رادیو مشهد قرآن میخواند. پدرش با آواز خوانی وی موافق نبود وی به همین دلیل تا چهار سال در رادیو تهران با نام «سیاوش بیدگانی» آواز خواند. در مسابقات جهانی تلاوت قرآن در سال پنجاه و هفت (تابستان ۱۹۷۹) در مالزی، هنگامی که قاری ایرانی قادر به شرکت در مسابقه نبوده، محمدرضا شجریان بدون هماهنگی و آمادگی قبلی، به عنوان نماینده ایران در مسابقه شرکت کرد و رتبه دوم جهان را به دست آورد. دعای ربنا معروفترین تلاوتهای قرآنیِ اوست. | ||
== | == ابداع ساز توسط محمدرضا شجریان == | ||
[[پرونده:شجریان در کنار سازهای ابداعی خود.JPG|جایگزین=شجریان در نمایشگاه سازهای ابداعی خودش|بندانگشتی|شجریان در نمایشگاه سازهای ابداعی خودش]] | [[پرونده:شجریان در کنار سازهای ابداعی خود.JPG|جایگزین=شجریان در نمایشگاه سازهای ابداعی خودش|بندانگشتی|شجریان در نمایشگاه سازهای ابداعی خودش]] | ||
محمدرضا شجریان مبدع چند ساز جدید در موسیقی ایرانی است. وی در اردیبهشت | محمدرضا شجریان مبدع چند ساز جدید در موسیقی ایرانی است. وی در اردیبهشت ۱۳۹۰ درنمایشگاهی در تهران این سازها را رسماً به نمایش عموم در آورد. برخی این سازها عبارتند از: صراحی، شهرآشوب، ساغر، کرشمه، سبو و… این سازها در کنسرتهای محمدرضا شجریان به همراه گروه شهناز یا برادران پورناظری استفاده شدند. مرغ خوشخوان، کنسرت محمدرضا شجریان و گروه شهناز در دبی و رنگهای تعالی از جمله آثاری هستند که در آنها بخشی از سازهای ابداعی استفاده شدهاند. | ||
== جوایز == | == جوایز == | ||
خط ۱۰۶: | خط ۱۰۶: | ||
==بیماری محمد رضا شجریان== | ==بیماری محمد رضا شجریان== | ||
محمدرضا شجریان در سال ۱۳۹۴ کنسرت خود را در ارمنستان لغو کرد و در توضیح آن گفت: | محمدرضا شجریان در سال ۱۳۹۴ کنسرت خود را در ارمنستان لغو کرد و در توضیح آن گفت: | ||
<blockquote>[[پرونده:تجمع مردم در مقابل بیمارستان جم و سوگواری برای استاد شجریان.JPG|جایگزین=درگذشت محمد رضا شجریان|بندانگشتی|تجمع و سوگواری مردم پس از درگذشت محمدرضا شجریان در مقابل بیمارستان جم تهران]]"پزشک معالجم موردی را در | <blockquote>[[پرونده:تجمع مردم در مقابل بیمارستان جم و سوگواری برای استاد شجریان.JPG|جایگزین=درگذشت محمد رضا شجریان|بندانگشتی|تجمع و سوگواری مردم پس از درگذشت محمدرضا شجریان در مقابل بیمارستان جم تهران]]"پزشک معالجم موردی را در امآرآی اخیرم مشاهده کرد که قاطعانه از من خواست سفرم را لغو کرده تا برای ۶ تا ٨ هفته زیر نظر ایشان به معالجه و درمان مورد دیده شده بپردازیم".</blockquote>حدود یک ماه بعد و در نوروز ۱۳۹۵ او ویدیویی منتشر کرد که در آن موهایش را کوتاه کرده بود و تلویحا از بیماری "طولانی مدت" خود خبر میداد. استاد آواز ایران در بخشی از این ویدیو گفته بود: "با مهمان پانزده سالهای سالهاست آشنا هستم و با هم دوست شدهایم". شجریان در آن زمان گفت که در حال معالجه است و قول داد که پس از درمان به کار هنری خود برگردد .<ref name=":43">[https://www.bbc.com/persian/53817930 محمدرضا شجریان درگذشت - بیبیسی فارسی]</ref> روند درمان محمدرضا شجریان اگرچه ظاهراً باعث متوقف شدن گسترش بیماری شد، اما با منتشر شدن گاهبهگاه عکسهایی از او معلوم شد که حال وی چندان مساعد نیست تا اینکه همایون شجریان، پسرش، اعلام کرد وضعیت جسمانی او تحت تأثیر عوارض پرتودرمانی است و در عین حال که چندان رو به بهبود نیست، وضعیت باثباتی است. در چهار سال گذشته، محمدرضا شجریان و خانوادهاش به دلیل رعایت حریم خانواده علاقهای به انتشار اخبار دقیق دربارهی بیماری او و وضعیتش نداشتند و به گفتهی برخی نزدیکان آقای شجریان، دستکم در دو سال گذشته، چه در خانه و چه در بیمارستان، همواره در حالت مراقبت ویژه قرار داشت. با این حال، از اوایل بهمن سال گذشته، وضعیت ریههای او به وخامت گرایید که منجر به بستری شدن در بیمارستان برای عمل جراحی بهمنظور تعبیه راه عروقی جهت دارورسانی راحتتر و مؤثرتر شد. اما بیست روز پس از مرخص شدن آقای شجریان از بیمارستان، مشکلات تنفسی مجدداً او را در روز پنجشنبه یکم اسفند راهی بخش مراقبتهای ویژه بیمارستان کرد و تا فروردین ۱۳۹۹ در بیمارستان باقی ماند.<ref name=":5" />[[پرونده:توییت خانم مریم رجوی درمورد درگذشت استاد محمدرضا شجریان.jpg|جایگزین=توییت خانم مریم رجوی درمورد درگذشت استاد محمدرضا شجریان|بندانگشتی|توییت خانم مریم رجوی درمورد درگذشت استاد محمدرضا شجریان]] | ||
== درگذشت محمدرضا شجریان == | == درگذشت محمدرضا شجریان == | ||
مراقبت ویژه از محمدرضا شجریان در خانه ادامه یافت تا روز شنبه، ۲۵ مرداد۱۳۹۹، که با افت سطح هوشیاری، افت فشار خون و شوک عفونی بار دیگر در بخش مراقبتهای ویژه بیمارستان جم بستری شد و پس از حدود ۱۰ روز، سوم مهرماه، از بیمارستان به خانهاش منتقل شد. اما بار دیگر، یکشنبه ۱۳ مهر، به دلیل افت سطح هوشیاری در حد نزدیک به کمای مطلق به بخش مراقبتهای ویژه در بیمارستان جم تهران منتقل شد و عاقبت بعدازظهر هفدهم مهرماه، ۱۷ روز پس از ۸۰ ساله شدن، درگذشت.<ref name=":5">[https://www.radiofarda.com/a/30450691.html محمدرضا شجریان درگذشت- رادیو فردا]</ref> | مراقبت ویژه از محمدرضا شجریان در خانه ادامه یافت تا روز شنبه، ۲۵ مرداد۱۳۹۹، که با افت سطح هوشیاری، افت فشار خون و شوک عفونی بار دیگر در بخش مراقبتهای ویژه بیمارستان جم بستری شد و پس از حدود ۱۰ روز، سوم مهرماه، از بیمارستان به خانهاش منتقل شد. اما بار دیگر، یکشنبه ۱۳ مهر، به دلیل افت سطح هوشیاری در حد نزدیک به کمای مطلق به بخش مراقبتهای ویژه در بیمارستان جم تهران منتقل شد و عاقبت بعدازظهر هفدهم مهرماه، ۱۷ روز پس از ۸۰ ساله شدن، درگذشت.<ref name=":5">[https://www.radiofarda.com/a/30450691.html محمدرضا شجریان درگذشت- رادیو فردا]</ref> | ||
خط ۱۱۲: | خط ۱۱۲: | ||
ساعتی بعد از درگذشت او تعداد بسیاری از مردم تهران در برابر بیمارستان جم تهران که او در آنجا بستری بود، تجمع کردند. همایون شجریان، فرزند آقای شجریان در جمع کسانی که در برابر بیمارستان جم حاضر شده بودند اعلام کرد که پیکر او به شهر مشهد منتقل خواهد شد تا در آرامگاه فردوسی، در شهر طوس به خاک سپرده شود. وی در عین حال افزود که پیش از انتقال پیکر محمدرضا شجریان به مشهد، در بهشت زهرای تهران، آیین مذهبی "نماز میت" برگزار خواهد شد.<ref name=":43" /> | ساعتی بعد از درگذشت او تعداد بسیاری از مردم تهران در برابر بیمارستان جم تهران که او در آنجا بستری بود، تجمع کردند. همایون شجریان، فرزند آقای شجریان در جمع کسانی که در برابر بیمارستان جم حاضر شده بودند اعلام کرد که پیکر او به شهر مشهد منتقل خواهد شد تا در آرامگاه فردوسی، در شهر طوس به خاک سپرده شود. وی در عین حال افزود که پیش از انتقال پیکر محمدرضا شجریان به مشهد، در بهشت زهرای تهران، آیین مذهبی "نماز میت" برگزار خواهد شد.<ref name=":43" /> | ||
همایون شجریان با انتشار عکسی سیاه در صفحهی اینستاگرام خود نوشت، «خاک پای مردم ایران به دیدار معشوق پرواز کرد».<ref>[https://www.hamshahrionline.ir/news/555685/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B6%D8%A7-%D8%B4%D8%AC%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA-%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88-%D8%A2%D9%88%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%BE%D8%B1-%DA%A9%D8%B4%DB%8C%D8%AF استاد محمدرضا شجریان درگذشت | خسرو آواز ایران پر کشید - | همایون شجریان با انتشار عکسی سیاه در صفحهی اینستاگرام خود نوشت، «خاک پای مردم ایران به دیدار معشوق پرواز کرد».<ref>[https://www.hamshahrionline.ir/news/555685/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B6%D8%A7-%D8%B4%D8%AC%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA-%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88-%D8%A2%D9%88%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%BE%D8%B1-%DA%A9%D8%B4%DB%8C%D8%AF استاد محمدرضا شجریان درگذشت | خسرو آواز ایران پر کشید - همشهری آنلاین]</ref> کیهان کلهر در اینستاگرام خود نوشت: "جان از تن آواز ایران رفت."<ref name=":43" /> | ||
سازمان عفو بینالملل و دفتر نمایندگی سازمان ملل در تهران به درگذشت محمدرضا شجریان واکنش نشان دادند و آنرا تسلیت گفتند. نمایندگی سازمان ملل در تهران در پیام خود نوشت:<blockquote>«از خبر درگذشت استاد بزرگ آواز ایران محمدرضا شجریان به شدت متاثر شدیم. از طرف | سازمان عفو بینالملل و دفتر نمایندگی سازمان ملل در تهران به درگذشت محمدرضا شجریان واکنش نشان دادند و آنرا تسلیت گفتند. نمایندگی سازمان ملل در تهران در پیام خود نوشت:<blockquote>«از خبر درگذشت استاد بزرگ آواز ایران محمدرضا شجریان به شدت متاثر شدیم. از طرف خانواده سازمان ملل در ایران به خانواده شجریان و تمامی طرفداران ایشان در ایران و سراسر جهان تسلیت میگوییم. روحشان قرین آرامش»</blockquote> | ||
[[پرونده:شجریان ۵.JPG|بندانگشتی|'''سنگ مزار محمدرضا شجریان''']] | [[پرونده:شجریان ۵.JPG|بندانگشتی|'''سنگ مزار محمدرضا شجریان''']] | ||
عفو بینالملل نیز در پیام تسلیت خود نوشت:<blockquote>«خانواده عفو بینالملل درگذشت اسطوره آواز، استاد محمدرضا شجریان را به مردم ایران تسلیت میگوید. صدای بی نظیر و تعهد ماندگار او به آزادی، عدالت و کرامت انسانی الهامبخش ما خواهد بود.»</blockquote> | عفو بینالملل نیز در پیام تسلیت خود نوشت:<blockquote>«خانواده عفو بینالملل درگذشت اسطوره آواز، استاد محمدرضا شجریان را به مردم ایران تسلیت میگوید. صدای بی نظیر و تعهد ماندگار او به آزادی، عدالت و کرامت انسانی الهامبخش ما خواهد بود.»</blockquote> | ||
===پیام تسلیت مریم رجوی=== | ===پیام تسلیت مریم رجوی=== | ||
خانم مریم رجوی درگذشت استاد آواز ایران را به جامعهی هنری و مردم ایران و بستگان استاد شجریان تسلیت گفت و تأکید کرد تضییقات و فشارهای حاکمیت هنرکش ولایت فقیه نتوانسته و نخواهد توانست از جایگاه و خدمات | خانم مریم رجوی درگذشت استاد آواز ایران را به جامعهی هنری و مردم ایران و بستگان استاد شجریان تسلیت گفت و تأکید کرد تضییقات و فشارهای حاکمیت هنرکش ولایت فقیه نتوانسته و نخواهد توانست از جایگاه و خدمات تعیینکننده شجریان به هنر و موسیقی و به خصوص آواز ایران بکاهد. تردیدی نیست که جامعهی هنری ایران و علاقمندان و دلسوزان موسیقی ایرانی، آثار و آموزشها و نو آوریهای بدیع او را بیش از پیش بارور خواهند کرد و به گنجینه هنر و فرهنگ بی بدیل ایرانی خواهند افزود. آوای او بر دلهای میلیونها ایرانی در طی چند نسل نشسته وخاموش ناشدنی است.<ref name=":32" /> | ||
==تجمع مردم پس از درگذشت شجریان== | ==تجمع مردم پس از درگذشت شجریان== | ||
ساعاتی پس از انتشار خبر درگذشت محمدرضا شجریان بسیاری از مردم تهران و هواداران او در مقابل بیمارستان جم تجمع کردند. مردم آواز مرغ سحر از آثار شجریان را همخوانی کردند. در ادامه تجمع مردم به اعتراض به جمهوری اسلامی تبدیل شد. مردم شعار میدادند، «ننگ ما صدا و سیمای ما» ، «دیکتاتور بمیرد شجر هرگز نمیرد»، «مرگ بر دیکتاتور» و «مرگ بر خامنهای». ماموران انتظامی و امنیتی به مردم معترض حمله کردند و به ضرب و شتم آنان پرداختند و عدهای را دستگیر کردند. مردم در واکنش به حمله نیروهای امنیتی شعار میدادند «بیشرف بیشرف»<ref name=":32" /><ref name=":43" /> نیروهای انتظامی در تهران برای جلوگیری از حضور گسترده مردم راههای منتهی به بیمارستان جم را بستند. تصاویر حضور و تظاهرات مردم در مراسم سوگواری شجریان و اعتراض آنان به شکل گستردهای در شبکههای اجتماعی منتشر شد.<ref>سیمای آزادی تلویزیون ملی ایران</ref> | ساعاتی پس از انتشار خبر درگذشت محمدرضا شجریان بسیاری از مردم تهران و هواداران او در مقابل بیمارستان جم تجمع کردند. مردم آواز مرغ سحر از آثار شجریان را همخوانی کردند. در ادامه تجمع مردم به اعتراض به جمهوری اسلامی تبدیل شد. مردم شعار میدادند، «ننگ ما صدا و سیمای ما» ، «دیکتاتور بمیرد شجر هرگز نمیرد»، «مرگ بر دیکتاتور» و «مرگ بر خامنهای». ماموران انتظامی و امنیتی به مردم معترض حمله کردند و به ضرب و شتم آنان پرداختند و عدهای را دستگیر کردند. مردم در واکنش به حمله نیروهای امنیتی شعار میدادند «بیشرف بیشرف»<ref name=":32" /><ref name=":43" /> نیروهای انتظامی در تهران برای جلوگیری از حضور گسترده مردم راههای منتهی به بیمارستان جم را بستند. تصاویر حضور و تظاهرات مردم در مراسم سوگواری شجریان و اعتراض آنان به شکل گستردهای در شبکههای اجتماعی منتشر شد.<ref>سیمای آزادی تلویزیون ملی ایران</ref> |
ویرایش