منوچهر آتشی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
خط ۶۲: خط ۶۲:
منوچهر آتشی با سروده‌ی ”خنجرها، بوسه‌ها، پیمان‌ها” از کتاب آهنگ دیگر در سال ١٣٣٩، به شهرت رسید.<ref name=":2">[http://www.asemankafinet.ir/tag/%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C+%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87+%D9%85%D9%86%D9%88%DA%86%D9%87%D8%B1+%D8%A7%D8%AA%D8%B4%DB%8C زندگینامه منوچهر آتشی - سایت آسمان]</ref>  
منوچهر آتشی با سروده‌ی ”خنجرها، بوسه‌ها، پیمان‌ها” از کتاب آهنگ دیگر در سال ١٣٣٩، به شهرت رسید.<ref name=":2">[http://www.asemankafinet.ir/tag/%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C+%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87+%D9%85%D9%86%D9%88%DA%86%D9%87%D8%B1+%D8%A7%D8%AA%D8%B4%DB%8C زندگینامه منوچهر آتشی - سایت آسمان]</ref>  


زنده یاد '''[[فریدون مشیری]]''' نخستین بار از منوچهر آتشی چند شعر در صفحه ادبی مجله روشنفکر منتشر کرد که بسیار مورد استقبال قرار گرفت. مرتجم و نویسنده معروف، رضا سیدحسینی در این باره در خاطره‌ای می‌گوید که او و فریدون مشیری کارمند وزارت پست و تلگراف بودند. رضا سیدحسینی می‌گوید که حدود سال ۱۳۳۹، روزی فریدون مشیری مجموعه‌ای از شعرهای یک شاعر جوان بوشهری را به من نشان داد. شعرها را خواندم و شیفته شدم. به آقای مشیری گفتم حاضرم با هزینه خودم آن‌ها را چاپ کنم. سپس هزار تومان همسرم را که برای خرید خانه پس‌انداز کرده بود، کتاب ''آهنگ دیگر'' منوچهر آتشی را چاپ کردیم. آقای آتشی هم مقدمه‌ای بر آن نوشت.<ref name=":3">[https://seemorgh.com/culture/literature/literature-papers/417023-%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1%DB%8C-%DA%A9%D9%87-%D9%85%D9%86%D9%88%DA%86%D9%87%D8%B1-%D8%A2%D8%AA%D8%B4%DB%8C-%D8%B1%D8%A7-%D8%B4%D8%A7%D8%B9%D8%B1-%DA%A9%D8%B1%D8%AF/ دختری که منوچهر آتشی را عاشق و شاعر کرد - سایت سیمرغ]</ref>  
زنده یاد '''[[فریدون مشیری]]''' نخستین بار از منوچهر آتشی چند شعر در صفحه ادبی مجله روشنفکر منتشر کرد که بسیار مورد استقبال قرار گرفت. مترجم و نویسنده معروف، رضا سیدحسینی در این باره در خاطره‌ای می‌گوید که او و فریدون مشیری کارمند وزارت پست و تلگراف بودند. رضا سیدحسینی می‌گوید که حدود سال ۱۳۳۹، روزی فریدون مشیری مجموعه‌ای از شعرهای یک شاعر جوان بوشهری را به من نشان داد. شعرها را خواندم و شیفته شدم. به آقای مشیری گفتم حاضرم با هزینه خودم آن‌ها را چاپ کنم. سپس هزار تومان همسرم را که برای خرید خانه پس‌انداز کرده بود، کتاب ''آهنگ دیگر'' منوچهر آتشی را چاپ کردیم. آقای آتشی هم مقدمه‌ای بر آن نوشت.<ref name=":3">[https://seemorgh.com/culture/literature/literature-papers/417023-%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1%DB%8C-%DA%A9%D9%87-%D9%85%D9%86%D9%88%DA%86%D9%87%D8%B1-%D8%A2%D8%AA%D8%B4%DB%8C-%D8%B1%D8%A7-%D8%B4%D8%A7%D8%B9%D8%B1-%DA%A9%D8%B1%D8%AF/ دختری که منوچهر آتشی را عاشق و شاعر کرد - سایت سیمرغ]</ref>  


منوچهر آتشی با انتشار مجموعه شعر ''آهنگ دیگر،'' خود را به عنوان شاعری نو آور، جامعه گرا و پویا معرفی کرد. در این مجموعه اشعار، نگرش غیر متعارف شاعر به ذات و هستی شعر و اشیاء جلوه می‌کند. بیان شعری منوچهر آتشی بیانی است نیرومند، پُرتنش، غنی و لبریز از عواطف گرم اقلیمی است. جانمایه‌ی بینش شاعرانه‌ی منوچهر آتشی همزیستی با طبیعت بومی و بدوی جنوب است.<ref>[http://persian-man.ir/senior/poets/%D9%85%D9%86%D9%88%DA%86%D9%87%D8%B1-%D8%A2%D8%AA%D8%B4%DB%8C/ زندگینامه منوچهر آتشی - سایت مردان پارس]</ref>  
منوچهر آتشی با انتشار مجموعه شعر ''آهنگ دیگر،'' خود را به عنوان شاعری نو آور، جامعه گرا و پویا معرفی کرد. در این مجموعه اشعار، نگرش غیر متعارف شاعر به ذات و هستی شعر و اشیاء جلوه می‌کند. بیان شعری منوچهر آتشی بیانی است نیرومند، پُرتنش، غنی و لبریز از عواطف گرم اقلیمی است. جانمایه‌ی بینش شاعرانه‌ی منوچهر آتشی همزیستی با طبیعت بومی و بدوی جنوب است.<ref>[http://persian-man.ir/senior/poets/%D9%85%D9%86%D9%88%DA%86%D9%87%D8%B1-%D8%A2%D8%AA%D8%B4%DB%8C/ زندگینامه منوچهر آتشی - سایت مردان پارس]</ref>  
خط ۷۱: خط ۷۱:


=== ازدواج ===
=== ازدواج ===
منوچهر آتشی دوبار ازدواج کرد که هر دو بار بی‌ثمر بوده است. همسر اولش که دو فرزند از او داشت، به خاطر این‌که حاضر نشد با وی به آمریکا برود از منوچهر جدا شد. پسرش مانلی به علت بیماری که داشت فوت کرد؛ و دخترش شقایق نیز در حال حاضر در آلمان وکیل است. منوچهر آتشی در سال ۱۳۶۱، ازدواج دیگری داشت که آن‌هم به انجام نرسید؛ و یک دختر نیز از این ازدواج داشت.<ref name=":0" />  
منوچهر آتشی دوبار ازدواج کرد که هر دو بار بی‌ثمر بود. همسر اولش که دو فرزند از او داشت، به خاطر این‌که حاضر نشد با وی به آمریکا برود از منوچهر جدا شد. پسرش مانلی به علت بیماری که داشت فوت کرد؛ و دخترش شقایق نیز در حال حاضر در آلمان وکیل است. منوچهر آتشی در سال ۱۳۶۱، ازدواج دیگری داشت که آن‌هم به انجام نرسید؛ و یک دختر نیز از این ازدواج داشت.<ref name=":0" />  


== اندیشه و سبک شعری ==
== اندیشه و سبک شعری ==
[[پرونده:جعبه اطلاعات منوچ.JPG|بندانگشتی|235x235پیکسل]]
[[پرونده:جعبه اطلاعات منوچ.JPG|بندانگشتی|235x235پیکسل]]
منوچهر آتشی یکی از فعالان و ستون‌های اصلی ادبیات فارسی است. وی شاعری والا و پژوهشگری برجسته است. منوچهر آتشی علاوه بر فعالیت‌های ادبی، در کار ترجمه از خبرگان است. وی بیش از هر قالب ادبی، به شعر پرداخته است. فرم اشعار او، به نیما یوشیج بسیار نزدیک است. در واقع وی آخرین شاعری است که بسیار وفادارانه سبک نیما را دنبال می‌کند. اما محتوای آثار منوچهر آتشی بیش از هر چیز دیگر باعث شهرت و ماندگاری او در دنیای ادبیات شده است. او شاعر روستاست. عمده‌ی اشعار وی به موضوعاتی در باب روستا و اتفاقاتی که در آن جاری است می‌پردازد. او به زندگی روستایی در اشعارش نیز بسیار پرداخته است. نگاه روستایی‌گری، چیزی است که منوچهر آتشی همیشه به دنبال آن بوده است. از نگاه او ریشه‌ی فرهنگ و مدنیت نیز حتی از دل روستا نشأت گرفته است؛ و روستا در طول تاریخ همیشه دچار یک نادیده انگاری بوده است. او به نقش روستاییان می‌پردازد؛ و معتقد است که روستاییان همیشه مبدأ تحولات بزرگ در طول تاریخ بوده اند. مثلاً بسیاری از شورش‌ها، انقلاب‌ها و خیزش‌های اجتماعی همگی از دل روستا نشأت گرفته شده‌اند.<ref name=":1" />  
منوچهر آتشی یکی از فعالان و ستون‌های اصلی ادبیات فارسی است. وی شاعری والا و پژوهشگری برجسته است. منوچهر آتشی علاوه بر فعالیت‌های ادبی، در کار ترجمه از خبرگان است. وی بیش از هر قالب ادبی، به شعر پرداخته است. فرم اشعار او، به نیما یوشیج بسیار نزدیک است. در واقع وی آخرین شاعری است که بسیار وفادارانه سبک نیما را دنبال می‌کند. اما محتوای آثار منوچهر آتشی بیش از هر چیز دیگر باعث شهرت و ماندگاری او در دنیای ادبیات شده است. او شاعر روستاست. عمده‌ی اشعار وی به موضوعاتی در باب روستا و اتفاقاتی که در آن جاری است می‌پردازد. او به زندگی روستایی در اشعارش نیز بسیار پرداخته است. نگاه روستایی‌گری، چیزی است که منوچهر آتشی همیشه به دنبال آن بوده است. از نگاه او ریشه‌ی فرهنگ و مدنیت نیز حتی از دل روستا نشأت گرفته است؛ و روستا در طول تاریخ همیشه دچار یک نادیده انگاری بوده است. او به نقش روستاییان می‌پردازد؛ و معتقد است که روستاییان همیشه مبدأ تحولات بزرگ در طول تاریخ بوده‌اند. مثلاً بسیاری از شورش‌ها، انقلاب‌ها و خیزش‌های اجتماعی همگی از دل روستا نشأت گرفته‌اند.<ref name=":1" />  


صاحب‌نظران منوچهر آتشی را از نمایندگان سبک  ''شعر حجم،'' می‌دانند. این سبک با استفاده از واژه‌های کم، فضاهای خاص شعری را ایجاد می‌کند.
صاحب‌نظران منوچهر آتشی را از نمایندگان سبک  ''شعر حجم،'' می‌دانند. این سبک با استفاده از واژه‌های کم، فضاهای خاص شعری را ایجاد می‌کند.
خط ۹۱: خط ۹۱:
=== پاسخ به منتقدین ===
=== پاسخ به منتقدین ===
[[پرونده:منوچه‌آ2.JPG|بندانگشتی|240x240پیکسل|جایگزین=تندیس منوچهر آتشی]]
[[پرونده:منوچه‌آ2.JPG|بندانگشتی|240x240پیکسل|جایگزین=تندیس منوچهر آتشی]]
در آغاز کار شعری منوچهر آتشی، نقد نویسان آن دوران و هم‌چنین بسیاری از شاعران شهرنشین، شعر او را زیر سؤال بردند؛ و وی را محصور در حصاری بسته، فاقد جهان‌بینی کافی، روستایی و انزوا طلب خواندند. فرخ تمیمی در کتاب
در آغاز کار شعری منوچهر آتشی، نقد‌نویسان آن دوران و هم‌چنین بسیاری از شاعران شهرنشین، شعر او را زیر سؤال بردند؛ و وی را محصور در حصاری بسته، فاقد جهان‌بینی کافی، روستایی و انزوا طلب خواندند. فرخ تمیمی در کتاب ''پلنگ دره‌ی دیزاشکن'' (زندگی وشعر منوچهر آتشی) بر وجه عاطفی و روستایی منوچهر آتشی تأکید می‌کند؛ و از شورش او علیه مظاهر شهری سخن می‌گوید. منوچهر آتشی در دوره‌ی فعالیتش در دوران شاعری با نقدهای بسیاری روبرو شده است، از این میان بعضی از آنان در جدال گفتگوهای شاعرانه بسیار مورد توجه قرار گرفته است. نمونه‌ی بارز آن را می توان در گفتگوی محمدعلی سپانلو (شاعر، منتقد ادبی و مترجم) و منوچهر آتشی مشاهده کرد. سپانلو درباره‌ی اشعار منوچهر آتشی می‌گوید که:<blockquote>«آتشی صاحب یک رمانتیسم مردانه است. اما درباره‌ی طبیعت و زمان، ذوق رمانتیک دارد؛ و در مسائلی چون عشق جسمانی، ذوقی ندارد. آتشی درنتیجه‌ی شهرنشینی، کفاره‌ی نامنصفانه‌ای پرداخته و حتی روستایی‌گری سابق خود رادر تغزل از دست داده است.»</blockquote>  جواد مجابی (شاعر، نویسند و منتقد ادبی) نیز گفت است:<blockquote>«…داشتن تفکر روستایی، با استفاده از فضای روستایی در شعر، تفاوت دارد. نگاه آتشی، نگاه یک تهران‌نشین به تهران نیست. نگاه یک روستایی است که به خاطر عقیده‌ای که دارد، می‌ترسد. روابط شهری برایش ناشناخته است. قابل تشخیص نیست. درحالی که شاعری که شهرنشین باشد، از سطحی فراتر به مظاهر می‌نگرد…»</blockquote>منوچهر آتشی در پاسخ این منتقدان گفت:<blockquote>'''«'''…نیمای بزرگ سروده:


''پلنگ دره‌ی دیزاشکن'' (زندگی وشعر منوچهر آتشی) بر وجه عاطفی و روستایی منوچهر آتشی تأکید می‌کند؛ و از شورش او علیه مظاهر شهری سخن می‌گوید. منوچهر آتشی در دوره‌ی فعالیتش در دوران شاعری با نقدهای بسیاری روبرو شده است، از این میان بعضی از آنان در جدال گفتگوهای شاعرانه بسیار مورد توجه قرار گرفته است. نمونه‌ی بارز آن را می توان در گفتگوی محمدعلی سپانلو (شاعر، منتقد ادبی و مترجم) و منوچهر آتشی مشاهده کرد. سپانلو درباره‌ی اشعار منوچهر آتشی می‌گوید که: <blockquote>«آتشی صاحب یک رمانتیسم مردانه است. اما درباره‌ی طبیعت و زمان، ذوق رمانتیک دارد؛ و در مسائلی چون عشق جسمانی، ذوقی ندارد. آتشی درنتیجه‌ی شهرنشینی، کفاره‌ی نامنصفانه‌ای پرداخته و حتی روستایی‌گری سابق خود رادر تغزل از دست داده است.»</blockquote>  جواد مجابی (شاعر، نویسند و منتقد ادبی) نیز گفت است:<blockquote>«…داشتن تفکر روستایی، با استفاده از فضای روستایی در شعر، تفاوت دارد. نگاه آتشی، نگاه یک تهران‌نشین به تهران نیست. نگاه یک روستایی است که به خاطر عقیده‌ای که دارد، می‌ترسد. روابط شهری برایش ناشناخته است. قابل تشخیص نیست. درحالی که شاعری که شهرنشین باشد، از سطحی فراتر به مظاهر می‌نگرد…»</blockquote>منوچهر آتشی در پاسخ این منتقدان گفت:<blockquote>'''«'''…نیمای بزرگ سروده: </blockquote><blockquote>ازپس پنجاه و اندی زعمر </blockquote><blockquote>نعره بر می‌آیدم از هر رگی</blockquote><blockquote>کاش بودم باز دور از هرکسی</blockquote><blockquote>چادری و گوسفندی و سگی</blockquote><blockquote>و یا در جای دیگر باز هوای فضای روستانشینی خود را کرده و سروده:</blockquote><blockquote>من از آن دونان شهرستان نیم</blockquote><blockquote>خاطر پردرد کوهستانی‌ام.</blockquote><blockquote>نیما مثل من روستایی کامل بوده، یا من مثل او… کسانی که در نقد شعرهای من فقط یک بُعد یا یک وجه عاطفی به قول خودشان ”''شورش”'' علیه مظاهر شهری‌گری را وجهه‌ی مطالعه و بررسی شعر من گرفته‌اند، یک صدا نوشته‌اند که فلانی سراسر نوستالژی گذشته و روستاست! ولی هیچ‌کدام درباره‌ی نیما چنین نگفته‌اند. همین مطلب به ظاهر نوستالژی روستا یا در واقع ”شورش” علیه وضع موجود آیا آن قدر اهمیت ندارد که مورد بازبینی و بررسی دقیق‌تر قرار گیرد؟ آیا حضور مستمر این  ”به ظاهر” غم غربت روستا در شعر یک شاعر، نشانه‌ی طبیعی بودن و حقیقی بودن حضور او درمقایسه با حضور ژورنالیستی بسیاری دیگر، حتی از معاریف در عرصه ادبیات مدرن ایران نیست؟ …»<ref name=":1" /></blockquote>
ازپس پنجاه و اندی زعمر  
 
نعره بر می‌آیدم از هر رگی  
 
کاش بودم باز دور از هرکسی  
 
چادری و گوسفندی و سگی  
 
و یا در جای دیگر باز هوای فضای روستانشینی خود را کرده و سروده:  
 
من از آن دونان شهرستان نیم  
 
خاطر پردرد کوهستانی‌ام. </blockquote><blockquote>نیما مثل من روستایی کامل بوده، یا من مثل او… کسانی که در نقد شعرهای من فقط یک بُعد یا یک وجه عاطفی به قول خودشان ”''شورش”'' علیه مظاهر شهری‌گری را وجهه‌ی مطالعه و بررسی شعر من گرفته‌اند، یک صدا نوشته‌اند که فلانی سراسر نوستالژی گذشته و روستاست! ولی هیچ‌کدام درباره‌ی نیما چنین نگفته‌اند. همین مطلب به ظاهر نوستالژی روستا یا در واقع ”شورش” علیه وضع موجود آیا آن قدر اهمیت ندارد که مورد بازبینی و بررسی دقیق‌تر قرار گیرد؟ آیا حضور مستمر این  ”به ظاهر” غم غربت روستا در شعر یک شاعر، نشانه‌ی طبیعی بودن و حقیقی بودن حضور او درمقایسه با حضور ژورنالیستی بسیاری دیگر، حتی از معاریف در عرصه ادبیات مدرن ایران نیست؟ …»<ref name=":1" /></blockquote>


== درگذشت ==
== درگذشت ==
خط ۱۱۲: خط ۱۲۴:
'''[[سیمین بهبهانی]]''' نیز پس از درگذشت منوچهر آتشی گفت که او از شاعران طراز اول ایران است به ویژه در کار نوآوری و نگاه شاعرانه. آتشی شاگرد خلف نیما و محبوب بسیاری از مردم بود. امیدوارم مردم وی را از یاد نبرند؛ و در جایی که شایسته‌ی او است به خاک بسپارند.
'''[[سیمین بهبهانی]]''' نیز پس از درگذشت منوچهر آتشی گفت که او از شاعران طراز اول ایران است به ویژه در کار نوآوری و نگاه شاعرانه. آتشی شاگرد خلف نیما و محبوب بسیاری از مردم بود. امیدوارم مردم وی را از یاد نبرند؛ و در جایی که شایسته‌ی او است به خاک بسپارند.


'''[[محمدرضا شفیعی کدکنی]]''' در وصف منوچهر آتشی می‌گوید: او با نخستین کتابش در صدر شاعران نسل خویش قرار گرفت؛ و طبیعت   جنوب ایران را در شعر خود به زیباترین صورت‌ها جلوه داد. آتشی همان قدر که هیکل و اندامی ستبر و پلنگ‌وار داشت، دلی کودکانه هم در سینه‌اش می‌تپید.  
'''[[محمدرضا شفیعی کدکنی]]''' در وصف منوچهر آتشی می‌گوید: او با نخستین کتابش در صدر شاعران نسل خویش قرار گرفت؛ و طبیعت جنوب ایران را در شعر خود به زیباترین صورت‌ها جلوه داد. آتشی همان قدر که هیکل و اندامی ستبر و پلنگ‌وار داشت، دلی کودکانه هم در سینه‌اش می‌تپید.  


درباره‌ی آثار منوچهر آتشی دو کتاب نوشته شده است؛ یکی با عنوان “''منوچهر آتشی''“ به قلم محمد مختاری و دیگری  “''پلنگ دره‌ی دیزاشکن''“ از فرخ تمیمی.<ref name=":2" />  
درباره‌ی آثار منوچهر آتشی دو کتاب نوشته شده است؛ یکی با عنوان “''منوچهر آتشی''“ به قلم محمد مختاری و دیگری  “''پلنگ دره‌ی دیزاشکن''“ از فرخ تمیمی.<ref name=":2" />  
خط ۲۲۳: خط ۲۳۵:
گاهی که توفان می‌درد پرهایشان را
گاهی که توفان می‌درد پرهایشان را


از خاک می گویم سخن، از خار بدنام
از خاک می‌گویم سخن، از خار بدنام


با نیش‌های طعنه در جانش شکسته
با نیش‌های طعنه در جانش شکسته


از زرد می گویم سخن، این رنگ مطرود
از زرد می‌گویم سخن، این رنگ مطرود


از گرگ این آزاده‌ی از بند رسته
از گرگ این آزاده‌ی از بند رسته


من دیوها را می ستایم
من دیوها را می‌ستایم


از خوان رنگین سلیمان
از خوان رنگین سلیمان
خط ۲۳۹: خط ۲۵۱:
من باده می‌نوشم به محراب معابد
من باده می‌نوشم به محراب معابد
[[پرونده:منوچهرآ1.JPG|بندانگشتی|220x220پیکسل|جایگزین=منوچهر آتشی]]
[[پرونده:منوچهرآ1.JPG|بندانگشتی|220x220پیکسل|جایگزین=منوچهر آتشی]]
من با خدایان می ستیزم
من با خدایان می‌ستیزم


من از بهار دیگران غمگین و از پاییزشان شاد
من از بهار دیگران غمگین و از پاییزشان شاد
خط ۲۵۳: خط ۲۶۵:
ترکان سمرقند
ترکان سمرقند


ابن یمینم پنجه زن در چشم اختر
ابن یمینم پنجه‌زن در چشم اختر


مسعود سعدم، روزنی را آرزومندم
مسعود سعدم، روزنی را آرزومندم
خط ۲۷۱: خط ۲۸۳:
بماناد
بماناد


کز شعله ی نام بلندش نام‌ها سوخت
کز شعله‌ی نام بلندش نام‌ها سوخت


من می‌روم تا شاخه‌ی دیگر بروید
من می‌روم تا شاخه‌ی دیگر بروید
خط ۲۷۷: خط ۲۸۹:
هستی مرا این بخشش مردانه آموخت
هستی مرا این بخشش مردانه آموخت


ای نخل های سوخته در ریگزاران
ای نخل‌های سوخته در ریگزاران


حسرت می‌اندوزید از دشنام هر باد
حسرت می‌اندوزید از دشنام هر باد
خط ۴۸۴: خط ۴۹۶:
به آینه تقدیم می‌کند
به آینه تقدیم می‌کند


سبز رفته و گلگون برمی گردد
سبز رفته و گلگون برمی‌گردد


از میانه گیلاس‌ها
از میانه گیلاس‌ها
۸٬۶۸۰

ویرایش