۸٬۶۹۲
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۱۰ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{Infobox person | {{Infobox person | ||
| honorific_prefix = | | honorific_prefix = | ||
| خط ۱۰: | خط ۹: | ||
| native_name = | | native_name = | ||
| native_name_lang = | | native_name_lang = | ||
| birth_name = | | birth_name = | ||
| birth_date = ۱۳ آذر ۱۳۱۵ | | birth_date = ۱۳ آذر ۱۳۱۵ دسامبر ۱۹۳۶ | ||
| birth_place = قزوین | | birth_place = قزوین | ||
| baptised = | | baptised = | ||
| death_date = ۲۶ شهریور ۱۳۵۶ | | death_date = ۲۶ شهریور ۱۳۵۶ | ||
| death_place = تهران | | death_place = تهران | ||
| death_cause = | | death_cause = | ||
| خط ۲۱: | خط ۲۰: | ||
| monuments = | | monuments = | ||
| residence = | | residence = | ||
| nationality = ایرانی- | | nationality = ایرانی-ارمنی‌تبار | ||
| other_names = واروژان | | other_names = واروژان | ||
| citizenship = | | citizenship = | ||
| education = فارغ‌التحصیل مدرسهٔ عالی موسیقی | | education = فارغ‌التحصیل مدرسهٔ عالی موسیقی | ||
| alma_mater = | | alma_mater = | ||
| occupation = آهنگساز{{سخ}}تنظیم(موسیقی)|تنظیم کننده و نوازنده پیانو | | occupation = آهنگساز{{سخ}}تنظیم (موسیقی)|تنظیم کننده و نوازنده پیانو | ||
| years_active = در سینما: ۱۳۵۰ | | years_active = در سینما: ۱۳۵۰ | ||
| era = | | era = | ||
| employer = | | employer = | ||
| خط ۶۱: | خط ۶۰: | ||
}} | }} | ||
'''واروژ | '''واروژ هاخباندیان،''' (به نوشتار ارمنی: Վարուժան Հախբանդյան) با نام هنری '''واروژان''' (زادهٔ ۱۳ آذر ۱۳۱۵ – درگذشتهٔ ۲۶ شهریور ۱۳۵۶) «واروژ هاخباندیان» معروف به «واروژان» از بنیان‌گذاران موسیقی پاپ در ایران است که با ایجاد تحولی عظیم، هنر موسیقی ایران را به‌طور خاص در عرصه‌ی ترانه و سینما به پویائی و حرکت وا‌داشت.<ref>[https://www.independentpersian.com/node/21051/%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D9%88-%D9%87%D9%86%D8%B1/%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%82%DB%8C/%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%88%DA%98%D8%A7%D9%86-%D8%A2%D9%87%D9%86%DA%AF%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%85-%D9%81%D8%B5%D9%88%D9%84 سایت ایندیپندنت مقاله واروژان آهنگسازی برای تمام فصول]</ref> از او به همراه [[آندرانیک آساتوریان|آندرانیک آساطوریان]] را پدران موسیقی پاپ ایرانی می‌دانند. بسیاری از زیباترین ترانه‌ها پاپ فارسی ساخته‌ی اوست. او اولین ترانه‌های خوانندگانی چون داریوش، ابی، گوگوش، فرهاد و ویگن را ساخته است. دوستانش او را فردی مردم‌دوست و مهربان توصیف می‌کنند. | ||
== زندگی‌نامه واروژان == | == زندگی‌نامه واروژان == | ||
«واروژ هاخباندیان» معروف به «واروژان» از بنیان‌گذاران موسیقی پاپ در ایران است که با ایجاد تحولی عظیم، هنر موسیقی ایران را به‌طور خاص در عرصه‌ی ترانه و سینما به پویائی و حرکت وا‌داشت. | «واروژ هاخباندیان» معروف به «واروژان» از بنیان‌گذاران موسیقی پاپ در ایران است که با ایجاد تحولی عظیم، هنر موسیقی ایران را به‌طور خاص در عرصه‌ی ترانه و سینما به پویائی و حرکت وا‌داشت. «واروژان» در قزوین به‌دنیا آمد. در ۲سالگی بی‌مادر شد و تحت سرپرستی مادربرزگ در تهران قرار گرفت، سپس مادربزرگ را هم از دست داد و در ۷سالگی به مدرسه-پانسیونی تحت مدیریت ایتالیائی‌ها سپرده شد. «واروژان» کوچک روزانه در این مدرسه باشنیدن صدای ساز که با خواندن دعا همراه بود.<ref name=":0">[https://tavaana.org/varoujan_hakhbandian/ سایت توانا مقاله واروژان]</ref> به موسیقی علاقه‌ئی فزاینده پیدا کرد. او در هنرستان عالی موسیقی تهران و کنسرواتور موسیقی تحصیل کرد و برای ادامه‌ی تحصیل با بورسیه‌ی رادیو-تلویزیون برای ۴سال به آمریکا رفت. پس از بازگشت از آمریکا برای جبران هزینه‌ی بورسیه به‌مدت ۲سال به تدریس موسیقی در اهواز مشغول شد. | ||
«واروژان» در قزوین به‌دنیا آمد. در ۲سالگی بی‌مادر شد و تحت سرپرستی مادربرزگ در تهران قرار گرفت، سپس مادربزرگ را هم از دست داد و در ۷سالگی به مدرسه-پانسیونی تحت مدیریت ایتالیائی‌ها سپرده شد. «واروژان» کوچک روزانه در این مدرسه باشنیدن صدای ساز که با خواندن دعا همراه بود به موسیقی علاقه‌ئی فزاینده پیدا کرد. | او سپس به تهران بازگشت و طی این دوره: در انجمن فارغ‌التحصیلان ارامنه، دسته‌ی كری تشكیل داد و مدت‌ها رهبری آن را به‌عهده داشت. <ref>[https://hoosk.ir/%D9%81%D8%B5%D9%84%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D9%BE%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87-45/ فصلنامه فرهنگی پیمان شماره ۴۵]</ref>در ۱۳۴۶ به پیش‌نهاد «عطاالله خرم» وارد برنامه‌ی «آلبوم رنگی» رادیو شد و به‌عنوان نوازنده با این برنامه هم‌کاری کرد و در ارکستر «هنر برای مردم» رادیوی ملی ایران نیز مشغول به کار شد. | ||
او در هنرستان عالی موسیقی تهران و کنسرواتور موسیقی تحصیل کرد و برای ادامه‌ی تحصیل با بورسیه‌ی رادیو-تلویزیون برای ۴سال به آمریکا رفت. | در همان سال‌های اواخر دهه‌ی ۴۰ خورشیدی به‌واسطه‌ی «عطاءالله خرم» اكثر ترانه‌هائی كه از طریق رادیو پخش می‌شد، توسط «واروژان» تنظیم و اركستراسیون گردید و در حالی که آن روزها اهمیت این مرحله از کار ساختن ترانه در جای واقعی‌اش نبود، با بروز ارتقاء کیفیت در موسیقی ترانه‌ها، کار تنظیم آهنگ تأثیر خود را نمایان کرد. به این ترتیب «واروژان» کسی بود كه تنظیم آهنگ را در موسیقی ترانه بدعت گذاشت.در ۱۳۴۸ وارد برنامه‌ی «زنگوله‌ها» شد که با تهیه‌کنندگی زنده‌یاد «منوچهر سخائی» با هدف کشف و ارائه‌ی استعدادهای هنر آواز، تولید و در تلویزیون ملی ایران پخش می‌شد. | ||
پس از بازگشت از آمریکا برای جبران هزینه‌ی بورسیه به‌مدت ۲سال به تدریس موسیقی در اهواز مشغول شد. | |||
او سپس به تهران بازگشت و طی این دوره: | |||
در انجمن فارغ‌التحصیلان ارامنه، دسته‌ی كری تشكیل داد و مدت‌ها رهبری آن را به‌عهده داشت. | |||
در ۱۳۴۶ به پیش‌نهاد «عطاالله خرم» وارد برنامه‌ی «آلبوم رنگی» رادیو شد و به‌عنوان نوازنده با این برنامه هم‌کاری کرد و در ارکستر «هنر برای مردم» رادیوی ملی ایران نیز مشغول به کار شد. | |||
در همان سال‌های اواخر دهه‌ی ۴۰ خورشیدی به‌واسطه‌ی «عطاءالله خرم» اكثر ترانه‌هائی كه از طریق رادیو پخش می‌شد، توسط «واروژان» تنظیم و اركستراسیون گردید و در حالی که آن روزها اهمیت این مرحله از کار ساختن ترانه در جای واقعی‌اش نبود، با بروز ارتقاء کیفیت در موسیقی ترانه‌ها، کار تنظیم آهنگ تأثیر خود را نمایان کرد. به این ترتیب «واروژان» کسی بود كه تنظیم آهنگ را در موسیقی ترانه بدعت گذاشت. | |||
در فروردین ۱۳۴۸ نخستین آهنگ «واروژان» با نام «بدرود» («نفرین بر غم») با شعری از «ایرج جنتی عطائی» و با صدای زنده‌یاد «ویگن دردریان» منتشر شد. | در فروردین ۱۳۴۸ نخستین آهنگ «واروژان» با نام «بدرود» («نفرین بر غم») با شعری از «ایرج جنتی عطائی» و با صدای زنده‌یاد «ویگن دردریان» منتشر شد. | ||
در بهمن ۱۳۴۹ مجلات هنری خبر برگزاری فستیوال موسیقی المپیاد یونان در خرداد ۱۳۵۰ را منعکس کردند و قرار بر این شد تا خواننده‌ی پاپ، «ضیاءالله عروجی هروی» معروف به «ضیاء» در این فستیوال شرکت کند. «ضیاء» با ترانه‌ی «دهکده‌ی کوچک من» سروده‌ی «شهیار قنبری» و با آهنگ و تنظیم «واروژان» در این فستیوال شرکت کرد. این آهنگ به‌عنوان ۷آهنگ برتر فستیوال موسیقی المپیاد یونان، دیپلم افتخار را کسب کرد و این نخستین موفقیت جشنواره‌ئی «واروژان» بود. | در بهمن ۱۳۴۹ مجلات هنری خبر برگزاری فستیوال موسیقی المپیاد یونان در خرداد ۱۳۵۰ را منعکس کردند و قرار بر این شد تا خواننده‌ی پاپ، «ضیاءالله عروجی هروی» معروف به «ضیاء» در این فستیوال شرکت کند. «ضیاء» با ترانه‌ی «دهکده‌ی کوچک من» سروده‌ی «شهیار قنبری» و با آهنگ و تنظیم «واروژان» در این فستیوال شرکت کرد. این آهنگ به‌عنوان ۷آهنگ برتر فستیوال موسیقی المپیاد یونان، دیپلم افتخار را کسب کرد و این نخستین موفقیت جشنواره‌ئی «واروژان» بود. | ||
| خط ۷۷: | خط ۷۱: | ||
در ۱۳۵۲ از سروده‌های «شهیار قنبری» ترانه‌های «بوی خوب گندم» با صدای «داریوش اقبالی» و «هفته‌ی خاکستری» با صدای «فرهاد مهراد» را آهنگسازی و تنظیم کرد. پس از آن خود در آهنگسازی ترانه بیش از پپش دست به کار شد و آن‌ها را تنظیم می‌کرد که حاصل آن آثاری غنی و ماندگار شد. | در ۱۳۵۲ از سروده‌های «شهیار قنبری» ترانه‌های «بوی خوب گندم» با صدای «داریوش اقبالی» و «هفته‌ی خاکستری» با صدای «فرهاد مهراد» را آهنگسازی و تنظیم کرد. پس از آن خود در آهنگسازی ترانه بیش از پپش دست به کار شد و آن‌ها را تنظیم می‌کرد که حاصل آن آثاری غنی و ماندگار شد. | ||
«واروژان» مجموعاً برای موسیقی متن ۲۸ فیلم سینمائی آهنگسازی، تنظیم و نوازندگی کرد. | «واروژان» مجموعاً برای موسیقی متن ۲۸ فیلم سینمائی آهنگسازی، تنظیم و نوازندگی کرد. | ||
هم‌چنین موسیقی متن مجموعه‌ی تلویزیونی «سلطان صاحب‌قران» را آهنگسازی و تنظیم کرد. | هم‌چنین موسیقی متن مجموعه‌ی تلویزیونی «سلطان صاحب‌قران» را آهنگسازی و تنظیم کرد.<ref name=":0" /> | ||
با موسیقی متن فیلم «صبح روز چهارم» در رسته‌ی موسیقی متن فیلم سینمائی نائل به جایزه‌ی بهترین موزیک متن پنجمین جشنواره‌ی «سپاس» در ۱۳۵۱ شد. | با موسیقی متن فیلم «صبح روز چهارم» در رسته‌ی موسیقی متن فیلم سینمائی نائل به جایزه‌ی بهترین موزیک متن پنجمین جشنواره‌ی «سپاس» در ۱۳۵۱ شد. | ||
ترانه‌ی «حرف» سروده‌ی «شهیار قنبری» ، با آهنگسازی و تنظیم «واروژان» و با اجرای «فائقه آتشین» (گوگوش) جایزه‌ی بهترین آهنگساز سال در ۱۳۵۴ را نصیب «واروژان» کرد. | ترانه‌ی «حرف» سروده‌ی «شهیار قنبری» ، با آهنگسازی و تنظیم «واروژان» و با اجرای «فائقه آتشین» (گوگوش) جایزه‌ی بهترین آهنگساز سال در ۱۳۵۴ را نصیب «واروژان» کرد. | ||
«واروژان» در شهریور ۱۳۵۶ هنگام ضبط موسیقی فیلم «بر فراز آسمان‌ها» ساخته‌ی «محمدعلی فردین» دچار حمله‌ی قلبی شده و پس از ۱۳روز دوره‌ی بستری، صبح شنبه ۲۶شهریور ۱۳۵۶ در بیمارستان جم تهران درگذشت.<ref>[https:// | «واروژان» در شهریور ۱۳۵۶ هنگام ضبط موسیقی فیلم «بر فراز آسمان‌ها» ساخته‌ی «محمدعلی فردین» دچار حمله‌ی قلبی شده و پس از ۱۳روز دوره‌ی بستری، صبح شنبه ۲۶شهریور ۱۳۵۶ در بیمارستان جم تهران درگذشت.<ref>[https://www.pishkhan.com/news/107853 سایت پیشخوان مقاله واروژان بود و دیگر هیچ]</ref> | ||
== واروژان از زبان دیگران == | == واروژان از زبان دیگران == | ||
ایرج جنتی عطائی : <blockquote>«در روزهای اول كه با او و كارش آشنا شدم، در زمینه‌ی آهنگسازی هنرمند موفقی نبود، ولی از آن‌جائی كه در تنظیم و اركستراسیون بی‌هم‌تا بود، خیلی زود به یك آهنگساز و تنظیم‌كننده‌ی بی‌نظیر بدل شد. در واقع می‌توان گفت «واروژان»، اعتبار ترانه‌ی نوین ایران بود.»</blockquote> | ایرج جنتی عطائی: <blockquote>«در روزهای اول كه با او و كارش آشنا شدم، در زمینه‌ی آهنگسازی هنرمند موفقی نبود، ولی از آن‌جائی كه در تنظیم و اركستراسیون بی‌هم‌تا بود، خیلی زود به یك آهنگساز و تنظیم‌كننده‌ی بی‌نظیر بدل شد. در واقع می‌توان گفت «واروژان»، اعتبار ترانه‌ی نوین ایران بود.»</blockquote> | ||
[[پرونده:1811961 948.jpg|جایگزین=واروژان، داریوش و شهریار قنبری|بندانگشتی|واروژان، داریوش و شهریار قنبری]] | [[پرونده:1811961 948.jpg|جایگزین=واروژان، داریوش و شهریار قنبری|بندانگشتی|واروژان، داریوش و شهریار قنبری]] | ||
شهیار قنبری:<blockquote>«او با زبان موسیقی روز جهان به‌خوبی آشنا بود. با او، موسیقی مردمی سرزمین ما رنگ تازه‌ئی می‌گیرد، رنگ موسیقی روز دنیا را»</blockquote> | شهیار قنبری:<blockquote>«او با زبان موسیقی روز جهان به‌خوبی آشنا بود. با او، موسیقی مردمی سرزمین ما رنگ تازه‌ئی می‌گیرد، رنگ موسیقی روز دنیا را»</blockquote> | ||
| خط ۹۴: | خط ۸۸: | ||
== منابع == | == منابع == | ||