۲٬۳۳۲
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
تظاهرات ۱۳۸۸ به سلسله تظاهراتی گفته میشود که پس از اعلام نتایج انتخابات دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری و اعلام پیروزی دوباره محمود احمدینژاد، در تهران و سایر شهرهای ایران، آغاز گردید.<ref>[https://www.huffpost.com/entry/a-coup-manual-what-we-sho_b_216461 گاردین: «اقدام به کودتا در ایران»] </ref><ref>[https://www.huffpost.com/entry/a-coup-manual-what-we-sho_b_216461 A Coup Manual]</ref> این | تظاهرات ۱۳۸۸ به سلسله تظاهراتی گفته میشود که پس از اعلام نتایج انتخابات دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری و اعلام پیروزی دوباره محمود احمدینژاد، در تهران و سایر شهرهای ایران، آغاز گردید.<ref>[https://www.huffpost.com/entry/a-coup-manual-what-we-sho_b_216461 گاردین: «اقدام به کودتا در ایران»] </ref><ref>[https://www.huffpost.com/entry/a-coup-manual-what-we-sho_b_216461 A Coup Manual]</ref> این تظاهرات نخست با شعار «رای من کو؟!» در اعتراض به شمارش آرا و نتایج آن بود که در تهران و سایر شهرهای ایران آغاز گردید، اما کمکم با شعارهایی از جمله «مرگ بر دیکتاتور» رنگ و بوی ضدحکومتی گرفت. | ||
برخی تحلیلگران سیاسی پس از اعلام نتایج انتخابات و پیروزی محمود احمدینژاد، از آن تحت عنوان کودتا یاد کردند.<ref>[http://zamaaneh.com/special/2009/06/post_793.html گاردین: اقدام به کودتا در ایران]</ref> سازمان مجاهدین خلق ایران و شورای ملی مقاومت | برخی تحلیلگران سیاسی پس از اعلام نتایج انتخابات و پیروزی محمود احمدینژاد، از آن تحت عنوان کودتا یاد کردند.<ref>[http://zamaaneh.com/special/2009/06/post_793.html گاردین: اقدام به کودتا در ایران]</ref> [[سازمان مجاهدین خلق ایران]] و [[شورای ملی مقاومت ایران]]، این انتخابات را «نمایش» قلمداد کردند و خواهان انتخابات آزاد با شرکت همه نیروها زیر نظر سازمان ملل متحد شدند.<ref>دبیرخانه شورای ملی مقاومت ایران</ref> | ||
تظاهرات و اعتراضات از روز ۲۳ خرداد، توسط هزاران تن و در تهران و شهرهای دیگر از جمله اصفهان، تبریز، کرج، شیراز، یاسوج، ساری،ارومیه و دیگر شهرها، از فردای روز انتخابات آغاز گردید | تظاهرات و اعتراضات از روز ۲۳ خرداد، توسط هزاران تن و در تهران و شهرهای دیگر از جمله اصفهان، تبریز، کرج، شیراز، یاسوج، ساری،ارومیه و دیگر شهرها، از فردای روز انتخابات آغاز گردید. روز ۲۵ خرداد در تهران حدود ۳ میلیون نفر به خیابان آمدند. این تظاهرات بعد از [[انقلاب ضد سلطنتی|انقلاب ضدسلطنتی]] سال ۵۷ بزرگترین تظاهرات ضدحکومتی بهشمار میرفت. این تظاهرات با سرکوب خونین از طرف پلیس ضدشورش، لباس شخصیها، بسیج و سپاه مواجه شد که در نتیجه آن تعداد زیادی دستگیر و مجروح شده و جان باختند.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/f3_mousavi_Iran/1754373.html معترضان انتخابات ریاست جمهوری از انقلاب تا آزادی]</ref> | ||
علی خامنهای در روز ۲۹ خرداد، طی یک سخنرانی در اولین نماز جمعه بعد از انتخابات ریاست جمهوری، مسئولیت هرگونه خونریزی و خشونت را به عهده | علی خامنهای در روز ۲۹ خرداد، طی یک سخنرانی در اولین نماز جمعه بعد از انتخابات ریاست جمهوری، مسئولیت هرگونه خونریزی و خشونت را به عهده برگزارکنندگان تظاهرات دانست. ساعتی پس از پایان سخنرانی علی خامنهای، سازمان عفو بین الملل در اطلاعیه ای اعلام کرد که این سخنرانی "چراغ سبز رهبر ایران برای سرکوب" بوده است.<ref name=":0">[https://www.bbc.com/persian/iran/2010/06/100618_l10_khamenei_29_khordad_speech سخنرانی ۲۹ خرداد خامنهای؛ نقطه عطف]</ref> | ||
در ایام انتخابات امکان ارسال پیامک کوتاه وجود نداشت و قطع شده بود، سایتهای اینترنتی و کانالهای ماهوارهای خارج نیز مسدود گردیده بود. <ref>تلویزیون سی بی اس</ref> | در ایام انتخابات امکان ارسال پیامک کوتاه وجود نداشت و قطع شده بود، سایتهای اینترنتی و کانالهای ماهوارهای خارج نیز مسدود گردیده بود. <ref>تلویزیون سی بی اس</ref> | ||
== | == پیشزمینه تظاهرات ۸۸ == | ||
=== فضای اجتماعی قبل از انتخابات === | === فضای اجتماعی قبل از انتخابات ۸۸ === | ||
التهاب در فضای سیاسی ایران از | التهاب در فضای سیاسی ایران از مدتها پیش از انتخابات آغاز شده و با مناظرههای جنجال برانگیز انتخاباتی به اوج رسیده بود؛ در چنین شرایطی اعلام پیروزی محمود احمدی نژاد با بیش از ۲۴ میلیون رأی در روز شنبه ۲۳ خرداد، مانند جرقه ای در انبار باروت عمل کرد.<ref name=":0" /> | ||
طبق آمار اعلام شده در اردیبهشت ماه سال ۱۳۸۸ بیش از ۴۱۰ حرکت اعتراضی توسط اقشار مختلف جامعه صورت گرفته است. <ref>اخبار ۳ خرداد- سیمای آزادی</ref> در ۵ خرداد سال ۱۳۸۸، ۸۰۰ تن از دانشجویان دانشگاه یاسوج در اعتراض به سرکوب و اختناق دست به تحصن میزنند. | طبق آمار اعلام شده در اردیبهشت ماه سال ۱۳۸۸ بیش از ۴۱۰ حرکت اعتراضی توسط اقشار مختلف جامعه صورت گرفته است. <ref>اخبار ۳ خرداد- سیمای آزادی</ref> در ۵ خرداد سال ۱۳۸۸، ۸۰۰ تن از دانشجویان دانشگاه یاسوج در اعتراض به سرکوب و اختناق دست به تحصن میزنند. | ||
خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
==== محتوای مناظرات ==== | ==== محتوای مناظرات ==== | ||
اولین دور مناظرات در روز چهارشنبه ۱۳ خرداد بین محمود احمدی نژاد و حسین موسوی صورت گرفت. در این مناظره حسین موسوی دولت احمدی نژاد را به پنهان کاری، خرافهگرایی، خیالپردازی، ماجراجویی، خودمحوری، سطحینگری و روزمرگی متهم ساخت و یاد آور شد که کشور در حال فروریختن است.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/f35_Musavi_Ahmadinejad_Debate_Com2/1746569.html مناظره موسوی و احمدینژاد؛ سندی تاریخی] </ref> همچنین احمدی نژاد درباره ارسال مواد منفجره به مکه در دوران حسین موسوی نخست وزیر [[روحالله خمینی|خمینی]] که بعدا به جنایت کشتار مکه معروف شد، افشاگری کرد.<ref>[https://www.iran-efshagari.com/%da%a9%d8%b4%d8%aa%d8%a7%d8%b1-%d8%af%d8%b1%d9%85%da%a9%d9%87-%d8%8c-%d9%86%d9%85%d9%88%d9%86%d9%87%e2%80%8c%d8%a7%db%8c-%d9%85%d9%86%d8%ad%d8%b5%d8%b1%d8%a8%d9%87%e2%80%8c%d9%81%d8%b1%d8%af-%d8%a7-3/ کشتار مکه نمونهای منحصر بهفرد از عملکردهای رژیم فاشیستی حاکم بر ایران] </ref> روحانی | اولین دور مناظرات در روز چهارشنبه ۱۳ خرداد بین محمود احمدی نژاد و حسین موسوی صورت گرفت. در این مناظره حسین موسوی دولت احمدی نژاد را به پنهان کاری، خرافهگرایی، خیالپردازی، ماجراجویی، خودمحوری، سطحینگری و روزمرگی متهم ساخت و یاد آور شد که کشور در حال فروریختن است.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/f35_Musavi_Ahmadinejad_Debate_Com2/1746569.html مناظره موسوی و احمدینژاد؛ سندی تاریخی] </ref> همچنین احمدی نژاد درباره ارسال مواد منفجره به مکه در دوران حسین موسوی نخست وزیر [[روحالله خمینی|خمینی]] که بعدا به جنایت کشتار مکه معروف شد، افشاگری کرد.<ref>[https://www.iran-efshagari.com/%da%a9%d8%b4%d8%aa%d8%a7%d8%b1-%d8%af%d8%b1%d9%85%da%a9%d9%87-%d8%8c-%d9%86%d9%85%d9%88%d9%86%d9%87%e2%80%8c%d8%a7%db%8c-%d9%85%d9%86%d8%ad%d8%b5%d8%b1%d8%a8%d9%87%e2%80%8c%d9%81%d8%b1%d8%af-%d8%a7-3/ کشتار مکه نمونهای منحصر بهفرد از عملکردهای رژیم فاشیستی حاکم بر ایران] </ref> روحانی دبیر پیشین شورای عالی امنیت، احمدی نژاد را «عوام فریب» نامیده و گفت: «در سال ۸۶، دو میلیارد و دویست میلیون دلار نفت فروخته شده ولی پول آن به بانک مرکزی داده نشده است». چند روز بعد جواد فاضل لنکرانی گفت: «بعد از این مناظره کی و کجا میتوانیم ادعای مبارزه با تروریسم کنیم؟»<ref>اخبار سیمای آزادی، ۲۰ خرداد</ref> | ||
روز ۱۷ خرداد، همزمان با مناظره احمدینژاد با کروبی، یک فقره دزدی ۷۷ میلیارد تومانی مهدی هاشمی پسر اکبر رفسنجانی، در رسانهها پخش میشود. | روز ۱۷ خرداد، همزمان با مناظره احمدینژاد با کروبی، یک فقره دزدی ۷۷ میلیارد تومانی مهدی هاشمی پسر اکبر رفسنجانی، در رسانهها پخش میشود. | ||
خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
=== تقلب در انتخابات === | === تقلب در انتخابات === | ||
در حالی که به صورت معمول، اعلام نتایج انتخابات یک الی چند روز طول میکشد، نتایج اولیه این انتخابات تنها پس از چند ساعت از پایان رایگیری از طریق صدا و سیمای جمهوری اسلامی اعلام شد. در روزی ۲۲ خرداد و در حالی که رایگیری جریان داشت، خبرگزاری فارس وابسته به سپاه پاسداران خبر از پیروزی احمدینژاد با ۶۰ درصد را اعلام کرد. به گفته دو کاندیدای دیگر «شواهدی مبنی بر مداخله تعدادی از فرماندهان و مسئولان سپاه و بسیج در انتخابات» وجود داشت. جمعی از کارکنان وزارت کشور در نامهای سرگشاده از زمینهچینی برای تقلبهای گسترده و رایسازیهای میلیونی و چاپ ۱۲ میلیون تعرفه اضافی در جریان انتخابات خبر دادند.<ref>[https://web.archive.org/web/20090619031550/http://news.yahoo.com/s/ap/20090616/ap_on_re_mi_ea/ml_iran_fraud_allegations Speed of Iran vote count called suspicious]</ref> محسن رضایی نیز پس از اعلام نتایج اعلام کرد که آرای او بسیار بیشتر از میزان اعلام شدهاست. علی اکبر محتشمیپور در مورد میزان رای در حوزهها گفت: «در حدود ۷۰ حوزه انتخابيه، ميزان | در حالی که به صورت معمول، اعلام نتایج انتخابات یک الی چند روز طول میکشد، نتایج اولیه این انتخابات تنها پس از چند ساعت از پایان رایگیری از طریق صدا و سیمای جمهوری اسلامی اعلام شد. در روزی ۲۲ خرداد و در حالی که رایگیری جریان داشت، خبرگزاری فارس وابسته به سپاه پاسداران خبر از پیروزی احمدینژاد با ۶۰ درصد را اعلام کرد. به گفته دو کاندیدای دیگر «شواهدی مبنی بر مداخله تعدادی از فرماندهان و مسئولان سپاه و بسیج در انتخابات» وجود داشت. جمعی از کارکنان وزارت کشور در نامهای سرگشاده از زمینهچینی برای تقلبهای گسترده و رایسازیهای میلیونی و چاپ ۱۲ میلیون تعرفه اضافی در جریان انتخابات خبر دادند.<ref>[https://web.archive.org/web/20090619031550/http://news.yahoo.com/s/ap/20090616/ap_on_re_mi_ea/ml_iran_fraud_allegations Speed of Iran vote count called suspicious]</ref> محسن رضایی نیز پس از اعلام نتایج اعلام کرد که آرای او بسیار بیشتر از میزان اعلام شدهاست. علی اکبر محتشمیپور در مورد میزان رای در حوزهها گفت: <blockquote>«در حدود ۷۰ حوزه انتخابيه، ميزان رأيی که در صندوقها ريخته شده است نسبت به واجدين شرايط بسيار بيشتر است». </blockquote>به گفته رضا خاتمی ۸ میلیون رای به صندوقها اضافه شده بود. اردشیر ارجمند از انتخابات به عنوان «آستانبوسی فرعون» یاد کرد.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/f8_reaction_to_parliament_report_on_post_elections_events/24439680.html امیر ارجمند: گزارش مجلس درباره انتخابات ۸۸ بوسه بر آستان فرعون است]</ref> یک روز قبل از انتخابات، [[مریم رجوی]] رئیس جمهور برگزیدهی [[شورای ملی مقاومت ایران]]، طی بیانیهای مهندسی انتخابات توسط خامنهای را برای اعلام آرای نجومی و از صندوق بیرون کشیدن احمدی نژاد در همان مرحلة اول، افشا کرد.<ref>اطلاعیه دبیرخانه شورای ملی مقاومت ایران، پخش در اخبار سیمای آزادی ۲۲ خرداد</ref><span dir="RTL"></span> | ||
== رویدادهای ۲۳ تا ۳۱ خرداد == | == رویدادهای ۲۳ تا ۳۱ خرداد == | ||
=== ۲۳ خرداد === | === ۲۳ خرداد === | ||
روز ۲۳ خرداد، یک روز پس از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، تظاهراتی در تهران و مشهد و سایر شهرهای ایران در اعتراض به نتایج اعلام شده، | روز ۲۳ خرداد، یک روز پس از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، تظاهراتی در تهران و مشهد و سایر شهرهای ایران در اعتراض به نتایج اعلام شده، به راه افتاد. این تظاهرات در مقابل ساختمان وزارت کشور ایران، خیابانهای ولیعصر، زرتشت، فاطمی، میدان انقلاب، میدان ونک و چهارراه جهان کودک و سایر نقاط به درگیری شدید معترضان با نیروهای پلیس و لباس شخصی انجامید. هزاران تظاهرکننده با راهپیمایی در خیابانهای مختلف تهران ضمن آتش زدن چندین اتوبوس و سطلهای بزرگ زباله اقدام به راهبندان خیابانها کرده و علیه سید علی خامنهای، شعارهای «مرگ بر دیکتاتور» سر دادند.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/f4_detention_riots_Iran_election/1753692.html بازداشت گسترده روزنامهنگاران و فعالان سیاسی در ایران] </ref> در پی بروز این ناآرامیها در شامگاه شنبه تلفنهای همراه تمام شبکههای مخابراتی کشور قطع گردید. تلویزیون الجزیره گزارش داد: «در خیابان ولیعصر تهران تظاهرات جریان دارد. پلیس تلاش میکند که تظاهرکنندگان را با گاز اشک آور پراکنده کند. عملیات جنگ و گریز بین تظاهرکنندگان و پلیس جریان دارد.» | ||
در شهرهای بابل، زاهدان، اصفهان، کرج، اهواز، مشهد، کرمانشاه و شیراز نیز اعتراضاتی انجام شد. پلیس در برخورد با برخی از این اعتراضات، از جمله معترضین در مقابل دانشگاه شیراز، از گاز اشکآور استفاده کرد که این راهپیمایی از مقابل دانشگاه شیراز (میدان ارم) به سمت میدان دانشجو برقرار بود.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/f4_riots_Iran_election_result/1753532.html تظاهرات خیابانی در چند شهر ایران در اعتراض به نتایج انتخابات]</ref> | در شهرهای بابل، زاهدان، اصفهان، کرج، اهواز، مشهد، کرمانشاه و شیراز نیز اعتراضاتی انجام شد. پلیس در برخورد با برخی از این اعتراضات، از جمله معترضین در مقابل دانشگاه شیراز، از گاز اشکآور استفاده کرد که این راهپیمایی از مقابل دانشگاه شیراز (میدان ارم) به سمت میدان دانشجو برقرار بود.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/f4_riots_Iran_election_result/1753532.html تظاهرات خیابانی در چند شهر ایران در اعتراض به نتایج انتخابات]</ref> | ||
خبرگزاری فرانسه که گزارشهای متعددی از این درگیریها مخابره کرد اعلام کرد: «جمعیت تظاهرکننده در یکی از میدانهای اصلی پایتخت شعار میدهند | خبرگزاری فرانسه که گزارشهای متعددی از این درگیریها مخابره کرد اعلام کرد: «جمعیت تظاهرکننده در یکی از میدانهای اصلی پایتخت شعار «مرگ بر دیکتاتور» میدهند. صدها نفر دیگر در نزدیکی وزارت کشور در مرکز تهران تجمع کردهاند و شعار مرگ بر دیکتاتور سر دادهاند. اعتراض کنندگان به سمت پلیس سنگ پرتاب کردند و پلیس هم با باتوم به آنها پاسخ میداد. تظاهرکنندگان که شامل زنان نیز بودند در خیابان ولیعصر تهران توسط پلیس ضد شورش که با موتور سیکلت به محل آمده بودند مورد ضرب و شتم قرار گرفتند.» | ||
تلویزیون العربیه گزارش داد: | تلویزیون العربیه گزارش داد:<blockquote>«سپاه پاسداران در خیابانهای تهران به حالت آماده باش در آمده است. همچنین نیروهای امنیتی رژیم دو تن از دستیاران موسوی شامل مصطفی تاج زاده و محسن امین زاده همچنین مدیر بسیج انتخاباتی موسوی و ۱۲نفر دیگر را دستگیر کردند.»<ref>تلویزیون العربیه، ۲۳ خرداد ۱۳۸۸</ref></blockquote> | ||
«سپاه پاسداران در خیابانهای تهران به حالت آماده باش در آمده است. همچنین نیروهای امنیتی رژیم دو تن از دستیاران موسوی شامل مصطفی تاج زاده و محسن امین زاده همچنین مدیر بسیج انتخاباتی موسوی و ۱۲نفر دیگر را دستگیر کردند.»<ref>تلویزیون العربیه، ۲۳ خرداد ۱۳۸۸</ref> | |||
=== ۲۴ خرداد === | === ۲۴ خرداد === | ||
در روز ۲۴ خرداد و دومین روز از اعتراضات، محمود احمدینژاد مخالفین خود را «خس و خاشاک» خواند. با این حال بار دیگر در تهران بین مردم و پلیس درگیریهایی ایجاد شد که این درگیریها در اطراف دانشگاه تهران نیز جریان داشت.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/f6_Iran_Khamenei_Opponents_Akbareen/1771569.html از خس و خاشاک تا اقلیتی افسرده و ناراحت] </ref> | در روز ۲۴ خرداد و دومین روز از اعتراضات، محمود احمدینژاد مخالفین خود را «خس و خاشاک» خواند. با این حال بار دیگر در تهران بین مردم و پلیس درگیریهایی ایجاد شد که این درگیریها در اطراف دانشگاه تهران نیز جریان داشت.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/f6_Iran_Khamenei_Opponents_Akbareen/1771569.html از خس و خاشاک تا اقلیتی افسرده و ناراحت] </ref> | ||
آغاز ناآرامیها از روبروی وزارت کشور ایران در میدان فاطمی و با اجتماع عدهای از مردم در روبروی این ساختمان شروع شد. پس از ایجاد درگیری در خیابان فاطمی، تظاهراتهای مشابهی در خیابانهای ولیعصر، زرتشت، میدان انقلاب، میدان ونک، میدان رسالت، چهارراه جهان کودک، خیابان میرداماد، خیابان تخت طاووس و سایر نقاط به درگیری شدید معترضان با نیروهای پلیس و لباس شخصی انجامید. خبرگزاری فرانسه گزارش داد: «در سراسر خیابان ولیعصر تهران درگیریهای گسترده میان مردم و نیروهای سرکوبگر، جریان دارد. مردم با سنگ مأموران انتظامی را مورد حمله قرار | آغاز ناآرامیها از روبروی وزارت کشور ایران در میدان فاطمی و با اجتماع عدهای از مردم در روبروی این ساختمان شروع شد. پس از ایجاد درگیری در خیابان فاطمی، تظاهراتهای مشابهی در خیابانهای ولیعصر، زرتشت، میدان انقلاب، میدان ونک، میدان رسالت، چهارراه جهان کودک، خیابان میرداماد، خیابان تخت طاووس و سایر نقاط به درگیری شدید معترضان با نیروهای پلیس و لباس شخصی انجامید. خبرگزاری فرانسه گزارش داد: «در سراسر خیابان ولیعصر تهران درگیریهای گسترده میان مردم و نیروهای سرکوبگر، جریان دارد. مردم با سنگ مأموران انتظامی را مورد حمله قرار میدهند. شعار اصلی تظاهرکنندگان «مرگ بر دیکتاتور» است.» | ||
معاون رئیس جمهور آمریکا در مورد نتایج انتخابات گفت: «تردید بسیار زیادی در باره نتایج انتخابات رژیم ایران که احمدینژاد بعنوان نفر پیروز اعلام شده وجود دارد.» همچنین فدراسیون بین المللی لیگهای حقوق بشر انتخابات ایران را یک «مضحکه» قلمداد کرد. | حسین موسوی کاندید ریاست جمهوری، از تظاهرکنندگان خواست آرامش را حفظ کنند. در اطلاعیهیی که توسط ستاد موسوی منتشر شده آمده است:<blockquote>«خواهشمند است ضمن حفظ آرامش، خویشتنداری و متانت، از افتادن در دام واکنشهایی که موجبات سوءاستفاده بهانهجویان و نامحرمان را فراهم میآورد، پرهیز نمایید.»<ref>۲۳ خرداد سال ۱۳۸۸، سایت قلم</ref></blockquote>معاون رئیس جمهور آمریکا در مورد نتایج انتخابات گفت: <blockquote>«تردید بسیار زیادی در باره نتایج انتخابات رژیم ایران که احمدینژاد بعنوان نفر پیروز اعلام شده وجود دارد.» همچنین فدراسیون بین المللی لیگهای حقوق بشر انتخابات ایران را یک «مضحکه» قلمداد کرد.»</blockquote>تلویزیون الجزیره از تهران، خشونتها در تهران را بسیار عظیم و خطرناک و بیانگر خواست مردم ایران برای تغییر توصیف کرد و گزارش داد:<blockquote>«نه خواسته میرحسین موسوی و نه سخنان محمود احمدی نژاد و نه قبل از آن اظهارات خامنه ای قادر نیست خشونت فعلی را فروبنشاند. آنچه که در خیابانهای تهران دیدم، عبارتست از نسل جوان، نسل بین ۱۵ تا ۲۰ یا ۲۵ساله خشمگین است. آنها خشم بسیاری دارند. خفقان بسیاری است. اینجا از دست دولت و حکومت خشمگین هستند. این افراد فقط خود را از طرفداران موسوی نمیبینند. آنها همچنین نتیجه انتخابات را مشکل نمیبینند. مشکل از نظر آنان تاخیر تغییر است. آنها تشنه تغییر هستند به این خاطر خشم آنان به صورت خودجوش منفجر گردید و به صورت منهدم کردن اماکن دولتی خود را نشان داد. شکلی که امکان ندارد توسط موسوی یا غیر آن فرو نشانده شود.»</blockquote> | ||
تلویزیون الجزیره از تهران، خشونتها در تهران را بسیار عظیم و خطرناک و بیانگر خواست مردم ایران برای تغییر توصیف کرد و گزارش داد: | |||
«نه خواسته میرحسین موسوی و نه سخنان محمود احمدی نژاد و نه قبل از آن اظهارات خامنه ای قادر نیست خشونت فعلی را فروبنشاند. آنچه که در خیابانهای تهران دیدم، عبارتست از نسل جوان، نسل بین ۱۵ تا ۲۰ یا ۲۵ساله خشمگین است. آنها خشم بسیاری دارند. خفقان بسیاری است. اینجا از دست دولت و حکومت خشمگین هستند. این افراد فقط خود را از طرفداران موسوی نمیبینند. آنها همچنین نتیجه انتخابات را مشکل نمیبینند. مشکل از نظر آنان تاخیر تغییر است. آنها تشنه تغییر هستند به این خاطر خشم آنان به صورت خودجوش منفجر گردید و به صورت منهدم کردن اماکن دولتی خود را نشان داد. شکلی که امکان ندارد توسط موسوی یا غیر آن فرو نشانده شود.» | |||
==== تظاهرات در شهرهای دیگر ایران در روز ۲۴ خرداد ==== | ==== تظاهرات در شهرهای دیگر ایران در روز ۲۴ خرداد ==== | ||
خط ۷۳: | خط ۶۳: | ||
در اصفهان، در خیابانهای چهارباغ، توحید و حکیم نظامی، مردم با شعار «مرگ بر دیکتاتور» با ماموران نیروی انتظامی درگیر شدند. در جریان این تظاهرات که ساعت ۱۵ دقیقه بامداد روز یکشنبه از دانشگاه شروع شد هرلحظه ابعاد گستردهتری به خود میگرفت. در ساعت یک بامداد بخشهایی از دانشگاه صنعتی اصفهان به آتش کشیده شد و دود غلیظی این منطقه را فرا گرفت. مأموران نیروی انتظامی عدهیی را دستگیر کردند. | در اصفهان، در خیابانهای چهارباغ، توحید و حکیم نظامی، مردم با شعار «مرگ بر دیکتاتور» با ماموران نیروی انتظامی درگیر شدند. در جریان این تظاهرات که ساعت ۱۵ دقیقه بامداد روز یکشنبه از دانشگاه شروع شد هرلحظه ابعاد گستردهتری به خود میگرفت. در ساعت یک بامداد بخشهایی از دانشگاه صنعتی اصفهان به آتش کشیده شد و دود غلیظی این منطقه را فرا گرفت. مأموران نیروی انتظامی عدهیی را دستگیر کردند. | ||
در خرم آباد، مردم به خیابان ریختند و شیشه بانک ها را خرد | در خرم آباد، مردم به خیابان ریختند و شیشه بانک ها را خرد کردند. در میدان شهدای این شهر تیر هوایی شلیک شد. به گفته شاهدان حکومت برای سرکوب مردم، از لبنان نیروهایی وارد این شهر کرد. | ||
در اردبیل، مردم با شعار مرگ بر دیکتاتور با ماموران نیروی انتظامی درگیر شدند. به گفته شاهدان، نیروهای بسیج و پاسداران درشهر ریخته و گفتهاند به آنها دستور داده اند که هر جوانی را میبینند دستگیر کنند. | در اردبیل، مردم با شعار مرگ بر دیکتاتور با ماموران نیروی انتظامی درگیر شدند. به گفته شاهدان، نیروهای بسیج و پاسداران درشهر ریخته و گفتهاند به آنها دستور داده اند که هر جوانی را میبینند دستگیر کنند. | ||
خط ۸۲: | خط ۷۲: | ||
==== موضعگیری آقای [[مسعود رجوی]] در ۲۴ خرداد ==== | ==== موضعگیری آقای [[مسعود رجوی]] در ۲۴ خرداد ==== | ||
مسعود رجوی طی سخنانی در مورد این تظاهرات گفت:<blockquote>«بار دیگر صحت سیاستها و خطوط مقاومت ایران در برابر رژیم خمینی به اثبات رسید و ثابت شد که چشم دوختن به هرگونه تغییر و تحول و اصلاح، حتی به اندازه یک دانه ارزن، در رژیمی که رسما در قانون اساسی خود حاکمیت مردم را با ولایت و حاکمیت مطلقه آخوند جایگزین کرده است، سرابی بیش نیست. چنین رژیمی را فقط باید سرنگون کرد و با راه حل دمکراتیک مریم، با حاکمیت مردم جایگزین نمود.»</blockquote> | |||
=== ۲۵ خرداد === | === تظاهرات در ۲۵ خرداد === | ||
۲۵ خرداد، سومین روز تظاهرات و اعتراضات مردم در شهرهای تهران، تبریز، شیراز، اصفهان، زنجان، زاهدان، یاسوج و دیگر شهرها ادامه یافت. در روز ۲۵ خرداد، راهپیمایی بزرگی در خیابانهای مرکزی تهران و از میدان امام حسین تا میدان آزادی برگزار شد. به گفته محمدباقر قالیباف، شهردار وقت تهران، حداقل ۳ میلیون نفر در این تظاهرات شرکت کرده بودند. تلویزیون سی.ان.ان گزارش داد: «تهران شاهد صحنههایی است که تا چند روز پیش قابل تصور نبود، درگیریهایی که رژیم حاکم را به لرزه انداخته است». تلویزیون سی.بی.اس آمریکا خبر داد: «ایران در ناآرامی فروفته است. در سراسر تهران مخالفان خشمگین شعار مرگ بر دیکتاتور | ۲۵ خرداد، سومین روز تظاهرات و اعتراضات مردم در شهرهای تهران، تبریز، شیراز، اصفهان، زنجان، زاهدان، یاسوج و دیگر شهرها ادامه یافت. در روز ۲۵ خرداد، راهپیمایی بزرگی در خیابانهای مرکزی تهران و از میدان امام حسین تا میدان آزادی برگزار شد. به گفته محمدباقر قالیباف، شهردار وقت تهران، حداقل ۳ میلیون نفر در این تظاهرات شرکت کرده بودند. تلویزیون سی.ان.ان گزارش داد: «تهران شاهد صحنههایی است که تا چند روز پیش قابل تصور نبود، درگیریهایی که رژیم حاکم را به لرزه انداخته است». تلویزیون سی.بی.اس آمریکا خبر داد: «ایران در ناآرامی فروفته است. در سراسر تهران مخالفان خشمگین شعار مرگ بر دیکتاتور میدهند». | ||
گاردین انگلستان نوشت: «وضعیت در پایتخت ایران دارد از کنترل خارج میشود. تظاهرکنندگان شعار می دادند (احمدی) جنایت می کند - رهبر حمایت می کند؛ لحنی آتشین در رژیمی که ولی فقیه آن، خامنه ای، غیرقابل سرزنش تلقی می شود».<ref>[https://www.bbc.com/persian/iran/2010/06/100613_l39_elec_anniv_15june_demonstration سالگرد بزرگترین راهپیمایی اعتراضی پس از انقلاب]</ref> | |||
در این روز نیروهای حکومتی به روی مردم آتش گشودند و با مردم درگیر شدند. در جریان این درگیری حداقل ۲۰ تن کشته و تعداد زیادی زخمی شدند.<ref>[http://www.pezhvakeiran.com/maghaleh-42701.html اسامی ۱۱۲ تن از جان باختگان سال ۸۸] </ref> براساس گزارشها بیش از ۹۰۰ نفر به بندهای ۲۴۰ و قرنطینه اندزگاه ۷ زندان اوین منتقل شدهاند.<ref>سایت مجموعه فعالان حقوق بشر</ref> | در این روز نیروهای حکومتی به روی مردم آتش گشودند و با مردم درگیر شدند. در جریان این درگیری حداقل ۲۰ تن کشته و تعداد زیادی زخمی شدند.<ref>[http://www.pezhvakeiran.com/maghaleh-42701.html اسامی ۱۱۲ تن از جان باختگان سال ۸۸] </ref> براساس گزارشها بیش از ۹۰۰ نفر به بندهای ۲۴۰ و قرنطینه اندزگاه ۷ زندان اوین منتقل شدهاند.<ref>سایت مجموعه فعالان حقوق بشر</ref> | ||
خط ۱۱۵: | خط ۱۰۷: | ||
دانشجویان دانشگاه زنجان با شعار «اتل متل توتوله، دیکتاتور کوتوله» و «مرگ بر دیکتاتور چه شاه باشه چه دکتر»، تظاهرات کردند. | دانشجویان دانشگاه زنجان با شعار «اتل متل توتوله، دیکتاتور کوتوله» و «مرگ بر دیکتاتور چه شاه باشه چه دکتر»، تظاهرات کردند. | ||
دانشجویان دانشگاه سیستان و بلوچستان | دانشجویان دانشگاه سیستان و بلوچستان نیز، تظاهرات گستردهای برگزار کردند و شعارهای «مرگ بر دیکتاتور» و «مرگ بر این دولت نیرنگ و فریب» سردادند. | ||
بنا به گزارشهایی که در همان روز منتشر شد، در تهران ۶ نفر و در اصفهان ۲ نفر توسط ماموران حکومتی کشته شدند. | بنا به گزارشهایی که در همان روز منتشر شد، در تهران ۶ نفر و در اصفهان ۲ نفر توسط ماموران حکومتی کشته شدند. | ||
در رشت بیش از ۸۰۰ تن از مردم در اطراف خیابان گلسار و خیابان مطهری تظاهرات کرده و با ماموران نیروی انتظامی درگیر شدند. ماموران نیروی انتظامی با استفاده از | در رشت بیش از ۸۰۰ تن از مردم در اطراف خیابان گلسار و خیابان مطهری تظاهرات کرده و با ماموران نیروی انتظامی درگیر شدند. ماموران نیروی انتظامی با استفاده از باتوم برقی و شلیک هوایی به مقابله با مردم برخاستند. این درگیری تا ساعت 2 شب ادامه داشت. | ||
==== ماجرای حمله به دانشگاهها ==== | ==== ماجرای حمله به دانشگاهها ==== | ||
حمله در شامگاه ۲۴ خرداد، ساعت ۲۱۳۰ شروع شد و تا نیمه شب ادامه داشت. با قطع شدن ارتباطات تلفنی در بامداد ۲:۳۰ دقیقه ۲۵ | حمله به دانشگاه تهران در شامگاه ۲۴ خرداد، ساعت ۲۱۳۰ شروع شد و تا نیمه شب ادامه داشت. با قطع شدن ارتباطات تلفنی در بامداد ۲:۳۰ دقیقه ۲۵ خرداد، نیروهای لباس شخصی با حمایت پلیس وارد کوی دانشگاه شده و به ضرب و شتم و سرکوب دانشجویان در خوابگاه پرداختند. نیروهای امنیتی با پرتاب نارنجک صوتی، گاز اشکآور و تیراندازی زمینی به تمام درهای کوی دانشگاه، توانستند وارد کوی دانشگاه شوند. در جریان این حمله، صد تا ۱۲۰ تن از دانشجویان ساکن کوی در اثر اصابت گلوله، زنجیر، چاقو، باتوم و چماق به شدت مجروح شدند. همچنین دست کم ۵ نفر در جریان کوی دانشگاه تهران و ۲ نفر در دانشگاه شیراز کشته شدند. به گفته شاهدین بین ۱۶۰ تا ۴۰۰ نفر دستگیر شدند.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/f2_Iran_postelection_Tehran_University_Kuy_demo_protest_anniversary/2071869.html تظاهرات دانشجویان در سالگرد حمله به کوی دانشگاه تهران]</ref><ref>[https://www.radiofarda.com/a/f3_tehran_students/1756057.html تحکیم وحدت: دست کم هفت دانشجو کشته شدند]</ref><ref>[https://www.radiofarda.com/a/F7_Tehran_university_dorm_attacked/1754569.html کوی دانشگاه؛ پلیس راه باز کرد، لباس شخصیها حمله کردند]</ref><ref>[http://zamaaneh.com/news/2010/02/post_12295.html پخش فیلم حمله به کوی دانشگاه تهران]</ref> همزمان در اصفهان نیز نیروهای دولتی به محوطه دانشگاه صنعتی اصفهان یورش بردند که طی آن نیز دانشجویان هدف ضرب و شتم قرار گرفتند و دانشگاه تحت محاصره قرار گرفت. حملات مشابهی نیز به کوی دانشگاه فردوسی مشهد، دانشگاه رازی کرمانشاه، علامه طباطبایی، بابل و شاهرود نیز انجام شد.<ref>[https://www.bbc.com/persian/iran/2009/06/090614_si_bd_ir88_kooyedaneshgah.shtml حمله خشونتبار نیروهای امنیتی به کوی دانشگاه تهران و دانشگاه اصفهان]</ref> | ||
«زمان برخاستن علیه امالفساد که همانا رژیم ولایت فقیه، غاصب و دزد بزرگ حاکمیت مردم ایران فرا رسیده است. مدافعان رژیم ولایت فقیه، با هر رنگ و لعاب و با هر شعر و شعاری که باشند، خیانتپیشگانی که شرکا و دم و دنبالچههای همین رژیم نامشروع میباشند. دیکتاتوری ارتجاعی ولایت فقیه بدون پشتیبانیهای همه جانبه استعماری نمیتوانست تا بحال بر اریکه قدرت باقی بماند. ... اکنون دنیا به چشم میبینید که انتخابات رژیم آخوندی و باندهای درونی آن، تنها یک فرصت برای بیرون ریختن خشم مقدس مردم ایران علیه تمامیت رژیم دجال و ضدبشری ولایت فقیه بوده است. انتخاب خلق قهرمان و در زنجیرمان یکی بیش نیست: آزادی و سرنگونی رژیم پلید آخوندی». | ==== موضعگیری مسعود رجوی در ۲۵ خرداد ==== | ||
[[مسعود رجوی]] طی پیامی به جوانان گفت: <blockquote>«زمان برخاستن علیه امالفساد که همانا رژیم ولایت فقیه، غاصب و دزد بزرگ حاکمیت مردم ایران فرا رسیده است. مدافعان رژیم ولایت فقیه، با هر رنگ و لعاب و با هر شعر و شعاری که باشند، خیانتپیشگانی که شرکا و دم و دنبالچههای همین رژیم نامشروع میباشند. دیکتاتوری ارتجاعی ولایت فقیه بدون پشتیبانیهای همه جانبه استعماری نمیتوانست تا بحال بر اریکه قدرت باقی بماند. ... اکنون دنیا به چشم میبینید که انتخابات رژیم آخوندی و باندهای درونی آن، تنها یک فرصت برای بیرون ریختن خشم مقدس مردم ایران علیه تمامیت رژیم دجال و ضدبشری ولایت فقیه بوده است. انتخاب خلق قهرمان و در زنجیرمان یکی بیش نیست: آزادی و سرنگونی رژیم پلید آخوندی».</blockquote> | |||
==== موضعگیری دول، سازمانهای حقوق بشری و شخصیتهای بینالمللی در ۲۵ خرداد ==== | ==== موضعگیری دول، سازمانهای حقوق بشری و شخصیتهای بینالمللی در ۲۵ خرداد ==== | ||
خط ۱۴۴: | خط ۱۳۴: | ||
سازمان خبرنگاران بدون مرز سرکوب و سانسور حکومت طی روزهای اخیر را محکوم کرد. این سازمان همچنین به تقلبات گسترده در انتخابات اشاره کرد.<ref>سازمان خبرنگاران بدون مرز</ref> | سازمان خبرنگاران بدون مرز سرکوب و سانسور حکومت طی روزهای اخیر را محکوم کرد. این سازمان همچنین به تقلبات گسترده در انتخابات اشاره کرد.<ref>سازمان خبرنگاران بدون مرز</ref> | ||
=== ۲۶ تا ۲۸ خرداد === | === تظاهرات از ۲۶ تا ۲۸ خرداد === | ||
در این چند روز تظاهرات در تهران و سایر شهرها از جمله شیراز، اصفهان، قزوین، بوشهر، مشهد، تبریز، بابل، یزد، همدان، ساری، اردبیل، سنندج، بندرعباس، رشت، کرمان، دامغان، کاشان، کرج، زاهدان، کرمانشاه، اهواز، اراک و زنجان و دیگر شهرها ادامه داشت. | در این چند روز تظاهرات در تهران و سایر شهرها از جمله شیراز، اصفهان، قزوین، بوشهر، مشهد، تبریز، بابل، یزد، همدان، ساری، اردبیل، سنندج، بندرعباس، رشت، کرمان، دامغان، کاشان، کرج، زاهدان، کرمانشاه، اهواز، اراک و زنجان و دیگر شهرها ادامه داشت. | ||
خط ۱۵۱: | خط ۱۴۱: | ||
شب ۲۶ خرداد، در خرم آباد مردم به یک بانک و یکی از پایگاههای بسیج در خیابان مطهری حمله کرده و آنها را آتش زدند. تظاهرکنندگان همچنین با ماموران نیروی انتظامی درگیر شدند. | شب ۲۶ خرداد، در خرم آباد مردم به یک بانک و یکی از پایگاههای بسیج در خیابان مطهری حمله کرده و آنها را آتش زدند. تظاهرکنندگان همچنین با ماموران نیروی انتظامی درگیر شدند. | ||
در ۲۷ خرداد، حدود پانصدهزار نفر در میدان | در ۲۷ خرداد، حدود پانصدهزار نفر در میدان رضاییهای (هفت تیر) تهران و خیابانهای اطراف آن راهپیمایی کردند. علاوه بر آن هزاران نفر در خیابانهای گاندی، میرهادی، آریا شهر، کریمخانزند و چهار راه طالقانی حضور داشتند. ساعت یک بامداد، دو هزار نفر از مردم آریاشهر با سردادن شعار به طرف میدان صادقیه تظاهرات کردند. | ||
همچنین در این روز مردم ارومیه شعارهایی ضدحکومتی دادند و با نیروهای دولتی درگیر شدند.<ref>اخبار سیمای آزادی، ۲۸ خرداد</ref> | همچنین در این روز مردم ارومیه شعارهایی ضدحکومتی دادند و با نیروهای دولتی درگیر شدند.<ref>اخبار سیمای آزادی، ۲۸ خرداد</ref> | ||
در ۲۸ خرداد، هزاران نفر در میدان توپخانه تجمع کردند. بر روی پلاکاردها نوشته شده بود: «به کدامین گناه کشته شدند؟» بر تعداد جمعیت هر لحظه افزوده | در ۲۸ خرداد، هزاران نفر در میدان توپخانه تجمع کردند. بر روی پلاکاردها نوشته شده بود: «به کدامین گناه کشته شدند؟» بر تعداد جمعیت هر لحظه افزوده میشد. تا ساعت ۶ بعدازظهر جمعیت به دهها هزار تن رسید. در بزرگداشت جانباختگان برخی مردم گل و شماری دیگر شمعهای روشن در دست داشتند. | ||
در ۲۸ خرداد، دانشجویان دانشگاه تبریز در همبستگی با یارانشان در دانشگاه تهران و دانشگاه اصفهان، تظاهرات کردند. | در ۲۸ خرداد، دانشجویان دانشگاه تبریز در همبستگی با یارانشان در دانشگاه تهران و دانشگاه اصفهان، تظاهرات کردند. | ||
خط ۱۶۴: | خط ۱۵۴: | ||
ساعاتی بعد، مردم تهران در سطح وسیعی از شهر بر بالای پشت بامها شروع به فریاد الله اکبر و شعار مرگ بر دیکتاتور کردند. | ساعاتی بعد، مردم تهران در سطح وسیعی از شهر بر بالای پشت بامها شروع به فریاد الله اکبر و شعار مرگ بر دیکتاتور کردند. | ||
=== ۳۰ خرداد === | === تظاهرات ۳۰ خرداد === | ||
در آغازین | در ساعات آغازین روز شنبه ۳۰ خرداد، اغلب خیابانها و میدانهای مرکزی تهران در کنترل نیروهای انتظامی و نظامی و لباس شخصیها بود. همچنین ماشینهای آبپاش و هلیکوپتر هم برای سرکوب تظاهرات مورد استفاده قرار گرفته بود. با وجود تهدیدهای صورت گرفته مردم تظاهرات خود را در خیابان انقلاب آغاز کردند. با یورش نیروهای نظامی و انتظامی و یگان ضدشورش و لباس شخصی ها به مردم درگیریهای شدیدی روی داد. به دلیل ممنوع بودن چاپ و مخابره هر خبری پیرامون اعتراضات، گزارش دقیقی از تعداد کشته و زخمیها ارائه نشد. برخی منابع اعلام کردند بیش از ۶۰ نفر در روز ۳۰ خرداد کشته شدند. نیروهای حکومتی از بالای ساختمانها و پشت بامها اقدام به تیراندازی به سوی مردم کردند. <ref>[https://www.youtube.com/watch?time_continue=2&v=5d2QoeX2Urc یوتیوب]</ref> <ref>[https://javanehha.com/2019/06/20/%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D8%AF-%DB%8C%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AE%D8%A7%D8%B7%D8%B1%D9%87-%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D9%88%D8%B2-%DB%B3%DB%B0/ گرامی باد یاد و خاطره جانباختگان ۳۰ خرداد ۱۳۸۸]</ref> | ||
==== اسامی جانباختگان ۳۰ خرداد و علت آن<ref name=":6">[https://iranglobal.info/node/7350 اسامی ۱۱۲ کشته شده اعتراضات پس از انتخابات ۸۸ به همراه چگونگی آن]</ref> ==== | ==== اسامی جانباختگان ۳۰ خرداد و علت آن<ref name=":6">[https://iranglobal.info/node/7350 اسامی ۱۱۲ کشته شده اعتراضات پس از انتخابات ۸۸ به همراه چگونگی آن]</ref> ==== | ||
خط ۱۸۹: | خط ۱۷۹: | ||
* حامد بشارتی در خیابان آزادی به دلیل اصابت گلوله جان باخت. | * حامد بشارتی در خیابان آزادی به دلیل اصابت گلوله جان باخت. | ||
* سالار طهماسبی در خیابان جمهوری به دلیل اصابت گلوله به پیشانی جان باخت. | * سالار طهماسبی در خیابان جمهوری به دلیل اصابت گلوله به پیشانی جان باخت. | ||
* پویا مقصودبیگی توسط نيروهای امنيتی کرمانشاه دستگير و مورد شکنجه و ضرب و جرح قرار میگيرد و پس از آزادی به علت عوارض ناشی از شکنجه فوت | * پویا مقصودبیگی توسط نيروهای امنيتی کرمانشاه دستگير و مورد شکنجه و ضرب و جرح قرار میگيرد و پس از آزادی به علت عوارض ناشی از شکنجه فوت میکند. | ||
* محمدحسین فیض در نزدیکی پایگاه بسیج مقداد به علت اصابت گلوله به پشت سرش جان باخت. | * محمدحسین فیض در نزدیکی پایگاه بسیج مقداد به علت اصابت گلوله به پشت سرش جان باخت. | ||
ویرایش