|
|
| (۱۹۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{جعبه اطلاعات مناقشه شهری | | {{Infobox holiday |
| | عنوان = تظاهرات ۱۳۸۸ | | |holiday_name =شب یلدا |
| | تصویر = عکس تظاهرات روز دوشنبه تهران - 25 خرداد 1388.jpg | | |type = باستانی |
| | زیرنویس = | | |image = سفره شب یلدا.JPG |
| | موقعیت = ایران: تهران، شیراز، اصفهان، مشهد، تبریز، رشت، همدان، کرمانشاه، قزوین، بندرعباس، ارومیه، اراک، کرج، بابل، ساری، اردبیل، اهواز، خرم‌آباد، زاهدان، بیرجند، دامغان، کرمان، سنندج، یزد | | |imagesize = |
| | طول و عرض جغرافیایی = | | |caption = سفره شب یلدا |
| | تاریخ = ۲۳ خرداد ۱۳۸۸ تا چهارشنبه‌سوری ۲۶ اسفند ۱۳۸۸ | | |official_name = شب یلدا |
| | زمان = | | |nickname = شب چله |
| | منطقه زمانی = | | |observedby = |
| | نوع = تظاهرات و درگیری خیابانی | | |litcolor = |
| | سلاح‌ها = | | |longtype =ملی و باستانی ایرانی |
| | کشته‌شدگان = دست‌کم ۱۱۲ نفر بر اساس آمارهای رسمی | | |significance = طولانی‌ترین شب سال |
| به‌گفته شاهدین آمار بسیار بیشتر بوده است
| | |begins = شامگاه ۳۰ آذر سال خورشیدی |
| | مجروحین = آمار رسمی در دست نیست. تعداد به صدها نفر می‌رسد | | |ends = صبح روز ۱ دی سال خورشیدی |
| | بازداشت شدگان = دست‌کم ۴ هزار نفر | | |date =شب ۳۰ آذر تا روز ۱ دی سال خورشیدی |
| }}'''تظاهرات ۱۳۸۸''' به سلسله تظاهراتی گفته می‌شود که پس از اعلام نتایج انتخابات دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری و اعلام پیروزی دوباره محمود احمدی‌نژاد، در تهران و سایر شهرهای ایران، آغاز گردید.<ref>[https://www.huffpost.com/entry/a-coup-manual-what-we-sho_b_216461 گاردین: «اقدام به کودتا در ایران»] </ref><ref>[https://www.huffpost.com/entry/a-coup-manual-what-we-sho_b_216461 A Coup Manual]</ref> این تظاهرات نخست با شعار «رای من کو؟!» در اعتراض به شمارش آرا و نتایج آن بود که در تهران و سایر شهرهای ایران آغاز گردید، اما کم‌کم با شعارهایی از جمله «مرگ بر دیکتاتور» رنگ و بوی ضدحکومتی گرفت.
| | <!-- Use next three if holiday is the same day of the same week every year --> |
| | |week_ordinal = <!-- "first", "second", "last", etc. --> |
| | |weekday = <!-- "Sunday", "Monday", "Friday", etc. --> |
| | |month = <!-- "January", "February", "December", etc. --> |
| | <!-- Use next three if the date changes in an unusual pattern each year --> |
| | |date۲۰۱۹ = <!-- only for days that change each year --> |
| | |date۲۰۲۰ = <!-- only for days that change each year --> |
| | |date۲۰۱۴ = <!-- only for days that change each year --> |
| | |celebrations =ملی و باستانی ایرانی |
| | |observances = |
| | |relatedto =فرهنگ ایرانی |
| | }} |
| | '''شب یلدا یا شب چله''' یکی از کهنترین جشن‌های ایرانی است. یلدا به فاصله زمانی میان غروب آفتاب در ۳۰ آذرماه تا طلوع آفتاب در اول دی‌ماه گفته می‌شود. یلدا از واژه‌ای سریانی به معنای تولد و زایش برگرفته شده است. در باور ایرانیان باستان، تاریکی سمبل اهریمن است و از آن‌جایی که در طولانی ترین شب سال، تاریکی اهریمنی دیرمی‌پاید، ایرانیان در این شب گرد هم آمده آتش برافروخته و تاصبح شب زنده‌داری می‌کردند تا تاریکی و ارواح اهریمنی و شیطانی نابود شوند. شب یلدا به جز ایران در کشورهای همسایه ایران مانند افغانستان و تاجیکستان و حتی در هند و کشمیر نیز مرسوم است. این جشن شباهت زیادی با جشن‌های دیگر کشورها به خصوص شب کریسمس مسیحیان دارد و با آن همزمان است. |
|
| |
|
| برخی تحلیل‌گران سیاسی پس از اعلام نتایج انتخابات و پیروزی محمود احمدی‌نژاد، از آن تحت عنوان کودتا یاد کردند.<ref>[http://zamaaneh.com/special/2009/06/post_793.html گاردین: اقدام به کودتا در ایران]</ref> [[سازمان مجاهدین خلق ایران]] و [[شورای ملی مقاومت ایران]]، این انتخابات را «نمایش» قلمداد کردند و خواهان انتخابات آزاد با شرکت همه نیروها زیر نظر سازمان ملل متحد شدند.<ref>دبیرخانه شورای ملی مقاومت ایران</ref>
| | در دوران معاصر مردم ایران این جشن را با گرد‌همایی فامیل و شب زنده داری و خواندن دیوان حافظ و خوردن خوراکیهای متنوع می‌گذرانند. در این شب مرسوم است که بزرگان فامیل داستانها و متل‌های جالب برای کوجکترها تعریف می‌کنند و آنها را سر ذوق می‌آورند. |
|
| |
|
| تظاهرات و اعتراضات از روز ۲۳ خرداد، توسط هزاران تن و در تهران و شهرهای دیگر از جمله اصفهان، تبریز، کرج، شیراز، یاسوج، ساری،ارومیه و دیگر شهرها، از فردای روز انتخابات آغاز گردید. روز ۲۵ خرداد در تهران حدود ۳ میلیون نفر به خیابان آمدند. این تظاهرات بعد از [[انقلاب ضد سلطنتی|انقلاب ضدسلطنتی]] سال ۵۷ بزرگترین تظاهرات ضدحکومتی به‌شمار می‌رفت. این تظاهرات با سرکوب خونین از طرف پلیس ضدشورش، لباس شخصی‌ها، بسیج و سپاه مواجه شد که در نتیجه آن تعداد زیادی دستگیر و مجروح شده و جان باختند.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/f3_mousavi_Iran/1754373.html معترضان انتخابات ریاست جمهوری از انقلاب تا آزادی]</ref>
| | در شب یلدا خوارکیهای متنوعی تناول می‌شود. از جمله آجیل که اغلب شیرین است و در آن از باسلوق و میوه‌های خشک نیز استفاده می‌شود. همچنین میوه‌هایی مانند انار، هندوانه، خرمالو و به و همینطور انواع شیرینی‌ها. |
|
| |
|
| علی خامنه‌ای در روز ۲۹ خرداد، طی یک سخنرانی در اولین نماز جمعه بعد از انتخابات ریاست جمهوری، مسئولیت هرگونه خونریزی و خشونت را به عهده برگزارکنندگان تظاهرات دانست. ساعتی پس از پایان سخنرانی علی خامنه‌ای، سازمان عفو بین الملل در اطلاعیه ای اعلام کرد که این سخنرانی "چراغ سبز رهبر ایران برای سرکوب" بوده است.<ref name=":0">[https://www.bbc.com/persian/iran/2010/06/100618_l10_khamenei_29_khordad_speech سخنرانی ۲۹ خرداد خامنه‌ای؛ نقطه عطف]</ref>
| | در سالهای اخیر شب یلدا با چالشهایی همراه بوده است. از آنجا که جمهوری اسلامی از ابتدای روی کار آمدن با سنتها و آیین‌های باستانی ایرانی مخالفت داشته و همواره در صدد از بین بردن آنها بوده است، در سال ۱۴۰۲ تصمیم شورای عالی انقلاب فرهنگی جمهوری اسلامی مبنی بر نامگذاری شب یلدا و چهارشنبه سوری به روز «ترویج فرهنگ میهمانی و پیوند با خویشان» و «روز تکریم همسایگان» خبرساز شد. این تغییر نام دو آیین مهم و اصلی ایرانی باعث موضع‌گیری بسیاری از فعالان حوزه فرهنگ علیه این تصمیم شورای عالی انقلاب فرهنگی شد. |
|
| |
|
| در ایام انتخابات امکان ارسال پیامک کوتاه وجود نداشت و قطع شده بود، سایت‌های اینترنتی و کانال‌های ماهواره‌ای خارج نیز مسدود گردیده بود. <ref>تلویزیون سی بی اس</ref> | | چالش بعدی و مهمی که در سالهای اخیر آیین شب یلدا را بسیار تحت تاثیر قرار داده است گرانی و تورم افسار گسیخته به خصوص گرانی خوراکی‌ها و مواد غذایی است. بنا بر برآوردهای ارائه شده از سوی رسانه‌های مختلف یک دور همی ساده ۴ نفره شب یلدا همراه با شام یک و نیم میلیون تومان خرج دارد و خانواده‌های کم درآمد که اکثریت جامعه اران را تشکیل می‌دهند توان تامین این بودجه را ندارند. |
|
| |
|
| == پیش‌زمینه تظاهرات ۸۸ == | | == مقدمه == |
| | شب یلدا یا چله یکی از کهنترین جشن های ایرانی است. یلدا به فاصله زمانی میان غروب آفتاب در ۳۰ آذر ماه (آخرین روز پاییز) تا طلوع آفتاب در اول دی ماه (نخستین روز زمستان) گفته می‌شود. |
|
| |
|
| === فضای اجتماعی قبل از انتخابات ۸۸ ===
| | در تقویم ایرانیان، جشن های بسیاری دیده می شود که یکی از مهم ترین ها شب یلدا است؛ چندین هزار سال است که ایرانیان آخرین شب پاییز را که یلدا نام دارد و بلندترین و تاریک ترین شب سال لقب گرفته است تا سپیده دم و زایش اولین اشعه های آفتاب، بیدار می مانند و در کنار اعضای خانواده و فامیل و دوستان خود به بزم و شادی می گذرانند. از گذشته‌های دور، ایرانیان شب یلدا را تا سپیده صبح در گرد آتش، به جشن و پایکوبی می‌گذراندند.<ref name=":0">[https://arahonar.com/%D9%87%D9%85%D9%87-%DA%86%DB%8C%D8%B2-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%B4%D8%A8-%DB%8C%D9%84%D8%AF%D8%A7/ همه چیز درباره شب یلدا - آرا هنر]</ref> |
| التهاب در فضای سیاسی ایران از مدت‌ها پیش از انتخابات آغاز شده و با مناظره‌های جنجال برانگیز انتخاباتی به اوج رسیده بود؛ در چنین شرایطی اعلام پیروزی محمود احمدی نژاد با بیش از ۲۴ میلیون رأی در روز شنبه ۲۳ خرداد، مانند جرقه ای در انبار باروت عمل کرد.<ref name=":0" />
| |
|
| |
|
| طبق آمار اعلام شده در اردیبهشت ماه سال ۱۳۸۸ بیش از ۴۱۰ حرکت اعتراضی توسط اقشار مختلف جامعه صورت گرفته است. <ref>اخبار ۳ خرداد- سیمای آزادی</ref> در ۵ خرداد سال ۱۳۸۸، ۸۰۰ تن از دانشجویان دانشگاه یاسوج در اعتراض به سرکوب و اختناق دست به تحصن می‌زنند.
| | == تاریخچه شب یلدا == |
| | [[پرونده:نگاره‌ای از شب یلدا در ایران باستان.JPG|جایگزین=شب یلدا در ایران باستان|بندانگشتی|436x436پیکسل|نگاره‌ای از جشن شب یلدا در ایران باستان]] |
| | یلدا از واژه ای سریانی به معنای تولد و زایش برگرفته شده است. در باور ایرانیان باستان، تاریکی سمبل اهریمن است و از آن جایی که در طولانی ترین شب سال، تاریکی اهریمنی دیر می پاید، این شب در نظر ایرانیان منحوس و بدقدم بوده و چون فرا می رسید، آتش روشن می کردند تا تاریکی و ارواح اهریمنی و شیطانی بگریزند و نابود شوند. هم چنین مردم گرد هم جمع می شدند و تمام شب را با نوشیدن و خوردن می گذراندند و به شادی و پایکوبی و گفتگو می پرداختند.<ref name=":0" /> |
|
| |
|
| در ۶ خرداد، دانشجویان دانشگاه تبریز، حسین موسوی کاندیدای ریاست جمهوری را در مورد قتل عام زندانیان سیاسی در سال ۶۷ مورد سوال قرار می‌دهند.
| | تاریخچه دقیق جشن شب یلدا مشخص نیست اما بسیاری از باستان شناسان هفت هزار سال پیش را برای تاریخ شب یلدا مطرح کرده اند. تاریخ ثبت شده شب یلدا به 500 سال پیش از میلاد برمیگردد و تاریخ وارد شدن آن به تقویم رسمی ایرانیان باستان به زمان داریوش یکم مربوط می شود تقویمی که شامل گاه شماری مصری ها و بابلی ها است. |
|
| |
|
| در ۱۱ خرداد، دانشجویان دانشگاه فرودسی مشهد، در جلسه انتخاباتی مهدی کروبی شعار مرگ بر دیکتاتور می‌دهند. در همین روز صدها تن از کارگران کارخانة قند بردسیر کرمان با خانواده‌هایشان در اعتراض به عدم پرداخت حقوق به تظاهرات پرداختند. | | همچنین مشخص نیست واژه یلدا چطور و چه زمانی وارد زبان فارسی شده است. این گونه از تاریخ بر آمده است که مسیحیان اولیه که در روم زندگی می کردند دچار سختی های فراوانی بودند در همان حال عده ای از آنها تصمیم به مهاجرت به ایران میگیرند و به خاطر نزدیک بودن فرهنگ ها این واژه سریانی به زبان فارسی راه پیدا می کند.<ref>[https://namnak.com/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DA%86%D9%87-%D8%A2%D8%AF%D8%A7%D8%A8-%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%85-%D8%B4%D8%A8-%DB%8C%D9%84%D8%AF%D8%A7.p179 تاریخچه شب چله و آداب و رسوم شب یلدا در ایران - نمناک]</ref> |
|
| |
|
| === مناظره‌های تلویزیونی ===
| | به طور کلی، در ایران باستان برای هر مراسم و سرور آیینی، سفره ای خاص می گستردند که در آن علاوه بر آلات و ادوات نیایش همچون عطردان، آتشدان، بخوردان و غیره، محصولات خوردنی فصل و خوراک های گوناگون هم می گذاشتند و هر آنچه از میوه تازه فصل که امکان داشت و میوه های خشک در این سفره یافت می شد. |
|
| |
|
| ==== محتوای مناظرات ====
| | ایرانیان باستان با این اعتقاد که سپیده دم شب یلدا با دمیدن خورشید، روزها طولانی‌تر می شوند و تابش نور ایزدی جهان را فرا می گیرد، آخرین شب پاییز و اول زمستان را شب زایش مهر یا زایش خورشید نامیدند و از آن زمان تاکنون، برای آن جشن بزرگی بر پا می شود و به همین دلیل، در آیین زرتشتی، به دهمین ماه سال، دی، به معنای دادار و آفریننده می گفتند که در واقع، ماه تولد خورشید بود. |
| اولین دور مناظرات در روز چهارشنبه ۱۳ خرداد بین محمود احمدی نژاد و حسین موسوی صورت گرفت. در این مناظره حسین موسوی دولت احمدی نژاد را به پنهان کاری، خرافه‌گرایی، خیال‌پردازی، ماجراجویی، خودمحوری، سطحی‌نگری و روزمرگی متهم ساخت و یاد آور شد که کشور در حال فروریختن است.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/f35_Musavi_Ahmadinejad_Debate_Com2/1746569.html مناظره موسوی و احمدی‌نژاد؛ سندی تاریخی] </ref> همچنین احمدی نژاد درباره ارسال مواد منفجره به مکه در دوران حسین موسوی نخست وزیر [[روح‌الله خمینی|خمینی]] که بعدا به جنایت کشتار مکه معروف شد، افشاگری کرد.<ref>[https://www.iran-efshagari.com/%da%a9%d8%b4%d8%aa%d8%a7%d8%b1-%d8%af%d8%b1%d9%85%da%a9%d9%87-%d8%8c-%d9%86%d9%85%d9%88%d9%86%d9%87%e2%80%8c%d8%a7%db%8c-%d9%85%d9%86%d8%ad%d8%b5%d8%b1%d8%a8%d9%87%e2%80%8c%d9%81%d8%b1%d8%af-%d8%a7-3/ کشتار مکه نمونه‌ای منحصر به‌فرد از عملکردهای رژیم فاشیستی حاکم بر ایران] </ref> روحانی دبیر پیشین شورای عالی امنیت، احمدی نژاد را «عوام فریب» نامیده و گفت: «در سال ۸۶، دو میلیارد و دویست میلیون دلار نفت فروخته شده ولی پول آن به بانک مرکزی داده نشده است». چند روز بعد جواد فاضل لنکرانی گفت: «بعد از این مناظره کی و کجا می‌توانیم ادعای مبارزه با تروریسم کنیم؟»<ref>اخبار سیمای آزادی، ۲۰ خرداد</ref>
| |
|
| |
|
| روز ۱۷ خرداد، همزمان با مناظره احمدی‌نژاد با کروبی، یک فقره دزدی ۷۷ میلیارد تومانی مهدی هاشمی پسر اکبر رفسنجانی، در رسانه‌ها پخش می‌شود. | | ابوریحان بیرونی جشن یلدا را میلاد اکبر می نامد که منظور از آن میلاد خورشید است. در کتاب آثار الباقیه ابوریحان بیرونی از روز اول دی ماه، تحت عنوان خور یاد شده است و در کتاب قانون مسعودی نسخه موزه بریتانیا که در لندن موجود است، این روز، خُره روز نام گرفته است و در بعضی منابع دیگر خرم روز نامیده می شود. فردوسی هم در شاهنامه، یلدا و خور روز را به هوشنگ از شاهان پیشدادی ایران نسبت داده است.<ref name=":0" /> |
| | [[پرونده:شب یلدا در افغانستان.JPG|جایگزین=شب یلدا در افغانستان|بندانگشتی|355x355پیکسل|جشن شب یلدا در افغانستان]] |
|
| |
|
| در روز ۱۸خرداد، مهدی خزعلی، به نقش احمدی‌نژاد در قتل کاظم سامی اذعان و گوشه دیگری از پرونده قتل‌های زنجیره‌ای را افشا میکند.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=Eupk9dvSsb8 قتل دکتر کاظم سامی به زبان مهدی خزعلی] </ref><ref>[http://efshayaranshitan.blogspot.com/2016/04/blog-post_18.html جزییات قتل دکتر کاظم سامی] </ref>
| | == چله == |
| | کلمه چلّه هم مخفف واژه چهل و صرفاً نشان دهنده گذشت یک دوره زمانی معین (و نه الزاماً چهل روز) است. |
|
| |
|
| ==== پس از مناظرات ====
| | ایرانیان باستان با استفاده از تجربیات و توانایی هایی که داشتند، فعالیت های خود را با گردش خورشید و تغییر فصول و بلندی و کوتاهی روز و شب و حرکت و قرار ستارگان تنظیم می کردند. |
| پس از این مناظرات افشاگری‌های جریانات حکومتی بالا می‌گیرد. در یکی از این افشاگری‌ها، مهدی کروبی درباره فسادهای مالی محمود احمدی نژاد و پرونده ۷۰۰ میلیون دلاری دولت در جمع دانشجویان دانشگاه تبریز توضیح داد.<ref>[https://www.balatarin.com/permlink/2009/6/9/1613198 ستاد مهدی کروبی جزییات ماجرای ۷۰۰ میلیون دلاری احمدی‌نژاد را افشا میکند] </ref>
| |
|
| |
|
| پس از برگزاری مناظره محمود احمدی‌نژاد و حسین موسوی، نيروی انتظامی برای متفرق کردن تجمع مقابل صدا و سيما مجبور به استفاده از گاز اشک آور شد.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/o2_debate_reactions_Iran_election/1746328.html پرتاب گاز اشک‌آور برای متفرق کردن تجمع مقابل صدا و سیما] </ref>حسین نقوی، عضو شورای مرکزی فراکسیون اصولگرایان در دفاع از احمدی‌نژاد گفت: «احمدی‌نژاد در چهار سال گذشته در برابر تخريب‌ها و اهانت‌ها و برای بيان پشت پرده سياست در ايران سكوت كرد و تنها گوشه كوچكی از مافيای قدرت و ثروت كه پشت پرده سياسيون كشور بود را افشا كرد.»<ref name=":1">[http://www.rajanews.com/news/15236 احمدی‌نژاد گوشه کوچکی از مافیا] </ref> حسین نقوی، عضو شورای مرکزی فراکسیون اصولگرایان در دفاع از احمدی‌نژاد گفت: «احمدی‌نژاد در چهار سال گذشته در برابر تخريب‌ها و اهانت‌ها و برای بيان پشت پرده سياست در ايران سكوت كرد و تنها گوشه كوچكی از مافيای قدرت و ثروت كه پشت پرده سياسيون كشور بود را افشا كرد.»<ref name=":1" /> مهدی طباطبایی نیز گفت: «مناظره‌های انتخاباتی سال 88 بنای فتنه‌ای بزرگ را گذاشت.»
| | چله بزرگ از اولین روز دی ماه که خرم روز نام دارد، تا دهم بهمن ماه که جشن سده است، محاسبه می شود و در این ایام شدت سرما بیشتر است، سپس چله کوچک فرا می رسد که از دهم بهمن ماه تا بیستم اسفند ماه به طول می انجامد و در این ایام کم کم از شدت سرما کاسته می شود.<ref name=":0" /> |
|
| |
|
| === تقلب در انتخابات === | | == شب چله در حوزه ایران بزرگ == |
| در حالی که به صورت معمول، اعلام نتایج انتخابات یک الی چند روز طول می‌کشد، نتایج اولیه این انتخابات تنها پس از چند ساعت از پایان رای‌گیری از طریق صدا و سیمای جمهوری اسلامی اعلام شد. در روزی ۲۲ خرداد و در حالی که رای‌گیری جریان داشت، خبرگزاری فارس وابسته به سپاه پاسداران خبر از پیروزی احمدی‌نژاد با ۶۰ درصد را اعلام کرد. به گفته دو کاندیدای دیگر «شواهدی مبنی بر مداخله تعدادی از فرماندهان و مسئولان سپاه و بسیج در انتخابات» وجود داشت. جمعی از کارکنان وزارت کشور در نامهای سرگشاده از زمینه‌چینی برای تقلب‌های گسترده و رای‌سازیهای میلیونی و چاپ ۱۲ میلیون تعرفه اضافی در جریان انتخابات خبر دادند.<ref>[https://web.archive.org/web/20090619031550/http://news.yahoo.com/s/ap/20090616/ap_on_re_mi_ea/ml_iran_fraud_allegations Speed of Iran vote count called suspicious]</ref> محسن رضایی نیز پس از اعلام نتایج اعلام کرد که آرای او بسیار بیشتر از میزان اعلام شده‌است. علی اکبر محتشمی‌پور در مورد میزان رای در حوزه‌ها گفت: <blockquote>«در حدود ۷۰ حوزه انتخابيه، ميزان رأيی که در صندوق‌ها ريخته شده است نسبت به واجدين شرايط بسيار بيشتر است». </blockquote>به گفته رضا خاتمی ۸ میلیون رای به صندوق‌ها اضافه شده بود. اردشیر ارجمند از انتخابات به عنوان «آستان‌بوسی فرعون» یاد کرد.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/f8_reaction_to_parliament_report_on_post_elections_events/24439680.html امیر ارجمند: گزارش مجلس درباره انتخابات ۸۸ بوسه بر آستان فرعون است]</ref> یک روز قبل از انتخابات، [[مریم رجوی]] رئیس جمهور برگزیده‌ی [[شورای ملی مقاومت ایران]]، طی بیانیه‌ای مهندسی انتخابات توسط خامنه‌ای را برای اعلام آرای نجومی و از صندوق بیرون کشیدن احمدی نژاد در همان مرحلة اول، افشا کرد.<ref>اطلاعیه دبیرخانه شورای ملی مقاومت ایران، پخش در اخبار سیمای آزادی ۲۲ خرداد</ref><span dir="RTL"></span> | | در خراسان بزرگ تا کشمیر شب چله بزرگ مورد تکریم بوده‌است. بخصوص در افغانستان، بخشهایی از پاکستان و شمال هند و کشمیر به شب یلدا شب «چله کلان» می‌گویند. بخصوص در میان تاجیکان شب چله کلان (بزرگ) با آیین‌هایی همراه است. این آیین‌ها شباهت زیادی به آیین‌های شب چله ایرانی دارد. |
| == رویدادهای ۲۳ تا ۳۱ خرداد ==
| |
|
| |
|
| === ۲۳ خرداد ===
| | در مزار شریف، همه ساله با نزدیک شدن به آخرین و طولانی‌ترین شب از فصل پاییز که چله بزرگ نام دارد، مردم فرهنگ دوست ولایت بلخ در شمال افغانستان با آداب و رسوم خاص خود به استقبال این شب می‌روند.<ref name=":1">[https://www.tabnak.ir/fa/tags/1818/1/%D8%B4%D8%A8-%DB%8C%D9%84%D8%AF%D8%A7 در مورد شب یلدا در ویکی تابناک بیشتر بخوانید - تابناک]</ref> |
| [[پرونده:۲۳ خرداد.jpg|جایگزین=۲۳ خرداد ۱۳۸۸|بندانگشتی|۲۳ خرداد ۱۳۸۸]]
| | [[پرونده:شب یلدا در کهکیلویه و بویر احمد.JPG|جایگزین=شب یلدا در بین اقوام ایرانی|بندانگشتی|جشن شب یلدا در کهکیلویه و بویر احمد]] |
| روز ۲۳ خرداد، یک روز پس از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، تظاهراتی در تهران و مشهد و سایر شهرهای ایران در اعتراض به نتایج اعلام شده، به راه افتاد. این تظاهرات در مقابل ساختمان وزارت کشور ایران، خیابانهای ولیعصر، زرتشت، فاطمی، میدان انقلاب، میدان ونک و چهارراه جهان کودک و سایر نقاط به درگیری شدید معترضان با نیروهای پلیس و لباس شخصی انجامید. هزاران تظاهرکننده با راهپیمایی در خیابانهای مختلف تهران ضمن آتش زدن چندین اتوبوس و سطل‌های بزرگ زباله اقدام به راهبندان خیابانها کرده و علیه سید علی خامنه‌ای، شعارهای «مرگ بر دیکتاتور» سر دادند.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/f4_detention_riots_Iran_election/1753692.html بازداشت گسترده روزنامه‌نگاران و فعالان سیاسی در ایران] </ref> در پی بروز این ناآرامی‌ها در شامگاه شنبه تلفن‌های همراه تمام شبکههای مخابراتی کشور قطع گردید. تلویزیون الجزیره گزارش داد: «در خیابان ولیعصر تهران تظاهرات جریان دارد. پلیس تلاش میکند که تظاهرکنندگان را با گاز اشک آور پراکنده کند. عملیات جنگ و گریز بین تظاهرکنندگان و پلیس جریان دارد.»
| |
|
| |
|
| در شهرهای بابل، زاهدان، اصفهان، کرج، اهواز، مشهد، کرمانشاه و شیراز نیز اعتراضاتی انجام شد. پلیس در برخورد با برخی از این اعتراضات، از جمله معترضین در مقابل دانشگاه شیراز، از گاز اشک‌آور استفاده کرد که این راهپیمایی از مقابل دانشگاه شیراز (میدان ارم) به سمت میدان دانشجو برقرار بود.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/f4_riots_Iran_election_result/1753532.html تظاهرات خیابانی در چند شهر ایران در اعتراض به نتایج انتخابات]</ref> | | == شباهت یلدا با جشن‌های دیگر اقوام == |
| | جشن انقلاب زمستانی در بین دیگر اقوام باستان نیز رایج بوده‌است. در روم باستان و همزمان با ترویج مسیحیت، پرستش سول اینویکتوس (خورشید شکست ناپذیر) ایزد پاگان رومی بسیار شایع بود و رومیان میلاد او را در زمان انقلاب زمستانی جشن می‌گرفتند. سول اینویکتوس در آیین میتراییسم رومی نیز نقشی ویژه داشت و حتی میتراس (معادل یونانی میترا ایزد باستان ایرانی) لقب خورشید شکست ناپذیر را داشت. |
|
| |
|
| خبرگزاری فرانسه که گزارش‌های متعددی از این درگیریها مخابره کرد اعلام کرد: «جمعیت تظاهرکننده در یکی از میدانهای اصلی پایتخت شعار «مرگ بر دیکتاتور» می‌دهند. صدها نفر دیگر در نزدیکی وزارت کشور در مرکز تهران تجمع کرده‌اند و شعار مرگ بر دیکتاتور سر داده‌اند. اعتراض کنندگان به سمت پلیس سنگ پرتاب کردند و پلیس هم با باتوم به آنها پاسخ می‌داد. تظاهرکنندگان که شامل زنان نیز بودند در خیابان ولیعصر تهران توسط پلیس ضد شورش که با موتور سیکلت به محل آمده بودند مورد ضرب و شتم قرار گرفتند.»
| | محققان معتقدند که مسیحیت غربی چارچوب اصلی خود را که به این دین پایداری و شکل بخشیده به مذاهب پیش از مسیحیت روم باستان از جمله میتراییسم مدیون است و برای نمونه تقویم کلیساها، بسیاری از بقایای مراسم و جشن‌های پیش از مسیحیت بخصوص کریسمس را در خود نگاه داشته‌است و کریسمس به عنوان آمیزه‌ای از جشن‌های ساتورنالیا و زایش میترا است در روم باستان در قرن چهارم میلادی با رسمی شدن آیین مسیحیت و به فرمان کنستانتین به عنوان زادروز رسمی مسیح در نظر گرفته شد. |
|
| |
|
| تلویزیون العربیه گزارش داد:<blockquote>«سپاه پاسداران در خیابانهای تهران به حالت آماده باش در آمده است. همچنین نیروهای امنیتی رژیم دو تن از دستیاران موسوی شامل مصطفی تاج زاده و محسن امین زاده همچنین مدیر بسیج انتخاباتی موسوی و ۱۲نفر دیگر را دستگیر کردند.»<ref>تلویزیون العربیه، ۲۳ خرداد ۱۳۸۸</ref></blockquote>
| | جشن تولد میترا تنها آئینی نیست که به مسیحیت راه پیدا کرده‌است. میان سنت‌های مسیحیان و آئین میتراییسم شباهت‌های زیادی وجود دارد. امروزه تمام مسیحیانی که تولد عیسی مسیح را جشن میگیرند، هنوز هم در روز جشن شومینه و شمع‌هایشان را روشن نگاه می‌دارند، درخت کریسمس را با چراغ‌های کوچک نورانی تزئین می‌کنند، شب زنده داری می‌کنند و غذا‌های مخصوص و ویژه می‌خورند؛ به دید و بازدید یکدیگر می‌روند و این مناسبت را در کنار دوستان و اقوامشان جشن میگیرند؛ درست نظیر همان سنتی که ایرانیان باستان در شب یلدا برگزار می‌کردند. کریسمس و یلدا تنها نمونه‌ای از بسیاری از باورها، آداب و رسوم، نمادها، داستانها و افسانه‌های مشترکی هستند که مردم ملل مختلف و مذاهب مختلف را به هم پیوند می‌زنند.<ref name=":1" /> |
|
| |
|
| === ۲۴ خرداد === | | == خوراکیهای شب یلدا == |
| در روز ۲۴ خرداد و دومین روز از اعتراضات، محمود احمدی‌نژاد مخالفین خود را «خس و خاشاک» خواند. با این حال بار دیگر در تهران بین مردم و پلیس درگیریهایی ایجاد شد که این درگیریها در اطراف دانشگاه تهران نیز جریان داشت.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/f6_Iran_Khamenei_Opponents_Akbareen/1771569.html از خس و خاشاک تا اقلیتی افسرده و ناراحت] </ref> | | [[پرونده:آجیل شب یلدا.JPG|جایگزین=آجیل شب یلدا|بندانگشتی|331x331پیکسل|آجیل شب یلدا]] |
| | در شب یلدا میوه‌ها و خوراکیهای متنوعی استفاده می‌شود. از جمله میوه‌هایی که در شب یلدا مصرف می‌شود می‌توان هندوانه، انار، به، خرمالو و انواع میوه‌های خشک شده را نام برد. همچنین آجیل نیز جزو تنقلات سفره شب یلداست. آجیل شب یلدا اغلب طعم شیرینی دارد و شامل پسته، بادام، فندق، گردو هم می‌شود. |
|
| |
|
| آغاز ناآرامی‌ها از روبروی وزارت کشور ایران در میدان فاطمی و با اجتماع عده‌ای از مردم در روبروی این ساختمان شروع شد. پس از ایجاد درگیری در خیابان فاطمی، تظاهرات‌های مشابهی در خیابانهای ولیعصر، زرتشت، میدان انقلاب، میدان ونک، میدان رسالت، چهارراه جهان کودک، خیابان میرداماد، خیابان تخت طاووس و سایر نقاط به درگیری شدید معترضان با نیروهای پلیس و لباس شخصی انجامید. خبرگزاری فرانسه گزارش داد: «در سراسر خیابان ولیعصر تهران درگیریهای گسترده میان مردم و نیروهای سرکوبگر، جریان دارد. مردم با سنگ مأموران انتظامی را مورد حمله قرار می‌دهند. شعار اصلی تظاهرکنندگان «مرگ بر دیکتاتور» است.»
| | با توجه به اینکه هندوانه میوه ای خنک و تابستانی است اما از جمله میوه‌های اصلی شب یلداست. در باور ایرانیان هنداوانه یادآور گرمای تابستان و حرارت خورشید است و بر این باور بودند که اگر مقداری هندوانه در شب یلدا خورده شود، در سراسر زمستان، سرما و بیماری بر افراد غلبه نخواهد کرد. <ref name=":0" /> |
|
| |
|
| حسین موسوی کاندید ریاست جمهوری، از تظاهرکنندگان خواست آرامش را حفظ کنند. در اطلاعیه‌یی که توسط ستاد موسوی منتشر شده آمده است:<blockquote>«خواهشمند است ضمن حفظ آرامش، خویشتنداری و متانت، از افتادن در دام واکنش‌هایی که موجبات سوءاستفاده بهانه‌جویان و نامحرمان را فراهم می‌آورد، پرهیز نمایید.»<ref>۲۳ خرداد سال ۱۳۸۸، سایت قلم</ref></blockquote>معاون رئیس جمهور آمریکا در مورد نتایج انتخابات گفت: <blockquote>«تردید بسیار زیادی در باره نتایج انتخابات رژیم ایران که احمدی‌نژاد بعنوان نفر پیروز اعلام شده وجود دارد.» همچنین فدراسیون بین المللی لیگ‌های حقوق بشر انتخابات ایران را یک «مضحکه» قلمداد کرد.»</blockquote>تلویزیون الجزیره از تهران، خشونتها در تهران را بسیار عظیم و خطرناک و بیانگر خواست مردم ایران برای تغییر توصیف کرد و گزارش داد:<blockquote>«نه خواسته میرحسین موسوی و نه سخنان محمود احمدی نژاد و نه قبل از آن اظهارات خامنه ای قادر نیست خشونت فعلی را فروبنشاند. آنچه که در خیابانهای تهران دیدم، عبارتست از نسل جوان، نسل بین ۱۵ تا ۲۰ یا ۲۵ساله خشمگین است. آنها خشم بسیاری دارند. خفقان بسیاری است. اینجا از دست دولت و حکومت خشمگین هستند. این افراد فقط خود را از طرفداران موسوی نمی‌بینند. آنها همچنین نتیجه انتخابات را مشکل نمی‌بینند. مشکل از نظر آنان تاخیر تغییر است. آنها تشنه تغییر هستند به این خاطر خشم آنان به صورت خودجوش منفجر گردید و به صورت منهدم کردن اماکن دولتی خود را نشان داد. شکلی که امکان ندارد توسط موسوی یا غیر آن فرو نشانده شود.»</blockquote>
| | == شب یلدا در دوران معاصر == |
| | جشن چله یا جشن یلدا، امروزه هم، با گرد هم آمدن و شب نشینی اعضای خانواده و فامیل برگزار می شود. آیین این شب، تناول انواع آجیل مخصوص، انار، هندوانه و شیرینی و میوه های متنوع است که همه جنبه نمادین دارند و نشان فراوانی، برکت، تندرستی و شادکامی هستند. |
|
| |
|
| ==== تظاهرات در شهرهای دیگر ایران در روز ۲۴ خرداد ====
| | در این شب تفأل به دیوان حافظ شیرازی مرسوم است و بزرگان جمع با داستان سرایی و متل‌گویی، کوچک تر‌ها را بر سر ذوق می آورند و با حکایت هایی از گذشتگان آشنا می کنند. <ref name=":0" /> |
| علاوه بر تهران، برخی دیگر از شهرهای کشور از جمله اصفهان، شیراز، مشهد، قزوین، بندرعباس، تبریز، ارومیه، اراک، کرج، زاهدان، بابل، ساری، همدان، اردبیل، اهواز، رشت و خرم‌آباد شاهد درگیری مردم با ماموران گارد ویژه و به آتش کشیدن مراکز و خودروهای دولتی بود. آنها شعار «مرگ بر دیکتاتور» و «ایرانی می‌میرد، ذلت نمی‌پذیرد» سرمی‌دادند.
| |
|
| |
|
| در شیراز، دانشجویان با شعار ما «زن و مرد جنگیم بجنگ تا بجنگیم»، «مرگ بر دیکتاتور» و «دانشجو می‌میرد ذلت نمی پذیرد» با ماموران گارد ویژه درگیر شدند. دانشجویان با سنگ با ماموران نیروی انتظامی که به طرف آنها گاز اشک آور پرتاب کردند، مقابله نمودند. در این شهر برق قطع بود و جمعیت زیادی در بلوار چمران حضور داشتند.
| | == تغییر نام شب یلدا و چهارشنبه سوری در تقویم ایران == |
| [[پرونده:تظاهرات ۱۳۸۸.JPG|جایگزین=تصویری از تظاهرات ۸۸|بندانگشتی|تصویری از تظاهرات ۸۸]] | | [[پرونده:مراسم شب یلدا در دوران معاصر.JPG|جایگزین=شب یلدا در ایران معاصر|بندانگشتی|344x344پیکسل|تصویری از شب یلدا در خانواده ایرانی در دوران معاصر]] |
| در تبریز، در خیابان چهار راه اصلی آبرسانی و فلکه دانشگاه ولیعصر ماموران نیروی انتظامی از گاز اشک آور علیه تظاهرکنندگان استفاده کردند. در تبریز دانشجویان در دانشکده تربیت بدنی و کشاورزی تظاهرات کردند، ماموران نیروی انتظامی برای مقابله با دانشجویان در محل مستقر بودند. | | بر اساس تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی جمهوری اسلامی از سال ۱۴۰۳ در تقویم رسمی، آخرین شب پاییز، (شب یلدا) و سه‌شنبه آخر سال، (چهارشنبه سوری) به «روز ترویج فرهنگ میهمانی و پیوند با خویشان» و «روز تکریم همسایگان» تغییر نام پیدا کردند. |
|
| |
|
| در اصفهان، در خیابانهای چهارباغ، توحید و حکیم نظامی، مردم با شعار «مرگ بر دیکتاتور» با ماموران نیروی انتظامی درگیر شدند. در جریان این تظاهرات که ساعت ۱۵ دقیقه بامداد روز یکشنبه از دانشگاه شروع شد هرلحظه ابعاد گسترده‌تری به خود می‌گرفت. در ساعت یک بامداد بخشهایی از دانشگاه صنعتی اصفهان به آتش کشیده شد و دود غلیظی این منطقه را فرا گرفت. مأموران نیروی انتظامی عده‌یی را دستگیر کردند.
| | برخی از رسانه‌های ایران چنین تصمیمی را به عنوان «حذف» نامهای شب یلدا و چهارشنبه سوری توصیف کردند. |
|
| |
|
| در خرم آباد، مردم به خیابان ریختند و شیشه بانک ها را خرد کردند. در میدان شهدای این شهر تیر هوایی شلیک شد. به گفته شاهدان حکومت برای سرکوب مردم، از لبنان نیروهایی وارد این شهر کرد.
| | عباس میرزاحسینی، سخنگوی شورای عالی انقلاب فرهنگی، روز یکشنبه ۲۱ آبان ۱۴۰۲ در توجیه این اقدام و برای کمرنگ کردن آثار منفی آن به خبرگزاری ایسنا گفت: «متناسب با فرهنگ و سنت‌های ایرانی اسلامی که در شب یلدا مرسوم بوده، «روز ترویج میهمانی و پیوند با خویشان» نیز به نام این روز اضافه شده» است. |
|
| |
|
| در اردبیل، مردم با شعار مرگ بر دیکتاتور با ماموران نیروی انتظامی درگیر شدند. به گفته شاهدان، نیروهای بسیج و پاسداران درشهر ریخته و گفته‌اند به آنها دستور داده اند که هر جوانی را می‌بینند دستگیر کنند.
| | او افزود این نام جدید نه تنها تفاوت ماهوی با آداب و رسوم این شب ندارد، بلکه بر هویت ملی و فرهنگ تمدن ایرانی اسلامی تاکید دارد. |
|
| |
|
| در کرج، درگیری میان جوانان و ماموران نیروی انتظامی و نیروهای بسیج روی داد. درگوهردشت کرج، هزاران نفر به خیابانها ریخته و با ماموران یگان ویژه درگیر شدند. شاهدان گفتند حکومت به ماموران حکم تیر نیز داده است. | | این مقام جمهوری اسلامی درباره تغییر نام مناسبت «چهارشنبه‌سوری» نیز گفت: «با نظر کارشناسان و صاحب‌نظران کارگروه‌های تخصصی در شورای فرهنگ عمومی برای توجه به هویت ایرانی برای نخستین بار این روز با نام «روز تکریم همسایگان» به تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران اضافه شده است که این نامگذاری مقوم فرهنگ‌های ایرانی اسلامی است.» |
|
| |
|
| در یاسوج بیش از سه هزار تن از مردم در خیابان طالقانی، تظاهرات کردند و با ماموران سرکوبگر نیروی انتظامی درگیر شدند. در این درگیری ماموران به روی تظاهرکنندگان آتش گشودند و که باعث کشته شدن ۲ تن از آنان شد.
| | بسیاری از مردم در شبکههای اجتماعی به این تغییر نام‌ها واکنش نشان دادند و عنوان کردند که جمهوری اسلامی در صدد نابودی فرهنگ کهن ایران است و حتی دلشان می‌خواهد نام ایران را هم تغییر دهند. |
|
| |
|
| ==== موضع‌گیری آقای [[مسعود رجوی]] در ۲۴ خرداد ====
| | یکی از کاربران فضای مجازی گفت مردم نامهای درست را می‌گویند و به فرزندانمان هم همان‌ها را یاد می‌دهیم. |
| مسعود رجوی طی سخنانی در مورد این تظاهرات گفت:<blockquote>«بار دیگر صحت سیاستها و خطوط مقاومت ایران در برابر رژیم خمینی به اثبات رسید و ثابت شد که چشم دوختن به هرگونه تغییر و تحول و اصلاح، حتی به اندازه یک دانه ارزن، در رژیمی که رسما در قانون اساسی خود حاکمیت مردم را با ولایت و حاکمیت مطلقه آخوند جایگزین کرده است، سرابی بیش نیست. چنین رژیمی را فقط باید سرنگون کرد و با راه حل دمکراتیک مریم، با حاکمیت مردم جایگزین نمود.»</blockquote>
| |
| [[پرونده:۲۵ خرداد.jpg|جایگزین=۲۵ خرداد ۱۳۸۸|بندانگشتی|۲۵ خرداد ۱۳۸۸]]
| |
|
| |
|
| === تظاهرات در ۲۵ خرداد ===
| | جمهوری اسلامی از ابتدای تاسیس خود موافق مناسبت‌های باستانی و فرهنگی ایرانیان چون نوروز، سیزده‌بدر، شب یلدا یا چهارشنبه‌سوری نبوده، اما نتوانسته بود آنها را به طور کلی از تقویم حذف کند. |
| ۲۵ خرداد، سومین روز تظاهرات و اعتراضات مردم در شهرهای تهران، تبریز، شیراز، اصفهان، زنجان، زاهدان، یاسوج و دیگر شهرها ادامه یافت. در روز ۲۵ خرداد، راهپیمایی بزرگی در خیابانهای مرکزی تهران و از میدان امام حسین تا میدان آزادی برگزار شد. به گفته محمدباقر قالیباف، شهردار وقت تهران، حداقل ۳ میلیون نفر در این تظاهرات شرکت کرده بودند. تلویزیون سی.ان.ان گزارش داد: «تهران شاهد صحنه‌هایی است که تا چند روز پیش قابل تصور نبود، درگیریهایی که رژیم حاکم را به لرزه انداخته است». تلویزیون سی.بی.اس آمریکا خبر داد: «ایران در ناآرامی فروفته است. در سراسر تهران مخالفان خشمگین شعار مرگ بر دیکتاتور می‌دهند».
| |
|
| |
|
| گاردین انگلستان نوشت: «وضعیت در پایتخت ایران دارد از کنترل خارج می‌شود. تظاهرکنندگان شعار می دادند (احمدی) جنایت می کند - رهبر حمایت می کند؛ لحنی آتشین در رژیمی که ولی فقیه آن، خامنه ای، غیرقابل سرزنش تلقی می شود».<ref>[https://www.bbc.com/persian/iran/2010/06/100613_l39_elec_anniv_15june_demonstration سالگرد بزرگترین راهپیمایی اعتراضی پس از انقلاب]</ref>
| | در نوروز ۱۴۰۲ نیز، در حالی که هر سال مردم در روز سیزدهم فروردین، برای برگزاری مراسم «سیزده بدر» به پارک‌ها، تفرجگاه‌ها و دیگر مناطق سرسبز رفته بودند، جمهوری اسلامی به بهانه ماه رمضان ممنوعیت‌هایی را برای ورود مردم به پارک‌ها وضع کرد. |
|
| |
|
| در این روز نیروهای حکومتی به روی مردم آتش گشودند و با مردم درگیر شدند. در جریان این درگیری حداقل ۲۰ تن کشته و تعداد زیادی زخمی شدند.<ref>[http://www.pezhvakeiran.com/maghaleh-42701.html اسامی ۱۱۲ تن از جان باختگان سال ۸۸] </ref> براساس گزارش‌ها بیش از ۹۰۰ نفر به بندهای ۲۴۰ و قرنطینه اندزگاه ۷ زندان اوین منتقل شده‌اند.<ref>سایت مجموعه فعالان حقوق بشر</ref> | | همچنین چهارشنبه سوری در سالهای اخیر به ویژه سال گذشته به عرصه‌ای برای اعلام مخالفت مردم با جمهوری اسلامی تبدیل شده است. |
|
| |
|
| ==== اسامی جانباختگان روز ۲۵ خرداد<ref>[https://kayhan.london/fa/1395/03/30/%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%85%DB%8C-112%D8%AA%D9%86-%D8%A7%D8%B2-%DA%A9%D8%B4%D8%AA%D9%87-%D8%B4%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86-%D9%BE%D8%B3-%D8%A7%D8%B2-22-%D8%AE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AF-88 اسامی ۱۱۲ تن از کشته‌شدگان پس از ۲۲ خرداد]</ref> ====
| | پیشتر احمد خاتمی، امام جمعه موقت تهران گفته بود که جمهوری اسلامی خواستار «نوروز اسلامی» است. او همچنین گفته که جشن‌های چهارشنبه سوری «از اقدامات نابخردانه است».<ref>[https://www.iranintl.com/202311122742 نام «چهارشنبه سوری» و «شب یلدا» در تقویم ایران تغییر کرد - ایران اینترنشنال]</ref> |
| [[پرونده:درگیری خیابانی ۲۵ خرداد.JPG|جایگزین=درگیریهای خیابانی در تظاهرات ۸۸|بندانگشتی|درگیریهای خیابانی در تظاهرات ۸۸]]
| |
| * احمد نعیم آبادی براثر شلیک گلوله کشته شد.
| |
| * کیانوش آسا به دلیل اصابت گلوله به سینه‌اش در میدان آزادی کشته شد.
| |
| * علیرضا افتخاری به دلیل ضربه باتون به سرش دچار ضربه مغزی شد و جان باخت.
| |
| * سهراب اعرابی به دلیل گلوله به سینه‌اش مجروح و سپس مفقود گردید. جسدش را در تیرماه تحویل دادند.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/f7-victims-of-88-sohrab-arabi/25362369.html سهراب اعرابی؛ پس از ۲۶ روز جسدش را تحویل دادند]</ref>
| |
| * مهدی کرمی به دلیل اصابت گلوله در محله جنت آباد کشته شد.
| |
| * لطفعلی یوسفیان بر اثر استنشاق گاز اشک‌آور شیمیایی مسموم شده و در تیر ماه در بیمارستان ابن سینا درگذشت.
| |
| * محرم چگینی به دلیل اصابت گلوله در مقابل پایگاه بسیج مقداد کشته شد.
| |
| * مهدی ستارنسب در تظاهرات این روز مفقود شده و در تاریخ نامعلومی کشته شد.
| |
| * رامین رمضانی در میدان آزادی به ضرب گلوله کشته شد.<ref>[https://www.kaleme.com/1389/03/25/klm-22891/ اولین سالگرد شهید رامین رمضانی ۲۵ خرداد در بهشت زهرا برگزار می‌شود]</ref>
| |
| * سرور برومند به دلیل اصابت گلوله در میدان آزادی کشته شد.
| |
| * حسین اخترزند در اصفهان توسط نیروهای بسیج از طبقه سوم پرتاب شده و جان باخت.
| |
| * ناصر امیرنژاد در خیابان محمدعلی جناح در تیراندازی از ساختمان بسیج کشته شد.
| |
| * فهمیه سلحشور به دلیل ضربه باتون به سر توسط نیروهای بسیج کشته شد.
| |
| * محمود رئیسی‌نجفی به دلیل اصابت گلوله در میدان آزادی مجروح شده و پس از ۱۳ روز درگذشت.
| |
| * علی حسن‌پور به دلیل اصابت گلوله در میدان آزادی کشته شد.
| |
| * داوود صدری به دلیل شلیک گلوله در مقابل پایگاه بسیج مقداد کشته شد.
| |
| * حسام حنیفه به دلیل شلیک گلوله در مقابل پایگاه بسیج مقداد کشته شد.
| |
| * فاطمه رجب‌پور در میدان آزادی براثر اصابت گلوله کشته شد.<ref>[http://www.rahesabz.net/story/38673/ برگزاری مراسم گرامیداشت تعدادی از شهدای ۲۵ خرداد ۸۸]</ref>
| |
| * علیرضا صبوری میاندهی بر اثر عفونت ناشی از ترکش‌های گلوله شلیک شده به سرش، جان خود را از دست داد.
| |
| * امیرحسین طوفان‌پور براثر اصابت گلوله کشته شد.
| |
| * حسین طهماسبی در کرمانشاه به دلیل ضربه باتون به سرش کشته شد.
| |
|
| |
|
| ==== شهرهای دیگر ایران در ۲۵ خرداد ==== | | == واکنش‌ها به تغییر نام شب یلدا و چهارشنبه‌سوری در تقویم ایران == |
| دانشجویان دانشگاه زنجان با شعار «اتل متل توتوله، دیکتاتور کوتوله» و «مرگ بر دیکتاتور چه شاه باشه چه دکتر»، تظاهرات کردند.
| | اقدام جمهوری اسلامی برای تغییر نام شب یلدا و چهارشنبه سوردی در شبکههای اجتماعی بازتاب گسترده‌ای یافته و بسیاری از کاربران، آن را گام دیگر جمهوری اسلامی در راستای "ایران‌ستیزی" و نشانه‌ای از "دشمنی جمهوری اسلامی با هویت ملی و باستانی ایران" ارزیابی کرده‌اند. |
|
| |
|
| دانشجویان دانشگاه سیستان و بلوچستان نیز، تظاهرات گسترده‌ای برگزار کردند و شعارهای «مرگ بر دیکتاتور» و «مرگ بر این دولت نیرنگ و فریب» سردادند.
| | تورج دریایی، استاد تاریخ ایران باستان در دانشگاه اروین کالیفرنیا در پستی در شبکه ایکس با اشاره به "دیرینه" بودن این سنتها تغیر نام آنها را "نابخردی محض" عنوان کرد. |
|
| |
|
| بنا به گزارشهایی که در همان روز منتشر شد، در تهران ۶ نفر و در اصفهان ۲ نفر توسط ماموران حکومتی کشته شدند.
| | ژیلا بنی‌یعقوب، روزنامه‌نگار و فعال حقوق زنان خطاب به مقام‌های جمهوری اسلامی نوشت: «آفرین! شب یلدا و چهارشنبه‌سوری را هم به زمانی مشخص برای مبارزه تبدیل کردید. هیچ کس ممکن نبود چنین فراخوان گسترده‌ای بدهد که حتی عنوان یلدا و چهارشنبه‌سوری از این پس خودش مبارزه تلقی می‌شود. صبر کنید ببینید امسال هر کلمه یلدا و چهارشنبه‌سوری چگونه طنین مخالفت خواهد بود.» |
|
| |
|
| در رشت بیش از ۸۰۰ تن از مردم در اطراف خیابان گلسار و خیابان مطهری تظاهرات کرده و با ماموران نیروی انتظامی درگیر شدند. ماموران نیروی انتظامی با استفاده از باتوم برقی و شلیک هوایی به مقابله با مردم برخاستند. این درگیری تا ساعت 2 شب ادامه داشت. | | پدرام سلطانی، عضو و نائب رئیس سابق اتاق بازرگانی ایران در شبکه ایکس نوشت: «"رسمشان" را نگه داشتیم و ناکام شدید، "اسمشان" را هم نگه خواهیم داشت…» |
| [[پرونده:حمله به کوی دانشگاه.jpg|جایگزین=حمله به کوی دانشگاه ۲۵ خرداد ۸۸|بندانگشتی|حمله به کوی دانشگاه ۲۵ خرداد ۸۸]]
| |
|
| |
|
| ==== ماجرای حمله به دانشگاه‌ها ====
| | مازیار خسروی، روزنامه‌نگار با اشاره به تغییر نام برخی از شهرها پس از انقلاب سال ۱۳۵۷ و بی‌اعتنایی مردم به این اقدام جمهوری اسلامی نوشت: «حالا پس از ۴ دهه شورای انقلاب فرهنگی نامهای تازه شب‌یلدا و چهارشنبه‌سوری مصوب کرده. این یعنی از گردش روزگار هیچ نیاموخته‌اند...» |
| حمله به دانشگاه تهران در شامگاه ۲۴ خرداد، ساعت ۲۱۳۰ شروع شد و تا نیمه شب ادامه داشت. با قطع شدن ارتباطات تلفنی در بامداد ۲:۳۰ دقیقه ۲۵ خرداد، نیروهای لباس شخصی با حمایت پلیس وارد کوی دانشگاه شده و به ضرب و شتم و سرکوب دانشجویان در خوابگاه پرداختند. نیروهای امنیتی با پرتاب نارنجک صوتی، گاز اشک‌آور و تیراندازی زمینی به تمام درهای کوی دانشگاه، توانستند وارد کوی دانشگاه شوند. در جریان این حمله، صد تا ۱۲۰ تن از دانشجویان ساکن کوی در اثر اصابت گلوله، زنجیر، چاقو، باتوم و چماق به شدت مجروح شدند. همچنین دست کم ۵ نفر در جریان کوی دانشگاه تهران و ۲ نفر در دانشگاه شیراز کشته شدند. به گفته شاهدین بین ۱۶۰ تا ۴۰۰ نفر دستگیر شدند.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/f2_Iran_postelection_Tehran_University_Kuy_demo_protest_anniversary/2071869.html تظاهرات دانشجویان در سالگرد حمله به کوی دانشگاه تهران]</ref><ref>[https://www.radiofarda.com/a/f3_tehran_students/1756057.html تحکیم وحدت: دست کم هفت دانشجو کشته شدند]</ref><ref>[https://www.radiofarda.com/a/F7_Tehran_university_dorm_attacked/1754569.html کوی دانشگاه؛ پلیس راه باز کرد، لباس شخصی‌ها حمله کردند]</ref><ref>[http://zamaaneh.com/news/2010/02/post_12295.html پخش فیلم حمله به کوی دانشگاه تهران]</ref> همزمان در اصفهان نیز نیروهای دولتی به محوطه دانشگاه صنعتی اصفهان یورش بردند که طی آن نیز دانشجویان هدف ضرب و شتم قرار گرفتند و دانشگاه تحت محاصره قرار گرفت. حملات مشابهی نیز به کوی دانشگاه فردوسی مشهد، دانشگاه رازی کرمانشاه، علامه طباطبایی، بابل و شاهرود نیز انجام شد.<ref>[https://www.bbc.com/persian/iran/2009/06/090614_si_bd_ir88_kooyedaneshgah.shtml حمله خشونت‌بار نیروهای امنیتی به کوی دانشگاه تهران و دانشگاه اصفهان]</ref>
| |
|
| |
|
| ==== موضع‌گیری مسعود رجوی در ۲۵ خرداد ====
| | احسان بداغی، روزنامه‌نگار می‌نویسد: «کاش کمپینی راه می‌افتاد برای انتشار صورت مذاکرات جلسه‌ای که در آن شورای عالی انقلاب فرهنگی، تصمیم گرفت نام شب یلدا را به "روز ترویج فرهنگ میهمانی و پیوند با خویشان" و چهارشنبه‌سوری را به "روز تکریم همسایه" تغییر دهد. مطمئنم خواندنی و مفرح است.» |
| [[مسعود رجوی]] طی پیامی به جوانان گفت: <blockquote>«زمان برخاستن علیه ام‌الفساد که همانا رژیم ولایت فقیه، غاصب و دزد بزرگ حاکمیت مردم ایران فرا رسیده است. مدافعان رژیم ولایت فقیه، با هر رنگ و لعاب و با هر شعر و شعاری که باشند، خیانت‌پیشگانی که شرکا و دم و دنبالچه‌های همین رژیم نامشروع می‌باشند. دیکتاتوری ارتجاعی ولایت فقیه بدون پشتیبانی‌های همه جانبه استعماری نمیتوانست تا بحال بر اریکه قدرت باقی بماند. ... اکنون دنیا به چشم می‌بینید که انتخابات رژیم آخوندی و باندهای درونی آن، تنها یک فرصت برای بیرون ریختن خشم مقدس مردم ایران علیه تمامیت رژیم دجال و ضدبشری ولایت فقیه بوده است. انتخاب خلق قهرمان و در زنجیرمان یکی بیش نیست: آزادی و سرنگونی رژیم پلید آخوندی».</blockquote>
| |
|
| |
|
| ==== موضع‌گیری دول، سازمان‌های حقوق بشری و شخصیت‌های بین‌المللی در ۲۵ خرداد ====
| | اردشیر امیرارجمند، مشاور پیشین میرحسین موسوی در رابطه با این اقدام جمهوری اسلامی نوشت: «تغییر نام آیین‌های باستانی شب یلدا و چهارشنبه‌سوری از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی (که در واقع شورای عالی جهل و اوهام است) قیام علیه فرهنگ ایران و ایرانی است و نشانه‌ای دیگر از بن‌بست همه‌جانبه نظام استبدادی حاکم و فاصله عمیق آن است با مردم و فرهنگ‌شان.» |
| بان‌کی‌مون دبیر کل سازمان ملل متحد گفت: «خواست واقعی مردم ایران باید به طور کامل محترم شمرده شود».
| |
|
| |
|
| جو بایدن معاون رئیس جمهور آمریکا گفت: «آنها جمعیت معترض را سرکوب می‌کنند و در این تردیدی نیست. آنچه قبل و بعد از انتخابات خواهان آن هستیم یکی است. رژیم ایران باید تلاش برای کسب تسلیحات اتمی و حمایت از تروریسم را متوقف کند».
| | شمار دیگری از کاربران نیز با اشاره به اقدام‌های پیشین و بی‌نتیجه جمهوری اسلامی در تغییر نام شماری از مناسبت‌ها و آیین‌های باستانی نوشتند که این بار نیز مردم ایران به این نامهای جدید بی‌اعتنایی خواهند کرد و این مناسبت‌ها و آیین‌ها را با نامهای اصیل‌شان برگزار می‌کنند. <ref>[https://www.dw.com/fa-ir/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4%D9%87%D8%A7-%D8%A8%D9%87-%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1-%D9%86%D8%A7%D9%85-%D8%B4%D8%A8-%DB%8C%D9%84%D8%AF%D8%A7-%D9%88-%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D9%86%D8%A8%D9%87%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D9%82%D9%88%DB%8C%D9%85-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/a-67385428 واکنش‌ها به تغییر نام شب یلدا و چهارشنبه‌سوری در تقویم ایران - دویچه وله]</ref> |
|
| |
|
| شورای اروپا طی بیانیه‌یی، نگرانی عمیق خود را در مورد خشونت‌های خیابانی و ضرب و شتم تظاهرکنندگان در ایران توسط نیروهای حکومتی ابراز کرد.
| | == گرانی خوراکی‌ها در آستانه شب یلدا == |
| | روزنامه حکومتی آرمان چهارشنبه ۲۲ آذر۱۴۰۲ در آستانه شب یلدا و گرانی سرسام‌آور خوراکی‌ها نوشت: شب چله این روزها حسابی سوت و کور است. فعالان بازار می‌گویند که قدرت خرید مردم به‌شدت کاهش یافته و درآمد بسیاری از خانوارها جوابگوی هزینه‌های بالای یلدای سال نیست. |
| | [[پرونده:هزینه شب یلدا در ۱۴۰۲.JPG|جایگزین=گرانی خوراکیهای شب یلدا در ۱۴۰۲|بندانگشتی|350x350پیکسل|جدول قیمت خوراکیهای شب یلدا در سال ۱۴۰۲]] |
| | یک دورهمی ساده ۴نفره این روزها بیش از یک میلیون تومان تمام می‌شود، در حالی‌که دستمزد روزانه یک کارگر رسمی حدود ۲۵۰هزار تومان است. |
|
| |
|
| سازمان عفو بین‌الملل اعلام کرد: «صحنه‌های شوکه آور خشونت توسط نیروهای امنیتی، باید فورا مورد رسیدگی قرار گیرد و کسانی که مسئول نقض حقوق بشر هستند باید محاکمه شوند». | | همچنین سازمان برنامه و بودجه رژیم اعلام کرد با افزایش نرخ ارز کالاهای اساسی که اخیراً صورت گرفت، تورم به میزان ۱۳ و نیم درصد افزایش خواهد یافت.<ref>[https://news.mojahedin.org/i/%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B3%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%85-%D8%A2%D9%88%D8%B1-%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%A7%DA%A9%DB%8C-%D9%87%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D8%A2%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%B4%D8%A8-%DB%8C%D9%84%D8%AF%D8%A7 گرانی سرسام‌آور خوراکی‌ها در آستانه شب یلدا - سایت سازمان مجاهدین خلق ایران]</ref> |
|
| |
|
| برنارد کوشنر، وزیر امور خارجه فرانسه، درباره تظاهرات و اعتراضات تهران گفت: «فرانسه متاسف است که بجای گشایش، واکنش کاملا بی‌رحمانه‌ای وجود داشت. از زمان تظاهرات دانشجویان، این اولین باری است که مردم صدای خودشان را بلند می‌کنند. این چیزی است که ما نمی‌توانیم آن را نادیده بگیریم».
| | خبرگزاری «ایلنا» در گزارشی از بازار شب یلدا نوشت «با گشتی در بازار، قیمت‌های گوناگون انواع میوه؛ شیرینی و آجیل را مشاهده می‌کنیم که شهروندان فقط نظاره‌گر هستند و به گفته فروشندگان بازار، بیشتر مردم فقط قیمت میگیرند و خرید نمی‌کنند.» |
|
| |
|
| فرانک والتر اشتاین مایر، وزیر خارجه آلمان، اعلام داشت که سفیر ایران در کشورش را احضار کرده است تا درباره رویدادهای سه روز گذشته توضیح دهد. او در بیانیه‌یی تاکید کرد: «سرکوب کسانی که در اعتراض به پیروزی احمدی‌نژاد تظاهرات می‌کنند، قابل قبول نیست. نه اعمال خشونت‌آمیز نیروهای امنیتی علیه تظاهرکنندگان و نه ممانعت از تظاهرات صلح آمیز آنان قابل پذیرش نیست، ما اوضاع را از نزدیک و به دقت تحت بررسی داریم».
| | ایلنا همچنین به آمار سازمان صنعت و معدن و تجارت اشاره کرده که نشان دهنده افزایش ۳۰ درصدی متوسط قیمت کالاها از ابتدای سال تاکنون است. افزایشی که در برخی اقلام به ۶۰ درصد نیز رسیده است.<ref>[https://ir.voanews.com/a/media-reports-on-the-eve-of-the-longest-night-of-the-year-yalday-of-longing-and-high-prices/7396027.html گزارش رسانه‌ها در آستانه بلندترین شب سال؛ «یلدای» حسرت و گرانی - صدای آمریکا]</ref> |
|
| |
|
| سازمان خبرنگاران بدون مرز سرکوب و سانسور حکومت طی روزهای اخیر را محکوم کرد. این سازمان همچنین به تقلبات گسترده در انتخابات اشاره کرد.<ref>سازمان خبرنگاران بدون مرز</ref>
| | هزینه‌های نجومی مواد غذایی سبب میلیونی شدن سفره شب چله شده و برای بسیاری از خانوارها در ایران دیگر امکان میزبانی برای شب‌نشینی یلدا وجود ندارد. |
|
| |
|
| === تظاهرات از ۲۶ تا ۲۸ خرداد ===
| | دولت قیمت‌های رسمی آجیل و انواع میوه و شیرینی را اعلام کرده اما حتی تهیه چند قلم مختصر از اقلامی با قیمت رسمی نیز برای یک خانوار سه چهار نفره هزینه‌ای بیش از یک سوم دستمزد ماهانه یک کارگر یا بازنشسته تأمین اجتماعی را شامل می‌شود. |
| در این چند روز تظاهرات در تهران و سایر شهرها از جمله شیراز، اصفهان، قزوین، بوشهر، مشهد، تبریز، بابل، یزد، همدان، ساری، اردبیل، سنندج، بندرعباس، رشت، کرمان، دامغان، کاشان، کرج، زاهدان، کرمانشاه، اهواز، اراک و زنجان و دیگر شهرها ادامه داشت.
| |
| [[پرونده:درگیری خیابانی.jpg|جایگزین=درگیری خیابانی در تظاهرات ۸۸|بندانگشتی|درگیری خیابانی در تظاهرات ۸۸]]
| |
| پس از تظاهرات بزرگ ۲۵ خرداد، بسیاری از معترضان خواستار تکرار آن در روز سه‌شنبه شدند.<ref name=":2">[https://www.bbc.com/persian/iran/2009/06/090615_ir88_tue_protestsplan.shtml معترضان ایرانی خواستار تجمعی تازه]</ref> صدها هزار نفر از مردم تهران در چهارمين روز تظاهرات از ميدان ونک به سمت تجريش حرکت کردند.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/f4_rally_vanak_protest_election/1755665.html راهپیمایی صدها هزار معترض به انتخابات در خیابان ولیعصر تهران]</ref> در این روز گزارشهایی دال بر تخریب اموال عمومی توسط پلیس ارائه شد و حسینعلی منتظری در بیانیه‌ای به تغییر در آرای انتخابات و حمله به مردم اعتراض کرد و گفت: «مشروعیت نظام در خطر است».<ref>[https://www.bbc.com/persian/iran/2009/06/090616_op_ir88_montazeri.shtml آیت‌الله منتظری: مشروعیت نظام در خطر است]</ref> همچنین جان لاین خبرنگار بی بی سی در تهران تظاهرات عظیم مخالفان در روز دوشنبه را یک «زلزله سیاسی» توصیف کرده است.<ref name=":2" />
| |
|
| |
|
| شب ۲۶ خرداد، در خرم آباد مردم به یک بانک و یکی از پایگاه‌های بسیج در خیابان مطهری حمله کرده و آنها را آتش زدند. تظاهرکنندگان همچنین با ماموران نیروی انتظامی درگیر شدند.
| | غلامرضا خدامی رئیس اتحادیه آجیل‌فروشان درباره هزینه آجیل در روزهای منتهی به شب چله گفت که «قیمت آجیل ویژه شب یلدا با بهترین کیفیت ۴۸۰ هزار تومان است که شامل پسته اکبری ممتاز، مغز گردو، بادام هندی، مغز فندق، انجیر، توت و باسلوق است.» |
|
| |
|
| در ۲۷ خرداد، حدود پانصدهزار نفر در میدان رضایی‌های (هفت تیر) تهران و خیابانهای اطراف آن راهپیمایی کردند. علاوه بر آن هزاران نفر در خیابانهای گاندی، میرهادی، آریا شهر، کریمخان‌زند و چهار راه طالقانی حضور داشتند. ساعت یک بامداد، دو هزار نفر از مردم آریاشهر با سردادن شعار به طرف میدان صادقیه تظاهرات کردند.
| | اسدالله کارگر، رئیس اتحادیه فروشندگان میوه و تره‌بار نیز با ارائه آماری از قیمت‌های رسمی برای انار، هندوانه و خرمالو به عنوان سه میوه پرتقاضا برای شب چله گفت: «قیمت انار تا ۲۷ آذرماه در سه سطح کف قیمت، سقف قیمت و قیمت ممتاز به ترتیب ۲۰، ۳۰ و ۵۵ هزار تومان است. قیمت هندوانه ۱۰، ۱۵ و ۲۲ هزار تومان و قیمت خرمالو ۲۵، ۴۰ و ۶۰ هزار تومان است.» |
|
| |
|
| همچنین در این روز مردم ارومیه شعارهایی ضدحکومتی دادند و با نیروهای دولتی درگیر شدند.<ref>اخبار سیمای آزادی، ۲۸ خرداد</ref> | | علی بهره‌مند رئیس اتحادیه قنادان، شیرینی فروشان و کافه قنادی تهران هم قیمت هر کیلوگرم شیرینی تر و خامه‌ای را بین ۱۴۰ تا ۱۸۵ هزار تومان، شیرینی دانمارکی، زبان و پاپیونی را بین ۱۲۰ تا ۱۶۰ هزار تومان اعلام کرده است. |
| | [[پرونده:خرید میوه شب یلدا.JPG|جایگزین=گرانی میوه برای شب یلدا|بندانگشتی|336x336پیکسل|خرید میوه شب یلدا در ایران ]] |
| | خرید یک کیلو آجیل مخصوص یلدا ۴۸۰ هزار تومان، یک کیلو شیرینی ۱۸۰ هزار تومان، دو کیلو انار ۱۰۰ هزار تومان، دو کیلو پرتقال حدود ۸۰ هزار تومان، دو کیلو خرمالو ۸۰ هزار تومان و یک هندوانه سه کیلویی حدود ۶۰ هزار تومان می‌شود که در مجموع حدود یک میلیون تومان می‌شود. همچنین تهیه یک وعده چلو مرغ برای وعده شام شب یلدا برای خانواده چهار نفره حداقل ۵۰۰ هزار تومان هزینه در بر دارد. |
|
| |
|
| در ۲۸ خرداد، هزاران نفر در میدان توپخانه تجمع کردند. بر روی پلاکاردها نوشته شده بود: «به کدامین گناه کشته شدند؟» بر تعداد جمعیت هر لحظه افزوده می‌شد. تا ساعت ۶ بعدازظهر جمعیت به دهها هزار تن رسید. در بزرگداشت جانباختگان برخی مردم گل و شماری دیگر شمع‌های روشن در دست داشتند.
| | به بیان دیگر با در نظر گرفتن قیمت‌های رسمی و دستوری دولت، یک خانواده چهار نفره برای داشتن یک سفره حداقلی یلدا و یک وعده شام دست‌کم یک و نیم میلیون تومان هزینه خواهد کرد. این رقم با دستمزدهای هشت میلیون تومانی خانوارهای کارگری و بازنشسته هیچ ارتباطی ندارد چرا که غالب خانوارها اقلام و کالاهای مورد نیاز را با قیمت‌هایی بیش از قیمت‌های رسمی و دستوری خریداری می‌کنند. |
|
| |
|
| در ۲۸ خرداد، دانشجویان دانشگاه تبریز در همبستگی با یارانشان در دانشگاه تهران و دانشگاه اصفهان، تظاهرات کردند. | | قیمت‌های نجومی مواد خوراکی بدون شک فرهنگ شب‌نشینی فامیلی شب چله در ایران را دستخوش تغییرات گسترده‌ای کرده و بسیاری از خانوارها دیگر امکان میزبانی بستگان و فامیل در شب یلدا به دلیل هزینه‌های چند میلیون تومانی یک مهمانی ساده را ندارند!<ref>[https://kayhan.london/1402/09/28/338023/ شب چله با هزینه‌های میلیونی؛ جمهوری اسلامی شب‌نشینی یلدا را هم از مردم می‌گیرد - کیهان لندن]</ref> |
| [[پرونده:تظاهرات ۸۸ 02.jpg|جایگزین=درگیری مردم با نیروهای حکومتی در تظاهرات ۸۸|بندانگشتی|درگیری مردم با نیروهای حکومتی در تظاهرات ۸۸]]
| |
|
| |
|
| === ۲۹ خرداد === | | == منابع == |
| در این روز علی خامنه‌ای در اولین سخنرانی خود در اولین نماز جمعه پس از انتخابات، از محمود احمدی‌نژاد دفاع کرده و بر آرای او صحه گذاشت و تقلب در انتخابات را رد کرد، معترضین را که در خیابان حضور داشتند، «آشوبگر» خواند. وی اعلام کرد که تسلیم زورآزمایی خیابانی نخواهد شد و مسوولیت هر اتفاقی در این زمینه بر عهده معترضین خواهد بود.<ref>[https://www.balatarin.com/topic/2010/6/18/1005289 ۲۹ خرداد سالگرد دستور کشتار مردم معترض توسط خامنه‌ای] </ref> ساعتی پس از پایان سخنرانی علی خامنه ای، سازمان عفو بین الملل در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که این سخنرانی «چراغ سبز رهبر ایران برای سرکوب» بوده است.<ref>[https://www.bbc.com/persian/iran/2009/06/090619_ba-ir88-amnesty-khamenei عفو بین‌الملل: اظهارات رهبر ایران، چراغ سبز سرکوب]</ref>
| |
| | |
| ساعاتی بعد، مردم تهران در سطح وسیعی از شهر بر بالای پشت بام‌ها شروع به فریاد الله اکبر و شعار مرگ بر دیکتاتور کردند.
| |
| | |
| === تظاهرات ۳۰ خرداد ===
| |
| در ساعات آغازین روز شنبه ۳۰ خرداد، اغلب خیابانها و میدانهای مرکزی تهران در کنترل نیروهای انتظامی و نظامی و لباس شخصی‌ها بود. همچنین ماشین‌های آب‌پاش و هلیکوپتر هم برای سرکوب تظاهرات مورد استفاده قرار گرفته بود. با وجود تهدیدهای صورت گرفته مردم تظاهرات خود را در خیابان انقلاب آغاز کردند. با یورش نیروهای نظامی و انتظامی و یگان ضدشورش و لباس شخصی ها به مردم درگیریهای شدیدی روی داد. به دلیل ممنوع بودن چاپ و مخابره هر خبری پیرامون اعتراضات، گزارش دقیقی از تعداد کشته و زخمی‌ها ارائه نشد. برخی منابع اعلام کردند بیش از ۶۰ نفر در روز ۳۰ خرداد کشته شدند. نیروهای حکومتی از بالای ساختمان‌ها و پشت بام‌ها اقدام به تیراندازی به سوی مردم کردند. <ref>[https://www.youtube.com/watch?time_continue=2&v=5d2QoeX2Urc یوتیوب]</ref> <ref>[https://javanehha.com/2019/06/20/%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D8%AF-%DB%8C%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AE%D8%A7%D8%B7%D8%B1%D9%87-%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D9%88%D8%B2-%DB%B3%DB%B0/ گرامی باد یاد و خاطره جانباختگان ۳۰ خرداد ۱۳۸۸]</ref>
| |
| | |
| ==== اسامی جانباختگان ۳۰ خرداد و علت آن<ref name=":6">[https://iranglobal.info/node/7350 اسامی ۱۱۲ کشته شده اعتراضات پس از انتخابات ۸۸ به همراه چگونگی آن]</ref> ====
| |
| *[[ندا آقاسلطان]] به علت اصابت گلوله به سینه در خیابان کارگر شمالی کشته شد.
| |
| * حمید حسین‌بیگی در نزدیکی میدان آزادی به علت اصابت گلوله به سینه به قتل رسید.
| |
| * میلاد یزدان‌پناه بر اثر تیراندازی نیروهای امنیتی جان باخت.[[پرونده:ندا آقاسلطان.jpg|جایگزین=لحظه جان باختن ندا آقاسلطان در تظاهرات ۳۰ خرداد|بندانگشتی|لحظه جان باختن ندا آقاسلطان در تظاهرات ۳۰ خرداد]]
| |
| * ایمان هاشمی در خیابان آزادی به دلیل اصابت گلوله به چشم جان باخت.
| |
| * اشکان سهرابی بر اثر اصابت سه گلوله به سینه‌اش در گذشت.
| |
| * نادر ناصری که در خیابان خوش کشته شد و پیکرش در بابل دفن شده است.
| |
| * مسعود هاشم‌زاده به ضرب گلوله جان باخت.
| |
| * بهمن جنابی به دلیل اصابت گلوله به سینه جان باخت.
| |
| * سعید عباسی فرگلچی در خیابان رودکی به دلیل اصابت گلوله به قتل رسید.
| |
| * ایمان هاشمی در خیابان آزادی به دلیل اصابت گلوله از فاصله نزدیک جان باخت.
| |
| * تینا سودی در خیابان انقلاب به دلیل اصابت گلوله جان باخت.
| |
| * مریم مهرآذین در خیابان آزادی به دلیل اصابت گلوله جان باخت.
| |
| * رضا طباطبایی در خیابان آذربایجان به دلیل برخورد گلوله کشته شد.
| |
| * ابوالفضل عبداللهی در مقابل دانشگاه صنعتی شریف به دلیل اصابت گلوله به پشت سر جان باخت.
| |
| * سعید اسماعیلی خان‌ببین بر اثر وارد شدن ضربه به سرش جان باخت.
| |
| * محسن حدادی در خیابان نصرت به دلیل اصابت گلوله به پیشانی جان باخت.
| |
| * مسعود خسروی به دلیل اصابت گلوله به صورتش جان باخت.
| |
| * کاوه سبزعلی‌پور در درگيری مسجد لولاگر به دلیل اصابت گلوله به سرش جان باخت.
| |
| * بابک سپهر در خیابان آزادی به دلیل اصابت گلوله جان باخت.
| |
| * حامد بشارتی در خیابان آزادی به دلیل اصابت گلوله جان باخت.
| |
| * سالار طهماسبی در خیابان جمهوری به دلیل اصابت گلوله به پیشانی جان باخت.
| |
| * پویا مقصودبیگی توسط نيروهای امنيتی کرمانشاه دستگير و مورد شکنجه و ضرب و جرح قرار می‌گيرد و پس از آزادی به علت عوارض ناشی از شکنجه فوت میکند.
| |
| * محمدحسین فیض در نزدیکی پایگاه بسیج مقداد به علت اصابت گلوله به پشت سرش جان باخت.
| |
| | |
| ==== شعارهای تظاهرکنندگان در روزهای خرداد ====
| |
| تظاهرکنندگان در تهران و سایر شهرهای ایران شعار میدادند:
| |
| * نه غزه نه لبنان جانم فدای ایران
| |
| * مرگ بر دیکتاتور[[پرونده:تظاهرات ۸۸.jpg|جایگزین=عکسی از معترضان در تظاهرات ۸۸|بندانگشتی|عکسی از معترضان در تظاهرات ۸۸]]
| |
| * مرگ بر خامنه‌ای
| |
| * احمدی بگوش باش، ما مردمیم نه اوباش
| |
| * آن خس و خاشاک تویی، دشمن این خاک تویی
| |
| * می‌کشم می‌کشم آنکه برادرم کشت
| |
| * ما زن و مرد جنگیم بجنگ تا بجنگیم
| |
| * ایرانی می‌میرد ذلت نمی‌پذیرد
| |
| * نصرمن‌الله و فتح قریب، مرگ بر این دولت مردم‌فریب
| |
| *مرگ بر دیکتاتور، چه شاه باشه چه دکتر
| |
| * توپ، تانک، تجاوز، دیگر اثر ندارد
| |
| * موسوی، موسوی، سکوت کنی خائنی
| |
| | |
| == رویدادهای تیرماه ۸۸ ==
| |
| | |
| === تظاهرات در ۱ تیر ===
| |
| در این روز فضای تهران تماما امنیتی بود. حدود هزار نفر از معترضین در میان ۷ تیر تجمع کرده بودند. صدها نیروی پلیس و بسیجی در این مکان آماده برخورد با معترضین بوده و سرانجام با باتوم و گاز اشک‌آور به معترضین حمله ور شدند.همچنین درگیریها در خیابانهای جام جم و پارک ملت نیز جریان داشت. رادیو حکومتی خبر از دستگیری ۴۵۷ نفر داد.<ref>[[Bbc.com/persian/iran/2009/06/090622 ir88-mz-7tir-gathering.shtml|برخورد پلیس با تجمع در میدان هفت تیر - بی بی سی]]</ref>
| |
| | |
| === تظاهرات در ۳ تیر ===
| |
| [[پرونده:Iranian presidential election, 2009, protests (2).jpg|جایگزین=درگیری خیابانی در تظاهرات ۸۸|بندانگشتی|درگیری خیابانی در تظاهرات ۸۸]]
| |
| در روز سوم تیر معترضان در مقابل مجلس گرد هم آمده و شروع به سر دادن شعارهایی علیه حکومت کردند. ساعت چهار بعد از ظهر نیروهای امنیتی حاضر به تظاهرکنندگان حمله کردند. در این روز همچنین هفتاد نفر از اساتید عضو انجمن مدرسان دانشگاه‌های کشور دستگیر شدند.<ref>[http://www1.rfi.fr/actufa/articles/114/article_7097.asp تیراندازی به تظاهرکنندگان در میدان بهارستان]</ref>
| |
| | |
| === تظاهرات در ۱۸ تیر ===
| |
| روز ۱۸ تیر ۱۳۸۸ مصادف با روز حمله به خوابگاه های دانشجویان در سال ۱۳۷۸، تهران و شهرهای دیگر ایران شاهد اعتراضات گسترده‌یی بود. صدها بسیجی و مأمور امنیتی در سراسر ایران در خیابانها حاضر بودند. در تهران در میدانهای انقلاب، خیابان انقلاب، خیابان فلسطین، کارگر، کشاورز و برخی نقاط دیگر درگیری شده و گازاشک آور شلیک شد. هزاران نفر در این روز در سراسر تهران شعار مرگ بر دیکتاتور سردادند.
| |
| | |
| همچنین در ایران روز نیروهای لباس شخصی به خوابگاه‌های دانشگاه امیرکبیر حمله کردند.
| |
| | |
| ==== جانباختگان روز ۱۸ تیر ۱۳۸۸ ====
| |
| در این روز سه نفر از دستگیرشدگان با نامهای [[محسن روح الامینی]]، [[محمد کامرانی]]، و [[امیر جوادی‌فر]] در [[زندان کهریزک]] زیر شکنجه به قتل رسیدند.
| |
| | |
| == مراسم «چهلم درگذشتگان» در ۸ مرداد ==
| |
| تهران و برخی از شهرهای ایران از جمله شیراز، اصفهان، رشت و اهواز روز پنجشنبه شاهد تجمع های اعتراضی به مناسبت چهلم کشته شدگان رویدادهای پس از انتخابات ریاست چمهوری بود. در این روز پس از تجمع در بهشت زهرا، درگیری هایی بین معترضان و نیروهای ضد شورش در نقاط مرکزی تهران رخ داد. شاهدان عینی می‌گویند که تمرکز استقرار نیروهای انتظامی به‌ویژه در اطراف گور ندا آقاسلطان است. ندا آقاسلطان دختری بود که روز شنبه ۳۰ خرداد در طی سرکوب شدید اعتراضات خیابانی توسط نیروهای دولتی در منطقه کارگر شمالی به ضرب گلوله کشته شد.<ref name=":7">[http://zamaaneh.com/news/2009/07/print_post_9916.html درگیریها در بهشت زهرا تهران]</ref>
| |
| | |
| هزاران نفر در خیابانهای اطراف مصلی تهران تظاهرات کردند. ویدئوهایی که از رویدادهای روز پنجشنبه در وب سایت «یوتیوب» قرار داده شده، حاکی از آن است که تجمع کنندگان شعارهایی چون : «مرگ بر خامنه ای»، «خامنه ای قاتله، ولايتش باطله» و «استقلال، آزادی، جمهوری ایرانی» سر می دادند. خبرگزاری فرانسه می گوید پلیس برای متفرق کردن معترضان از گاز اشک آور استفاده کرده است. همچنین در خيابان وليعصر به سمت شمال از ميدان وليعصر به سمت خيابان‌های فاطمی، يوسف آباد و خيابان‌های تخت طاووس و عباس آباد، و تمام کوچه‌های و خيابان‌های منتهی به اين خيابان، شاهد حضور پرشمار معترضان بود.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/O2_demo_at_tehran_prayer_vanue/1789103.html تظاهرات هزاران معترض در چهلم کشته شدگان وقایع اخیر]</ref>
| |
| | |
| در این روز سه فیلم‌ساز بازداشت شدند. مهناز محمدی، جعفر پناهی و رخساره قائم‌مقامی از بازداشت شدگان در این روز بودند.<ref name=":7" />
| |
| | |
| == تظاهرات ۲۷ شهریور ماه ۸۸ ==
| |
| در روز ۲۷ شهریور مصادف با روزی که رژیم ایران آنرا روز قدس نام می‌گذارد، مردم تهران مجددا با سر دادن شعارهای ضدحکومتی به اعتراض پرداختند. در این تظاهرات به گفته‌ی رسانه‌های حکومتی ۳۵ نفر دستگیر شدند اما تعداد واقعی دستگیر شدگان بسیار بیشتر برآورد می شود. سعید قاسمی این تظاهرات را به سازمان مجاهدین خلق نسبت داد.
| |
| | |
| برخی شعارها در ایران روز عبارت بودند از :
| |
| * ما اهل کوفه نیستیم، پول بگیریم بایستیم.
| |
| * منتظری زنده باد، صانعی پاینده باد
| |
| * نه غزه نه لبنان جانم فدای ایران
| |
| * مردم چرا نشستین، ایران شده فلسطین
| |
| * دروغگو، دروغگو ۶۳ درصدت کو؟
| |
| * مرگ بر دیکتاتور
| |
| * فلسطین آزاد است، ایران شکنجه گاه است.
| |
| * فلسطین فلسطین ما هم مثل تو هستیم<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=faWJOPe0vI0&feature=player_embedded یوتیوب]</ref>
| |
| [[پرونده:مجروح شدن یکی از ماموران انتظامی.jpg|جایگزین=مجروح شدن یکی از ماموران نیروی انتظامی در تظاهرات ۸۸|بندانگشتی|مجروح شدن یکی از ماموران نیروی انتظامی در تظاهرات ۸۸]]
| |
| == تظاهرات ۱۶ آذر مصادف با روز دانشجو ==
| |
| روز ۱۶ آذر ۸۸ مصادف با روز دانشجو اغلب دانشگاه‌های تهران شاهد تجمع و تظاهرات صدها دانشجو بود. همچنین در بیرون دانشگاه‌ها هزاران نفر به سر دادن شعارهای مرگ بر دیکتاتور پرداختند. نیروهای امنیتی با تظاهرکنندگان درگیر شده و گاز اشک‌آور شلیک کردند و با باتوم به ضرب و شتم مردم و دانشجویان پرداختند. در این تظاهرات به گفته نیروی انتظامی ۲۰۴ نفر دستگیر شدند.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/1897129.html در هر یک از دانشگاه‌های تهران صدها نفر تظاهرات کردند]</ref> اما شاهدین دیده بودند که تنها از دانشگاه امیرکبیر پنج اتوبوس دانشجوی دستگیر شده خارج شده بود.
| |
| | |
| همچنین در شب ۱۶ آذر مردم در بسیاری از ایران روی پشت بام شعارهای الله اکبر و مرگ بر دیکتاتور سردادند. <ref>[https://www.radiofarda.com/a/1896955.html دیشب در تهران و چند شهر ایران شعار الله اکبر و مرگ بر دیکتاتور داده شد]</ref>
| |
| | |
| همچنین در این روز معترضان به پاره کردن و آتش زدن تصاویر خمینی پرداختند که انعکاس زیادی تحت عنوان توهین به آیت الله خمینی در رسانه‌های داخلی داشت.
| |
| | |
| == تظاهرات ۵ و ۶ دی ۱۳۸۸ مصادف با تاسوعا و عاشورا ==
| |
| [[پرونده:عاشورای ۸۸.jpg|جایگزین=تظاهرات مردم در عاشورای ۸۸|بندانگشتی|تظاهرات مردم در عاشورای ۸۸]]
| |
| صبح روز شنبه پنجم دی مصادف با روز تاسوعا، درگیریهایی بین معترضان و نیروهای انتظامی در خیابان انقلاب، از میدان امام حسین تا میدان انقلاب رخ داد.<ref name=":3">[https://www.bbc.com/persian/iran/2009/12/091226_tasoa_clashes.shtml درگیریهای روز تاسوعا در تهران]</ref> در روز ۵ دی، در مناطق مرکزی شهر تهران در حوالی میدان امام حسین، پل چوبی، میدان فردوسی و چهارراه ولیعصر درگیری بین معترضین و نیروهای انتظامی و لباس شخصی‌ها صورت گرفت.<ref name=":3" /> خبرگزاری‌های خارجی درگیریهای امروز، عاشورای سال ۱۳۸۸، را خونین‌ترین مواجهه بین مردم و نیروهای امنیتی ایران از زمان آغاز اعتراضات به نتیجه انتخابات ریاست جمهوری خوانده‌اند.<ref name=":4">[https://www.radiofarda.com/a/F7_Tehran_Ashoura_Protest/1914627.html دست‌کم چهار کشته در خونین‌ترین مواجهه مردم و نیروهای امنیتی ایران]</ref> به گفته یکی از شاهدان اغلب شعارهای مردم در روز عاشورا علیه علی خامنه‌ای بوده و مردم در حال مقابله با نیروهای امنیتی شعارهای «مرگ بر خامنه‌ای» و «خامنه‌ای قاتله، ولایتش باطله» سر داده‌اند.<ref name=":4" /> تلویزیون سی‌ان‌ان گزارش داد: «تظاهرات ایران، بخشی از تهران را به منطقه جنگی تبدیل کرده بود».<ref>تلویزیون سی‌ان‌ان، ۶ دی ۱۳۸۸</ref> تلویزیون فاکس نیوز خبر داد: «هزاران تن از تظاهرکنندگان ضدحکومتی که شعار میدادند مرگ بر دیکتاتور، امروز مجددا به خیابانهای پایتخت وشهرهای دیگر ریختند. آنها امروز با نیروهای حکومتی می‌جنگیدند».<ref>تلویزیون فاکس نیوز، ۶ دی ۱۳۸۸</ref><ref>[https://www.youtube.com/watch?v=IfJJXEnv2b4 یوتیوب]</ref>
| |
| [[پرونده:واژگون کردن ماشین نیروی انتظامی.jpg|جایگزین=واژگون کردن ماشین نیروی انتظامی توسط معترضین در عاشورای ۸۸|بندانگشتی|واژگون کردن ماشین نیروی انتظامی توسط معترضین در عاشورای ۸۸]]
| |
| تظاهرکنندگان در روز عاشورا شعار میدادند: «این ماه، ماه خونه، بسیجی سرنگونه»، «می‌جنگیم، می‌میریم، ایران رو پس می‌گیریم»، «می‌کشم، می‌کشم، آنکه برادرم کشت».<ref name=":5">[http://www1.rfi.fr/actufa/articles/120/article_10124.asp دست‌کم چهارکشته در عاشورای تهران]</ref><ref>[https://www.youtube.com/watch?v=4SqjP0AAMpA قیام عاشورا - یوتیوب]</ref>
| |
| | |
| یکشنبه شب، در مراسم شام غریبان عاشورا، مردم شهرهای ایران به اعتراضات خود ادامه دادند. از تمام نقاط تهران فریاد الله اکبر شنیده می‌شد و نیروهای نظامی و لباس شخصی ها در سطح خیابانهای شهر پرتعداد بودند. در خیابانهای میرداماد، اطراف صدا و سیما، میدان ونک و میدان آزادی تا پاسی از نیمه شب درگیریهای شدید در جریان بوده و لباس شخصی‌ها و نیروهای نظامی به هر کس که شمعی در دست داشت، حمله می‌کردند. پلیس برای متفرق کردن مردم تجمع کرده در مقابل زیارتگاه امام زاده صالح در میدان تجریش اقدام به پرتاب گاز اشک آور کرده است.<ref>[http://www1.rfi.fr/actufa/articles/120/article_10135.asp فریاد الله‌اکبر در شام غریبان تهران]</ref>
| |
| | |
| همچنین درگیریهای خشونت آمیزی میان تظاهرکنندگان و پلیس در شهرهای بزرگ ایران از جمله، شیراز، تبریز، اراک، بابل، تنکابن، مشهد، اصفهان و نجف آباد درگرفت.<ref name=":5" />
| |
| [[پرونده:آتش کشیدن پایگاه نیروی انتظامی.jpg|جایگزین=تسخیر و آتش کشیدن پایگاه نیروی انتظامی در عاشورای ۸۸|بندانگشتی|تسخیر و آتش کشیدن پایگاه نیروی انتظامی در عاشورای ۸۸]]
| |
| شبنم سهرابی، شاهرخ رحمانی، امیر ارشد تاجمیر و شهرام فرج‌زاده توسط خودروی نیروی انتظامی زیر گرفته شده و جان باختند. علی موسوی حبیبی، مهدی فرهادی‌راد، مصطفی کریم‌بیگی و محمدعلی راسخی‌نیا بر اثر اصابت گلوله جان باختند.<ref name=":6" />
| |
| | |
| == تظاهرات ۲۲ بهمن ==
| |
| با آغاز راهپیمایی در مسیر خیابانهای انقلاب و آزادی به سوی میدان آزادی، درگیریها میان مردم و نیروهای انتظامی و امنیتی نیز در تهران آغاز شد. نخستین درگیریها در فلکه دوم صادقیه تهران بود. در دیگر مناطق تهران، از جمله میدان انقلاب، خیابان وصال و میدان ونک، نیروهای انتظامی و لباس‌شخصی‌ها به مردم حمله‌ور شدند. در جریان این درگیریها تعدادی نیز بازداشت شدند.<ref>[https://www.dw.com/fa-ir/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%BE%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D9%87%D8%A7/a-5238037 درگیریهای پراکنده در تهران و شهرستان‌ها]</ref>
| |
| | |
| در این روز دولت با بسیج ۷۰ هزار تن از بسیجی‌ها و سپاه پاسداران، سعی در به کنترل در آوردن تهران کرده بود.
| |
| | |
| محمد نجار وزیر کشور وقت گفت: «ما به پلیس دستور دادیم از این به بعد، هیچ مدارایی نکنه، برخورد هم روشنه. محارب هستند، تکلیف محارب هم مثل روز روشن هست».
| |
| | |
| در همین حال احمد جنتی، دبير وقت شورای نگهبان، با حمايت از اعدام دو زندانی سياسی، با بيان اينکه «جای رافت نيست»، خواستار برخورد شديدتر قوه قضاييه با «آشوبگران» شده و گفته بود: «۱۸ تير ضعف نشان داديم، بايد پرسيد دستگاه قضايی چند نفر را اعدام کرد که عاشورا به وجود آمد، می‌گويم اگر ضعف نشان دهيد آينده بدتری در انتظار شماست».<ref>[https://www.radiofarda.com/a/o2_revolutionary_guard_warns_against_further_demonstration/1944126.html هشدار سپاه درباره حضور معترضان در راهپیمایی ۲۲ بهمن]</ref>
| |
| | |
| همچنین تظاهرات و درگیری در شهرهای دیگر از جمله اصفهان، مشهد، شیراز و اهواز رخ داد.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=xwU29Bk9Dp0 یوتیوب]</ref>
| |
| | |
| == تظاهرات چهارشنبه‌سوری ==
| |
| در این روز، علی خامنه‌ای در مورد چهارشنبه سوری گفت: «این مراسم علاوه بر آنکه هیچ مبناى شرعى ندارد، مستلزم ضرر و فساد زیادى است که مناسب است از آنها اجتناب شود».<ref>[https://www.bbc.com/persian/iran/2010/03/100314_l39_fetwa_khamenei_4shanbehsoori.shtml انتشار فتوای رهبر ایران در مورد چهارشنبه سوری]</ref> پلیس ایران هم در اطلاعیه ای که روز دوشنبه منتشر شد، از برخورد «جدی و قانونی» با کسانی که در روز چهارشنبه سوری، با ایجاد راهبندان، سد معبر، مزاحمت و پرتاب مواد محترقه و آتش زا، نظم و امنیت عمومی شهر را مختل کنند، خبر داد.<ref>[https://www.bbc.com/persian/iran/2010/03/100316_l08_chaharshanbe_soori_88.shtml رادان: پنجاه نفر در مراسم چهارشنبه سوری امسال دستگیر شدند]</ref> از طرفی سطل‌های زباله توسط شهرداری جمع‌آوری شدند.
| |
| | |
| اما به رغم هشدار مقام های نظامی و امنيتی و جو پليسی در شهرها، مردم در شهرهای مختلف ايران مراسم چهارشنبه سوری را برگزار کردند. در تهران درگیریهایی ميان جوانان و نيروهای بسيج و ماموران يگان ويژه در شهرک اکباتان، پل سيدخندان، گيشا، يوسف آباد، نظام آباد، آرياشهر، تهرانپارس، ری و جواديه رخ داد. در سعادت‌آباد تهران یک کیوسک بسیج به آتش کشیده شد. خبرگزاری فرانسه نیز به نقل از شاهدان عینی گزارش داد که شهروندان تهرانی آئین‌های چهارشنبه سوری را علی‌رغم فتوای رهبر جمهوری اسلامی و حضور نیروهای ضدشورش به جا آورده‌اند.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/F8_CHARSHANBEH_SOORI/1985640.html برگزاری چهارشنبه سوری در میان تدابیر شدید امنیتی]</ref><ref>[https://www.radiofarda.com/a/1985675.html درگیری در تهران و چند شهر دیگر در چهارشنبه سوری]</ref>
| |
| | |
| == پانویس ==
| |
| <references />
| |