کاربر:Hossein/صفحه تمرین1402924: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۱: خط ۱:
'''زندان اوین،''' معروفترین زندان ایران و خاورمیانه است که به دلیل شهرت زندانیان سیاسی از زمان شاه مانند مسعود رجوی، آیت‌الله طالقانی، خسرو گلسرخی، بیژن جزنی، موسی خیابانی، اعدام فراقانونی ۹ نفر در تپه‌های اوین و تعداد بسیار زیاد زندانیان در زمان جمهوری اسلامی همراه با اعدام‌های گسترده دهه ۶۰ در این زندان و بطور خاص [[قتل‌عام ۶۷]] در سطح جهان شناخته شده است. این زندان در روستایی به همین نام «اوین درکه» که جزو منطقه شمیرانات واقع در شمال تهران محسوب می‌شود واقع شده است که از شمال به محله کوهسار واقع در درکه، از شرق به محله اوین و از طرف غرب به تپه‌های زندان اوین و از طرف جنوب به سعادت‌آباد ختم می‌شود.
زندان اوین'''،''' معروفترین زندان ایران و خاورمیانه است که به دلیل شهرت زندانیان سیاسی از زمان شاه مانند مسعود رجوی، آیت‌الله طالقانی، خسرو گلسرخی، بیژن جزنی، موسی خیابانی، اعدام فراقانونی ۹ نفر در تپه‌های اوین و تعداد بسیار زیاد زندانیان در زمان جمهوری اسلامی همراه با اعدام‌های گسترده دهه ۶۰ در این زندان و بطور خاص [[قتل‌عام ۶۷]] در سطح جهان شناخته شده است. این زندان در روستایی به همین نام «اوین درکه» که جزو منطقه شمیرانات واقع در شمال تهران محسوب می‌شود واقع شده است که از شمال به محله کوهسار واقع در درکه، از شرق به محله اوین و از طرف غرب به تپه‌های زندان اوین و از طرف جنوب به سعادت‌آباد ختم می‌شود.


امروز ۲۴ آذر ۱۴۰۲ زندان اوین ۵۲ ساله است. در منابع تاریخی مکتوب، زمان افتتاح زندان را سال ۱۳۵۰ ذکر کرده‌اند که از زمان افتتاح تا بهمن ۱۳۵۷، زیرنظر سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک) اداره می‌شد و طی ۴ دهه اخیر، زندان اوین که بزرگ‌ترین زندان محل نگهداری زندانیان سیاسی و جرایم امنیتی است، رسما زیرنظر سازمان زندان‌ها و اقدمات تامینی وابسته به قوه قضاییه قرار دارد ولي بند‌های مختلف زندان، بسته به اینکه محکومان توسط کدام نهاد امنیتی دستگیر شده باشند، ناظر و مسوولیت جداگانه از قوه قضاییه دارد.   
امروز ۲۴ آذر ۱۴۰۲ زندان اوین ۵۲ ساله است. در منابع تاریخی مکتوب، زمان افتتاح زندان را سال ۱۳۵۰ ذکر کرده‌اند که از زمان افتتاح تا بهمن ۱۳۵۷، زیرنظر سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک) اداره می‌شد و طی ۴ دهه اخیر، زندان اوین که بزرگ‌ترین زندان محل نگهداری زندانیان سیاسی و جرایم امنیتی است، رسما زیرنظر سازمان زندان‌ها و اقدمات تامینی وابسته به قوه قضاییه قرار دارد ولي بند‌های مختلف زندان، بسته به اینکه محکومان توسط کدام نهاد امنیتی دستگیر شده باشند، ناظر و مسوولیت جداگانه از قوه قضاییه دارد.   
خط ۱۹: خط ۱۹:
اردیبهشت ۱۳۹۱، محمدباقر قالیباف؛ شهردار وقت تهران از تبدیل زندان اوین به بوستان و فضای سبز و انتقال بزرگ‌ترین زندان سیاسی کشور خبر داد. تا ۱۴۰۱ و با گذشت ۱۰ سال از این وعده و ۲۱ سال از تصویب این لایحه، بازداشتگاه اوین همچنان پابرجاست و در این سال‌ها هم خبر جدیدی درباره اجرای این تصمیم شنیده و منتشر نشده است.<ref name=":6" /> تا ۱۴۰۲ هم زندان اوین هم‌چنان در محل قبلی خود مشغول به کار است.
اردیبهشت ۱۳۹۱، محمدباقر قالیباف؛ شهردار وقت تهران از تبدیل زندان اوین به بوستان و فضای سبز و انتقال بزرگ‌ترین زندان سیاسی کشور خبر داد. تا ۱۴۰۱ و با گذشت ۱۰ سال از این وعده و ۲۱ سال از تصویب این لایحه، بازداشتگاه اوین همچنان پابرجاست و در این سال‌ها هم خبر جدیدی درباره اجرای این تصمیم شنیده و منتشر نشده است.<ref name=":6" /> تا ۱۴۰۲ هم زندان اوین هم‌چنان در محل قبلی خود مشغول به کار است.


== ساختمان زندان اوین ==
== ساختار زندان اوین ==
زندان اوین به مفهوم امروزی آن، که تحت حکومت محمدرضاشاه در دهه ۵۰ خورشیدی ساخته شد، مرکب از بندهای ‌چهارگانه، ساختمان ۲۰۹، بهداری، آشپزخانه، ساختمان‌های اداری، سالن ‌ورزش، استخر سرپوشیده، سالن ‌تیراندازی، پمپ بنزین و... بود. در اين دوران، بندهای چهارگانه و ۲۰۹ در کنار سلول‌های انفرادی ۳۱۱ و ۳۲۵، تنها محل نگهداری زندانیان سیاسی بود.
زندان اوین به مفهوم امروزی آن، که تحت حکومت محمدرضاشاه در دهه ۵۰ خورشیدی ساخته شد، مرکب از بندهای ‌چهارگانه، ساختمان ۲۰۹، بهداری، آشپزخانه، ساختمان‌های اداری، سالن ‌ورزش، استخر سرپوشیده، سالن ‌تیراندازی، پمپ بنزین و... بود. در اين دوران، بندهای چهارگانه و ۲۰۹ در کنار سلول‌های انفرادی ۳۱۱ و ۳۲۵، تنها محل نگهداری زندانیان سیاسی بود.


خط ۲۵: خط ۲۵:


ساختار بندهای زندان اوین در طول زمان تغییر کرده است. در حال حاضر این بندها در زندان اوین وجود دارند: ۳۲۵ (روحانیت)، ۴ (بدون حکم قطعی و قرنطینه)، ۶ یا ۳۵۰ سابق (اغلب مالی و خدماتی)، ۷ (مالی و سایر زندانیان محکوم یا متهم به جرایم کیفری)، ۸ (احکام قطعی و زندانیان سیاسی)، ۲۴۰ (اغلب محل نگهداری زندانیان نان‌باینری و نگهداری سایر زندانیان به صورت موقت)، ۲۴۱ (حفاظت قوه قضاییه)، ۲۰۹ (وزارت اطلاعات)، دو-الف (اطلاعات سپاه؛ تحت‌نظر قرارگاه ثارالله) و بند نسوان<ref name=":2">[https://ipa.united4iran.org/fa/prison/52/ اطلس زندانهای ایران - زندان اوین]</ref>
ساختار بندهای زندان اوین در طول زمان تغییر کرده است. در حال حاضر این بندها در زندان اوین وجود دارند: ۳۲۵ (روحانیت)، ۴ (بدون حکم قطعی و قرنطینه)، ۶ یا ۳۵۰ سابق (اغلب مالی و خدماتی)، ۷ (مالی و سایر زندانیان محکوم یا متهم به جرایم کیفری)، ۸ (احکام قطعی و زندانیان سیاسی)، ۲۴۰ (اغلب محل نگهداری زندانیان نان‌باینری و نگهداری سایر زندانیان به صورت موقت)، ۲۴۱ (حفاظت قوه قضاییه)، ۲۰۹ (وزارت اطلاعات)، دو-الف (اطلاعات سپاه؛ تحت‌نظر قرارگاه ثارالله) و بند نسوان<ref name=":2">[https://ipa.united4iran.org/fa/prison/52/ اطلس زندانهای ایران - زندان اوین]</ref>
=== دادسرای عمومی ===
واحد دادسرای عمومی که سه‌طبقه می‌باشد، محل بازجویی و دادگاه و شکنجه‌گاههای رژیم از سال 58 به بعد بود. طبقه اول و دوم این واحد به اتاقهای بازجویی و شکنجه و طبقه سوم به دادگاهها اختصاص داشت<ref name=":11" />
=== حسینیه زندان اوین ===
در جنب ساختمان بندهای آموزشگاه ساختمانی که در زمان شاه سالن ورزش کارمندان زندان بوده، تبدیل به‌حسینیه زندان کرده است.<ref name=":11" />
=== کارگاه زندان اوین ===
در جنب ساختمان بندهای آموزشگاه ساختمان دیگری که در زمان شاه این یکی هم سالن ورزش کارمندان زندان بوده، تبدیل به‌ کارگاه زندان کرده است.<ref name=":11" />
=== بهداری زندان اوین ===
در پشت بند ۲۰۹ قرار دارد.<ref name=":11" /> اخیرا (۱۴۰۱) تمامی پرسنل بهداری عوض شده اند. هیچ دارویی به راحتی در اختیار زندانیان قرار نمی گیرد. از زمانی که بهنام محجوبی بصورت مشکوکی جان خود را از دست داد، کلید کل داروها دست سر شیفت روز است. پزشکانی که فقط برای بیماران اعصاب و روان وارد می شوند، کیلویی دارو می‌دهند. رئیس اداره بهداری اوین فردی به نام دکتر موحدی است.<ref name=":7" />
=== فروشگاه زندان ===
همه اجناس در بوفه های فروشگاه زندان گرانتر از حد معمول به فروش می رسد. بی‌کیفیت ترین محصولات ایران در فروشگاه زندان به زندانیان فروخته می‌شود.<ref name=":7" />
=== ساختمان ملاقات ===
ساختمان ملاقات در ابتدای محوطه داخل زندان و در جلو درب ورودی آن قرار دارد. در این ساختمان یک‌سالن سیصد‌متری با تعدادی کابین چوبی برای ملاقات زندانیان درست شده است که با شیشه دوجداره طرف زندانیان از خانواده‌های آنان جدا می‌شود. ارتباط زندانی با خانواده درجه اول ممکن است. آن هم از طریق تلفنی که هم شنود دارد و هم ضبط می‌شود و مکالمات در صورت لزوم علیه زندانی ضمیمه پرونده می‌شود.<ref name=":11" />
==== ملاقات در زندان اوین ====
در زمان شاه در سالهای ۱۳۵۵ و۱۳۵۶ ملاقات زندانیان با خانواده‌‌هایشان در چادر صورت می‌گرفت. بعدها سالن ملاقات درست شد.
روز ملاقات هر اندرزگاه متفاوت است. یک مسیر بسیار پیچ در پیچ و سر بسته و حفاظت شده است و انتهای آن به سالن ملاقات می‌رسد. سالن ملاقات دو سالن با ۴۰ کابین است و هر کابین هم با شیشه دو جداره ساخته شده است.
مسئولین سالن گاهی وقت‌ها از افسر نگهبانهای اوین بصورت چرخشی هستند. در سالن ملاقات یک دستشویی با ۸ کابین و صندلیهای انتظار وجود دارد که پس از پایان ملاقات کلیه زندانیان در آنجا جمع میشوند و حضور و غیاب می شوند و مسیر را بر می‌گردند. در مسیر برگشت زندانی باید چیزی حدود ۳۵۷ پله را طی کند. این پله ها تماما آهنی است و حرکت را بسیار دشوار می‌کند.<ref name=":7" />
=== پارکینگ ===
پارکینگ زندان در کنار دفتر مرکزی زندان قرار دارد. این محل که مسقف می‌باشد و سقف آن با شبکه پروفیلی نگهداری می‌شود، برای حلق‌آویز کردن دستجمعی زندانیان در [[قتل‌عام ۶۷]] مورد استفاده قرار گرفت.<ref name=":11" />


=== اندازه و تراکم ===
=== اندازه و تراکم ===
خط ۴۴: خط ۷۲:
=== وعده های غذایی ===
=== وعده های غذایی ===
جیره صبحانه معمولا شب ها بین ساعت ۹ تا ۹ و نیم توسط مسئول خدمات بین زندانیان توزیع میشود. (مسئول خدمات از بین محکومین مالی انتخاب می‌شود). ناهار بین ۱۲:۳۰ تا ۲ وارد سالن میشود و صفر تا صد این کارها تماما به عهده خود زندانیان است. کیفیت غذا اصلا خوب نیست. هر سالن یک سر ناظر روز و یک سر ناظر شب دارد که از میان محکومین مالی انتخاب می شوند. این مسئولیت به عمد به زندانیان سیاسی داده نمی‌شود.<ref name=":7" />
جیره صبحانه معمولا شب ها بین ساعت ۹ تا ۹ و نیم توسط مسئول خدمات بین زندانیان توزیع میشود. (مسئول خدمات از بین محکومین مالی انتخاب می‌شود). ناهار بین ۱۲:۳۰ تا ۲ وارد سالن میشود و صفر تا صد این کارها تماما به عهده خود زندانیان است. کیفیت غذا اصلا خوب نیست. هر سالن یک سر ناظر روز و یک سر ناظر شب دارد که از میان محکومین مالی انتخاب می شوند. این مسئولیت به عمد به زندانیان سیاسی داده نمی‌شود.<ref name=":7" />
=== بهداری زندان اوین ===
اخیرا تمامی پرسنل بهداری عوض شده اند. هیچ دارویی به راحتی در اختیار زندانیان قرار نمی گیرد. از زمانی که بهنام محجوبی بصورت مشکوکی جان خود را از دست داد، کلید کل داروها دست سر شیفت روز است. پزشکانی که فقط برای بیماران اعصاب و روان وارد می شوند، کیلویی دارو می‌دهند. رئیس اداره بهداری اوین فردی به نام دکتر موحدی است.<ref name=":7" />


=== مواد مخدر در زندان اوین ===
=== مواد مخدر در زندان اوین ===
خط ۵۵: خط ۸۰:


هر سالن ۵ کابین برای استحمام دارد. یک سرویس دستشویی ۶ کابینه با ۳ روشویی وجود دارد. کیفیت مواد شوینده بهداشتی برای شستن دستها بسیار پایین است. جیره ماهیانه مواد بهداشتی برای هر زندانی یک شامپو خمره ای داروگر و یک بسته تاید با نام عاج است که اصلا عمومیت مصرف ندارد و یک تیغ برای نظافت و اصلاح هم به زندانی می‌دهند. مصرف اضافه تر مواد بهداشتی باید با هزینه خود زندانی تهیه و خریداری شود.<ref name=":7" />
هر سالن ۵ کابین برای استحمام دارد. یک سرویس دستشویی ۶ کابینه با ۳ روشویی وجود دارد. کیفیت مواد شوینده بهداشتی برای شستن دستها بسیار پایین است. جیره ماهیانه مواد بهداشتی برای هر زندانی یک شامپو خمره ای داروگر و یک بسته تاید با نام عاج است که اصلا عمومیت مصرف ندارد و یک تیغ برای نظافت و اصلاح هم به زندانی می‌دهند. مصرف اضافه تر مواد بهداشتی باید با هزینه خود زندانی تهیه و خریداری شود.<ref name=":7" />
=== فروشگاه زندان ===
همه اجناس در بوفه های فروشگاه زندان گرانتر از حد معمول به فروش می رسد. بی‌کیفیت ترین محصولات ایران در فروشگاه زندان به زندانیان فروخته می‌شود.<ref name=":7" />
=== آمارگیری زندانیان در زندان اوین ===
=== آمارگیری زندانیان در زندان اوین ===
در اوین در هر ۲۴ ساعت، دو بار آمارگیری انجام می شود. یکبار قبل از ساعت ۸ صبح و یک بار قبل از ساعت هفت و نیم شب. از ساعت ۱۰ شب هیچ رفت و آمدی بین سالنها انجام نمی شود و همه زندانیان باید در سالنهای خودشان باشند. هواخوری راس ساعت ۷ بسته می شود و زنگ تخلیه را ۳ بار به صدا در می‌آورند. این بدان معنی است که زندانیان باید جهت آمارگیری به سالنهای خود بروند.<ref name=":7" />
در اوین در هر ۲۴ ساعت، دو بار آمارگیری انجام می شود. یکبار قبل از ساعت ۸ صبح و یک بار قبل از ساعت هفت و نیم شب. از ساعت ۱۰ شب هیچ رفت و آمدی بین سالنها انجام نمی شود و همه زندانیان باید در سالنهای خودشان باشند. هواخوری راس ساعت ۷ بسته می شود و زنگ تخلیه را ۳ بار به صدا در می‌آورند. این بدان معنی است که زندانیان باید جهت آمارگیری به سالنهای خود بروند.<ref name=":7" />
خط ۷۰: خط ۹۱:
=== شارژ تلفن ===
=== شارژ تلفن ===
در هر سالن دستگاه شارژ کارت تلفن موجود است و هزینه آن توسط خود زندانی تامین میشود. حداکثر کارت شارژ ۲۰۰ هزار تومان است و بیشتر از این اجازه شارژ داده نمی‌شود.
در هر سالن دستگاه شارژ کارت تلفن موجود است و هزینه آن توسط خود زندانی تامین میشود. حداکثر کارت شارژ ۲۰۰ هزار تومان است و بیشتر از این اجازه شارژ داده نمی‌شود.
=== ملاقات در اوین ===
در زمان شاه در سالهای ۱۳۵۵ و۱۳۵۶ ملاقات زندانیان با خانواده‌‌هایشان در چادر صورت می‌گرفت. بعدها سالن ملاقات درست شد.
روز ملاقات هر اندرزگاه متفاوت است. یک مسیر بسیار پیچ در پیچ و سر بسته و حفاظت شده است و انتهای آن به سالن ملاقات می‌رسد. سالن ملاقات دو سالن با ۴۰ کابین است و هر کابین هم با شیشه دو جداره ساخته شده است.
مسئولین سالن گاهی وقت‌ها از افسر نگهبانهای اوین بصورت چرخشی هستند. در سالن ملاقات یک دستشویی با ۸ کابین و صندلیهای انتظار وجود دارد که پس از پایان ملاقات کلیه زندانیان در آنجا جمع میشوند و حضور و غیاب می شوند و مسیر را بر می‌گردند. در مسیر برگشت زندانی باید چیزی حدود ۳۵۷ پله را طی کند. این پله ها تماما آهنی است و حرکت را بسیار دشوار می‌کند.<ref name=":7" />


== بندهای زندان اوین ==
== بندهای زندان اوین ==
خط ۸۲: خط ۹۶:


== بندهای زندان اوین در سال ۱۳۹۳ ==
== بندهای زندان اوین در سال ۱۳۹۳ ==
=== زندان اوین: بندهای ۱، ۲، ۳ و ۴ ===
این بندها بنای مشابهی دارند. هر یک دو طبقه و در هرطبقه 7 اتاق با یک مجموعه توالت و حمام هستند. در طبقه پایین یک اتاق اضافه‌تر است که به آن اتاق مسجد می‌گفتند. و کنار در هواخوری یا حیاط بند قرار دارد. در جمهوری اسلامی این اتاق محل نگهداری زندانیان در نوبت اعدام یا کسانی که به‌شدت شکنجه شده و قادر به انجام کارهای خود نبودند شده بود. این اتاق با ابعاد 6*6 متر در زمان خمینی و به‌خصوص در سالهای اولیه دهه ۱۳۶۰ گاه تا بیش از ۱۲۰ زندانی را در خود جای می‌داد.
پشت بند ۴ جاده‌ای که به سمت حسینهٴ اوین منتهی می‌شد، تپه معروف محل اعدامهای زندانیان قرار داشت. زندانیان این بند تا زمانی که اعدامها در جوخه‌های تیرباران انجام می‌شد شبانه ساعتها تیر خلاص شمارش می‌کردند و شعارهای زندانیان اعدامی را می‌شنیدند.<ref name=":11" />


=== بند آسایشگاه ===
=== بند آسایشگاه ===
خط ۹۰: خط ۱۰۹:
=== بند آموزشگاه ===
=== بند آموزشگاه ===
در سال۱۳۶۰ به‌علت کمبود جا، ساختمان مسکونی که برای ساواک ساخته شده و معروف به آموزشگاه بود، به زندان تبدیل شد. این بخش از 3طبقه و 6قسمت تشکیل شده و هم‌اکنون (۱۳۹۳) به اوین جدید معروف است. آموزشگاه اوین، در آخرین نقطه جاده داخلی زندان در کنار ساختمان آسایشگاه قرار دارد. شامل شش‌بند مرتبط به‌هم می‌باشد. آموزشگاه در مجموع نزدیک به 100‌سلول دارد که مساحت هریک در‌ حدود بیست‌ متر مربع می‌باشد. در اطراف این واحد 6بندی، 5 حیاط کوچک قرار دارد که در ‌واقع مکانی برای هواخوری زندانیان می‌باشد.
در سال۱۳۶۰ به‌علت کمبود جا، ساختمان مسکونی که برای ساواک ساخته شده و معروف به آموزشگاه بود، به زندان تبدیل شد. این بخش از 3طبقه و 6قسمت تشکیل شده و هم‌اکنون (۱۳۹۳) به اوین جدید معروف است. آموزشگاه اوین، در آخرین نقطه جاده داخلی زندان در کنار ساختمان آسایشگاه قرار دارد. شامل شش‌بند مرتبط به‌هم می‌باشد. آموزشگاه در مجموع نزدیک به 100‌سلول دارد که مساحت هریک در‌ حدود بیست‌ متر مربع می‌باشد. در اطراف این واحد 6بندی، 5 حیاط کوچک قرار دارد که در ‌واقع مکانی برای هواخوری زندانیان می‌باشد.
=== حسینیه زندان اوین ===
در جنب ساختمان بندهای آموزشگاه ساختمانی که در زمان شاه سالن ورزش کارمندان زندان بوده، تبدیل به‌حسینیه زندان کرده است.<ref name=":11" />
=== کارگاه زندان اوین ===
در جنب ساختمان بندهای آموزشگاه ساختمان دیگری که در زمان شاه این یکی هم سالن ورزش کارمندان زندان بوده، تبدیل به‌ کارگاه زندان کرده است.<ref name=":11" />
=== بهداری زندان اوین ===
در پشت بند ۲۰۹ قرار دارد.<ref name=":11" />


=== بند ۲۰۹ ===
=== بند ۲۰۹ ===
خط ۳۳۴: خط ۳۴۴:
در جمهوری اسلامی طبقه‌بندی زندانیان بر اساس میزان محکومیت هم وجود داشته است. از جمله این تقسیم‌بندی عده‌ای بودند که مدت محکومیتشان تمام شده بود ولی به دلایل مختلف که عمدتا به عدم پذیرش شرط آزادی که معمولا مصاحبه تلویزیونی و اظهار ندامت بود آزاد نشده بودند. به این افراد ملی‌کش می‌گفتند. مسعود ابویی در خاطراتش نقل می‌کند که لاجوردی در انفرادی گوهردشت در سال ۱۳۶۱ گفته بود شرط خروج شما از سلول انفرادی پذیرش مصاحبه تلویزیونی است و اضافه کرد حتی اگر مدت محکومیتت تمام هم شود در زندان می‌مانی و به شما می‌گویند فرجی‌کش، یعنی تا فرج امام زمان در زندان باقی می‌مانید.  
در جمهوری اسلامی طبقه‌بندی زندانیان بر اساس میزان محکومیت هم وجود داشته است. از جمله این تقسیم‌بندی عده‌ای بودند که مدت محکومیتشان تمام شده بود ولی به دلایل مختلف که عمدتا به عدم پذیرش شرط آزادی که معمولا مصاحبه تلویزیونی و اظهار ندامت بود آزاد نشده بودند. به این افراد ملی‌کش می‌گفتند. مسعود ابویی در خاطراتش نقل می‌کند که لاجوردی در انفرادی گوهردشت در سال ۱۳۶۱ گفته بود شرط خروج شما از سلول انفرادی پذیرش مصاحبه تلویزیونی است و اضافه کرد حتی اگر مدت محکومیتت تمام هم شود در زندان می‌مانی و به شما می‌گویند فرجی‌کش، یعنی تا فرج امام زمان در زندان باقی می‌مانید.  


== بازجویی، شکنجه، حمله در زندان اوین ==
== حوادث برجسته ز ندان اوین ==
 
=== اعدام ۹ زندانی در تپه‌های اوین ۱۳۵۴ ===
اعدام خارج از محاکمه ۹ تن از زندانیان در تپه‌های اوین در شامگاه ۲۹ فروردین ۱۳۵۴نخستین اعدام در این زندان به‌شمار می‌آید. بیژن جزنی و ۶ تن دیگر از اعضای سازمان چریکهای فدایی خلق ایران به همراه دو عضو سازمان مجاهدین خلق ایران مصطفی جوان خوشدل و کاظم ذوالانوار در این اعدام فراقانونی به قتل رسیدند.
 
بیژن جزنی، عضو موسس سازمان چریک‌های فدایی خلق، در اواسط اسفندماه ۱۳۵۳ به زندان اوین برده می‌شود و در شبانگاه ۲۹ فروردین ۱۳۵۴ همراه با ۸ تن در تپه‌های اوین توسط مامورین ساواک و زندان اوین تیرباران می‌گردد. حسن ضیاظریفی، احمد جلیلی افشار، سعید (مشعوف) کلانتری (دایی بیژن جزنی)، عزیز سرمدی، محمد چوپان‌زاده، عباس سورکی. مصطفی جوان خوشدل، سید کاظم ذوالانواری همراه با بیژن جزنی تیرباران شدند. روزنامه‌های کشور در فردای آن روز از اعدام بیژن و یارانش خبر دادند که ۹ زندانی در حین فرار از زندان کشته شدند. این موضوع تا زمان انقلاب بهمن و دستگیری و محاکمه کارکنان ساواک مسکوت ماند. در دادگاهِ کوتاه پس از انقلاب، آرش بازجوی ساواک تشریح کرد که بیژن و یارانش را به تپه‌های اوین برده و در آن‌جا به رگبار گلوله بستند.<ref name=":6" />


=== محل بازجویی و اعتراف‌گیری در اوین ===
=== اعدام‌های دهه ۶۰ ===
در گزارشی در ۱۴۰۱، محل بارجویی واعتراف‌گیری اینگونه آمده است:
یوسف صانعی دادستان کل کشور در سخنرانی سال ۱۳۶۴ خود گفت: "امید ضد انقلاب از اوین باید قطع باشد. اوین باید محیط ترس باشد. اوین باید محیط رعب باشد. این اشتباه است که بگوییم آقا هیچ کس نترسد، نه آقا! ضدانقلاب باید از اینکه می گویند می بریمت اوین لرزه بر تنش بیفتد."<ref>[https://www.bbc.com/persian/iran/2013/09/130912_25_anniversary_authoriteis_speech_nm سایت بی بی سی - موضع گیری مقامات وقت ایران درباره اعدامهای دهه ۶۰]</ref>


در سمت چپ حیاط یک درب، مانند درب زندان است. این ساختمان دارای اتاقهای متعدد و محلی است که کلیه بازجویی‌های زندانیان برای اعتراف گیری در آن صورت می‌گیرد. زندانیان را با چشم بند به این محل می‌برند. صندلی که زندانی باید بر روی آن بنشیند را در کنج اتاق روبروی دیوار می‌گذارند و سپس یک یا چند نفر از زندانی بازجویی می‌کنند. تمام اتاقها و راهروهای این محل مجهز به دوربین مدار بسته است.<ref name=":7" />
=== قتل‌عام زندانیان سیاسی در تابستان ۱۳۶۷ ===
اعدام زندانیان سیاسی در تابستان ۱۳۶۷ که به «[[قتل‌عام ۶۷]]» معروف است واقعه‌ای بود که طی آن بیش از سی هزار تن از زندانیان سیاسی مجاهد و مبارز در زندانهای رژیم جمهوری اسلامی، مخصوصاً زندان اوین و همچنین در زندانهای سراسر ایران در ماه‌های مرداد و شهریور ۱۳۶۷ اعدام شدند. زندانیان سیاسی آن زمان تهران در زندانهای اوین و گوهردشت نگهداری می‌شدند و پس از حکم خمینی، مبنی بر اعدام «مرتدین»، «ملحدین» و «دشمنان قسم خورده نظام جمهوری اسلامی» اعدامها در سطحی وسیعی در زندانهای اوین و گوهردشت و دیگر زندانهای شهرهای دیگر ایران به مرحله اجرا گذاشته شد. اعتراض آیت‌الله حسین‌علی منتظری به اعدام‌های تابستان ۶۷ منجر به عزل و تبعید خانگی وی شد. وی در آن زمان قائم‌مقام خمینی، بود.<ref name=":11" />


=== حمله به زندان اوین ۱۴۰۱ ===
=== حمله به زندان اوین ۱۴۰۱ ===
خط ۳۶۵: خط ۳۸۱:


سازمان مجاهدین تعداد زندانیان دستگیر شده از هواداران خودش در سراسر ایران را ۵۰۰ هزار نفر در دهه ۶۰ برآورد کرده است. با توجه به اینکه بیشترین دستگیری در اندازه‌ای غیر قابل قیاس با دیگر شهرها و شهرستانهای ایران متعلق به تهران و بطور خاص زندان اوین بوده است می‌توان حداقل نصفی از این تعداد را متعلق به زندان اوین دانست. زندانیانی که به ندرت در کمتر از یک روز آزاد شده و دیگرانی که از یک هفته تا یک ماه و یک سال و چند سال و بیش از ۲۰ سال هم در آن زندانی بوده و آزاد شده‌اند و یا آنها که اعدام شدند.
سازمان مجاهدین تعداد زندانیان دستگیر شده از هواداران خودش در سراسر ایران را ۵۰۰ هزار نفر در دهه ۶۰ برآورد کرده است. با توجه به اینکه بیشترین دستگیری در اندازه‌ای غیر قابل قیاس با دیگر شهرها و شهرستانهای ایران متعلق به تهران و بطور خاص زندان اوین بوده است می‌توان حداقل نصفی از این تعداد را متعلق به زندان اوین دانست. زندانیانی که به ندرت در کمتر از یک روز آزاد شده و دیگرانی که از یک هفته تا یک ماه و یک سال و چند سال و بیش از ۲۰ سال هم در آن زندانی بوده و آزاد شده‌اند و یا آنها که اعدام شدند.
=== نخستین اعدامی‌های اوین ===
اعدام خارج از محاکمه ۹ تن از زندانیان در تپه‌های اوین در شامگاه ۲۹ فروردین ۱۳۵۴نخستین اعدام در این زندان به‌شمار می‌آید. بیژن جزنی و ۶ تن دیگر از اعضای سازمان چریکهای فدایی خلق ایران به همراه دو عضو سازمان مجاهدین خلق ایران مصطفی جوان خوشدل و کاظم ذوالانوار در این اعدام فراقانونی به قتل رسیدند.
بیژن جزنی، عضو موسس سازمان چریک‌های فدایی خلق، در اواسط اسفندماه ۱۳۵۳ به زندان اوین برده می‌شود و در شبانگاه ۲۹ فروردین ۱۳۵۴ همراه با ۸ تن در تپه‌های اوین توسط مامورین ساواک و زندان اوین تیرباران می‌گردد. حسن ضیاظریفی، احمد جلیلی افشار، سعید (مشعوف) کلانتری (دایی بیژن جزنی)، عزیز سرمدی، محمد چوپان‌زاده، عباس سورکی. مصطفی جوان خوشدل، سید کاظم ذوالانواری همراه با بیژن جزنی تیرباران شدند. روزنامه‌های کشور در فردای آن روز از اعدام بیژن و یارانش خبر دادند که ۹ زندانی در حین فرار از زندان کشته شدند. این موضوع تا زمان انقلاب بهمن و دستگیری و محاکمه کارکنان ساواک مسکوت ماند. در دادگاهِ کوتاه پس از انقلاب، آرش بازجوی ساواک تشریح کرد که بیژن و یارانش را به تپه‌های اوین برده و در آن‌جا به رگبار گلوله بستند.<ref name=":6" />


=== در بند انفرادی ===
=== در بند انفرادی ===
خط ۳۷۸: خط ۳۸۹:
== شکنجه در زندان اوین ==
== شکنجه در زندان اوین ==
فاکس نیوز می‌نویسد که شکنجه‌های جسمی و روحی، اعدام‌های ساختگی، بازجویی‌های خشن و بی‌رحمانه، روش‌های رایج از برخورد با زندانیان اوین است. مدیر مرکز اسناد حقوق بشر در ایران به شبکه خبری «فاکس‌نیوز» می‌گوید: «برای بسیاری از ایرانیان زندان اوین نماد سرکوب سیاسی و شکنجه و کشتار مخالفان حکومت است و امروز نیز هنوز هم هر فردی که از نظر حکومت خطرناک تشخیص داده شود در سلول‌های این زندان مخوف نگهداری می‌شود.»<ref name=":8" />
فاکس نیوز می‌نویسد که شکنجه‌های جسمی و روحی، اعدام‌های ساختگی، بازجویی‌های خشن و بی‌رحمانه، روش‌های رایج از برخورد با زندانیان اوین است. مدیر مرکز اسناد حقوق بشر در ایران به شبکه خبری «فاکس‌نیوز» می‌گوید: «برای بسیاری از ایرانیان زندان اوین نماد سرکوب سیاسی و شکنجه و کشتار مخالفان حکومت است و امروز نیز هنوز هم هر فردی که از نظر حکومت خطرناک تشخیص داده شود در سلول‌های این زندان مخوف نگهداری می‌شود.»<ref name=":8" />
=== محل بازجویی و اعتراف‌گیری در اوین ===
در گزارشی در ۱۴۰۱، محل بارجویی واعتراف‌گیری اینگونه آمده است:
در سمت چپ حیاط یک درب، مانند درب زندان است. این ساختمان دارای اتاقهای متعدد و محلی است که کلیه بازجویی‌های زندانیان برای اعتراف گیری در آن صورت می‌گیرد. زندانیان را با چشم بند به این محل می‌برند. صندلی که زندانی باید بر روی آن بنشیند را در کنج اتاق روبروی دیوار می‌گذارند و سپس یک یا چند نفر از زندانی بازجویی می‌کنند. تمام اتاقها و راهروهای این محل مجهز به دوربین مدار بسته است.<ref name=":7" />


=== زمان شاه ===
=== زمان شاه ===
۱٬۰۵۹

ویرایش