۵٬۷۷۰
ویرایش
کاربر:Khosro/صفحه تمرین قدم‌خیر قلاوند: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
| تلویزیون = | | تلویزیون = | ||
| لقب = | | لقب = | ||
| دین =اسلام-شیعه | | دین =اسلام-شیعه | ||
| مذهب = | | مذهب = | ||
| خویشاوندان سرشناس = | | خویشاوندان سرشناس = | ||
| اندازه امضا = | | اندازه امضا = | ||
| | |مدفن=آرامستانی در دزفول|عامل معروفیت=دلاوری و رشادت در مبارزه با نیروهای رضاخان|همسر=صف قلی‌خان|فرزندان=محمدخان|پدر و مادر=قندی - جواهر}} | ||
| | |||
}} | |||
'''قدم‌خیر قلاوند'''، (زاده سال ۱۲۷۸، اندیمشک لرستان – درگذشته سال ۱۳۱۲، دزفول)، زن دلاور لرستانی است که به‌خاطر رشادت‌هایش در نبرد با نیروهای رضاخان آوازه فراوان دارد و نامش در تاریخ معاصر ایران ثبت شده است. قندی پدر قدم‌خیر، کدخدای منطقه و مردی سرشناس و بانفوذ و بزرگ طایفه‌ی قلاوند ایل دریکوند بود که به گویش محلی او را «کیخا قنی» صدا می‌زدند. قدم‌خیر قلاوند زنی رشید و دلاور بود که در هنگام حمله و هجوم نیروهای '''[[رضاشاه پهلوی|رضاخان]]''' برای سرکوب عشایر در سال‌های ۱۳۰۵ تا ۱۳۱۱، به‌خاطر رشادت و دلاوری‌های زیاد در مبارزه‌ی مسلحانه، در کنار برادرانش و کمک به رساندن تجهیزات و آذوقه به نیروهای مبارز عشایری در میدان نبرد، شهرت فراوانی پیدا کرده بود. در درگیری‌های بین نیروهای رضاخان و مبارزان عشایر، قدم‌خیر تفنگ بر دوش و سوار بر اسب دشادوش برادرانش با نیروهای حکومتی می‌جنگید. قدم‌خیر این‌چنین بین مردم لرستان نمادی برای مبارزه با ظلم و ستم رضاخانی تبدیل شد. در نبردهای عشایر لرستان با نیروهای رضاخان، دو برادر قدم‌خیر و همسرش صف قلی‌خان کشته شدند و سرانجام هم عشایر شکست خوردند. دلاوری‌ها و رشادت‌های قدم‌خیر در صف مبارزان عشایر و وفاداری و تسلیم‌ناپذیری‌اش از او در میان مردم لرستان چهره و شخصیتی محبوب و افسانه‌ای ساخته است. یکی از شاعران و نوازندگان به نام مِراوَگ (مراد بیگ)، بر اساس رشادت و زیبایی قدم‌خیر شعری سروده و آهنگی ساخته است که همین آهنگ به یکی از مقام‌های موسیقی لُری معروف شده است. تا کنون نیز نوازندگان فراوانی در لرستان آهنگ قدم‌خیر را اجراء کرده‌اند. معروفترین این آهنگ‌ها ترانه‌ی قدم‌خیر با صدای ماندگار و اسطوره‌ای آواز لرستان، زنده‌یاد رضا سقایی است که با صدای خوش و آهنگ دلکش همراه با شعر حماسی و در عین حال عاشقانه‌ی آن، هر شنونده‌ی صاحب ذوقی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. سرانجام قدم‌خیر قلاوند شیرزن لرستانی در اواخر سال ۱۳۱۲، به‌علت بیماری و در اندوه از دست دادن برادرانش درگذشت و پیکر او در آرامستانی کنار پل قدیم شهر دزفول به خاک سپرده شد. | '''قدم‌خیر قلاوند'''، (زاده سال ۱۲۷۸، اندیمشک لرستان – درگذشته سال ۱۳۱۲، دزفول)، زن دلاور لرستانی است که به‌خاطر رشادت‌هایش در نبرد با نیروهای رضاخان آوازه فراوان دارد و نامش در تاریخ معاصر ایران ثبت شده است. قندی پدر قدم‌خیر، کدخدای منطقه و مردی سرشناس و بانفوذ و بزرگ طایفه‌ی قلاوند ایل دریکوند بود که به گویش محلی او را «کیخا قنی» صدا می‌زدند. قدم‌خیر قلاوند زنی رشید و دلاور بود که در هنگام حمله و هجوم نیروهای '''[[رضاشاه پهلوی|رضاخان]]''' برای سرکوب عشایر در سال‌های ۱۳۰۵ تا ۱۳۱۱، به‌خاطر رشادت و دلاوری‌های زیاد در مبارزه‌ی مسلحانه، در کنار برادرانش و کمک به رساندن تجهیزات و آذوقه به نیروهای مبارز عشایری در میدان نبرد، شهرت فراوانی پیدا کرده بود. در درگیری‌های بین نیروهای رضاخان و مبارزان عشایر، قدم‌خیر تفنگ بر دوش و سوار بر اسب دشادوش برادرانش با نیروهای حکومتی می‌جنگید. قدم‌خیر این‌چنین بین مردم لرستان نمادی برای مبارزه با ظلم و ستم رضاخانی تبدیل شد. در نبردهای عشایر لرستان با نیروهای رضاخان، دو برادر قدم‌خیر و همسرش صف قلی‌خان کشته شدند و سرانجام هم عشایر شکست خوردند. دلاوری‌ها و رشادت‌های قدم‌خیر در صف مبارزان عشایر و وفاداری و تسلیم‌ناپذیری‌اش از او در میان مردم لرستان چهره و شخصیتی محبوب و افسانه‌ای ساخته است. یکی از شاعران و نوازندگان به نام مِراوَگ (مراد بیگ)، بر اساس رشادت و زیبایی قدم‌خیر شعری سروده و آهنگی ساخته است که همین آهنگ به یکی از مقام‌های موسیقی لُری معروف شده است. تا کنون نیز نوازندگان فراوانی در لرستان آهنگ قدم‌خیر را اجراء کرده‌اند. معروفترین این آهنگ‌ها ترانه‌ی قدم‌خیر با صدای ماندگار و اسطوره‌ای آواز لرستان، زنده‌یاد رضا سقایی است که با صدای خوش و آهنگ دلکش همراه با شعر حماسی و در عین حال عاشقانه‌ی آن، هر شنونده‌ی صاحب ذوقی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. سرانجام قدم‌خیر قلاوند شیرزن لرستانی در اواخر سال ۱۳۱۲، به‌علت بیماری و در اندوه از دست دادن برادرانش درگذشت و پیکر او در آرامستانی کنار پل قدیم شهر دزفول به خاک سپرده شد. | ||
| خط ۶۵: | خط ۵۴: | ||
=== نام قدم‌خیر در تاریخ معاصر === | === نام قدم‌خیر در تاریخ معاصر === | ||
در بین زنان ایرانی به‌ویژه از انقلاب مشروطیت تا کنون زنان پیشتاز و بن‌بست‌شکنانی بوده‌اند که برگ‌های زرینی از تاریخ معاصر ایران را به خود اختصاص داده‌اند. زنانی که در برابر حکومت‌هیا مستبد و ارتجاعی مقاومت و مبارزه کردند و نقش بی‌بدیلی در راه آزادی ایفا کردند. یکی از این شیرزنان ایرانی قدم‌خیر قلاوند است. نام قدم‌خیر به‌عنوان یکی از رهبران و فرماندهان صدها مبارز عشایر لُر در تاریخ ایران ثبت شد.<ref>[https://iranntv.com/270701-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%AE%D8%B7-%D8%B4%DA%A9%D9%86-%D9%82%D8%AF%D9%85-%D8%AE%DB%8C%D8%B1-%D8%A7%D8%B2-%D8%AE%D8%B7%D9%87-%D9%84%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 زنان خط شکن - قدم خیر از خطه لرستان - سایت سیمای آزادی]</ref> | در بین زنان ایرانی به‌ویژه از انقلاب مشروطیت تا کنون زنان پیشتاز و بن‌بست‌شکنانی بوده‌اند که برگ‌های زرینی از تاریخ معاصر ایران را به خود اختصاص داده‌اند. زنانی که در برابر حکومت‌هیا مستبد و ارتجاعی مقاومت و مبارزه کردند و نقش بی‌بدیلی در راه آزادی ایفا کردند. یکی از این شیرزنان ایرانی قدم‌خیر قلاوند است. نام قدم‌خیر به‌عنوان یکی از رهبران و فرماندهان صدها مبارز عشایر لُر در تاریخ ایران ثبت شد.<ref name=":5">[https://iranntv.com/270701-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%AE%D8%B7-%D8%B4%DA%A9%D9%86-%D9%82%D8%AF%D9%85-%D8%AE%DB%8C%D8%B1-%D8%A7%D8%B2-%D8%AE%D8%B7%D9%87-%D9%84%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 زنان خط شکن - قدم خیر از خطه لرستان - سایت سیمای آزادی]</ref> | ||
== قدم‌خیر در میدان نبرد == | == قدم‌خیر در میدان نبرد == | ||
| خط ۸۷: | خط ۷۶: | ||
حمید ایزدپناه، شاعر، نویسنده و پژوهشگر تاریخ و موسیقی لرستان، درباره‌ی مقام موسیقی قدم‌خیر نوشته است:<blockquote>«قدم خیر نام مقامی حماسی از موسیقی لری است که چهار ضربی و از جمله حماسه‌های قبیله‌ای است. چون که قهرمان اصلی آن زنی به نام قدم خیر بوده است، نوازندگان بومی بالاگریوه که آهنگ و شعر آن را در توصیف دلاوری‌های او سروده‌اند، نام مقام موسیقایی را نیز به نام او کرده اند.» </blockquote>هم‌چنین علی‌محمد ساکی «محقق و مترجم»، در رابطه با چگونگی سروده شدن شعر ترانه‌ی قدم‌خیر نوشته است:<blockquote>«گوینده (شاعر) با آنکه ستایشگر چشمان جذاب و انگشتان خوش‌تراش او (قدم خیر) است، توجهی به تفنگ آلمانی آماده برای جنگ و ستیز وی نیز داشته… دلربایی و شجاعت این زن نامدار همراه با شرر چشم‌های خشمگین و سیاه، آتش به خرمن هستی‌اش زده است… آنان که این شیر زن را دیده‌اند، وی را لایق توصیف فراوان دانسته و معتقدند کمتر زیبارویی با این مهابت دیده‌اند…»<ref name=":3" /> </blockquote> | حمید ایزدپناه، شاعر، نویسنده و پژوهشگر تاریخ و موسیقی لرستان، درباره‌ی مقام موسیقی قدم‌خیر نوشته است:<blockquote>«قدم خیر نام مقامی حماسی از موسیقی لری است که چهار ضربی و از جمله حماسه‌های قبیله‌ای است. چون که قهرمان اصلی آن زنی به نام قدم خیر بوده است، نوازندگان بومی بالاگریوه که آهنگ و شعر آن را در توصیف دلاوری‌های او سروده‌اند، نام مقام موسیقایی را نیز به نام او کرده اند.» </blockquote>هم‌چنین علی‌محمد ساکی «محقق و مترجم»، در رابطه با چگونگی سروده شدن شعر ترانه‌ی قدم‌خیر نوشته است:<blockquote>«گوینده (شاعر) با آنکه ستایشگر چشمان جذاب و انگشتان خوش‌تراش او (قدم خیر) است، توجهی به تفنگ آلمانی آماده برای جنگ و ستیز وی نیز داشته… دلربایی و شجاعت این زن نامدار همراه با شرر چشم‌های خشمگین و سیاه، آتش به خرمن هستی‌اش زده است… آنان که این شیر زن را دیده‌اند، وی را لایق توصیف فراوان دانسته و معتقدند کمتر زیبارویی با این مهابت دیده‌اند…»<ref name=":3" /> </blockquote> | ||
[[پرونده:قلاوند1.JPG|جایگزین=تندیس قدم‌خیر قلاوند|بندانگشتی|تندیس قدم‌خیر قلاوند]] | [[پرونده:قلاوند1.JPG|جایگزین=تندیس قدم‌خیر قلاوند|بندانگشتی|تندیس قدم‌خیر قلاوند]] | ||
در | بخش‌هایی از ترانه‌هایی که در وصف رشادت‌های قدم‌خیر سروده شده چنین است: | ||
* ''قدم‌خیر دو هار میا میلش وه قیه تفنگچی ده میدونش خوشی نییه'' | |||
ترجمه: قدم‌خیر از آن پایین می‌آید و میل جنگ دارد. هیچ تفنگچی‌ای در میدان رزم او روی خوش ندیده‌است. | |||
* ''قدم‌خیر دو هار میا میلش و جنگه آلمانی دو پیچ سوهش پر د شنگه'' | |||
ترجمه: «قدم‌خیر از پایین آمده ومیل به جنگ دارد، پیچ گلبند سربندش پر از فشنگ آلمانی است». | |||
* ''قدم خیر یا جون خت یا جون بو وت، واکو او هف تیرته دو پیچ سووه ت'' | |||
ترجمه: «ای قدم‌خیر! تورا به جان خودت یا پدرت قسم می‌دهم که آن هفت تیر را که درسربندت پنهان کرده‌ای بیرون بیار! | |||
* ''قدم‌خیر قدم زنه دو دیو خونش – چی جهال عاشقی جکسون و شونش'' | |||
ترجمه: «قدم خیر در ایوان خانه خود قدم می‌زند درحالی که مانند یک جوان مغرور تفنگ جکسون (تفنگی ازساخته‌های کشورآلمان) را بر دوش دارد.<ref name=":0" /><ref name=":5" /> | |||
در ابیات دیگر نیز وصف جمال و زیبایی قدم‌خیر سروده شده است: | در ابیات دیگر نیز وصف جمال و زیبایی قدم‌خیر سروده شده است: | ||
| خط ۹۷: | خط ۹۸: | ||
مال بوه قدم خیر ده کوس و کاوه (خانه پدر قدم خیر در منطقه کوس و کاوه است) | مال بوه قدم خیر ده کوس و کاوه (خانه پدر قدم خیر در منطقه کوس و کاوه است) | ||
چشیاکش چی بطری پر ده شراوه (چشمان او از زیبایی به شیشه‌ای پر از شراب شبیه است) | چشیاکش چی بطری پر ده شراوه (چشمان او از زیبایی به شیشه‌ای پر از شراب شبیه است)<ref name=":0" /> | ||
=== ازدواج اجباری === | === ازدواج اجباری === | ||